Sudoku
Sudoku
(
Japonca
:
??
,
romanize
:
s?doku
, (
Sayı Yerle?tirme
olarak da bilinir)
[1]
mantık tabanlı,
[2]
[3]
kombinasyonel
[4]
sayı yerle?tirme bulmacasıdır. Klasik Sudoku, 9×9 boyutlarında bir diyagramda (kutu, blok veya bolge olarak da adlandırılabilen) cozulen ve her satır, her sutun ve her 3×3'luk karede 1'den 9'a kadar rakamların birer kez yer almasını gerektiren sayı tabanlı bir
zeka oyunudur
. Bulmaca hazırlayıcısı tek cozumu olması icin iyi tasarlanmı? belirli sayıları onceden kutucuklara yerle?tirir.
Fransız gazeteleri 19. yuzyılda Sudoku bulmacalarının ce?itlerini yayınladı ve o zamandan sonra 1979'dan itibaren bulmaca kitaplarında Sayı Yerle?tirmece olarak yerini aldı.
[5]
Modern Sudokunun geni? capta yayılması ise 1986 yılınca Japon bulmaca firması
Nikoli
'nin Sudoku yani "tekil sayı" adı altında yayınlamasıyla ba?ladı.
[6]
?lk olarak Amerikan gazetelerinde, sonrasında 2004'te
The Times
(
Londra
)'da yayınlandı.
Wayne Gould
'un bilgisayar programlaması sayesinde ise hızlı ve benzersiz bulmacalar ortaya cıkmı? oldu.
La France
gazetesi, Temmuz 6, 1895
Sayı bulmacaları, 19. yuzyılın sonlarına do?ru Fransız bulmaca hazırlayıcısının sihirli karelerdeki sayıları kaldırarak denemeler yapmasıyla gazetelerde yerini almaya ba?ladı.
Le Siecle
,
Paris
gunluk gazetesi, 19 Kasım 1892'de 3×3'luk sihirli karelerden olu?an 9×9'luk bulmacanın bazı kısımları doldurulmu? olarak yayınladı.
[7]
Yayınlanan bulmaca Sudoku de?ildi cunku iki haneli sayılar barındırıyordu ve cozulmesi icin mantıktan cok aritmetik gerekiyordu. Ancak, her sıra, kolon ve alt kare grubuna aynı sayı eklenmesinden dolayı benzer karakteristikler gosteriyordu.
Kare sayıları ve bolge ?ekillerine gore ce?itler
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
Her ne kadar 9×9 kare ve 3×3 gruplardan olu?sa da, bircok ce?idi mevcuttur. Ornek bulmacalar 4×4 kare ve 2×2 gruptan olu?abilir; 5×5 kareden olu?anı Logi-5 adı altında
pentomino
; 6×6 kare ve 2×3 gruptan ve 7×7 kare ve altı gruptan olu?anı
heptomino
gibi. Daha buyuk karelerden veya farklı ?ekillerden (
Suguru
,
Tectonic
,
Jigsaw Sudoku
v.b.) olu?anları da mevcuttur.
The Times
12×12 kare "Dodeka Sudoku" yayınlarken, Dell Dergisi duzenli olarak 16×16 (icinde 1-16 arası sayı veya A-P arası harf kullanılanı) yayınlar. Nikoli ise 25×25 "Dev Sudoku" sunmaktadır. 2010'da 100×100'luk kare Sudoku-zilla yayınlanmı?tır.
[8]
Killer Sudoku, Sudoku ve
Kakuro
karı?ımlarından ce?itlenir.
?ki Sudokunun bir grubu birle?tirilmi? olarak payla?masıyla olu?ur.
- Gattai Sudoku
- Samurai Sudoku
- Sudoku kupu veya Rubik kup
Zamanla bircok farklı ce?itleri de geli?tirildi.
[9]
[10]
[11]
Bazıları ust uste gecmi? olarak kelebek, yel de?irmeni veya cicek gibi ?ekillere gore duzenlendi.
[12]
Bazıları mantıksal cozumlere gore karelendi. Bunlardan biri de "Buyuk-Kucuk"tur. Sayıların nereye konaca?ının bulunabilmesi icin buyuktur (>) kucuktur (<) i?aretlerinin ortak alanlara kondu?u bulmacadır.
[13]
Sudoku yarı?ması
SM ?ehri Baliuag
Japonca "Sayılar TEK olmalı" anlamına gelen "Suuji wa dokishin ni kagiru" kelimelerinin kısaltması olan Sudoku, gunumuzde Asya'dan, Avrupa ve Kuzey Amerika'ya da yayılan oldukca populer bir oyundur.
Oyunun amacı verilen hucrelerde, her satır, sutun ve alt grupta sayıların veya harflerin (ce?idine gore) bir kez kullanılarak dizilmesidir.
- ^
Grossman, Lev (11 Mart 2013).
"The Answer Men"
.
Time
. New York. 1 Mart 2013 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
4 Mart
2013
.
(
kayıt gerekli
)
- ^
Arnoldy, Ben. "Sudoku Strategies".
The Christian Science Monitor
.
- ^
Schaschek, Sarah (22 Mart 2006).
"Sudoku champ's surprise victory"
.
The Prague Post
. 13 A?ustos 2006 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 18 ?ubat 2009
.
- ^
Lawler, E. L.
(1985).
The Traveling Salesman Problem: A Guided Tour of Combinatorial Optimization
. West Sussex: John Wiley & Sons.
ISBN
0-471-90413-9
.
- ^
Smith, David (15 Mayıs 2005).
"So you thought Sudoku came from the Land of the Rising Sun ..."
The Observer
. 29 A?ustos 2013 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
13 Haziran
2008
.
The puzzle gripping the nation actually began at a small New York magazine
- ^
Hayes, Brian (2006). "Unwed Numbers".
American Scientist
.
94
(1): 12-15.
doi
:
10.1511/2006.57.3475
.
- ^
Boyer, Christian (May 2006).
"Supplement de l'article "Les ancetres francais du sudoku
"
"
(PDF)
.
Pour la Science
(Fransızca): 1-6. 10 Aralık 2006 tarihinde
kayna?ından
(PDF)
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 3 A?ustos 2009
.
- ^
Eisenhauer, William (2010).
Sudoku-zilla
. CreateSpace. s. 220.
ISBN
978-1-4515-1049-2
.
- ^
*
Snyder, Thomas; Huang, Wei-Hwa (2009).
Mutant Sudoku
. Puzzlewright Press.
ISBN
978-1-402765025
.
- ^
Conceptis, Puzzles (2013).
Amazing Sudoku Variants
. Puzzlewright.
ISBN
978-1454906520
.
- ^
Murali, A V (2014).
A Collection of Fascinating Games and Puzzles
. CreateSpace Independent Publishing Platform.
ISBN
978-1500216429
.
- ^
"Zahlenraetsel"
. www.janko.at. 7 Haziran 2009 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
Pegg, Ed Jr. (15 Eylul 2005).
"Ed Pegg Jr.'s Math Games: Sudoku Variations"
.
MAA Online
.
The Mathematical Association of America
. 6 A?ustos 2013 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
3 Ekim
2006
.
- ^
"Sudoku title for Czech accountant"
.
BBC News
. 11 Mart 2006. 3 Aralık 2008 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 11 Eylul 2006
.
- ^
"World Sudoku Championship 2006 Instructions Booklet"
(PDF)
.
BBC News
. 21 Eylul 2017 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
(PDF)
. Eri?im tarihi: 24 Mayıs 2010
.
- ^
"Report on the 8th General Assembly of the World Puzzle Federation"
.
World Puzzle Federation
. October 30, 2006. 26 Eylul 2007 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 15 Kasım 2006
.
- ^
"Thomas Snyder wins World Sudoku Championship"
.
US Puzzle Team
. 31 Mart 2007. 13 Nisan 2008 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
18 Nisan
2008
.