Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Steponas Kairys
(
Telaffuz
ⓘ
; d. 3 Ocak 1879 - o. 16 Aralık 1964),
Litvanyalı
milliyetci
ve
sosyal demokrat
politikacı, muhendis. 16 ?ubat 1918'de
Litvanya Ba?ımsızlık Yasası
'nı
imzalayan yirmi ki?i
arasındaydı.
[1]
[2]
[3]
Kairys Anyk??iai bolgesinde do?du, sonra
?mparatorluk Rusya'sında
,
Saint Petersburg'daki
Teknoloji Enstitusu'nden mezun oldu. O?renci kuluplerine katılımı ve muhalif gosterilerle ilgili catı?malar nedeniyle akademik calı?maları kesintiye u?radı. Mezun olduktan sonra Rusya'nın
Samara
ve
Kursk
bolgelerinde demiryolu in?aatında uzun yıllar calı?tı. 1912'de Litvanya'ya dondu ve
Vilnius
'ta ?ehir sıhhi tesisat ve su sistemleri uzerinde calı?tı ve Polonya'nın i?galini takiben Litvanya'nın gecici ba?kenti
Kaunas
'a ta?ındı. 1923'ten sonra Kaunas'taki Litvanya Universitesi'nde ders verdi, 1940'ta muhendislik alanında fahri doktora aldı.
Kairys, 1900 yılında
Litvanya Sosyal Demokrat Partisi
'ne katıldı. Parti Rus sosyal demokratlarından ayrılmı?tı ve Litvanya icin ba?ımsızlık istiyordu. Kairys gelecek yıl partinin Merkez Komitesi'ne secildi ve parti 1944'te faaliyetlerini durdurana kadar liderlik gorevde kaldı.
1905 Rus Devrimi
sırasında, ba?kanlık uyesi olarak
Buyuk Vilnius Seimas'ına
katıldı. Buyuk Seimas, Litvanya'nın ba?ımsız bir devlet olmasına ya da en azından Rus ?mparatorlu?u'ndan hatırı sayılır bir ozerklik kazanma niyetini acıkca ifade etti. 1907'de Kairys, ikinci
Duma
'ya secilen 5 Litvan sosyal demokratına konu?ma ve mektup yazmada yardımcı oldu.
I. Dunya Sava?ı
'ndan once Kairys, partisini ve sosyal demokrasiyi tanıtmak icin calı?tı.
Sava? sırasında
Alman ?mparatorlu?u
i?galinden sonra Kairys, Litvanya icin ba?ımsızlık arayan insanlarla aktif olarak ilgilenmeye ba?ladı. 1917'de
Vilnius Konferansı
'na katıldı ve burada 20 uyeli
Litvanya Konseyi
'ne secildi.
Konsey, 16 ?ubat kararını gecersiz kılmak isteyen ve sadece 11 Aralık bildirisine dayanarak ba?ımsız Litvanya'yı Alman yonetimi ile muzakere etmeye devam etti. 13 Temmuz 1918'de konsey,
Hohenzollern hanedanı
ile ki?isel birli?e katılmamaktan kacınarak,
Litvanya Kralı
olarak
II. Mindaugas
'ı secti. Kairys bu karara ?iddetle kar?ı cıktı ve konseyden istifa etti. Ancak siyasette aktif kaldı: 1926 darbesinden once
Kurucu Meclis
'e ve uc
Seima
'ya secildi.
Antanas Smetona
'nın otoriter rejimi Kairys'i muhalefete soktu.
1940
Sovyetlerin
Litvanya'yı i?galinden
sonra, Litvanya'nın Kurtulu?u Yuksek Komitesi kuruldu ve Kairys ba?kan oldu. Orgut farklı siyasi goru?lere sahip insanları birle?tirdi. Nisan 1944'te uyelerin co?u
Gestapo
tarafından tutuklandı. Kairys ismini Juozas Kaminskas olarak de?i?tirdi ve
?svec
'e kacmaya calı?tı. 1952'de Amerika Birle?ik Devletleri'ne ta?ınmadan once Litvanya'nın Kurtulu?u Yuksek Komitesi'nin canlandırıldı?ı Almanya'da ya?adı. Kairys, di?er surgunler ve gocmenler arasında demokratik bir sosyalist muhalefet icin siyasi destek almaya calı?tı. Hayatının son on yılında, hastalıklarla mucadele etti ve ce?itli siyasi organizasyonlara tam olarak katılamadı. Anılarının iki cildi yayınlandı. 1964 yılında
New York
'ta oldu. Naa?ı
Kaunas
'taki Petra?i?nai Mezarlı?ı'nda getirilerek yeniden gomuldu.
[4]
[5]
- ^
Ilg?nas, Gediminas (2002). Steponas Kairys (Litvanca). Vilnius: Vaga.
ISBN 5-415-01664-3
.
- ^
Kairys, Steponas (1957). Lietuva budo . New York: Amerikos Lietuvi? Socialdemokratiu S?jungos Literat?ros Fondas. LCC 58-034452
- ^
Kairys, Steponas (1964). Tau, Lietuva . New York: Amerikos Lietuvi? Socialdemokratiu S?jungos Literat?ros Fondas. LCC 65-081919
- ^
Simas Su?ied?lis, ed. (1970-1978). "Steponas Kairys". Ansiklopedi Lituanica . III . Boston, Massachusetts: Juozas Kapo?ius. sayfa 17?19. LCC 74-114275
- ^
"
Steponas Kairys
30 Eylul 2018 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
." (Litvanca). Seimas . Eri?im tarihi: 19 Nisan 2020