Sevillalı ?sidor Hispalensis
[1]
(
Latince
: Isidorus Hispalensis;
Cartagena
, 560 -
Sevilla
, 4 Nisan 636), teolog,
Kilise Babaları'ndan
biri ve Kilise'ye ait en etkili figurlerinden birisidir. Otuz yıldan fazla sure de
Sevilla
episkoposlu?unu yapmı?tır. Sevillalı ?sidor ilk
Orta Ca?
ansiklopedisti olarak adlandırılır. 19. yuzyıl tarihcisi
Montalembert
onu "antik dunyanın son bilgini" olarak tanımlamı?tır.
[2]
1589 yılında
kanonize edilmi?tir
ve 1722 yılında
Kilise Doktoru
kabul edilmi?tir. 2002 yılında Etimoloji’nin yapısının veritabanlarını anımsatması, alfabetik sınıflandırmanın, indekslemenin ve onların uzantısı olarak bugunun internetinin potansiyelini ca?rı?tırmasından oturu, ?sidor bilgisayar muhendislerinin, kullanıcılarının, internetin ve kullanıcılarının
koruyucu azizi
ilan edilmi?tir. Yortusu 4 Nisan'dır.
Unlu
Hispanik
-
Romalı
soylu bir aileden geliyordu ve ergenli?inde parlak bir
retorik
e?itimi aldı. Unlu Hristiyan ilahiyatcı ?sidore 560 yılında
Cartagena
'da dindar bir ailenin cocu?u olarak do?du.
[4]
Zamanına gore iyi bir e?itim aldı. Leander ve Fulhensi adında bir karde?i ve Florentina adında bir kız karde?i vardı. Daha sonra, bu ailenin her uyesi
Roma Katolik Kilisesi
tarafından kutsanmı?tır. Ebeveynlerini cabucak kaybeden ?sidor, a?abeyinin bakımı altında ya?ıyordu. Ancak karde?i Leander yeti?tirilmesi sırasında sert davranıyordu. Efsaneye gore, baskıya dayanamayan ?sidor bir gun evden kactı. O zaman, bir ma?araya sı?ındı ve damlayan suyun kayayı nasıl deldi?ini gozlemledi. Bu deneyim onu hedefine sessizce varabilece?ini o?renmesini sa?ladı ve eve geri dondu.
Karde?i Leander, Katolik Kilisesi'ne ba?lı Sevilla Ba?psikoposu olarak gorev yapıyordu. ?sidor ona calı?malarında yardımcı oldu ve calı?malarında deneyim kazandı. Leander'in olumunden sonra goreve gelen ?sidor, aynı zamanda
Vizigot
kralı Reckerad'ın ruhani o?retmeni idi. Kralı
Ariusculuk
'ten uzakla?tıran ve kiliseye donen bilgin, devletin ve kilisenin birle?mesine karar veren
Toledo
'daki Dorduncu Kilise Konseyi'ne ba?kanlık etti. Ayrıca piskoposluk faaliyetleri sırasında
Yahudilerin
din ozgurlu?unu sa?lamak icin yorulmadan calı?tı. 30 yıldan fazla bir sure bu gorevi yaptıktan sonra 636 yılında oldu.
Batıda 6. yy sonunda barı? hakimdi ve ?spanya antik kulturun korundu?u yer olarak kaldı, Sevilla kutuphanesi o donemde gorkemli bir kultur merkeziydi.
Augustinus
, Cassiodorus,
Buyuk Gregorius
gibi 4. ve 6. yy buyuk Hristiyanlara oncelik vererek ?sidor Antik dunyanın dev mirasını tum ce?itlili?i ile kabul etmeye cabalamı?tır
[5]
. Halihazırda zengin bir kutuphane olan Sevilla ve buyuk bir kopyalama takımı ile birlikte, Kilise icin sa?lam bir entelektuel temel olu?turması amacıyla devasa boyutlarda bilgiyi derlemi?tir.
?sidor bu eserde hahamların Hristiyanlı?a kar?ı karalamalarını curutmu?tur, eser buyuk bir ba?arı gostermi? ve vaazlar icin uzunca bir sure temel olarak kullanılmı?tır.
De Natura Rerum, 613 yazılmı? ve do?al fenomenleri acıklamak icin rasyonaliteyi kullanmayı amaclayan bilimsel bir eserdir.
Sevilla'lı ?sidor'un en onemli eseri "Etimoloji"dir. Bu calı?ma,
antik ca?lardan
beri bilinen bilimler hakkında ansiklopedik bilgi sa?lar. Yazmanın nedeni okur-yazar insanlar icin bircok kitabın yerini alabilecek bir kitap yazmaktı. Her bolume ba?lamadan once, ?sidor okuyucuyu, o bolumde ele alınan ve calı?ma ba?lı?ının alındı?ı bilim alanının anlamı (etimoloji) hakkında bilgilendirir. Kitabın 20 bolumu
gramer
, retorik,
matematik
,
tıp
,
tarih
,
hukuk
,
kozmoloji
(gok cisimleri bilimi),
zooloji
,
agronomi
ve di?er alanlarda de?erli bilgiler icermektedir. Bu bilimler o donemin kavramlarına gore sınıflandırılmı?tır. Orne?in, ilk uc bolum gramer, retorik,
diyalektik
,
geometri
,
cebir
,
astronomi
ve
muzi?i
kapsar. Bu bilimler daha sonra yedi ozgur sanat (Latince septem artes liberales) olarak biliniyordu. Etimoloji, Orta Ca?'ın en unlu eserlerinden biriydi ve
Avrupa
'daki ilk ansiklopedik eser olarak kabul edilir. Bu kitabın ozelliklerinden biri, sınıflandırmanın bazen alfabetik, bazen de tematik olmasıdır.
Kitabın buyuk bir hurmet gosterilmi?tir ve 1470’den 1530’a kadarlık surecte ondan fazla edisyonu cıkması dahi Ronesans’a kadar devam eden populerli?inin bir orne?idir.
Gotların, Vandalların ve Suevi Kralları'nın Tarihi
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
En onemli tarihi eseri, Avrupa'yı i?gal eden bu barbar kabileler hakkında ilginc bilgiler burada toplandı ve okuyucuların dikkatine sunuldu. Bu kitabı yazmasının amacı o zaman
?spanya
'yı yoneten Vizigot krallarının kokenleri hakkında bilgi vermektir. Bu krallar kendilerini
Roma imparatorlarına
benzetmek icin bir takım onlemler aldılar. O sırada ?sidor da bu kitabı yazmaya karar verdi. Calı?madaki olaylar 265-624 yıllarını kapsamaktadır. Kitabın ba?ında, ?spanya'nın ustunlukleri ovuldu. Daha sonra
Gotların
?spanya'nın birle?tirilmesinde oynadıkları rol anlatıldı. Bu eseri yazmak icin Evsevi'nin eserleri de dahil olmak uzere bir dizi birincil kaynak kullanılmı?tır.
- ^
New Catholic Encyclopedia ? Second Edition
(?ngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 602-605 Cilt: 7
ISBN 0-7876-4011-5
.
- ^
Montalembert, Charles F. Les Moines d'Occident depuis Saint Benoit jusqu'a Saint Bernard [The Monks of the West from Saint Benoit to Saint Bernard]. Paris: J. Lecoffre, 1860.
- ^
Ferguson, Everett
(1998).
Encylopedia of Early Christianity ? Second Edition
(?ngilizce). Garland Publishing. s. 593
ISBN 0-8153-3319-6
.
- ^
Priscilla Throop, Isidore of Seville's Etymologies: Complete English Translation. Vermont: MedievalMS, 2005, p. xi.
- ^
Hıristiyanlık Tarihi
.
Thomas Howard
. Yeni Ya?am Yayınları. 1977. s. 40
ISBN 975-8318-86-1
.
|
|---|
|
| 13. yuzyılda ilan edilen Kilise Doktoru
| |
|---|
| 16. yuzyılda ilan edilen Kilise Doktoru
| |
|---|
| 18. yuzyılda ilan edilen Kilise Doktoru
| |
|---|
| 19. yuzyılda ilan edilen Kilise Doktoru
| |
|---|
| 20. yuzyılda ilan edilen Kilise Doktoru
| |
|---|
| 21. yuzyılda ilan edilen Kilise Doktoru
| |
|---|