Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Samsun Bombardımanı
|
---|
Kurtulu? Sava?ı
|
Tarih
| 7 Haziran 1922
|
---|
Bolge
| |
---|
Sonuc
|
Taktiksel:
Samsun denizyolu Yunan kontrolune girdi.
Stratejik:
Kurtulu? Sava?ı zarar gormedi.
|
---|
|
Taraflar
|
---|
ABD
Yunanistan
|
Ankara Hukumeti
|
Komutanlar ve liderler
|
---|
Mark Bristol
Robert L. Ghormley
Preston B. Haines
Charles Vriasco
|
Albay Cemil Cahit Bey
|
Catı?an birlikler
|
---|
:
[1]
USS Sands
USS McFarland
USS Sturtevant
:
Georgios Averof
Kilkis
Naxos
[2]
Leon
2
kruvazor
4 mayın gemisi
|
Samsun Bahriye Muhafız Mufrezesi
10. Tumen
|
Gucler
|
---|
1 zırhlı
3 kruvazor
2 muhrip
4 mayın gemisi
|
1 top
[3]
|
Kayıplar
|
---|
Yok
|
4 olu, 3 yaralı
[4]
|
Samsun Bombardımanı
,
Amerikan Deniz Kuvvetleri
ve
Yunanistan Deniz Kuvvetleri
'nin 7 Haziran 1922 tarihinde
Samsun
'a duzenledi?i saldırı.
Kurtulu? Sava?ı
doneminde
Karadeniz
'de ellerindeki birkac kucuk gemiyle
Sovyetler Birli?i
'nden silah ve cephane getirmeye calı?an Turk denizcileri, Yunan avcı botları ve sava? gemileriyle ba? etmekte zorlanıyorlardı. Daha buyuk gemilere ihtiyac duyan gemiciler icin Trabzon Nakliyatı Bahriye Kumandanı Fahri Bey'in planı do?rultusunda, Yunanların Karadeniz'deki buyuk ticaret gemilerinden birinin ele gecirilmesine karar verilmi?tir.
[5]
Plana gore Rusya'nın Novorossiysk Limanı'nda yukleme yapan
Enosis
kargo gemisi yola cıktıktan sonra iki kucuk Turk gambotu tarafından durdurulup el konularak gizlice Trabzon'a getirilecekti.
[5]
Plan, 26 Nisan 1922 ak?amı hayata gecirilmi?tir. Birkac saat suren kovalamacadan sonra
Enosis
, icindeki 500 bin liralık malzeme ile altınlarla birlikte ele gecirilmi? ve
Trabzon
adı verilerek Turk nakliye filosuna katılmı?tır.
[5]
O gune kadar yalnızca ta?ımacılık yapan Karadeniz'deki Kuva-yi Milliyeci denizciler, bu harekatla ticari gemiler yoluyla Yunan guclerine darbe vurmaya ba?lamı?lardır.
[5]
Yunanlar ise misilleme olarak Samsun Bombardımanı'nı planlamı?lardır.
7 Haziran 1922 gunu sabaha kar?ı
Georgios Averof
ve
Kilkis
zırhlıları, panter sınıfı iki muhrip, iki yardımcı kruvazor ve dort kucuk mayın tarayıcı gemiyle Yunan filosu Samsun acıklarına gelmi?tir.
[6]
Savunma onlemleri alan Samsun Bahriye Muhafız Mufrezesi ve 10. Tumen siperlere cephane yı?maya ba?lamı?, sahile topcu bataryaları yerle?tirilmi?tir.
[5]
Yunanlar saat 10.00 civarında gozlemci sıfatıyla
Samsun Limanı
'nda demirli olan Amerikan gemilerine Samsun Mutasarrıfı Faik Bey'e verilmek uzere
[7]
protesto mektubu gondermi?; mektup, mutasarrıfa ula?tırılmı?tır. Protestoda Samsun'un askeri us haline getirildi?i ve kent ozelli?ini kaybetti?i belirtilerek ?ehrin teslim edilmesi istenmi?tir.
Ankara Hukumeti
ile yapılan telgrafla?ma sonucunda bu istek reddedilmi?, Samsun'un
acık bir ?ehir
oldu?u ve bombalanamayaca?ı, ?ayet bombalanırsa tum sorumlulu?un
Yunanistan Krallı?ı
'na ait olaca?ı cevabı verilmi?tir.
[8]
15.30'da hukumet kona?ı, kıyıdaki ambarlar ve deniz aracları, kentin batısındaki Rus petrol tankları ile Amerikalı ve Hollandalı tuccarlara ait tutun depoları hedef alınarak bombardıman ba?lamı?, Turk tabyaları ise sahildeki topcu bataryaları ile cevap vermi?tir.
[5]
?ki saat suren bombardıman sırasında Yunan gemileri be? yuzden fazla mermi kullanmı?, dort asker olmu? ve uc asker de yaralanmı?tır. Ayrıca 4.170 teneke petrol, 68.368 kg benzin, 900 kilogram ispirto ile askeri yiyecek ambarı yanmı?; kırk sekiz ev, uc dukkan, hukumet kona?ı, gumruk binası,
Canik Surp Nigo?ayos Ermeni Kilisesi
ve yetimhanesi yıkılmı?, sahildeki on altı balıkcı teknesi hasar gormu?tur.
[9]
?ki saat sonunda
Georgios Averof
zırhlısının cekilmesiyle birlikte di?er gemiler de cekilmi? ve bolgeyi terk etmi?lerdir.
[5]
1922 yılında Milli Mucadele yanlılarının Samsun'a geli?i sırasında cekilen bir video. Bombardımandan sonra cekilen videoda ?ehrin yıkıntıları secilebiliyor.
Bombardımandan sonra toplanan
Turkiye Buyuk Millet Meclisi
, 12 Haziran ve 16 Haziran 1922 tarihli toplantıları sonucu butun Karadeniz sahillerini sava? alanı ilan ederek bolgedeki Rumların tehcirine karar vermi?tir.
[10]
Samsun'daki Rum cetecili?inin onde gelen ailelerinden Yelkencio?ulları, Andavallıo?ulları ve Enfiyecio?ullarına ek olarak varlıklı Rumlar, Dahiliye Vekaletinin izniyle ?stanbul'a gitmi?lerdir.
[10]
Ardından 10. Tumen kumandanı olarak atanan Trabzonlu Albay Veysel Bey doneminde onun emriyle Rum cetelerini organize eden idareciler yakalanmı?tır.
- ^
Cevizo?lu, Hulki
(2007).
1919'un ?ifresi (Gizli ABD ??galinin Belge ve Foto?rafları)
. ?stanbul: Ceviz Kabu?u Yayınları. s. 66.
ISBN
9789756613238
.
- ^
Cevizo?lu, 2007, s. 75
- ^
Cevizo?lu, 2007, s. 77
- ^
Cevizo?lu, 2007, s. 76
- ^
a
b
c
d
e
f
g
?arman, Kansu (Eylul 2001). "Samsun nasıl bombalandı?".
Populer Tarih
,
15
. s. 10-11.
- ^
Sarısakal, Baki (2002).
Bir Kentin Tarihi: Samsun
. Samsun: Samsun Valili?i ?l Kultur Mudurlu?u Yayınları. s. 48.
ISBN
9755852891
.
- ^
Umur, Hasan
; Pasin, Adil (1944).
Samsun'da Mudafaa-i Hukuk
. ?stanbul: Tan Matbaası. s. 49.
- ^
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: 1, Cilt: XX, Sayfa: 248
- ^
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: 1, Cilt: XX, Sayfa: 249-250
- ^
a
b
Yerasimos, Stefanos
(1994).
Milliyetler ve Sınırlar
. ?stanbul: ?leti?im Yayınları. s. 420.
ISBN
9789754704464
.
|
---|
Kavramlar
| |
---|
Milli uyanı?
| |
---|
Konular
| |
---|
Cepheler
| |
---|
Katliamlar
| |
---|
Konferanslar
ve antla?malar
| |
---|
Tarihyazımı
| |
---|
|