Bu maddedeki bilgilerin do?rulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli . Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geli?tirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız icerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir . Kaynak ara:   "Mehmed Emin Resulzade"  ?  haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR ( Haziran 2020 ) ( Bu ?ablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerekti?ini o?renin )

Mehmed Emin Resulzade Azerice :  M?h?mm?d ?min R?sulzad?
Azerbaycan Milli ?urası Ba?kanı
Gorev suresi 27 Mayıs 1918 - 7 Aralık 1918
Yerine geldi?i	Makam olu?turuldu
1. Musavat Partisi Ba?kanı
Gorev suresi 1911 - 6 Mart 1955
Yerine geldi?i	Makam olu?turuldu.
Yerine gelen	Mirza Bala Mehmedzade
1. Himmet Partisi Merkezi Komitesi Ba?kanı
Gorev suresi 1904  - 1907
Yerine geldi?i	Makam olu?turuldu
Yerine gelen	Neriman Nerimanov
Ki?isel bilgiler
Do?um	Muhammed Emin Ahund Hacı Molla Alakbar o?lu Resulzade 31 Ocak 1884 ( 1884-01-31 ) Baku , Rus ?mparatorlu?u
Olum	6 Mart 1955 (71 ya?ında) Ankara , Turkiye
Olum nedeni	Diabetes mellitus
Defin yeri	Cebeci Asri Mezarlı?ı , Ankara
Partisi	Musavat Partisi
Evlilik(ler)	Umbulbanu Resulzade
Cocuk(lar)	4
Ya?adı?ı yer	Baku , Tiflis , Tahran , Ankara
Mesle?i	gazeteci , politikacı
Dini	?slam
?mzası

Mehmed Emin Resulzade ( Azerice :  M?h?mm?d ?min R?sulzad? /mæm?mæd æ?min ?æsulz?ː?dæ/ ; 31 Ocak 1884 - 6 Mart 1955), Azeri devlet adamı ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 'nin kurucusu.

Musavat Partisi 'nin kurucu genel ba?kanı olan Resulzade, Mayıs-Aralık 1918'de Azerbaycan Milli ?urası Ba?kanı olarak gorev yapmı?tır. ^[1] Resulzade Azerbaycan'ın ulusal ba?ımsızlık hareketine onculuk etmesinden dolayı Azerbaycan tarihinin en onemli ?ahsiyetleri arasındadır. Onun "Bir kere yukselen bayrak, bir daha inmez!" ifadesi 20. yuzyıl Azerbaycan'ında ba?ımsızlık hareketinin sloganı haline geldi. ^{[2] [3] [4]}

1947'de Turkiye'ye gelerek, 1949 yılında "Azerbaycan Kultur Derne?i"ni kurdu. 6 Mart 1955 tarihinde Ankara 'da oldu.

?lk yılları ve mesle?i [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Babası Hacı Molla Alekber Resulzade, annesi ise Zinyet Zal'dır. ?lk e?itim ve o?retimini ailesi yanında alan Mehmed Emin Resulzade, sonradan Teknik okula katılmı?tır. 1902'de "Musluman Genclik" kurumunu kurmu?tur. 1903'te ilk makalesi "?ark-i Rus" gazetesinde yayınlanmı?tır. Sonradan "Hayat", "?r?ad", "Terakki" ve ba?ka gazetelerde makaleler yazmı?, "Tekamul" (Baku), "?ran-i Nov" ( Tahran ), "Acık Soz" (Baku 1915-1917), ?stanbul 'da yayınlanan "Yeni Kafkasya" (1923-1928), "Azeri Turk" (1928-1929), "Odlu Yurd" (1929-1931) ve 1933-1939'da Berlin 'de yayınlanan "Kurtulu?" dergilerinin ve "?stiklal" gazetelerinin kurucusu olmu?tur. 1952'de ise Mehmed Emin Resulzade rehberli?i ile "Azerbaycan" dergisi kurulmu?tur.

?ran 'da kaldı?ı 1908-1911 doneminde meydana gelen ?ran inkılabı sonrası isyancıların hurriyet ordusu Tahran 'a girmi? ve ?ran'da me?rutiyet ilan edilmi?ti. Mehmed Emin, Tahran'da gunluk cıkardı?ı Batılı tarzdaki ilk gazete olan "Yeni ?ran" (?ran-ı Nev) gazetesinin muduru ve ba?yazarı olmasına ra?men, bu giri?imden vazgecerek Turkiye 'ye geldi.

Resulzade'nin gazeteci kimli?inin dı?ında yazdı?ı, birtakım kitaplar da yayınlanmı?tır. Bunlardan biri olan, "Azerbaycan Cumhuriyeti" adlı kitabını 1922'de Turkiye'de yayınlamı?tır.

Siyasi ya?amı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Rus-Japon Sava?ı 'nda Carlık hukumetinin yenilmesi Rusya 'daki di?er milletler arasında ozgurluk hareketleri yaratmı? olmasına ra?men, hukumet toparlanıp 1907 sonlarında bu tip siyasi faaliyetler gosteren ki?ileri izlemeye almı?tır. Bu izlenenlerden biri olan Mehmed Emin Resulzade, 1908-1911 yılları arasında ?ran 'da calı?ıp, Settar Han harekatı ile yakından ilgilenmi?tir.

1911-1913'te ?stanbul 'da Turk Oca?ı 'nda calı?tı. 1913 yılında Baku 'ye dondu. Yine basın alanında faaliyetlere devam etti?i gibi, Musavat Partisi ile de siyaset yapmaya ba?lamı?tır. 1918'deki Ekim Devrimi sonrasında meydana gelen otorite bo?lu?unda, 28 Mayıs 1918'de Azerbaycan'ın ba?ımsızlı?ını ilan etmi?, sonrasında Azerbaycan Milli ?urası ba?kanı olmu?tur. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Cumhurba?kanlı?ı suresinde ulkeyi etkileyen bircok yenilik yapmı?tır.

Kızıl Ordu 'nun 27 Nisan 1920'de Azerbaycan'ı i?galiyle tutuklanarak hapse atılan Resulzade'nin cezası, Josef Stalin 'in iste?iyle idam cezasından surgune cevrildi. Surgun hayatını; Turkiye 'nin, Polonya 'nın ve Almanya 'nın bazı ?ehirlerinde geciren Resulzade, Azerbaycan 'ın ba?ımsızlı?ı icin ce?itli alanlarda calı?malarını surdurdu.

Fikirleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Ba?ımsızlı?ı guclendirerek, enternasyonalist du?uncelerin onune gecilebilece?ini savunmu?tur. Milliyetcilik fikrinin do?al, medeni ve ileri bir du?unce oldu?unu, bilim ve kulturun geli?mesini ve yayılmasını te?vik etti?ini belirtmi?tir. Bu yakla?ımın, insanlık kulturunun en do?al ve normal geli?im yolu oldu?unu ifade etmi?tir.
• Genc nesillere yonelik olarak, onceki nesillere atıfta bulunarak "Bir kere yukselen bayrak, bir daha inmez!" demi?tir. Bayra?ı tekrar yuceltme sorumlulu?u oldu?unu vurgulamı?tır. Bu yolda kararlılık ve azimle hareket edilmesi gerekti?ini belirtmi?tir.

Turkiye'nin ilk cumhurba?kanı Mustafa Kemal Ataturk hakkında du?unceleri:

"Ne ?ngiliz himayesi, ne Amerika mandası altında de?il, o kurtulu?u yalnız hakimiyeti milliyeye mustenid, bilakaydu?art mustakil bir Turk devleti tesis etmekte gormu?tu. Onun dile?i 'Ya olum, Ya istiklal' idi. Anadolu'ya o bu dilekle gecti, efsanevi ?stiklal Harbi 'ni ba?aran ba? kahraman, Canakkale zaferi uzerine, Sakarya ve Dumlupınar gibi zafer taclarıyla bezendi. Tarihin uc buyuk imparatorlu?unu dizleri altına alarak istedikleri gibi parcalayan galipler, bir avuc Anadolu mucahitleri kar?ısında ricate mecbur kaldılar! "Ba?ındaki kumandanı kacmadıkca, Turk neferi hicbir zaman kacmaz" diyen buyuk kumandanın sozu do?ru cıktı. Olum beratı " Sevr " yırtıldı, istiklal vesikası " Lozan " yazıldı. Ataturk, bir milletin halasını yalnız kendisindeki kuvvetten beklemi?tir. Bu fikir, onun gencli?e hitabında bilhassa belirtilmi?tir. Muazzam eserinin mudafaasını emanet etti?i Turk Gencli?ine "Muhtac oldu?un kudret damarlarındaki asil kanda mevcuttur" diyen Ataturk ’un Turk koylusu ile neferi hakkındaki samimi fikirleri, malumdur. Ona gore, "Memleketin yegane efendisi koyludur!"

Hakkında soylenenler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Nesib Yusufbeyli : "28 Mayıs 1918 Azerbaycan tarihinde buyuk milli arzuların tahakkuk etti?i bir gundur."
• Uzeyir Hacıbeyov : "Azerbaycan cumhuriyeti sa?lam bir milli fikir ve Turkluk ?uuru uzerine kurulmu?tur. ?slam mezhepleri arasındaki zıddiyet ilk defa olarak burada tadile u?ramı?, Muslumanların tesanudu fikrine buyuk kıymet verilmi?tir. Aynı zamanda Azerbaycan, ca?da? bir cemiyet kurmaya, Avrupalı bir zihniyetle calı?maya azmetmi?tir. Bayra?ının uc rengi (Mavi, kırmızı, ye?il) bu uc umdenin timsalidir."

Roportajları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Resulzade hayatının sonlarında, 26 A?ustos 1951, 1952 ve 28 Mayıs 1953'te toplamda uc kez Azerbaycan halkına seslenmi?tir.

26 A?ustos 1951 [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Olumu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

6 Mart 1955 tarihinde, Ankara Universitesi Tıp Fakultesi klini?inde diyabet nedeniyle oldu. Son sozleri "Azerbaycan, Azerbaycan, Azerbaycan!" ?eklinde oldu. ^{[ kaynak belirtilmeli ]} Ankara Radyosu 7 Mart gunu saat 22:45'te, olum haberini duyurdu.

8 Mart'ta Mehmed Emin Resulzade'nin arkada?ları Ankara'daki Hacı Bayram Camii 'ndeki tabutunun ba?ında nobet tuttular. Ankara Belediye Ba?kanı Kemal Aygun de taziye icin oradaydı. Ayrıca cenazenin onunde "Azerbaycan Kultur Derne?i", "Milli Kutuphane", "Turk Kutuphaneciler Derne?i", "Karslı Yuksek O?renci Yardımla?ma Derne?i", "Gazetecler Derne?i", ?dil-Ural ve Kırım Turkleri temsilcileri vardı. ^[5] Cenazede Abdulvahap Yurtsever, Ahmet Cafero?lu , Mirza Bala Mehmetzade, Hamdullah Suphi Tanrıover , Sadri Maksudi Arsal , Cafer Seydahmet Kırımer , Abdullah Battal-Taymas, Zeki Velidi Togan gibi onde gelen isimler de oradalardı. Mehmed Emin Resulzade, Ankara 'daki Cebeci Asri Mezarlı?ı 'na defnedildi.

Turkiye, ?ran ve Batı Avrupa'da bircok ulkede taziye mesajları yayınlandı. Turkiye'de 1993 yılında yaptırılan bir okula Mehmed Emin Resulzade'nin adı verildi.

Azerbaycan Kabinesi , Baku'de Mehmed Emin Resulzade icin bir anıtın dikilmesine ili?kin 26 sayılı, 13 Ocak 1993 tarihli kararı kabul etti. ^[6] Azerbaycan cumhurba?kanı Haydar Aliyev , 29 Aralık 1993 tarihli "Azerbaycan'ın onde gelen sosyo-politik ?ahsiyeti Mehmed Emin Resulzade'nin do?umunun 110. yıldonumu hakkındaki" 79 Sayılı Kararnameyi imzaladı. ^{[7] [8]} ?lham Aliyev , 22 Kasım 2013 tarihli "Mehmed Emin Resulzade'nin 130. yıldonumunu kutlamak hakkında" bir kararname imzaladı. ^[9]

Anısına yapılanlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Mimari yapılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1992'de Tatar bolgesinin yoneticisi Serdar Hamidov'un giri?imiyle Mehmed Emin Resulzade icin bir anıt yapıldı. ^[10]
• 1993 yılında Zakatala'da Mehmed Emin Resulzade'nin bir heykeli yapıldı. ^[11]
• 1999'da Baku Devlet Universitesi'nden Mehmed Emin Resulzade'nin bir bustu kaldırıldı. ^{[12] [13]}
• Resulzade'nin adı 2000 yılında Baku Devlet Universitesinden kaldırıldı. ^{[14] [15]}
• 2000 yılında A?cabedi'deki bir bustu kaldırıldı. ^{[12] [13]}
• 2007 yılında A?su'daki heykeli kaldırıldı. ^[16]
• 2007 yılında Kukla Tiyatrosu onune anıt dikilece?i bilgisini veren bir levha konuldu ve yerine ce?me yapıldı. ^{[17] [18]}
• 2011 yılında Kobustan'daki heykeli kaldırıldı ve ar?ivlendi. ^{[12] [13]}
• 2012 yılında Sabirabad'daki bustu kaldırıldı. ^{[19] [20] [21]}
• 2012'de Tatar'daki bustu kaldırıldı. ^{[22] [23]}

Gunumuzde

• Resulzade'nin Novkhani'de do?du?u ev bir anaokuludur. ^{[12] [24]}
• Baku Devlet Universitesi'nin bahcesinde "Buraya Azerbaycan halkının buyuk du?unuru, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucusu Mehmed Emin Resulzade'nin bustu dikilecektir" yazılı bir bilgilendirme panosu vardır. ^{[25] [26] [27] [28]}
• Novkhana'da bir heykeli vardır. ^{[12] [13]}
• Turkiye'nin ba?kenti Ankara'da adını ta?ıyan bir lise bulunmaktadır. ^{[29] [30]}

Eserleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Azerbaycan Cumhuriyeti Keyfiyeti Te?ekkulu ve ?imdiki Vaziyeti (?stanbul, 1923)
• Asrımızın Siyavu?u (?stanbul, 1923)
• ?stiklal Mefkuresi ve Genclik (?stanbul, 1925)
• Rusya’da Siyasi Vaziyet (?stanbul, 1926)
• ?htilalci Sosyalizmin ?flası ve Demokrasinin Gelece?i (?stanbul, 1928)
• Milliyet ve Bol?evizm (?stanbul, 1928)
• Panturanizm ve Kafkasya Problemi (Rusca, Paris, 1930)
• Azerbaycan Problemi (Almanca, Berlin, 1938)
• ?stiklal U?runda Mucadele (Lehce, Var?ova 1938);
• Azerbaycan Kultur Gelenekleri (Ankara, 1949)
• Ca?da? Azerbaycan Edebiyatı (Ankara, 1950)
• Ca?da? Azerbaycan Tarihi (Ankara, 1951)
• Azerbaycan ?airi Nizami (Ankara, 1951)
• Milli Tesanud (Ankara, 1978)
• Kafkasya Turkleri (?stanbul, 1993)
• ?ran Turkleri (?stanbul, 1993)

Bilbiyografya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Wikimedia Commons'ta Mahammad Amin Rasulzade ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• N?siman, Yaqublu (2013). M?h?mm?d ?min R?sulzad? ensiklopediyası (PDF) . Kitab Klubu MMC . s. 504 s?h. ISBN   978-9952-8202-2-5 . 10 Nisan 2015 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 17 Aralık 2014 .  
• "M?h?mm?d ?min R?sulzad? v? ictimai-siyasi ideallar". Hazar Universitesi Yayınları, Bakı, 2005. ISBN 9952-20-028-5 .
• ?amil Qurbanov. M?h?mm?d ?min R?sulzad?. Bakı, 2001.
• Tadeu? Svyatacovski. Rusiya v? Az?rbaycan. S?rh?dyanı bolg? kecid dovrund?.Hazar Universitesi Yayınları, Bakı, 2000. ISBN 5-7843-0015-6
• Janet Afary. The Iranian Constitutional Revolution, 1906?1911. Columbia University Press , 1996.
• "M?h?mm?d ?min R?sulzad? ? 1884?1955" Aydın Balayev. Moskva, 2009. [1] 9 A?ustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Sebahattin ?im?ir, "Mehmet Emin Resulzade", Orkun dergisi, 71. Sayı ^{[ olu/kırık ba?lantı ]}
• kimkimdir.gen.tr 23 ?ubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• azerbaycan.ihh.org.tr