Prekarya
Prekarya
ya da
prekarite
,
[1]
20. yuzyılda tanımlanmı? bir calı?an sınıfıdır. A?ırlıklı olarak; sınırlı-kontratlı, yarı zamanlı, proje bazlı sozle?meler ile i?gucu piyasalarına i? yapan sınıftır. Tanımlanmadaki esas etken, surekli i? guvencesi ve sureklili?i bulunmayan i?lerde calı?an bir sınıf olarak gorulmesidir.
Genelde yaratıcı sektorler icerisinde (reklam, yazılım, program, oyun... vb.) calı?an, di?er sektorlerde de (kitap cevirisi, yarı-zamanlı e?itim gorevlili?i vb.) kısmen gorulen, proje bazlı veya sureli calı?anlar grubudur.
[2]
Emek yo?un (kas gucu-mavi yakalı) calı?an sınıfından ziyade, bilgi yo?un (bili?sel- cognitive) calı?an sınıfa ait bir terim olarak kullanılmaktadır. Genelde serbest zamanlı (freelance) calı?anlar olan prekaryaların, sozle?meleri surekli i? guvencesi icermez.
Latin dillerindeki (?ng. precarious; Fra. precaire; Lat. precari) istikrarsız, guvenilmez kelimesinden dev?irilmi? bu isimlendirme, calı?anların surekli i? guvencesinin olmadı?ını vurgular.
Prekarite Sınıfı temsil eden calı?an grubu, ce?itli sosyolojik hareketlerde gozlemlenmi?tir.
Japonya'da 2003 yılındaki Irak Sava?ı protestoları sırasında yo?un katılımı gorunmu? olan ve kendilerine “Freeter” ismini veren calı?an grubu, bir "prekarite" orne?idir. Kendilerini tanımlamak icin kullandıkları "freeter" kelimesi, ?ngilizce freelance (serbest calı?an) ve Almanca arbeiter (i?ci) sozcuklerinden turetilmi?ti.
[3]
2008 Amerika Krizi etkisiyle ya?anan, Ekim 2011 protestolarında da, gerek internet uzerinden organize olmaları, gerekse
ocuppy
hareketini olu?umunda prekarite sınıfının etkin oldu?u iddia edilmektedir.
[3]
2013'te ?stanbul'da ya?anan
Gezi Olayları
icin, di?er orneklerde oldu?u gibi, eylemin ekonomik tepki olarak gozukmesinde prekarite sınfının etkili oldu?u iddia edilmektedir.
[3]
Prekarite sınıfı, surekli calı?ma saatleri dı?ında kalan, e?itimli ve kulturel birikim sahibi olma e?ilimdeki ki?ilerden olması dolayısıyla;
ana akım medya
a?ından ba?ımsız olarak tanınır hale gelmi?;
internet unluleri
, trend belirleyiciler, internet payla?ımı yonlendiricileri ve benzerlerinin, yo?un olarak bu sınıfın mensubu oldu?u iddia edilmektedir.
[2]
Yaratıcı endustrilerde
calı?anların toplam istihdam icerisindeki payı 2011 yılında %2, toplam calı?an sayısı ise 191.634 olarak hesaplanmı?tır.
[4]
Noam Chomsky
'e gore; hem ekonomik, hem sosyal olarak tarif edilen guvencesizlik hali prekarite, (calı?ma kulturunun cazibesiyle) insanlı?ın %99'unu guvencesizlikle tehdit etmektedir.
[2]
[5]
- 2014: Prekarya, Yeni Tehlikeli Sınıf. Yazar: Guy Standing [
en
]. Ceviren: Ergin Bulut. (?leti?im Yayınları)
[1]
- 2020: Artık Hepimiz Prekaryayız. Yazar: Alphan Telek. (Nota Bene Yayınları)
[6]
- ^
a
b
Standing, Guy (2014). Bulut, Ergin (Ed.).
Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf
. ?leti?im yayınları.
ISBN
9789750516665
.
- ^
a
b
c
manifold.press,2 Aralık 2016, Sılay Sıldır
- ^
a
b
c
"GQ Turkiye Temmuz Sayısı, Tanıl Bora"
. 20 Aralık 2016 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 4 Aralık 2016
.
- ^
"Luciana Lazzeretti, Francesco Capone, ?. Erdem Secilmi?, "Cultural and creative industries in Turkey A benchmarking with Italy and Spain", Regional Studies Association European Conference 2014, Izmir, Turkey, 15?18 June 2014"
(PDF)
. 9 Ocak 2016 tarihinde
kayna?ından
(PDF)
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 4 Aralık 2016
.
- ^
"(?ng.)Plutonomy and the Precariat On the History of the U.S. Economy in Decline, N.Chomsky"
. 20 A?ustos 2017 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 4 Aralık 2016
.
- ^
Artık Hepimiz Prekaryayız
. Nota Bene. 2020.
ISBN
978-605-260-226-3
. 3 Aralık 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 3 Aralık 2022
.