Bu maddede kaynak listesi bulunmasına kar?ın metin ici kaynakların yetersizli?i nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındı?ı belirsizdir . Lutfen kaynakları uygun bicimde metin icine yerle?tirerek maddenin geli?tirilmesine yardımcı olun. ( Mayıs 2017 ) ( Bu ?ablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerekti?ini o?renin )

Bu madde, Vikipedi bicem el kitabına uygun de?ildir . Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli duzenleme yapılmadan bu ?ablon kaldırılmamalıdır. ( Aralık 2017 )

Postmodern roman , bir anlamda soylemsel olarak mimaride ba?layıp geli?en, kurumsal, kuramsal ve du?unsel alanlarda hızla yayılan ve 20. yuzyılın ikinci yarısından itibaren edebiyat dunyasında da kendisini gosteren postmodernizmin urunudur. Edebiyat yapıtlarında ozellikle romanlarda gorulen postmodern e?ilim, genel postmodernizmin soylemsel ve du?unsel yonelimlerinden do?rudan etkilenir ve o soylemsel yapının ozelliklerini barındırır.

Postmodern romanın kokleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bu roman turunde yazar, dı? dunyayı birebir yansıtmaktan ozellikle kacınır. Postmodern romanın kokleri incelenmek istedi?inde bu koklerin sanıldı?ından cok daha eskilere uzandı?ı gorulur. Bunların belli ba?lıcaları ?oyle zikredilebilir.

Postmodern romanın kokleri, oncelikle postmodern durumun ve postmodern du?uncenin ortaya cıkmasından cok daha eskilere gider. Daha klasik roman olarak adlandırılan roman gelene?i icinde bile postmodern romana ait ogelerin gorulmesi soz konusudur. Hatta roman turunun oncu metinlerinde postmodern romanın ozellikleri olarak kabul edilen giri?imler gorulur. Jale Parla , Don Ki?ot ’un bir anlatı turu olarak romanın oncusu oldu?u kadar, ust-kurmaca , temsilin sorunsalla?tırılması , parodi , ironi ogelerini de barındırdı?ını, bu bakımdan Miguel de Cervantes ’in ve kitabının modernitenin oncu yazarlarından ve yapıtlarından oldu?u kadar postmodernizmin de habercisi oldu?unu belirtir.

Bir ba?ka koken, gec donem modernist romanlarda gorulur. Postmodern romana ait oldu?u kabul edilen ogelerin co?unun bizzat modernist roman icinde ortaya cıkması soz konusudur. Mesela, Thomas Mann , Robert Musil , James Joyce , Virginia Woolf , Samuel Beckett gibi yazarlar, hem i?ledikleri konular hem de i?leyi? bicimlerindeki yenilikleriyle postmodern romanın koklerinde yer alırlar.Ancak modernist romancılar, belirli bir olcude sanatcı olan okurları hedeflemelerine ra?men, postmodern yazarlar bir anlamda metnin okumalarını co?altırlar. Modernist roman okurun belirli bir yoruma ula?masını zorla?tırmak icin elinden geleni yaparken, postmodernist roman, belirli bir evrensel yoruma yol acabilecek anlam butunluklerine ku?kulu bakı?ı dolayısıyla anlamın surekli kayboldu?u ya da ertelendi?i metinler olarak uretilir.

Postmodern romanın koklerinden birisi de Beat Ku?a?ı olarak adlandırılan yazarlara uzanır. Jack Kerouac ve Allen Ginsberg ’in bu ku?a?ın ruhunu yansıtan avangard yapıtları ve William Burroughs 'un kitapları, anlatı gelene?inde surrealizme benzeyen bir e?ilim olarak belirginle?ir. Macera, co?ku ve cinsel fantezilerdeki yo?unluk, sanat-dı?ılık ve toplumu ve onun taleplerini reddedi?teki bireysel radikallik bu ku?a?ın ozellikleri olarak bilinir; yazınsal alanda da tam bu ?ekilde bir icerik ve soylem yapısı kullanmı?lardır. Postmodern romanlarda bu tur etkileri gormek mumkundur.

Kendi yapıtlarını ba?ka yapıtların bir parcası olarak tanımlayan Fransız yazar Georges Perec postmodern romanın koklerinde bulunan yazarlardan biri olarak de?erlendirilebilir. Perec'in neredeyse konularından daha cok kitaplarının teknik yonleri ilginclikler barındırır. Postmodern romanlarda gorulen zevk ya da okumanın amacı ve gerekcesi olarak zevk ogesini Perec'in metinlerinde goruruz. Onun lipogramlara dayanan metinleri bir ilginclik orne?idir. Kaybolu? adlı romanını Perec hic "e" harfi kullanmaksızın yazmı?tır.

Jorge Luis Borges ise, postmodern romancılar arasında de?ilse bile koklerinde tartı?masız bir ?ekilde yer alır. Ust-anlatı, parodi, anlamın sorunsalla?tırılması, co?ulluk ogeleri Borges’in hemen butun metinlerinde gorulen ozelliklerdir. Bunun yanında, gercek/gercek-dı?ı onun metinlerinde surekli birbirine geci?tirilir, gerceklik surekli olarak yeniden yorumlanabilir ?ekilde kurgulanır. Fantezi Borges anlatılarının vazgecilmez ogelerinden biridir.

Genel ozellikleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Postmodern roman denilince ilk akla gelen dil oyunları du?uncesidir. Dilin gercekli?i temsil eden de?il kuran bir yapı oldu?u onermesinden hareket ederler. Postmodern romancılar, bu anlamda postmodern teorinin temsili sorunsalla?tırma giri?imini ustlenirler ve gercekli?i temsil etmekten ziyade anlam co?ullu?unu hedeflerler. Cunku dil, postmodern anlayı?a gore bir gercekli?i temsil etmez, belirli bir anlamda aksine gercekli?i kurar . Postmodern roman, tam da dile dair bu bilgi ile uretilen anlatıları i?aret eder.

Co?u postmodern romancıda, hem anlatıcının ( yazar 'ın) hem anlatının surekli devrede olması, metin icinde bircok anlatıcı sese imkan verilmesi, anlatı icinde anlatıların ic ice gecmesi ya da anlatı icinde ba?ka bir anlatının/ya da anlatıların izinin surulmesi turunde ogeler gorulur. Bu romanlarda yazarın geleneksel statusunu kaybetti?i ya da en azından bu statusunun sorunsalla?tırıldı?ı gorulur. Temsilin yanı sıra yazarın konumu da sorunsalla?tırılır. Bu noktada, "anlamı ureten okurdur" du?uncesi belirginlik kazanır. Bu onerme tamamen ona ait olmasa bile buyuk olcude postmodern roman anlayı?ının dusturlarından biridir.

Ote yandan, romanlar, kendilerinden onceki anlatıların seslerini yankılarlar.Bu anlamda, postmodern roman, edebi anlatıların ya da daha do?rusu tum edebiyat gelene?inin bir parodisi olarak belirir. Kristeva’nin deyi?iyle bu durum, edebi metnin, metinlerarası bir gondermeler moza?i icinde olu?tu?u anlamına gelir. Bu nedenledir ki, postmodern roman, tek do?rultulu, kapalı, kapanabilir tek bir anlam katmanına sahip anlatı turlerinden farklıla?manın bir urunudur.

Postmodern roman, klasik romandaki gibi olay orgusu uzerine kurulu bir anlatı de?ildir.Olay orgusunden daha cok olayın ya da olayların on plana cıkması soz konusudur. Postmodern roman modernist romandaki gibi zor da olsa ula?ılabilir olan anlam butunluklerine sahip bir anlatı de?ildir. Postyapısalcı felsefenin dil dolayımında ula?tı?ı kuramsal sonuclar, postmodern romanın perspektifini do?rudan belirlemektedir.Buna gore, metin, anlamın tamamlanıp bitirildi?i ve tuketildi?i bir yer de?il, aksine hicbir zaman tamama eri?ilemeyen, her okumada yeniden de?erlendirilmeye acık bir u?raktır ; cunku ardında ya da daha do?rusu yapısında asla bir yere indirgenemeyecek olan ucsuz bucaksız bir i?aretler sistemi olan dil vardır.

Jale Parla, postmodern romanda okur-yazar-metin ili?kisini ?u ?ekilde belirtmektedir: "hicbir metin tamamlanmı? bir butun de?ildir.Bu da okur ve yazarı yeni bir konumda du?unmemizi gerektirir. Okur ve yazar dil denizinde sozcuklerin anlamlarının dalgalar gibi birbirini izledi?i bir devinim icinde yuzerken, metinler, benlikler, kimlikler ve yorumlar da yeni gostergelere donu?urler....bu epistemolojiye gore, belirleyebilece?imiz yazar, okur, metin yoktur; yalnızca o metin aracılı?ıyla olu?an soylemler vardır" ( Don Ki?ot'tan Gunumuze Roman , s.180)

Postmodern roman anlayı?ında gorulen bazı kavramlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• ustkurmaca
• metinlerarasılık
• soylem co?ullu?u
• okur merkezlilik
• ironi
• parodi
• pasti?
• kolaj
• imgesel anlatım
• metafor
• metonimi
• simgesellik

Postmodern Yazarlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dunya capında tanınan postmodern yazarların en ozgun orne?i olarak Italo Calvino ( Bir Kı? Gunu E?er Bir Yolcu kitabıyla), Umberto Eco ( Gulun Adı ve Foucault Sarkacı adlı kitaplarıyla), aynı zamanda postyapısalcı felsefenin oncusu olan, felsefi sorunları edebiyat aracılı?ıyla i?leyen Jacques Derrida (ozellikle Kartpostallar kitabıyla) ilk ba?ta anılabilir. Ancak postmodern romanın temsilcisi olan yazarların listesi bir hayli kabarıktır. Bunların bazılarını ?oyle sıralayabiliriz:

• Kathy Acker
• Paul Auster
• John Barth
• Giannina Braschi
• Roberto Bolano
• Don Delillo
• Dave Eggers
• Raymond Federman
• William Gaddis
• Christian Kracht
• Dimitris Lyacos
• Viktor Pelevin
• Thomas Pynchon
• Alain Robbe-Grillet
• Salman Rushdie
• Vladimir Sorokin
• Philippe Sollers ("Cennet")
• Marija Sumnina
• Tomek Tryzna
• Oswald Wiener
• Robert Anton Wilson
• Hans Wollschlager
• Milorad Pavi?
• Pierre Peju
• Urs Widmer

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Modernist edebiyat
• Roman
• Edebiyat kuramı
• Postmodernizm
• Edebiyat ele?tirisi

Ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Berna Moran’ın 80 sonrası roman degerlendirmesi 24 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• Tutunamayanlar uzerine bir degerlendirme
• Turk romanında modern ve postmodern e?ilimler 26 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• Yıldız Ecevit’in kitabı uzerine bir de?erlendirme

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Don Ki?ot’tan Gunumuze Roman , Jale Parla , ?leti?im Yayınları .
• Edebiyat Kuramları , Terry Eagleton , Ayrıntı Yayınları .
• Turk Romanında Postmodernist Acılımlar , Yıldız Ecevit , ?leti?im Yayınları , ?stanbul /2001.
• Postmodern Tarih Kuramı , Serpil Oppermann (Tunc) , Phoenix-Turkce yayınları .
• Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti , Umberto Eco , Cev. Kemal Atakay, Can Yayınları
• Yorum ve A?ırı Yorum , Umberto Eco , Cev. Kemal Atakay Can Yayınları.
• Edebiyat Kuramları ve Ele?tiri , Berna Moran , ?leti?im Yayınları.
• Roman ve Postmodern Roman, Emre Bekir Guven, RumeliDE Journal of Language and Literature Studies.