Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Son guncelleme: 23 Kasım 2011
Portal:Evrimsel biyoloji
|
| ~ Evrimsel biyoloji Portali'ne Ho? Geldiniz ! ~
|
 Evrimsel biyoloji
|
|
Evrimsel biyoloji
, biyoloji konularını, canlıların evrimini goz onune alarak inceleyen bilim dalıdır. Taksonomi biliminin temelinde evrimsel biyoloji yer almaktadır. Canlıları sistematik bir ?ekilde ayırmada, canlıların evrimsel akrabalıkları ve farklılıkları goz onune alınır. Ayrıca bircok ekolojik ili?kinin acıklanmasında evrimsel biyoloji kullanılır. Molekuler biyolojide
DNA
ve
RNA
dizilerinin baz dizili?leri goz onune alınarak canlıların hatta organellerin mikroorganizmalarla olan akrabalıkları incelenmekte ve bu incelemede evrimsel biyoloji temel alınmaktadır.
Evrimsel biyolojiyi ara?tıran ki?iye
evrimsel biyolog
denir. Filozof
Kim Sterelny
'e gore
“
1858
yılından beri geli?en evrimsel biyoloji bilim alanındaki en buyuk entelektuel ba?arılardan biridir”
.
Evrimsel biyoloji, her iki geni?
alan calı?masından
ve
laboratuvar
odaklı disiplinlerden gelen bilim insanlarını iceren disiplinler arası bir alandır. Orne?in, genellikle
mammaloji
,
ornitoloji
veya
herpetoloji
gibi belirli canlı turleri hakkında ozel uzmanlık e?itimi alan ama evrim hakkındaki genel sorulara cevap bulmak icin bu canlıları vaka analizi veya ornek olay incelemesi icin kullanan bilim insanlarını icerir. Evrimsel biyoloji, aynı zamanda genellikle evrimle?me hızı ile evrim modelleri hakkında sorulara cevap bulmak icin
fosilleri
kullanan
paleontologlar
ve
jeologlar
gibi
populasyon geneti?i
ve
evrimsel psikoloji
gibi alanlardan gelen teorisyenleri de icerir. Deneyciler, ya?lanmanın evrimi hakkında bir acıklama geli?tirebilmek icin meyve sine?i
Drosophila
’daki secilimleri kullandılar ve
deneysel evrim
, bu anlamda evrimsel biyolojinin oldukca aktif bir alt disiplinidir.
|
|
 Evrim
,
biyolojide
canlı
turlerinin
nesilden nesile
kalıtsal
de?i?ime u?rayarak ilk halinden farklı ozellikler kazanma sureci. Bazen dunyanın evrimi, evrenin evrimi gibi kavramlardan ayırmak amacıyla
organik evrim
ya da
biyolojik evrim
olarak da adlandırılır. Evrim, modern biyolojinin temel ta?ıdır. Bu
teoriye
gore
hayvanlar
,
bitkiler
ve
Dunya
'daki di?er tum
canlıların
kokeni
kendilerinden once ya?amı? turlere
dayanır ve ayırdedilebilir farklılıklar, ba?arılı nesillerde meydana gelmi?
genetik
de?i?ikliklerin bir sonucudur.
Evrim, bir canlı
populasyonunun
genetik kompozisyonunun rastgele
mutasyonlar
yoluyla zamanla de?i?mesi anlamına gelir.
Genlerdeki
mutasyonlar
,
gocler
veya ce?itli
turler
arasında yatay
gen aktarımları
sonucu turun bireylerinde yeni veya de?i?mi? ozelliklerin (
varyasyonların
) ortaya cıkması, evrim surecini yuruten temel etmendir. Evrim, bu yollarla olu?an de?i?imlerin
populasyon
genelinde daha sık veya daha nadir hale gelmesiyle i?ler.
Dunya'daki canlı turlerinden henuz sadece 2 milyondan biraz fazlası tanımlanabilmi? ve sınıflanabilmi?tir. Bazı tahminlere gore henuz tanımlanmamı? 10 ila 30 milyon canlı turu vardır. Bir milimetrenin binde birinden kısa
bakterilerden
tutun, yerden yuksekli?i 100 metreyi, a?ırlı?ı binlerce tonu bulan sequoia
servi
a?aclarına kadar dunyadaki canlı turleri, cusse, bicim ve ya?ayı? bicimi acısından cok buyuk farklılıklar gosterirler. Sıcak su kaynaklarında kaynama sıcaklı?ına yakın derecelerde ya?ayan bakteriler oldu?u gibi,
Antarktika
'daki buzullarda ya da tuz gollerinde -23 °C'ye varan sıcaklıklarda ya?ayan
algler
ve
mantarlar
vardır. Aynı ?ekilde karanlık okyanus tabanlarındaki hidrotermal catlakların kenarlarında ya?ayan devasa
boru kurtcukları
oldu?u gibi,
Everest Da?ı
'nın yamaclarında, 6 bin metre yukseklikte ya?ayan
hezaren
cicekleri ve
orumcekler
vardır.
Devamı...
|
|
??te
yapabileceklerinizden
bazıları :
Not: Dı? ba?lantılarda, acılan sayfaların en altında maddeler listelenmektedir.
|
 Charles Darwin
, (12 ?ubat 1809 ? 19 Nisan 1882),
?ngiliz
biyolog
ve
do?a tarihcisi
.
?nsan dahil tum
canlı
turlerinin
do?al secilim
yoluyla bir ya da birkac
ortak atadan
evrildi?ini
one surmu? ve o gunun ?artlarına gore bu teoriyi destekleyen pek cok kanıt sunmu?tur. Darwin'in fikirleri uzerine in?a edilen modern
evrim teorisi
, bugun
biyoloji
biliminin temeli ve birle?tirici o?esidir. Evrimin gercekle?ti?i gerce?i Charles Darwin'in ya?adı?ı donemde, do?al secilim teorisinin evrimin ana acıklaması oldu?u ise 1930'lu yıllarda bilim dunyası tarafından kabul gormu?tur. Darwin'in orijinal teorileri modern evrimsel biyolojinin temelini olu?turmakta, hayatın ce?itlili?i uzerine birle?tirici bir mantıksal acıklama sunmaktadır.
Darwin'in
do?a tarihine
duydu?u ilgi, once
Edinburgh Universitesi
'nde
tıp
, sonra
Cambridge Universitesi
'nde
teoloji
okurken geli?ti.
Beagle
gemisinde yaptı?ı be? senelik yolculuk sırasında, zamanın me?hur jeolo?u
Charles Lyell
'ın ortaya attı?ı, gecmi?teki jeolojik sureclerin bugunkulerle aynı oldu?unu savunan teoriyi destekleyecek pek cok gozlem yaptı ve iyi bir jeolog olarak unlendi. Aynı yolculukta, canlıların co?rafi da?ılımı ve
fosiller
uzerine yaptı?ı dikkatli gozlemler sonucunda, turlerin birbirine donu?umuyle ilgilenmeye ba?ladı ve 1838'de
do?al secilim
fikrini geli?tirdi. Daha once benzer fikirlerin "sapkınlık" olarak nitelendirildi?ini ve bastırıldı?ını gormu? oldu?undan, uzun sure fikirlerini en yakın arkada?ları dı?ında kimseye acmadı. Olası itirazlara en iyi ?ekilde cevap verebilmek icin ara?tırma yapmaya ve kanıt toplamaya ba?ladı. 1858'de
Alfred Russell Wallace
'dan aldı?ı bir mektubu okuyunca, Wallace'ın da kendisininkine benzer bir teori geli?tirdi?ini anladı, ve nihayet teorisini yayımlamaya karar verdi.
Devamı...
|
- Bir yıldızın olu?umu, bir ozdeciksel bulutun icinde olu?an ve sıklıkla bir
ustnovanın
(buyuk yıldız patlamaları) ya da iki
gokadanın
carpı?masından olu?an ?ok dalgalarının tetikledi?i kutlecekimsel bir kararsızlık ile ba?lar.
- Kanada
'da yapılan bir ara?tırmada ise, insanın daha az geli?mi? ya?am formlarından olu?tu?unu du?unenlerin oranı % 59 olarak tespit edilirken insan ve
dinozorların
yeryuzunde aynı zamanda ve aynı donemde ya?adıklarına inanan Kanadalıların oranı ise % 42 olarak belirlenmi?tir. Tanrının insanı son 10.000 yıl icinde bugunku haliyle yarattı?ına inanan Kanadalıların oranı ise sadece % 22...
- "Hayatın kokeni ve geli?imi" uzerine
?ngiltere
'de yapılan 2006 tarihli bir ara?tırma anketinde katılımcıların ya?amın kokenine dair uc farklı acıklama arasında bir secim yapılmaları istenmi? ve deneklerin % 22'si
Genc Dunya yaratılı?cılı?ını
, % 17'si ise
Akıllı tasarımı
ve % 48'si ise evrim kuramını (acıkca tanrısal bir rol olmadan) tercih etmi?lerdir. Di?erleri ise kararsız kalmı?tır...
...biliyor muydunuz?
duzenle
Di?er Vikimedya projelerinde Evrimsel biyoloji
|
