Co?rafi bolge icin
Panonya
sayfasına bakınız.
Pannonia haritası
Pannonia
ya da
Panunya
, Kuzey ve Do?usundan
Tuna
, Batısından
Noricum
ve daha yukarıda
?talya
, Guneyinden
Dalmacya
ve daha a?a?ıda
Moesia
eyaletleriyle cevrili olan
Roma ?mparatorlu?u
eyaleti.
Antik Pannonia eyaleti toprakları, gunumuzde co?unlu?u
Macaristan
'da olmak uzere,
Avusturya
,
Hırvatistan
,
Sırbistan
,
Slovenya
ve
Bosna-Hersek
sınırları icerisindedir.
Pannonia terimi gunumuzde genellikle Macaristandaki
Transtuna
bolgesi (Dunantul) ya da tum Macaristan icin kullanılmaktadır.
Julius Pokorny
,
Pannonia
adını On Hint-Avrupa dili
?lliryaca
*pen-
, "bataklık, su, ıslak" kokunden turetmi?tir.
Roma ?mparatorlu?u'nun Pannonia eyaleti, MS 120
Bolgenin yerlileri
Pannonii
(
Pannonialılar
) olarak bilinen ve
?llirya
halklarıyla akraba bir kabiledir.
MO 4. yuzyıl
'dan itibaren bazı
Kelt
kabileleri tarafından i?gal edilmi?tir.
Dalmacya
'lıların muttefiki olan yerlilerine MO 35 yılında
Augustus
tarafından yapılan ve Siscia'nın (
Sisak
) fethedilmesiyle sonuclanan saldırıya kadar bolge hakkında cok az bilgi vardır. Bolge, MO 9 yılına kadar tam anlamıyla kontrol altına alınamamı? ve bu tarihten sonra
?llirya
eyaletine ba?lanmı?tır.
MS 6 yılında Pannonialıların Dalmacyalılar ve di?er ?lliryalı kabilelerle birlikte kalkı?tıkları isyan, yakla?ık uc yıl suren zorlu sava?ların ardından
Tiberius
ve
Germanicus
tarafından bastırılmı?tır. MS 9 yılında sona eren isyanın ardından ?llirya eyaleti topraklarının Kuzeyi Pannonia eyaleti, Guneyi
Dalmacya
eyaleti olacak ?ekilde ikiye bolunmu?tur. Bolunme tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte MS 20 yılından sonra ancak MS 50 yılından oncedir. Eyaletin,
Quadi
ve
Marcomanni
gibi tehlikeli barbar kabilelere olan yakınlı?ı nedeniyle bolgede cok sayıda birlik (?lerleyen zamanlarda 7 Lejyon) konu?landırılması ihtiyacı ortaya cıkmı? ve Tuna cephesi boyunca cok sayıda kale in?a edilmi?tir.
MS 102 ve 107 yılları arasındaki birinci ve ikinci Dacya sava?ları arasındaki bir tarihte, eyaletin toprakları ?mparator
Trajan
tarafından
Pannonia Superior
(Batısı) ve
Pannonia Inferior
(Do?usu) olmak uzere iki eyalete bolundu. Tarihci
Batlamyus
'a gore, bu bolunme Kuzeydeki Arrabona'dan (
Gy?r
) Guneydeki Servitium'a (
Gradi?ka
) kadar uzanan bir hatla sa?lanmı?tı. Sonradan bu hat biraz daha Do?uya kaydırılmı?tır. Ulkenin tamamı zaman zaman Pannonias (Pannoniae) olarak adlandırılmı?tır.
Pannonia Superior, konsuler bir Sefir tarafından yonetiliyordu ve emri altında uc Lejyon bulunuyordu. Pannonia Inferior ise onceleri Praetorian bir Sefir tarafından idare edilirken,
Marcus Aurelius
zamanında Konsuler bir Sefir idaresine verildi ancak hala tek bir Lejyona sahipti. Tuna cephesi, ?mparator
Hadrianus
tarafından kurulmu? iki koloni olan Aelia Mursia (
Osijek
) ve Aelia
Aquincum
(
Obuda
) tarafından koruma altına alınmı?tı.
Diokletian
zamanında eyalet dort parca olarak yeniden duzenlendi:
Diokletian ayrıca bu gun
Slovenya
olarak bilinen toprakları Pannonia eyaletinden ayırarak
Noricum
eyaletine dahil etmi?tir.
Pannonia,
5. yuzyıl
ortalarında
II. Theodosius
tarafından
Hunlar
'a terk edildi ve
Attila
'nın olumunun ardından da sırasıyla,
Ostrogotlar
(456-471),
Lombardlar
(530-568),
Avarlar
(560'lar - 800 civarı),
Slavlar
(480'lerden beri orada ya?ayan ve 800 - 900 arası ozgur olan),
Macarlar
(900/901'den beri);
Habsburglar
ve
Osmanlılar
(1526 - 1878 arası) tarafından yonetildi.
I. Dunya Sava?ının
ardından bolge
Avusturya
,
Macaristan
ve
Sırp
,
Hırvat
ve
Sloven
Krallıkları (1929 yılında
Yugoslavya
olarak yeniden adlandırıldı) arasında payla?tırıldı.
Ulke, ozellikle mevcut buyuk ormanların
Probus
ve
Galerius
tarafından ortandan kaldırılmasından sonra oldukca verimli bir yer haline gelmi?tir. Bu surecten once en onemli ihrac kalemi
keresteydi
. Ba?lıca tarımsal urunleri
yulaf
ve yerlileri tarafından sabaea adında bir ce?it bira uretilen
arpa
'dır. ?araplık
Uzum
asmaları ve
Zeytin
a?acları kısmen bakımlıdır. Pannonia ayrıca av kope?i yeti?tiricili?i ile me?hurdur. Antik donemde herhangi bir madenden bahsedilmedi?i halde
demir
ve
gumu?
bulunma olasılı?ı yuksektir. Ba?lıca nehirleri
Dravus
,
Savus
ve
Arrabo
,
Danuvius
nehriyle birle?ir.
- Radomir Popovi?, Rano hri??anstvo u Panoniji, Vojvođanski godi?njak, sveska I, Novi Sad, 1995.
- Petar Milo?evi?, Arheologija i istorija Sirmijuma, Novi Sad, 2001.