Ostrogotlar
(
Ostrogoth
),
Roma ?mparatorlu?u
'nun son donemlerinde ortaya cıkmı? bir
Cermen
kabilesiydi. Ostrogotlar,
Gotların
do?u koluydu. Gotların batı koluna ise
Vizigotlar
deniyordu.
Gotlar MS
1. yuzyılda
?skandinavya
'yı bırakıp,
Vistul
nehrinin alt kısmında yerle?mi?lerdi.
2. yuzyılda
Karadeniz
'in kuzey kıyılarına gelmi?ler,
3. yuzyılda
ise bircok kafileler halinde
Yunanistan
,
Trakya
ve
Anadolu
'nun sahil ?ehirlerine yerle?mi?lerdi. Akrabaları olan bircok kavimleri ce?itli bolgelerde bıraktıktan sonra etnik butunluklerini kaybetmi? ve Ostrogotlar (Do?u Gotları) ile Vizigotlar (Batı Gotları) olmak uzere ikiye ayrılmı?lardır. Gotlar, sa?lam idari, askeri te?kilatlar kurup, guclenerek Roma ?mparatorlu?u elindeki
Dacya
'yı i?gal etmi?lerdir. ?mparatorluk ile sıkı munasebetleri sonucu Ostrogotlar medenile?meye ba?lamı?lardır. Hatta bunlardan bir kısmı Roma ordusuna asker olarak katılmı?lardır. Roma ?mparatorlu?unun sınırlarına yapılan baskılar, Cermenlerin co?alması ve ?mparatorlu?un zayıflaması sonucu kuvvetlenen Vizigotlar Dacya'yı butunuyle ele gecirip,
Bizans
'a,
Balkanlar
'a ve Kuzey
?talya
'ya do?ru yayılıp, buraları istila etmi?lerdir. MS 269-270 yıllarında Roma ?mparatorlarından
II. Claudius
ve
Aurelianus
batıya do?ru olan Got akınını durdurmu?lardır. Gotlar,
I. Konstantin
ile ittifak anla?ması yapmı?lar, Piskopos
Ulfilas
(
Wulfila
),
?ncil
'i Vizigot diline tercume ederek, Gotlar'ın,
Hristiyanlı?ı
kabul etmelerini sa?lamı?tır.
Bircok tarihsel kaynakta bildirildi?ine gore Gotlar MS 3. yuzyılda, (ilk yazılı belge 291 tarihli)
[1]
do?uda "Greuthunglar" ve batıda "Thervingler" olarak en a?a?ı iki kabileye ayrılmı?lardı.
[2]
"Greutnung" kabilesi ismi ilk defa (392 ile 395'te yazıldı?ı kabul edilen) antik Roma tarihcisi
Ammianus Marcellinus
'un tarihte gecmektedir. ve bu tarihte bir Thervigler kabile reisinin (en erken olarak 376'da) soyledi?i bazı sozlerden bahis edilmektedir.
[2]
Ostrogotlar ise,
Claudian
adlı bir antik Romalı yazarın
Milano
'da bulunan Eylul 392 tarihli bir belgesinde,
Frigler
'in Anadolu'ya gocten once ya?adıkları Kuzey Balkanlarda ya?adıkları yerler ile "Greuthungler"'in ya?adıkları arazilerle birlikte bahisleri gecmektedir.
[2]
Herwig Wolfram
'a gore "Greuthiungi", "Austrogothi", "Thervingi" ve "Visi" iki?er olarak belgelerde bulunmakta ve boylece "Greuthungi" Ostrogotlara ve ve "Thervingler"
Vizigotlara
tekabul etmektedir.
[2]
Antik yazar
Jordanes
de 4. yuzyıldaki Thervingler kralı
Athanaric
'in Vizigotlar kralı
II. Alarik
'in ecdadı ve "Greuthunglar" kralı "Ermanarik"'in Ostrogotlar kralları olan
Buyuk Teoderik
ve
Theodahad
'in ataları oldu?unu bildirir.
[3]
Jordanes
'in "
Getika
" adındaki kitabında ise Ostrogotların "Ostrogotha" adlı bir kral tarafından yonetildikleri icin Ostrogot adını aldıkları belirtilmektedir. Fakat modern tarihciler bunun aksinin do?ru oldu?unu ve "Ostrogotha" kral adının, mevcut olan kabile adından "Ostrogotlsr Atası" anlamına gelerek, turetildi?ini kabul etmektedirler.
[2]
Bu iki proto-
Gotik
kabile bircok birbirine benzer karakterler ta?ımaktaydı. Ozellikle, her ikisi de en onemli tanrı olarak antik Romalıların
Mars
olarak isimlendirdikleri "Sava? Tanrısı"'na tapınıyorlardı. Bu iki kabileye ayrılmak, gercekte batıda bulunan kabile mensuplarının
Karadeniz
'in kuzeyindeki arazilerde nufusun artıp tarım arazi kullanımın ta?ıyabilece?inden daha yuksek sayılara varmasının do?al sonucu olarak fazla nufusun Roma ?mparatorlu?u'na ba?lı olan
Dakya
eyaletine goce ba?lamasının gostergesidir. Ucuncu ve dorduncu yuzyıllarda Dacya'da yerle?ik olan Gotlar,
Tuna Nehri
ile
Dinyeper Nehri
arasında bulunan arazilerde (gunumuzde
Romanya
,
Moldova
ve batı
Ukrayna
'da) geni? bir yuzolcumu olan ve guclu bir krallık kurmu?lardır. Bu bircok de?i?ik kabilelerden olu?an "coklu-kulturlu" bir devletti ve bir Got asıllı elit tarafından yoneltilmekte idi. Bu Gotik krallıkta ya?ayan halk cok de?i?ik diller konu?makta idi. Bu krallıkta konu?ulan diller arasında ?ran-Aryan dili konu?an
Sarmatlar
; Almanca konu?an
Gepidler
; Trakyalıca konu?an
Trakyalılar
ve di?er azınlık
Keltce
ve Trakyalıca diller konu?an kabileler ve olasılıkla yeni ortaya cıkmakta olan ?slav dili konu?an Slavlar bulunmaktaydı.
[4]
Greuthunglar ve Thervingler sozcukleri bu tek krallık doneminde 400'den hemen sonra ortadan kalkmı?tır. Fakat Gotlar Roma ?mparatorlu?u arazilerine gocle girdikleri zaman bu goc eden Gotlara Ostrogotlar ismi kullanılmaya ba?lanmı?tır.
[2]
"Vizigotlar" terimi ise ?talya'da kurulan
Ostrogotlar Krallı?ı
ilk kralı olan
Buyuk Teoderik
hizmetindeki Romalı bir yuksek memur olan
Cassiodorus
tarafından ortaya atılmı?tır. Cassiodorus sadece Ostrogotlara "Gotlar" ismi kullanmı?tır. Gotların Do?u Gotlar (Ostrogotlar) ve Batı Gotlar (Vizigotlar) isimleri ile anılmaları 6. yuzyıldaki (co?u Bizanslı) tarihciler tarafından populer olarak ba?latılmı?tır. 7. yuzyıla kadar Vizigotlar da kendilerini Gotlar olarak kabul etmekteydiler. Ancak 7. yuzyılda ?spanya ve Galya'da krallık kuran Vizigotlar Bizans ?mparatorlu?u ile yaptıkları yazı?malarda ilk defa Vizigotlar ismini kullanmaya ba?lamı?lardır.
[2]
370'te
Hun ?mparatorlu?u
'nun ortaya cıkıp guc kazanması Gotlar Krallı?ı'nın yıkılmasına neden olmu?tur. Gotların birco?u Balkanlarda bulunan Roma ?mparatorlu?u arazilerine goc etmi?lerdir. Yine onemli bir kısım Gotlar ise Tuna Nehri kuzeyinde Hunların yonetimi altında ya?amaya ba?lamı?lardır. Hunların Avrupa'da yaptıkları askeri seferlerine, orne?in
Chalons Muharebesi
'nde Hunlara tabi olup onlarla birlikte sava?a katılan kabile halkları orduları arasında bu geride kalan Gotlar da bulunmakta idi. Gotlar Hunlar aleyhine birkac isyan yapmı?lardı ama bu isyanlar hemen Hunlarca bastırılmı?tı. 450'li yıllarda Hun ?mparatorlu?u cokmesi sırasında Tuna Nehri kuzeyi cok karga?alık ve karı?ıklıklarla dolu, tek bir devletin idaresini eline alamadı?ı bir bolge olmu?tu. Bu donemde Tuna Nehri kuzeyinde Hunlar idaresi altından kalmı? bulunan Gotlar da Balkanlara goc etmeye ba?ladılar. ??te Hunların coku?unden sonra oturdukları arazilerden ayrılıp Batıya do?ru goce ba?layan Gotlara Ostrogotlar adı verilmektedir.
Ostrogotların kendilerinin hazırlamı? oldukları tarihsel belgeler 453'te
Hun ?mparatoru
olan
Attila
'nin olmesinden sonra ba?ımsızlık kazanmaları ile ba?lamaktadır. Kralları Theodemir tarafından yonetilen Ostrogotlar eskiden kendilerine teba ve vasal olan
Gepidler
ile mutteffiklik yaparak Hun ?mparatorlu?u'na kar?ı 454'te yaptıkları
Nedao Muharebesi
sonunda Attila'nın o?ulları idaresindeki Hunları yenerek ba?ımsızlık kazanmı?lardır.
Bundan sonra Ostrogotlar Roma ?mparatorlu?u ile iyi ili?kiler kurmu?lar ve
Pannonia
bolgesinden
Foederati
(uc beyli?i benzeri) olarak yerle?tirilmi?lerdir. 5. yuzyılın son kısımlarında Ostrogotlar, bir yuzyıl once Romalılar arazisinde yerle?tirilmi? Batı Gotların Do?u Avrupa'da oynadıkları rolu hemen tekrar oynamı?lardır. Do?u Roma ?mparatorlu?u ile her turlu, bazen muttefiklik ve bazen du?manlık, rolunu Ostrogotlar do?udan batıya gocup gecmekte iken yuklenmi?lerdir.
Ostrogotlar Kralları'nın en tanınmı?ı olacak ve Buyuk Teoderik ismini ta?ıyacak cocuk yakla?ık 454'te, Ostrogotların Hunları ma?lup ettikleri
Nedao Muharebesi
'nden hemen sonra do?du,. Babası bu muharebede Ostrogot komutanı olan
Teomdemir
idi ve Ostrogotlar'ın ?talya'ya goc yapmadan once ya?adıkları topraklarda Amal Hanedanı'ndan Ostrogotlar Kralı olarak hukum surmekte idi.
Teodorik
10 ya?ında cocukken
I. Leo
'nun imparatorluk doneminde Bizanslılara bir diplomatik rehine olarak gonderildi. Cocuklu?unun tumu Konstantinopolis'teki Bizans sarayında gecti ve bu sarayda bir Bizanslı prensinin alaca?ı gayet derin e?itimi aldı. Bizans yonetimini gercekte idare eden Barbar kavimli asker
Aspar
onun hocası olmu?tu.
[5]
Teodorik Bizans sarayında iken tam bir saraylı olarak Bizans ?mparatorlu?u idareci sınıfının kar?ıla?tı?ı anla?mazlık, catı?malar, entrikalar ve sava?lar arasında e?itilip buyudu.
Bu sırada Bizans sarayından bulunup yeti?tirilen di?er bir Ostrogot diplomatik rehine, Teodorik'in uzaktan akrabası olan babası Triarius adlı Bizans topraklarında yerle?tirilmi? olan bir alt Ostrogot kabilesi reisi olan "Teodor Starbo" 'da bulunmaktaydı. 472'den beri Ostrogot kavminin iki lideri olan Teodemir'in o?lu Buyuk Teoderik ile Teoderik Strabo Do?u Roma icin devamlı buyuk tehlike arz ediyordu. ?mparator Zeno uyguladı?ı siyaset ve diplomasi ile bu iki potansiyel lideri bazen birbirlerine du?urmeye ba?armı?tı. Ama bu iki potansiyel Ostrogot lideri de Do?u Roma icindeki imparatorluk taht kavgalarından faydalanıp Ostrogotlar lehine faydalar sa?lamayı ba?armı?lardı. Bu iki potansiyel lidere yuksek yıllık tazminat sa?lamak ve her ikisine de yuksek Do?u Roma unvanları vermek suretiyle Zeno Ostrogotların Konstantinopolis uzerine yurumelerini engel oldu. Teodorik'e bu e?itimi sonunda ?mparator
Zeno
bir soylu Bizanslı olarak
patrici
olma ?erefi,
Magister militum
rutbesi ve hatta
Roma konsulu
unvanı verdi.
Teodorik Ostrogotların co?unlu?u gibi Hristiyan'dı ama
Aryanizm
mezhebine ba?lı oldu?u icin Kalkedon Prensiplerini uyan di?er Katolik Hristiyanlardan bazı de?i?ik inanclar ta?ımaktaydı.
481'de potansiyel Ostrogotlar lideri olabilecek Teodor Strabo oldu. Aynı yıl butun Ostrogotlar kavmine kral olarak Teomdemir'in o?lu Teodorik secildi. "Buyuk Teodorik" olarak da anılmaya ba?landı. Teodorik cok iyi bir Bizans e?itimi almı? ve tam bir kulturlu Bizans soylusu gibi olmu? idi. Ama kendi kavimi ba?ına kral oldu?u zaman, kavmine oturacak ve geli?ecek bir arazi ve ulke aramaya ba?ladı. Bu nedenle Balkan yarımadasında Do?u Roma ?mparatorlu?u icin cok buyuk tehlike kayna?ı olmaya ba?lamı?tı.
487'de Bizans ?mparatoru
Zeno
bu tehlikeyi onlemek icin uygun bir tedbir buldu. Barbar Germen kavmi olan
Herulilerin
lideri
Odoacer
, ?talya'da Batı Roma ?mparatoru
Romulus Augustus
'u 476 yılında tahttan indirip
Batı Roma ?mparatorlu?u
'nu yıkıp kendine ?talya Kralı unvanı alarak ?talya'nın tumunu yonetmeye ba?lamı?tı. Bu kendini tum Roma ?mparatoru olarak goren Do?u Roma ?mparatoru Zeno'yu tedirgin etmekteydi. 488'de Buyuk Teodorik bir Bizanslı elci olarak bir diplomatik heyet ile (Zeno tarafından) ?talya'ya gonderildi. Bu diplomatik heyetin amacı ?talya'da kendine ?talya Kralı unvanı verip ?talya'nın tumunu yoneten bir
Odoacer
'a gozda?ı vermek ve onun bu gorevden ayrılıp ?talya'nın yonetimini esas yonetim hakkı olan Do?u Roma ?mparatorlu?u'na terk etmesini istemekti. Beklendi?i gibi Odoacer bu teklifi kabul etmedi ve ?mparator Zeno boylece Ostrogot Kralı olan Teodorik'i Odoacer ile sava?ıp ?talya'yı almasını; bu bolgeye Ostrogotların goc etmesini ve Bizansa tabi olacak yeni bir Ostrogot Krallı?ı kurmaya te?vik etti. Teodorik 488'de bu hedefe eri?mek icin bir askeri kampanyaya ba?ladı. Ostrogotlar once Gepid kavmini ma?lup edip Panonya'yı istila ettiler ve Padaniya'ya girdiler. Ostrogot ordusu Julian Alplerini gecip ?talya'ya girdi. 28 A?ustos 490'da ile Odoacer'in ?talya ordusuna kar?ı
?sonzo Muharebesi
'nde galip geldi. Odoacer
Verona
'ya kactı; oranın surlarını peki?tirip savunma mevzileri yaptırdı. Fakat Ostrogotlar ordusu surlar onune geldi?inde, ?ehir kalesine kapanaca?ına, kale onune cıkıp Ostrogotlar ordusuna bir meydan muharebesi yapmayı tercih etti. 30 Eylul 490'da
Verona Muharebesi
'ne giri?ti ve bunda da Odoacer ma?lup oldu. Odoacer ba?kenti Ravenna'ya kactı. Teodorik Ostrogot ordusu ile kuzey ?talya yurudu ve Mediolanum (
Milano
) ve
Pavia
'yi eline gecirdi. Mediolanum'da Odoacer'in ?talya ordusunun buyuk bir kısmı komutanları general Tufa tarafından Teodorik'e teslim edildi. Tufa'ya inanan Teodorik teslim olan Tufa komutasında en iyi askeri birliklerini Revanna uzerine gonderdi. Fakat Tufa tam bu ?ehir onunde iken yine taraf de?i?tirdi ve emrine verilmi? en iyi Ostrogotlar birliklerine saldırıp onları elimine etti. Teodorik elindeki Ostrogot birlikleri ile
Ticinum
(Pavia)'a sı?ındı. Odoacer ise Ravenna'dan cıkıp Teodorik'i Ticnium'da ku?attı.
Teodorik ve Odoacer boylece birbirleri ile sava?maktayken Germen asıllı Barbar Germen kavimlerden olan "Burgundililer" kuzey-batı ?talya'da bulunan ve savunmasiz kalan
Ligurya
'ya akın yaparak bu arazileri tahrip edip, buyuk ganimet topladılar ve resmen Romalı vatanda?ı olan bircok ki?iyi kole olarak esaret altına aldılar.
A?ustos 490'da
Vizigot
kralı II. Alarık tarihte pek nadir gorulecek ?ekilde Ticinumda muhasara altında bulunan Ostrogotlar Kralı Teodorik'e askeri yardım birlikleri gonderdi. Bu kenti ku?atan Odoaker bunun uzerine ku?atmayı bırakmak zorunda kaldı. Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Ticimnum'dan cıkıp Odoacer ordusu pe?ine du?tu. ?ki ordu 11 A?ustos 490'da
Addo Nehri Muharebesi
'ne giri?tiler. Bu muharebede de Teodorik galip geldi ve Odoaker Ravenna'ya cekildi. Onu takip eden Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Revanna'yı ku?atma altına aldı. Fakat Ravenna etrafında bataklıklar ve goller bulunan ve bu nedenle ikmal ve tedariki nispeten kolaylıkla sa?lanan cok korunaklı bir savunma mevkii idi. Ku?atma uzadıkca uzadı ve uc yıl kadar surdu. Ancak 2 ?ubat 493'da Ravenna Piskoposu'nun aracılı?ı ile iki taraf birlikte muzakerelere girip bir barı? antla?ması imzaladılar. ?talya Teodorik'in Ostrogot Krallı?ı ve Odoaker'in ?talya Krallı?ı arasında ikiye bolundu ve Ravenna her iki kısmın da ba?kenti olacaktı.
15 Mart 493'te her iki tarafta barı?ı kutlamak icin "Ad Laurentum" sarayında bir ziyafete gittiler. Bu ziyafet sırasında yemekler yendikten sonra ?erefe kadehler kaldırıldı?ı zaman Toeodorik kılıcını cekip Odoaker'in bo?azına saplayıp onu ?ahsen katletti. Aynı gun Teordorik'in verdi?i emirler uzerine kan govdeyi goturen buyuk bir katliam uyguladılar. Ostrogot ordusu Ravenna'da bulunan tum Odoaker ordusu askerlerini teker teker arayıp oldurdu. Odoaker'in karısı, karde?i ve di?er akrabaları da olduruldu.
Uc yıl suren sava?tan sonra 100.000-200.000 kadar Ostrogot ?talya'ya goc ettirildi. Ravenns ba?kentli olarak yeni Ostrogot Krallı?ı kuruldu. Teodorik'in Ostrogot Krallı?ı ?talya,
Sicilya
,
Dalmacya
ve ?talya'nın kuzeyindeki bazı arazilerde iyice yerle?mi? oldu. Teodorik Ostrogot Krallı?ı tebaları uzerinde tam hukmu olmakla beraber hukuken Roma vatanda?lı?ı ta?ıyan ?talya'lar icin Konstantinopolis'te bulunan Do?u Roma ?mparatoru'nun naibi olarak hukumet etmekte idi. Teodorik gercekte tum ?talya uzerinde mutlak hukumdar olmakla beraber hayatının sonuna kadar hukuki olarak Roma vatanda?larına kar?ı hukuken bir "naiplik" gorevi oldu?unu devamlı ilan etmekten vazgecmedi. Boylece Teodorik hukuken aynı topraklar uzerinde ya?ayan de?i?ik hukuki statulu, de?i?ik hukuklu, de?i?ik dili olan, Hristiyanlı?ın iki ayrı mezhebinden olan iki de?i?ik halk kutlesi uzerinde de?i?ik iki hukuki statu ile hukum surdu. Bu iki de?i?ik statulu halk arasında nikah yasaktı. Teodorik aynı zamanda
Toulouse
?ehrinde ba?kentleri olarak Galya (Fransa) ve
?berik Yarımadası
'nın uzerinde hukumdarlık yapan
Vizigotlar Krallı?ı
'nın da Teodeorik'in damadı olan kral
II. Alarik
'in olumuyle onun yerine Vizigotlar Kralı ilan edilen Teodorik'ik torunu
Amalrik
icin Teodorik naiplik gorevini ta?ıyıp hukuken bu arazileri de yonetimi altında idi.
Teoderik hukumetinin son yıllarında Franklar ve Burgundililer krallıkları ile yakın muttefiklik kurmak icin bir seri diplomatik evlenmeler organize etti. Teoderik boylece tum Germen kavminden halklar uzerinde bir tek guc olmak istemekteydi. Onun bu hedefi ona gayet onemli diplomatik gucler kazandıracak diye Bizans ?mparatorlu?u tarafından endi?e ile kar?ılanmaya ba?landı. Bizans imparatoru, Franklar kralı olan
I. Clovis
ile muttefiklik goru?melerine ba?ladı. Bu goru?melerden ortaya cıkan ittifak Teodorik oldukten sonra Ostrogotların ?talya'da yenilip oradan atılmalarına ufak da olsa bir etki yapmı?tır.
|
Wikimedia Commons'ta
Ostrogotlar
ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|
- Bury, John Bagnell
(1923).
History of the Later Roman Empire Cilt. I & II
, Macmillan & Co., Ltd.
- Amory, Patrick (2003),
People and Identity in Ostrogothic Italy, 489–554
. Cambridge: Cambridge University Press,
ISBN 0-521-52635-3
.
(?ngilizce)
- Burns, Thomas S. (1984),
A History of the Ostrogoths
, Bloomington:Indiana University Press ISBN=0-253-32831-4
[2]
17 Haziran 2013 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
(?ngilizce)
- Heather, Peter (1996)
The Goths
, Oxford:Blackwell Publishers
ISBN 0-631-16536-3
(?ngilizce)
- Heather, Peter (1995) "Theoderic, king of the Goths."
Early Medieval Europe
, Cilt:4, No:2 (Eylul), s.145-173.
(?ngilizce)