| Norodom Sihanuk
|
|
| Kambocya Kralı
|
Gorev suresi
24 Nisan 1941 - 3 Mart 1955
|
| Yerine geldi?i
|
Sisowat Monivong
|
| Yerine gelen
|
Norodom Suramarit
|
Gorev suresi
24 Eylul 1993 - 7 Ekim 2004
|
| Yerine geldi?i
|
Chea Sim
|
| Yerine gelen
|
Norodom Sihamoni
|
| Kambocya Devlet Ba?kanı
|
Gorev suresi
20 June 1960 - 18 March 1970
|
| Yerine geldi?i
|
Chuop Hell
|
| Yerine gelen
|
Cheng Heng
|
| Halkın Sosyalist Toplulu?u Genel Ba?kanı
|
Gorev suresi
22 Mart 1955 - 18 Mart 1970
|
| Ki?isel bilgiler
|
| Do?um
|
Punon Pen
,
Kambocya
|
| Olum
|
Pekin
,
Cin
|
| Partisi
|
Halkın Sosyalist Toplulu?u
|
| Evlilik(ler)
|
Phat Kanhol (1942?46)
Sisowath Monikessan (1944?46)
Mam Manivan Phanivong (1949?52)
Norodom Monineath (1952-2012)
|
| Cocuk(lar)
|
Norodom Sihamoni
|
| Mesle?i
|
Politikacı
|
| Dini
|
Theravada
,
Budist
|
| ?mzası
|
|
Norodom Sihanuk
(
Khmerce
: ??????? ?????) (d. 31 Ekim 1922,
Punon Pen
,
Kambocya
- o. 15 Ekim 2012,
Pekin
,
Cin
), 1941-1955 ve 1993-2004 yılları arasında iki defa
Kambocya Kralı
olarak tahtta kalmı?tır. 7 Ekim 2004 yılında tahtı kendi iste?iyle o?lu
Norodom Sihamoni
'ye devretmi?tir. Tahta ilk cıkı?ından itibaren ‘Baba-Kral’ olarak bilinmekteydi. Uzun kariyeri boyunca Kambocya'yı ce?itli unvanlar ile yonetti, Kambocya'nın hem Kralı hem de Ba?bakanı olarak gorev yaptı. Sihanuk'un ya?amı boyunca Kambocya, Fransız somurge yonetimi (1953'e kadar), ba?ımsız krallık (1953?1970), cumhuriyet (1970?1975), Kızıl Kmer rejimi (1975?1979), komunist bir rejim (1979?1989), bir eyalet (1989?1993) ve yine krallık (1993'ten beri) rejimlerini ya?amı?tı.
Babası Prens
Norodom Suramarit
, annesi Kral
Sisowath Monivong
'un kızı Prenses
Sisowath Kossamak
'tır. Ailenin tek cocu?u oldu?u icin 1941 yılında buyukbabası Monivong oldu?unde, Sihanuk, Fransız somurge yonetimi tarafından kral olarak tahta cıkartıldı.
[1]
II. Dunya Sava?ı sırasında Japon ?mparatorlu?ununu Kambocya'yı i?galinin ardından, ulkesinin
Fransız Cinhindi
'den ayrılıp ba?ımsızlı?ını kazanması icin ba?latılan harekete katıldı. 1953'te Kambocya'nın Fransa'dan ba?ımsızlı?ını sa?ladı. 1955'te siyasete do?rudan katılmak icin tahttan cekildi ve yerine babası Suramarit gecti.
Sihanouk
Halkın Sosyalist Toplulu?u
(Sangkum) adlı siyasi partiye katıldı. Liderlik etti?i bu parti,
1955 Kambocya Genel Secimleri
'nden %82,7 oyla birinci cıktı ve Sihanuk ba?bakan oldu. Sihanouk bir tek parti yonetimi kurdu ve siyasi muhalefeti bastırdı. 1960 yılında babası oldukten sonra Sihanouk, Kambocya Devlet Ba?kanı olarak yeni bir goreve ba?ladı.
[1]
Dı? ili?kilerde resmi olarak tarafsız olan Sihanuk, uygulamada komunist blo?a daha yakındı. 1970 duzenlenen bir darbe ile devirildi. Darbenin ana nedenleri, Sihanuk'un Amerika destekli
Guney Vietnam
ile sava?an
Kuzey Vietnamlıların
Kambocya sınırları icindeki faaliyetlerine tolerans gostermesi ve a?ır silahlı
Vietnam Ulusal Kurtulu? Cephesi
militanlarının Do?u Kambocya'yı fiilen kontrol etmesine izin vermesiydi. Darbe gerekcesini ise Sihanuk'un tarafsızlı?ı surdurme politikalarının dolaylı bir sonucu olan Kambocya ekonomisinin korkunc durumda olması olarak ilan etmi?ti.
[2]
Darbe ile mevcut
Kambocya Krallı?ı
bir
Kmer Cumhuriyeti
haline geldi. Yeni rejim Sihanuk'un
Kuzey Vietnam
rejimi ve
Viet Cong
ile gizli i?birli?i donemini sona erdirdi ve devam eden
?kinci Cinhindi Sava?ı
'nda Kambocya'yı
Guney Vietnam
ile i?birli?ine soktu.
[1]
Sihanouk once Cin, ardından Kuzey Kore'ye giderek surgunde bir hukumet ve
Kızıl Kmerlerin
partisi
Kambocya Komunist Partisi
ile ittifak kurarak
Kambocya Ulusal Birle?ik Cephesi
isimli, liderli?ini yaptı bir direni? hareketi olu?turdu.
Kambocyalılara yeni hukumetle sava?maya ca?ıran Sihanouk
Kambocya ?c Sava?ı
sırasında
Kızıl Kmerleri
destekledi.
[3]
Amerika Birle?ik Devletleri
'nin askeri ve mali yardımına ra?men, Kmer Ulusal Silahlı Kuvvetleri (Forces armees nationales khmeres veya FANK) yetersiz e?itilmi?ti ve
Kızıl Kmerlere
, Sihanouk'un guclerine ve Kızıl Kmerlerin koruyucusu olan komunist
Kuzey Vietnam
'a kar?ı yenildi. Cumhuriyet 17 Nisan 1975'te, Kızıl Kmerler ve
Vietnam Halk Kara Kuvvetleri
Phnom Penh'i alınca resmi olarak da?ıldı ve Vietnam deste?iyle
Demokratik Kampucya
kuruldu.
[4]
Kızıl Kmerlerin 1975'teki zaferinden sonra, Sihanouk yeniden devlet ba?kanı olarak ulkesine geri dondu. Ancak kısa sure sonra yeni hukumetle ili?kileri bozuldu ve 1976'da istifa etti. Demokratik Kampucya'nın Vietnam'dan ba?ımsız kararlar alması ve cıkar catı?masıyla gerilen ili?kiler, sınır ihlalleri gerekce gosterilerek iki ulke arasında sava?a donu?tu. Vietnam'ın
Kambocya-Vietnam Sava?ı
'nı kazanmasının ardından bu sefer de
Kampucya Halk Cumhuriyeti
kuruldu. Kızıl Kmerler ise ulkenin batısındaki kucuk bir bolgeye cekildiler. Kızıl Kmer rejimi tarafından 1975 yılında
"BuyukYurtsever ?ahsiyet"
ilan edilen
[5]
Sihanouk, Vietnam gucleri 1979'da Kızıl Kmerleri devirene kadar ev hapsinde tutulmu?tu.
1979 yılında Sihanuk tekrar surgune gitti ve 1981'de bir direni? partisi olan
FUNCINPEC
'i kurdu. Ertesi yıl, Kambocya'nın Birle?mi? Milletler'deki koltu?unu koruyan ve onu Kambocya'nın uluslararası alanda tanınan devlet ba?kanı yapan Vietnam kar?ıtı direni? gruplarından olu?an geni? bir koalisyon olan
Demokratik Kampuchea Koalisyon Hukumeti
'nin (CGDK) ba?kanı oldu. 1980'lerin sonlarında, Vietnam destekli Kampucya Halk Cumhuriyeti ile CGDK arasındaki du?manlıkları sona erdirmek icin gayri resmi goru?meler ba?latıldı. 1990 yılında, Kambocya'nın egemenlik meselelerini denetlemek icin bir geci? organı olarak
Kambocya Yuksek Ulusal Konseyi
kuruldu ve ba?kanlı?ına Sihanouk getirildi.
[1]
1991 yılında Paris Barı? Anla?maları imzalandı ve ertesi yıl Kambocya'daki BM Geci? Donemi Otoritesi (UNTAC) kuruldu. UNTAC, 1993 Kambocya genel secimlerini duzenledi ve ardından o?lu Norodom Ranariddh ve Hun Sen'in ortakla?a liderli?inde bir koalisyon hukumeti kuruldu. Sihanouk yeniden Kambocya'nın kralı olarak iade edildi.
[1]
2004 yılında, kendi iste?iyle tahtı bıraktı ve once Kuzey Kore'nin ba?kenti
Pyongyang
'a, sonra da
Cin
'in ba?kenti
Pekin
'e yerle?ti. Kraliyet Taht Konseyi, halefi olarak o?lu Sihamoni'yi secti. Sihanuk, 15 Ekim 2012 tarihinde Pekin'de, bir kalp krizi sonrasında 89 ya?ında oldu. Kolon kanseri, diyabet ve hipertansiyon gibi sa?lık sorunlarından dolayı Ocak ayından beri Cin'de tıbbi tedavi gormekteydi.
[1]
1941 ile 2006 yılları arasında Sihanuk, bazılarında rol aldı?ı 50 filmin yapımcılı?ını ve yonetmenli?ini ustlenmi?ti. Daha sonra du?uk kaliteli olarak tanımlanan filmler, yazdı?ı bazı ?arkılar gibi genellikle milliyetci unsurlar iceriyordu. ?arkılarından bazıları e?i Monique, Kambocya'ya kom?u ulkeler ve surgunde onu destekleyen komunist liderler hakkındaydı. 1980'lerde Sihanuk, New York'ta diplomatlar icin konserler verdi. ?kinci saltanatı sırasında sarayındaki konserlere de katıldı.
[1]