Arthur Neville Chamberlain
(d. 18 Mart 1869 - o. 9 Kasım 1940),
?ngiliz
siyasetci, 1937-1940 arası ba?bakan.
Somurgelerden sorumlu Devlet Bakanı olan babası
Joseph Chamberlain
, 19. yuzyıl sonunda ?ngiliz yayılmacılı?ının ba?lıca taraftarlarından biriydi. Neville Chamberlain, ticaret e?itimi gordu,
Metalurji
okudu. 1890'da
Bahama
adalarında ciftcilik yaptı. 1897'den itibaren
Birmingham
'da yerel politikacı oldu. i? hayatında ba?arı sa?ladıktan sonra 1915'te babası gibi
Birmingham
Belediye Ba?kanı olarak siyasete atıldı. 1918'de Muhafazakar Parti'den milletvekili, 1923-1924 ve 1931-1937 arasında Hazine Muste?arı oldu. Britanya iktisadını 1929-1931 krizinin etkisinden kurtarmayı hedefleyen bir siyaset izledi.
1937'de
Stanley Baldwin
'in ardından Ba?bakan ve Muhafazakar Parti ba?kanı oldu. Mamafih
muhafazakar
sıfatını reddetti, bunun yerine
sendikalist
i tercih etti.
Chamberlain,
Nazi Almanyası
'nın
Cekoslovakya
'yı i?galine goz yumdu?u ve
Hitler
'le 1938'de
Munih Anla?ması
'nı imzaladı?ı icin ele?tirilir (
bkz.
Yatı?tırma politikası
). Cekoslovakya'nın Mart 1939'da i?gal edilmesi ?ngiltere'nin gozlerinin acılmasını sa?ladı ve 31 Mart 1939'da resmen
Polonya
'nın ba?ımsızlı?ını garanti etti.
Taraftarları, Chamberlain'in Munih Anla?ması'nı imzalaması sayesinde ?ngiltere'nin
II. Dunya Sava?ı
'na hazırlanmak icin vakit buldu?unu soyler. Muhalifleri ise Hitler kar?ısında izledi?i barı?cı siyaseti ele?tirir, o sırada iki yıl sonra olumune neden olan kanser hastalı?ının etkisi altında oldu?unu one surer.
Arthur Neville Chamberlain, 18 Mart 1869 tarihinde adı soutbourne olan bir evde, Birmingham'da dunyaya geldi. Josep Chamberlain'in ikinci evlili?inden olan tek cocu?udur.
E?itimini bir rugby okulunda gordukten sonra liseyi mason fen lisesinde okudu. 1889'da, 20 ya?ındayken maa?lı calı?an olarak i? buldu. Ancak babası muhasebeci olmasını istiyordu.
Joseph Chamberlain en genc o?lu olan Arthur Neville Chamberlain'i tekstil amaclı kullanılan bir bitki olan "sisal" bitkisini yeti?tirip gelir elde etmesi icin Bahamalar'a gonderdi, burada 6 yıl geciren ancak 50.000 ?ngiliz sterlini kaybederek sona erdiren Camberlain ?ngiltere'ye geri dondu. Daha sonrasında ailesinin yardımıyla ?ngiltere'de ticarete atıldı. Burada i?i tam olarak 17 yıl surdu ve i?i; gemiler icin ranza ureten bir firmayı yonetmekti.
1910 yılında Anne Cole'a a?ık oldu ve aynı yıl icerisinde evlendiler. Ciftin biri erkek, di?eri kız, iki cocukları oldu.
Babası ve uvey karde?i Meclis'te olsa da ba?langıcta siyasete cok az ilgi gosterdi. 1900 "Khaki secimleri" sırasında babası Joseph Chamberlain’i desteklemek icin Liberal Birlikciler adına destek konu?maları yaptı. Muhafazakar Bir Parti olarak bilinen "Birlik Partisi" altında 1911 yılında Birmingham Kent Konseyi icin Liberal bir Birlikci oldu.
Daha sonra Neville Chamberlain ?ehir Planlama Komitesi Ba?kanı yapıldı. Chamberlain’in talimatıyla, Birmingham kısa surede ?ngiltere'de ilk ?ehir planlama duzenlemelerinden birini kabul etti. 1914 yılında sava?ın ba?langıcı Chamberlain’in planlarını bozdu. 1915 yılında, Chamberlain Birmingham Belediye Ba?kanı oldu. Sava? zamanında Chamberlain’in uzerinde buyuk bir calı?ma yuku vardı.
1915 yılında Chamberlain alkol trafik Kontrol Kurulu Uyesi olarak atandı. 21 Aralık 1916 yılında Ba?bakan David Lloyd George, Chamberlain’e Ulusal Hizmet Muduru olmasını teklif etti, Chamerlain artık yeni gorevindeydi. Ancak, Lloyd George ile catı?maları bu doneme damgasını vurdu, A?ustos 1917'de Chamberlain istifa etti. Bu durum sonucu Chamberlain ve Lloyd George arasındaki nefret o zamandan itibaren hep surdu,
Chamberlain secimlerde ?ttihatcı aday olarak boy gosterdi. Sava? bittikten sonraki genel secimde yakla?ık % 70 oy oranı ile 49 ya?ında Birmingham ladywood adına milletvekili oldu.
Chamberlain bu yıllarda mecliste calı?malarıyla me?guldu oldu. Mart 1920'de, Bonar Law o’na Sa?lık Bakanlı?ı teklif etti ama Chamberlaine, Lloyd George’a hizmet etmek istemiyordu. Daha sonrasında Bonar Law ?ttihatcı Parti’nin ba?kanlı?ından istifa edince Austen Chamberlain Meclis'te ?ttihatcıların ba?kanı olarak Bonar Law’ın yerini aldı. 1922’de koalisyon oyuyla Lloyd George istifa etti. Bu olayın ardından Austen Chamberlain de Lloyd George gibi istifa etti. Austen Chamberlain’in istafasının ardından Bonar Law ?ttihatcı Parti ba?kanlık gorevine geri ca?rıldı.
Bircok yuksek rutbeli ?ttihatcı Bonar Law kapsamında hizmet vermeyi reddetti. Bonar Law ba?langıcta Chamberlain’i ulusal posta (General Postmaster) nın ba?ına atadı daha sonrasında ozel meclisin ba?ına gecirdi (privy council). Sir Arthur Griffith, Sa?lık Bakanı, 1922 genel secimlerde koltu?unu kaybetti ve Mart 1923 yılındaki secimlerde ba?arısız olunca, Bonar Law, Chamberlain icin sa?lık bakanlı?ı teklifinde bulundu. ?ki ay sonra, Bonar Law'a gırtlak kanseri te?hisi kondu.
?ttihatcılar 1923 genel secimlerde yenildi ve Chamberlain ofiste sadece be? ay gorev yaptı. Ramsay MacDonald i?ci partisinden ba?bakan olan ilk ki?iydi oldu. Ancak i?ci partisi ba?a gectikten sonra aylar icinde du?tu. Chamberlain, i?ci partisinden Oswald Mosley’i yendi (Oswald sonrasında ?ngiliz fa?ist Birli?inin ba?ı olarak boy gosterdi). Chamberlain secimlerde Ladywood adına boy gostermenin gelecek ba?kanlıkları icin garanti olmadı?ını du?undu ve e?er kendi do?du?u bolgede aday olursa hayatı boyunca ba?ta kalabilece?ini anladı. ?ttihatcılar secimi kazandı, ancak Chamberlain Sa?lık Bakanı olarak eski konumunu tercih etti, Ba?bakan olarak hizmet vermeyi reddetti.
Chamberlain 1929 yılına kadar Stanley Baldwin’in emri altında sa?lık bakanı olarak gorevini surdurdu, 1937 yılına kadar da hazine muste?arı olarak gorev yaptı. Bu gorevi sırasında buyuk bir saygınlık kazandı ve tanınmı?lı?ını arttırdı. Arthur Neville Chamberlaine bu sayede 28 Mayıs 1938 tarihinde ?ngiltere’nin en gec ya?ta ba?bakan olan ki?isi olarak herkesi ?a?ırttı, ba?bakan oldu. Ancak ba?kanlık donemi umdu?u kadar iyi gecmedi, yaptı?ı Munih anla?ması ve Hitler’e olan yakla?ımından dolayı ele?tirildi.
3 Eylul 1939 tarihinde ?ngiltere Almanya'ya sava? ilan etti. Ancak Avrupa'daki sava?ın kotu gitmesi ve Norvec'te Almanlara kar?ı giri?ilen harekatın ba?arısızlı?a u?raması sonucunda istifa etmeye zorlandı ve ba?bakanlı?ı Winston Churchill'e devretti.
?stifasından kısa sure sonra, 71 ya?ında 9 Kasım 1940'ta Ba?ırsak kanserinden oldu. Cenaze toreni Westminster Abbey'de gercekle?ti ve kulleri Andrew Bonar Law'ın yanına defnedildi.