Bu madde hicbir kaynak icermemektedir . Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek madde iceri?inin geli?tirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız icerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir . Kaynak ara:   "Mach prensibi"  ?  haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR ( Mart 2017 ) ( Bu ?ablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerekti?ini o?renin )

Mach prensibi , belirli bir bolgedeki hareketin ba?ka bir referans noktasına gore hareketin belirlenmesi buyuk olcekteki madde da?ılımına dayalı oldu?unu belirtir. Teorik fizikteki , yercekimi teorilerinden olan Mach prensibi Einstein tarafından isimlendirilmi?tir. Fikir filozof Ernst Mach 'a atfedilir.

Bu fikir bir anektod ile orneklendirilirse;

E?er sen kollarını acıp yıldızlara bakarak kendini cevirmeye ba?lamı?san, kolların hareket etmiyor. ?imdi yıldızlar donmeye ba?ladı?ında ise kolların arkaya do?ru itiliyor. Neden yıldızlar donmeye ba?ladı?ında ? Neden kollarında yıldızlar donemedi?inde bir etki hissetmedin ?

Mach Prensibi bu olayın bir tesaduf olmadı?ını ve bir referans noktasına gore cok uzaktaki yıldızların acıklar bir fizik yasası oldu?unu iddia ediyor. E?er tum yıldızlar senin etrafında dondu?unu goruyorsa, Mach bir fiziksel yasanın sana bunun merkezkac kuvveti olarak hissettirdi?ini soyluyor. Bu prensiple ilgili bircok rakip fikir vardır. Mach ilkesi cok genel bir deyimle "Yerel fizik kanunları evrenin buyuk olcekli yapısı ile belirlenir." der.

Bu konsept Einstein’ın genel relativiteyi geli?tirmesine rehberlik etmi?tir. Einstein maddenin genel da?ılımının metrik tensoru ile belirlenebilir ve bu bize hangi ortam biz donerken sabit olabilece?ini anlatır. Ortam surekli donuyorsa ve yer cekimsel acısal momentumun korunumu genel relativite cercevesinde bir ozum sunabilmesini sa?lar. (belli problemler icin) Fakat prensibin belirsizli?inden dolayı, cok uzak iddialar Mach prensibi ile durumu acıklayabilir ve bazıları yanlı?tır. Godel’in donen evrenindeki cozumde alan denklemlerinin Mach prensibine uygulaması ?eklindedir. Bu ornekte, cok uzaktaki yıldızlar cok hızlı dondu?u gorulecek taki bir tanesi cok uza?a gidene kadar. Bu ornek tamamen sonuc vermekten uzaktır. Cunku zaman de?i?keni i?in icine katılmamı?tır.

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Basitce fikir, George Berkeley 'in yazılarına dayanır. Benedict Friedlander ve onun karde?i Immanuel tarafından yazılan Absolute or Relative Motion Kitabı Mach prensibine benzer fikirler icerir.

Einstein‘ın fikri kullanılı?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Relativite teorisinde temel bir olay vardır. E?er tum hareketler goreceli ise,nasıl bir cisim eylemsizli?ini olceriz ? Eylemsizlik ba?ka bir ?eye ba?lı olmalıdır. Fakat parcacı?ın tamamen kendi evreninde oldu?unu varsayarak ? Belki de hala daha bir hareket oldu?unu ba?ka bir durumun hareketine gore varsayabiliriz. Mach prensibi bazen parcacı?ın hareketinin hicbir anlamı olmadı?ı duruma gore yorumlar.

Bu anlayı?ta, bazı Mach prensibi filozofik holism ile ba?lantılıdır. Mach onerisi yercekimi teorilerinin birbiriyle ili?kisi olması gerekti?ine bir uyarı olarak du?unulebilir. Einstein bu prensibi o anki fizik akımına uygulayarak, genel relativite uzerine calı?mı?tır. Aslında Einstein ilk kez Mach prensibi diye ifadeyi ortaya atan ki?idir. Hicbir zaman ayrıntılı bir ?ekilde bu prensipten bahsetmedi?i icin yeni bir fiziksel yasa iddia edip etmedi?i tartı?malı bir konudur. Mach’ın ‘The Science of Mechanics ‘kitabı Einstein’a esin kayna?ı olmu?tur. Newton’un mutlak uzay kavramını ele?tirmi?tir.

Newton kitabında mutlak zamanda donen her ?eyin uzerindeki kuvvetleri belirlemenin tek yolunun mutlak zamana gore olması gerekti?ini kanıtlamaya calı?ıyor. E?er bir kova su ile doldurulursa ve dondurulmeye ba?lanırsa ba?langıctaki su donmeye devam edecektir ama sonrasında kovanın duvarları suyun hareketinden haberdar olmaya ba?ladı?ında ise bukulmeler olmaya ba?layacak ve duvarın uyarılmasıyla su tırmanya ba?lıyacak. (merkezkac kuvvetinden dolayı) Newton bu du?unce deneyinde merkezkac kuvvetinin suyun uzerindeki etkisinin mutlak bir uzayda olması gerekti?inin anlatır bunun yerine kova suya gore dondurulurse merkezkac kuvveti olu?mayacaktır. Bu ikici durumdaki mutlak zaman kavramının tekini i?aret etmektedir.

Mach kitabında bu deneyin sadece suyun kovaya gore donerken merkezkac kuvveti olu?turmamasını kanıtladı?ını ve suyun deneyde nasıl hareket edece?ini bilebilece?imizi soyluyor. (e?er kovanın boyutlarında bir de?i?im olursa)

Mach’ın fikrince bu mutlak hareket konsepti tamamen relativistik bir anlayı?ın icine sokulmaktadır. Orne?in kimse suyun kovaya gore mi yoksa Dunya’ya gore mi dondu?unu soyleyemez. Bu goru?te, mutlak ve hareket halindeki hareketin uzerindeki kuvvetlerin farkının gorulmesine izin veriyor. Ayrıca bu buzum gozlemledi?imiz noktadaki bir asimetrik farkın olu?masından kaynaklandı?ını du?unmektedir. (Cok buyuk kutleler arasındaki gozlem ifade edilmektedir) Aynı du?unceyi George Berkeley ‘de De motu’sunde ifade etmektedir. E?er filozof cok buyuk kutlelerin arasında yeni bir fiziksel yasa bulmak istese, bu Mach’ın pasajlarda boyle bir amacının olup olmadı?ı hakkında kesin bir ifade yoktur. Bu fiziksel mekanizma cisimlerin eylemsizli?i ile tespit edilmelidir, evrende bu eylemsizli?e en buyuk katkı veren Dunya ve uzaktaki yıldızlardır. Buyuk olasılıkla, Mach sadece hareketi yeniden tanımlamak gerekti?ini onermi?tir. Einstein Mach’ın pasajına yaptı?ı yorum ise bu tartı?manın ba?langıcı oldu?u kesin bir gercektir.

Modern genel gorelilik [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Einstein genel relativitideki fikrini belirtmeden once, Mach prensibine kanıt diye yorumlanabilecek bir efekt buldu. Sabit bir arabada cok buyuk bir kuresel kutle oldu?unu farz edelim ve bu arka planda kendi etrafında donsun. Bu efekt Lense?Thirring olarak bilinir. Einstein Mach’ın prensibinin bu manifestosunu o kadar memnundur ki Mach’a mektup yazar.

Eylemsizlik vucutlar arası ileti?imin bir ce?itinden kaynaklanıyor, oldukca sizin du?uncelerinizin duygusu icinde Newton’un kova tecrubesinde… E?er biri dondururse(bir maddenin a?ır kabu?u) sabitlenmi? yıldızlara ait onun merkezinden giden bir eksen hakkında bir Coriolis kuvveti kabu?un icinde ortaya cıkar: yani, Foucault sarkacı duzlemi suruklenilir etrafında (pratik olculemez bir ?ekilde kucuk acısal bir hızla).

Lense-Thirring efekt kesinlikle cok temel ve oradaki maddenin buradaki eylemsizli?i etkiledi?i geni? bir kavram kar?ılar. Sarkacın duzlemi etrafında hicbir ?ey suruklenemez e?er maddenin kabu?u mevcut de?ilse ya da e?er o donmuyorsa. Cunku eylemsizlik vucutlar arası ileti?imin bir ce?idinden kaynaklandı?ı acıklaması, bu efektlerin kaynaklarında do?ru olarak de?erlendirilebilirdi.

Problemin daha temeli, fakat, sabit bir temelinin var olu?udur, hangisini Einstein ‘’sabitlenmi? yıldızlar’’ olarak tanımladı. Modern goreceliler Mach’in kurallarının etkilerini ba?langıc de?er problemlerinde gorur. Aslında, biz insano?lu zaman sabitini parcalar icine bo?luk zamanına ayırmak icin istekli gorunuruz. Biz bunu yaptı?ımızda, Einsten’ın denklemleri ayrı?tırılabilir denklemlerin bir takımında, hangisi her dilim de sa?lamak zorundaysa, ya da baka bir takımda, hangisi tanımlarsa nasıl ta?ınabilir dilimler arasında. Her bir dilim icin bu denklemler eliptik kısmi turevlenebilir denklemlerdir. Genelde, her bolumde Einstein’ın denklemleri tarafından sonra geometri her yerde belirlenecek iken, bu bilim adamları tarafından verilinen dilimin geometrisinin sadece bir kısmı anlamına gelir.

Asimtotik duz uzay kaynaklarında, sonsuzda geni?letilmi? ko?ullar verilir. Bulgusal olarak, asimtotik duz evren icin geni?letilmi? ko?ullar bir cerceveyi hangisi eylemsizlik bir anlama sahip oldu?una ba?lı olarak tanımlar. Uzak evrende Lorentz donu?umunu uygulayarak, tabii ki, bu eylemsizlik donu?turulebilir.

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Genel gorelilik

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]