Leopold Kronecker
(
Almanca telaffuz:
[?k?oːn?k?]
; 7 Aralık 1823 - 29 Aralık 1891)
sayı teorisi
,
cebir
ve
mantık
uzerine calı?an bir
Alman
matematikciydi
.
Georg Cantor
'un
kume teorisi
uzerine calı?malarını ele?tirdi ve
Weber (1893)
tarafından "
Almanca
:
Die ganzen Zahlen hat der liebe Gott gemacht, alles andere ist Menschenwerk
(Tam sayıları Tanrı yarattı, di?er her ?ey insanın i?idir)" soylemiyle alıntılandı.
[1]
Kronecker,
Ernst Kummer'in
o?rencisi ve omur boyu arkada?ıydı.
1841 yılında Berlin Universitesine girerek
Dirichlet
ve
Steiner
gibi matematikcilerden o?renim almı?tır. Doktorasını 1845 yılında yine Berlin Universitesi'nde
sayılar teorisinde
kompleks birimler uzerinde yapmı?tır.
Geli?tirdi?i
finitizm
anlayı?ı Kroneker'i,
matemati?in temelleri
arasında yer alan
sezgicilik
akımının onculerinden biri yapmı?tır.
Leopold Kronecker 7 Aralık 1823'te
Liegnitz
,
Prusya
'da (?imdi Legnica,
Polonya
) varlıklı bir
Yahudi
ailede do?du. Ebeveynleri Isidor ve Johanna (evlilik oncesi soyadı Prausnitzep) cocuklarının e?itimiyle ilgilendi ve onlara evde ozel ders sa?ladı -Leopold'un kucuk erkek karde?i
Hugo Kronecker
da bilimsel bir yol izleyerek daha sonra onemli bir
fizyolog
olacaktı. Kronecker daha sonra
bilim
,
tarih
ve
felsefe
gibi cok ce?itli konularla ilgilenirken aynı zamanda jimnastik ve yuzmeyle ilgilendi?i Liegnitz
Spor Salonu
'na gitti. Spor salonunda, cocu?un matemati?e olan ilgisini fark eden ve te?vik eden
Ernst Kummer
tarafından e?itildi.
[2]
1841'de Kronecker, ilgisinin hemen matemati?e odaklanmak yerine
astronomi
ve
felsefe
dahil olmak uzere bircok konuya yayıldı?ı
Berlin Universitesi
'nde o?renci oldu. 1843 yazını
Bonn Universitesi
'nde astronomi okuyarak ve 1843-44'u
Breslau Universitesi
'nde eski o?retmeni Kummer'in ardından gecirdi. Kronecker Berlin'e dondu?unde
Peter Gustav Lejeune Dirichlet
ile matematik okudu ve 1845'te Dirichlet'in gozetiminde yazdı?ı
cebirsel sayı teorisindeki
tezini savundu.
[3]
Derecesini aldıktan sonra, Kronecker, akademik kariyer yolunda ara?tırmaya olan ilgisini takip etmedi. Annesinin eski bir bankacı olan amcası tarafından in?a edilen buyuk bir tarım arazisini yonetmek icin memleketine geri dondu. 1848'de kuzeni Fanny Prausnitzer ile evlendi ve ciftin altı cocu?u oldu. Kronecker birkac yıl i? dunyasına odaklandı ve bir hobi olarak matemati?i okumaya devam etmesine ve Kummer ile yazı?masına ra?men hicbir matematiksel sonuc yayınlamadı.
[4]
1853'te denklemlerin cebirsel cozulebilirli?i uzerine,
Evariste Galois
'nın
denklem teorisi
uzerine calı?masını geni?leten bir anı yazdı.
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/KroneckerGrab.jpg/220px-KroneckerGrab.jpg)
Kronecker'in Mezarı (Aziz Matthaus, Berlin)
?? faaliyetlerinden dolayı Kronecker finansal olarak rahattı ve bu nedenle 1855'te ozel bir bilim adamı olarak matematik yapmak icin Berlin'e donebilirdi. E?i
Rebecka
'nın zengin
Mendelssohn ailesinden
gelen
Dirichlet
, Kronecker'i Berlin elitiyle tanı?tırmı?tı. Universiteye yeni katılan
Karl Weierstrass
ile Dirichlet'in matematik kursusunu yeni devralan eski o?retmeni Kummer'in yakın arkada?ı oldu.
[2]
Sonraki yıllarda Kronecker, onceki yıllardaki ba?ımsız ara?tırmalarından kaynaklanan cok sayıda makale yayınladı. Yayınlanan bu ara?tırma sonucunda 1861'de
Berlin Akademisi
uyeli?ine secildi.
Resmi bir universite pozisyonu olmamasına ra?men, Kronecker Akademi'nin bir uyesi olarak Berlin Universitesi'nde ders alma hakkına sahipti ve 1862'den ba?layarak bunu yapmaya karar verdi. 1866'da
Riemann
oldu?unde, Kronecker'e
Gottingen Universitesi
'nde matematik kursusu teklif edildi (daha once
Carl Friedrich Gauss
ve Dirichlet tarafından tutuldu), ancak Akademi'deki pozisyonunu korumayı tercih ederek reddetti. Ancak 1883'te, Kummer universiteden emekli oldu?unda, Kronecker onun yerine davet edildi ve sıradan bir profesor oldu.
[5]
Kronecker, di?erleri arasında
Kurt Hensel
,
Adolf Kneser
,
Mathias Lerch
ve
Franz Mertens
'in supervizoruydu.
Matemati?e ili?kin felsefi goru?u, onu yıllar boyunca birkac matematikciyle catı?maya soktu, ozellikle 1888'de neredeyse universiteden ayrılmaya karar veren Weierstrass ile ili?kisini zorladı.
[3]
Kronecker, 29 Aralık 1891'de karısının olumunden birkac ay sonra Berlin'de oldu. Hayatının son yılında
Hristiyan
oldu.
[2]
Gustav Kirchhoff
yakınlarındaki
Berlin
-
Schoneberg
'deki
Alter St. Matthaus Kirchhof
mezarlı?ına gomuldu.
Kronecker'in ara?tırmasının onemli bir kısmı
sayı teorisi
ve
cebire
odaklandı.
Denklemler teorisi
ve
Galois teorisi
uzerine 1853 tarihli bir makalede,
Kronecker-Weber teoremini
formule etti, ancak kesin bir kanıt sunmadı (teorem cok daha sonra
David Hilbert
tarafından tamamen kanıtlandı). Ayrıca,
sonlu uretilmi? de?i?meli gruplar icin yapı teoremini
tanıttı. Kronecker
eliptik fonksiyonlar
uzerinde calı?tı ve daha sonra Hilbert tarafından
on ikinci problemi
olarak de?i?tirilmi? bir bicimde one surulen bir genelleme olan "
liebster Jugendtraum
"u ("gencli?in en de?erli hayali") varsaydı.
[6]
1850 tarihli bir makalede,
Be?inci Derecenin Genel Denkleminin Cozumu Uzerine (On the Solution of the General Equation of the Fifth Degree)
, Kronecker
grup teorisini
uygulayarak
be?inci dereceden denklemi
cozdu (cozumu radikaller acısından olmasa da:
Abel-Ruffini teoremi
tarafından imkansız oldu?u kanıtlandı).
Cebirsel sayı teorisinde
Kronecker,
Dedekind
'in felsefi nedenlerle kabul edilebilir bulmadı?ı
idealler
teorisine alternatif olarak
bolenler
teorisini tanıttı. Dedekind'in yakla?ımının genel olarak benimsenmesi, Kronecker'in teorisinin uzun sure goz ardı edilmesine yol acsa da, onun bolenleri yararlı bulundu ve 20. yuzyılda birkac matematikci tarafından yeniden canlandırıldı.
[7]
Kronecker ayrıca
gercel sayılarda
irrasyonel sayıların
bicimini yeniden yapılandırarak
sureklilik
kavramına katkıda bulundu.
Analizde
Kronecker, meslekta?ı
Karl Weierstrass
tarafından bir
surekli, hicbir yerde turevlenemeyen fonksiyon
formulasyonunu reddetti.
Kronecker icin ayrıca
Kronecker limit formulu
,
Kronecker e?le?mesi
,
Kronecker deltası
,
Kronecker tara?ı
,
Kronecker sembolu
,
Kronecker carpımı
, polinomları carpanlara ayırmada
Kronecker yontemi
,
Kronecker ikamesi
, sayı teorisinde
Kronecker teoremi
,
Kronecker lemması
ve
Eisenstein-Kronecker sayıları
da adlandırılmı?tır.
Kronecker'in
sonlulu?u
onu
matemati?in temellerinde
sezgiselli?in
oncusu yaptı.
Kronecker birkac akademinin uyesi olarak secildi:
[2]
25624 Kronecker
asteroidi onun adını almı?tır.
[8]
- Kronecker, Leopold (1978) [1901],
Vorlesungen uber Zahlentheorie
, Berlin, New York:
Springer-Verlag
,
ISBN
978-3-540-08277-4
,
MR
0529431
- Kronecker, Leopold (1968) [1895],
Hensel, Kurt
(Ed.),
Leopold Kronecker's Werke. Bande I?V
, New York: Chelsea Publishing Co.,
ISBN
978-0-8284-0224-8
,
MR
0237286
, 3 Mart 2021 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
, eri?im tarihi: 4 ?ubat 2021
- ^
The English translation is from Gray. In a footnote, Gray attributes the German quote to "Weber 1891/92, 19, quoting from a lecture of Kronecker's of 1886".
Gray, Jeremy
(2008),
Plato's Ghost: The Modernist Transformation of Mathematics
, Princeton University Press, s. 153,
ISBN
978-1400829040
, 29 Mart 2017 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
, eri?im tarihi: 4 ?ubat 2021
Weber, Heinrich L. 1891?1892.
Kronecker
9 A?ustos 2018 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
..
Jahresbericht der Deutschen Mathematiker-Vereinigung
20 A?ustos 2017 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
. 2:5-23. (The quote is on p. 19.)
- ^
a
b
c
d
James, Ioan Mackenzie (2009).
Driven to Innovate A Century of Jewish Mathematicians and Physicists
. Peter Lang. ss.
90
-94.
ISBN
978-1-906165-22-2
.
- ^
a
b
Blyth, T.S.; Robertson, E.F. (2002).
Further Linear Algebra
. Springer. ss.
185
-186.
ISBN
978-1-85233-425-3
.
- ^
Chang, Sooyoung (2010).
Academic Genealogy of Mathematicians
. World Scientific. ss. 31-32.
ISBN
978-981-4282-29-1
.
- ^
McElroy, Tucker (2005).
A to Z of mathematicians
. Infobase Publishing. ss.
154-156
.
ISBN
978-0-8160-5338-4
.
- ^
Gowers, Timothy; Barrow-Green, June; Leader, Imre (2008).
The Princeton companion to mathematics
. Princeton University Press. ss. 773-774.
ISBN
978-0-691-11880-2
.
- ^
Corry, Leo (2004).
Modern Algebra and the Rise of Mathematical Structures
. Birkhauser. ss.
120
.
ISBN
978-3-7643-7002-2
.
- ^
"25624 Kronecker (2000 AK48)"
.
JPL Small-Body Database Browser
. 17 Ocak 2016 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 4 ?ubat 2021
.
- Bell, E. T.
(1986),
Men of Mathematics
, New York: Simon and Schuster,
ISBN
978-0-671-62818-5
- Davis, Martin
(2001),
Engines of Logic matematikcis and the Origin of the Computer
, W. W. Norton & Company,
ISBN
978-0-393-32229-3
- Edwards, Harold
(1987), "An Appreciation of Kronecker",
Mathematical Intelligencer
,
9
(1), ss. 28-35,
doi
:
10.1007/BF03023570
- Edwards, Harold (1989),
"Kronecker's Views on the Foundations of Mathematics"
, Rowe, D. E.; McCleary, J. (Ed.),
The History of Modern Mathematics
,
1
, Academic Press, ss.
67-78
,
ISBN
978-0-12-599661-7
- Ewald, William B., (Ed.) (1996) [1887], "On the concept of number",
From Kant to Hilbert: A Source Book in the Foundations of Mathematics
, Vol. 2, Oxford University Press, ss. 947-955,
ISBN
978-0-19-850536-5
- From Frege to Godel A Source Book in Mathematical Logic, 1879?1931
, Harvard University Press, 1977,
ISBN
978-0-674-32449-7
- Weber, H.
(1893),
"Leopold Kronecker"
(PDF)
,
Mathematische Annalen
, Springer Berlin / Heidelberg, cilt 43, ss. 1-25,
doi
:
10.1007/BF01446613
,
ISSN
0025-5831