|
---|
|
|
Milletler Cemiyeti uyelerini iceren dunya haritası
|
Ba?kent
| Cenevre
,
?svicre
|
---|
Yaygın dil(ler)
| ?ngilizce
Fransızca
?spanyolca
|
---|
Genel Sekreter
|
|
---|
|
Genel Sekreter Yardımcısı
|
|
---|
|
Tarihce
|
|
---|
? Kurulu?u
| 1920
|
---|
| 10 Ocak 1920
|
---|
? ?lk toplantı
| 16 Ocak 1920
|
---|
? Da?ılma
| 20 Nisan 1946
|
---|
? Da?ılı?ı
| 1946
|
---|
|
|
Milletler Cemiyeti
(
Cemiyet-i Akvam
olarak da bilinir), gunumuzdeki
Birle?mi? Milletler
'in temeli sayılabilecek bir
organizasyondu
.
I. Dunya Sava?ı
'nın ardından
?svicre
'nin
Cenevre
kentinde, 10 Ocak 1920'de kuruldu. Amacı, ulkeler arasında ya?anabilecek sorunları barı?cıl yollarla cozmekti.
[1]
Bir sure calı?tı; fakat fazla bir varlık gosteremedi.
II. Dunya Sava?ı
'nın ardından 1946 yılında da?ıldı.
Paris Barı? Konferansının
25 Ocak 1919'da yapılan toplantısında; uluslararası barı?ı ve guveni sa?layacak ve devam ettirecek bir Milletler Cemiyeti kurulmasına karar verildi. Bu kararı yerine getirmek icin ozel bir komisyon kuruldu.
Komisyon tarafından hazırlanan nihai Milletler Cemiyeti Sozle?mesi, 28 Haziran 1919 tarihinde imzalanan
Versay Barı? Antla?ması
ile kabul edildi.
Versay Barı? Antla?ması'nın 10 Ocak 1920 tarihinde, yururlu?e girmesiyle, Milletler Cemiyeti kurulmu? oldu. Cemiyet altı gun sonra, 16 Ocak 1920'de
Paris
'te ilk konsey toplantısını gercekle?tirdi.
26 yıl sureyle dunya milletlerine hizmet veren bu cemiyet tum cabalara ra?men
II. Dunya Sava?ı
'nın cıkmasını engelleyemedi. Sava? sonrası 18 Nisan 1946'da
Cenevre
'de toplanan konferans, XXI. Genel Kurul Toplantısıyla cemiyetin da?ılmasına karar verdi.
Her sava? sonrası antla?malarına onsoz olarak konması ?artını getiren Milletler Cemiyeti Yasası; Bir Ba?langıc Bolumu ve 26 maddeden olu?maktaydı.
Milletler Cemiyeti'nin Mahiyeti ve Organları
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
Milletler Cemiyeti Sozle?mesi'nin ba?langıc bolumunde, cemiyetin genel amacları ile uyelerinin yuklendikleri sorumluluklar ?oyle belirlenmi?tir:
“
|
Uluslararası i? birli?i geli?tirmek ve uluslararası barı?ı ve guvenli?i sa?lamak icin, sava?a ba?vurmamak konusunda birtakım yukumlulukler kabul etmek, gizlilikten uzak, adaletli ve onurlu uluslararası ili?kiler surdurmek; hukumetlerce, bundan boyle eylemsel davranı? kuralı kabul edilen uluslararası hukuk kurallarına kesinlikle uymak; orgutlenmi? halkların kar?ılıklı ili?kilerinde adaleti korumak ve antla?malardan do?an butun yukumluluklere titizlikle saygı gostermek...
|
?
|
|
Sozle?menin 26 maddeden olu?an, uyelik ve orgutun yapısı, barı?ın sureklili?ini sa?lamak, antla?malar, uluslararası i? birli?i ve uluslararası yonetim, sozle?me hukumlerinin de?i?tirilmesi gibi hususları belirleyen metnine gore ise:
- Cemiyete uye kabulu Genel Kurulun ucte iki co?unlu?unun kararıyla olacaktı (Madde 1).
- Cemiyet, bir Genel Kurul, bir Konsey ve bunlara yardım eden bir Surekli Sekreterlikten olu?acaktı (Madde 2).
- Cemiyet uyeleri, barı?ın sureklili?ini sa?lamak icin, ulusal silahların en du?uk bir duzeye indirilmesi zorunlulu?unu kabul ediyorlardı (Madde 8).
- Cemiyet, uyeleri arasındaki cıkacak anla?mazlıklarda hakemlik yapabilecek ya da bunları Konsey'de inceleyecekti (Madde 12).
- Barı?ın sureklili?ini sa?layan hakemlik antla?maları gibi uluslararası yukumlulukler ve
Monroe Doktrini
gibi bolgesel anla?malar, bu sozle?menin hicbir hukmuyle ba?da?maz sayılmayacaktı (Madde 21).
- Sava?tan sonra ba?ımsızlı?ına kavu?an ve kendi kendilerini yonetme yetene?inden henuz yoksun halkların oturdu?u ulkelere, kendi kendilerini yonetmeye yetenekli olacakları zamana kadar, cemiyet adına yonetimlerine bir mandator secilebilecekti (Madde 22).
Milletler Cemiyeti'nin Ba?arısızlık Sebepleri
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
- Cemiyetin bunyesinde sava?ı onleyici tedbirlerde bo?luklar mevcuttu ve yaptırımlar yetersizdi.
- Sozle?menin 10. maddesi mutecavizi tayin etmedi?inden, bu madde barı?ı korumada yetersiz kalıyordu.
- Onemli konularda
oy birli?i
prensibinin uygulanması, politik ve hukuki sorunların cozumunu engelliyordu.
- Barı?ı koruyacak ve devamlı kılacak uluslararası zihniyet yetersiz ve noksandı. Habe?istan olayı, 1937
Japon
taarruzu ve 1 Eylul 1939 tarihinde
Alman
ordularının
Polonya
'ya taarruzu ile ba?layan
II. Dunya Sava?ı
, Milletler Cemiyeti'ni etkisiz duruma getiren nedenler arasında sayılabilir.
- Paris Barı? Konferansı'nda hazırlanan antla?maların bir parcası olması
- Bir yandan insan haklarını korumaya calı?ıp di?er yandan kolonile?me ve manda sisteminin garantisi durumunda olması celi?ki yaratıyordu.
- Amerika Birle?ik Devletleri'nin Milletler Cemiyeti'nden ayrılması, onemli bir uluslararası gucun yitirilmesine ve cemiyetin etkinli?inin kaybetmesine neden oldu.
Milletler Cemiyeti'nin muzakere edildi?i donemde Turkiye'nin uluslararası ili?kilerde varlık gosterebilecek bir siyasi durumu yoktu. Cemiyet kuruldu?unda Kurtulu? Sava?ı devam ediyordu. 14 Kasım 1922'de ?smet Pa?a Lozan Konferansı'nda bir acıklama yaparak barı? antla?ması sonrasında Turkiye'nin Cemiyet'e uye olmaktan memnun olaca?ını ifade etmi?tir. Ancak Musul sorununun devam etmesi nedeniyle Turkiye uye olmamı?, bu sorunla ilgili olarak Cemiyet'in verdi?i karar da Cemiyet'e kar?ı olumsuz du?uncelerin artmasına yol acmı?tır. Ancak gene de Turkiye Milletler Cemiyeti'nin konferanslarına ve silahsızlanma komisyonuna katılmı?, teknik ve insani etkinliklerine ilgi gostermi?tir.
[2]
Turkiye, bu cemiyete 18 Temmuz 1932'de dahil olmu?tur.
[3]
|
---|
Cepheler
| |
---|
Katılımcılar
| |
---|
Kronoloji
| On catı?malar
| |
---|
Ba?langıc
| |
---|
1914
| |
---|
1915
| |
---|
1916
| |
---|
1917
| |
---|
1918
| |
---|
Di?er catı?malar
| |
---|
Sonrası catı?malar
| |
---|
|
---|
Yonleri
| Sava?
| |
---|
Sivil darbe
vah?et
| |
---|
Anla?malar
Antla?malar
| |
---|
Sonucları
| |
---|
|
---|
|