Kaliningrad

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Ba?lı?ın di?er anlamları icin Kaliningrad (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Kaliningrad
Konigsberg
?ehir
Калининград
Kutsal Aile Kilisesi; Königsberg Katedrali; Sözde tarihi tarzda "balıkçılar köyü"; Brandenburg Kapısı; Kral Kapısı; Pregolya Nehri
Kutsal Aile Kilisesi; Konigsberg Katedrali ; Sozde tarihi tarzda "balıkcılar koyu"; Brandenburg Kapısı ; Kral Kapısı ; Pregolya Nehri
Kaliningrad bayrağı
Bayrak
Kaliningrad arması
Arma
Rusya haritasında Kaliningrad
Rusya haritasında Kaliningrad
Ulke Rusya Rusya
Eyalet Kaliningrad Oblastı
Yuzolcumu
 ? Toplam 15.000 km²
Nufus
  (2020)
 ? Toplam 489,359
Alan kodu +7 4012

Kaliningrad ( Rusca : Калининград, Almanca : Konigsberg ), Rusya 'nın Kaliningrad Oblastı 'nın en buyuk ?ehri ve idari merkezidir, Litvanya ve Polonya arasında kalan bir Rus dı? bolgesidir. ?ehir, Rusya anakarasının yakla?ık 663 kilometre (412 mil) batısında yer almaktadır. ?ehir, Baltık Denizi 'ndeki Vistul Lagunu 'nun ba?ında, Pregolya Nehri uzerinde yer alır ve Rusya'nın Baltık Denizi'ndeki tek limanıdır. [1] 2020 yılında ?ehrin nufusu 489.359 idi. [2] Kaliningrad, Baltık bolgesinin ucuncu buyuk ?ehri ve Baltık Denizi'nin yedinci buyuk ?ehri olan Saint Petersburg 'dan sonra Kuzeybatı Federal Bolgesi 'nin ikinci buyuk ?ehridir.

Gunumuzun Kaliningrad yerle?imi, Kuzey Haclı Seferleri sırasında Toton ?ovalyeleri tarafından 1255 yılında kuruldu ve Bohemya Kralı II. Ottokar'ın onuruna Konigsberg adını aldı. Baltık liman kenti olan ?ehir, sırasıyla Cermen Tarikatı Devleti'nin, Prusya Dukalı?ı 'nın (1525-1701) ve Do?u Prusya 'nın ba?kenti oldu. Konigsberg, Prusya monar?isinin tac giyme ?ehri olarak bilinirdi ancak ba?kent 1701'de Berlin 'e ta?ındı. 1454'ten 1455'e kadar Krolewiec adı altındaki ?ehir Polonya Krallı?ı 'na aitti ve 1466'dan 1657'ye kadar Polonya tımarına ba?lı kaldı. Konigsberg II. Dunya Sava?ı 'na kadar Almanya 'nın en do?usundaki ?ehirdi. ?ehir, 1944'teki Muttefik bombardımanı ve 1945'teki Konigsberg Sava?ı sırasında a?ır hasar gordu; daha sonra 9 Nisan 1945'te Sovyetler Birli?i tarafından ele gecirildi. 1945 yılında Potsdam Anla?ması ile ?ehir tamamen Sovyet kontrolune gecti. ?ehrin ismi, 1946'da Rus Bol?evik lider Mikhail Kalinin 'in onuruna Kaliningrad olarak yeniden adlandırıldı. Sovyetler Birli?i'nin da?ılmasından bu yana Rusya'nın en batı bolgesi olan Kaliningrad Oblastı'nın idari merkezi olarak yonetilmektedir. [3]

Deniz ve nehir limanlarıyla buyuk bir ula?ım merkezi olan ?ehir, Rus Donanması 'nın Baltık Filosunun karargahına ev sahipli?i yapmaktadır ve Rusya'nın en buyuk sanayi merkezlerinden biridir. [4] Kommersant'ın The Firm's Secret dergisine gore 2012, 2013 ve 2014'te Rusya'nın en iyi ?ehri, Forbes 'a gore ise 2013'te Rusya'nın i? acısından en iyi ?ehri secildi ve Kentsel Cevre Kalitesi sıralamasında 5. sırada yer aldı. [5] Kaliningrad, son yirmi yılda Rusya'da onemli bir ic goc cekim noktası oldu ve 2018 FIFA Dunya Kupası 'na ev sahipli?i yapan ?ehirlerden biriydi. [6]

Tarih [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

II. Dunya Sava?ı

II. Dunya Sava?ı 'nda Konigsberg ?ehri, 1944'teki ?ngiliz bombardımanı ve 1945 baharındaki buyuk Sovyet ku?atması nedeniyle a?ır hasar gordu. 1945'te II. Dunya Sava?ı'nın sonunda, Konigsberg Ku?atması ile ?ehir Sovyetler Birli?i 'nin bir parcası oldu.

Sovyetler Birli?i

1 A?ustos 1945 tarihli Postdam Anla?ması ile ?ehir, toprak sınırlarının nihai olarak belirlenmesine kadar Sovyetler Birli?i 'nin parcası oldu. Bu nihai karar, 12 Eylul 1990'da Almanya ile ?lgili Nihai Cozum Anla?ması'nın imzalanmasıyla gercekle?ti. [7]

Konigsberg, 1946'da SSCB Yuksek Sovyet Ba?kanlı?ı Ba?kanı Mikhail Kalinin 'den sonra Kaliningrad olarak yeniden adlandırıldı, ancak Kalinin'in ?ehirli hicbir ilgisi yoktu ve Sovyetler Birli?i 'nde Kalinin'in onuruna adlandırılan ?ehirler zaten vardı. [8]

Bazı tarihciler, konferansın kararında Kaliningrad sınırının (sava? oncesi) Litvanya sınırında olaca?ını belirtmesi nedeniyle bunun ba?langıcta Litvanya SSC 'sine teklif edilmi? olabilece?ini du?unuyor. ?ehirde ya?ayan Alman nufusu ise 1947 ve 1948 yılları arasında zorla sınır dı?ı edildi. ?lhak edilen topraklarda co?unlukla etnik Ruslar ya?adıysa da, az olcude Ukraynalılar ve Belaruslular olmak uzere Sovyet vatanda?ları ya?amaktaydı. [9]

Zamanla Almanca dilinin yerini Rusca aldı. ?ehrin, 1950 yılında 1.165.000 nufusu vardı; bu nufus, sava? oncesi nufusun yalnızca yarısı kadardı.

?ehrin Zafer Meydanı'nda, 1953'ten 1962'ye kadar Stalin 'e ait bir anıt bulunuyordu. 1973 yılında belediye binası Sovyetler Evi 'ne donu?turuldu. 1980 yılında eski Kutsal Aile Lutheran Kilisesi'nin binasında bir konser salonu acıldı. 1986 yılında Kreuzkirche binası Rus Ortodoks Kilisesi 'ne devredildi.

Yabancılar icin ?ehir tamamen kapatıldı ve kom?u Polonya 'dan gelen nadir dostluk ziyaretleri dı?ında, neredeyse yabancılar tarafından ziyaret edilmedi. [10]

Konigsberg Kalesi 'nin patlayıcılar ile yıkılma anı (1959). Son kalıntılar 1968 yılında yok edilmi?tir.

Mimarların, tarihcilerin, yerel tarihcilerin ve sıradan sakinlerin protestolarına ra?men, eski ?ehir restore edilmedi ve Konigsberg Kalesi'nin kalıntıları 1960'ların sonlarında Leonid Brejnev 'in ki?isel emriyle yıkıldı. [11]

Sava?tan hemen sonraki yıllarda aclık tehlikesiyle kar?ı kar?ıya kalan bolgenin "yeniden in?ası", SSCB'nin ana balıkcı limanlarından birinin Kaliningrad ?ehrinde kurulmasıyla iddialı bir okyanus balıkcılı?ı politikası gercekle?tirildi. Balıkcılık yalnızca bolgesel ekonomiyi beslemekle kalmıyor, aynı zamanda sosyal ve bilimsel kalkınmanın, ozellikle de o?inografinin temelini olu?turuyordu.

1957'de, Polonya Halk Cumhuriyeti (o zamanlar Sovyet uydu devleti) ile Sovyetler Birli?i arasındaki sınırı belirlemek icin bir anla?ma imzalandı ve daha sonrada yururlu?e girdi. [12]

Bolge, Rusya SFSC 'sine yarı dı? bolge olarak eklendi; 1946'dan beri Kaliningrad Oblastı olarak bilinmektedir. Bazı tarihcilere gore Stalin, Baltık devletlerini Batı'dan daha da ayırdı?ı icin burayı Litvanya SSC 'sinden ayrı bir bolge olarak duzenledi. [13] Di?er ki?iler ise bunun nedeninin bolgenin SSCB'nin Rusya dı?ında ba?ka bir SSC'nin eline bırakılamayacak kadar stratejik olması oldu?unu du?unuyor.

Bolge, kendi Komunist Parti komitesine sahip olmasına ra?men Litvanya SSC 'nin planlama komitesi tarafından yonetiliyordu. 1950'lerde Nikita Kru?cev , Kaliningrad Oblastı'nın tamamını Litvanya SSC'sine teklif etti, ancak Antanas Snie?kus , Litvanya'ya en az bir milyon etnik Rus kataca?ı icin bolgeyi kabul etmeyi reddetti. [9]

2010 yılında Alman dergisi Der Spiegel , Kaliningrad'ın 1990 yılında Almanya'ya (odeme kar?ılı?ında) teklif edildi?ini iddia eden bir haber yayınladı. Teklif, o zamanlar Do?u Almanya ile yeniden birle?meyi daha yuksek bir oncelik olarak goren Batı Almanya hukumeti tarafından ciddi bir ?ekilde de?erlendirilmedi. [14]

Rusya Federasyonu

Konigsberg Katedrali

Kaliningrad'ın hemen dı?ındaki Baltiysk kasabası, tum yıl boyunca "buzsuz" oldu?u soylenen tek Rus Baltık Denizi limanıdır ve bu nedenle bolge, Baltık Filosunun bakımında onemli bir rol oynamaktadır.

Kaliningrad Oblastı , Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir dı? bolgesiydi ve 1991'de Sovyetler Birli?i'nin coku?uyle ba?ımsız ulkeler tarafından Rusya 'nın geri kalanından ayrıldı. Rusya'nın geri kalanından bu izolasyon, Polonya ve Litvanya 'nın 2004 yılında NATO 'ya ve ardından Avrupa Birli?i 'ne uye olmasıyla siyasi olarak daha da belirgin hale geldi. Bolge ile Rusya'nın geri kalanı arasındaki tum askeri ve sivil kara ba?lantılarının NATO ve AB uyeleri uzerinden gecmesi gerekmektedir. Kolayla?tırılmı? Transit Belgesi (FTD) ve Kolayla?tırılmı? Demiryolu Transit Belgesi (FRTD) aracılı?ıyla bolgede ya?ayanlar icin ozel seyahat duzenlemeleri yapılmı?tır. [15]

1990'larda komunist liderlerin anısına bazı Sovyet donemi ?ehir isimleri de?i?tirilirken (orne?in, Leningrad'ın Saint Petersburg 'a donmesi ve Kalinin (aynı zamanda Mikhail Kalinin 'den sonra Tver 'e donmesi gibi), Kaliningrad, ?ehir olmasına ra?men oldu?u gibi adlandırılmaya devam edilmekte, bazen halk arasında Konig veya Kyonig (Rusca: Кёниг) olarak anılır. [16] ?ehrin adı sorusu defalarca gundeme getirildi; 2009'da ?ehir idaresi ba?kanı Felix Lapin, ?ehrin tarihi adının geri donu?unu bizzat destekledi?ini soyledi ve 2011'de Kaliningrad Oblastı valisi Nikolay Tsukanov, ?ehrin tarihi isminin geri getirilmesi icin referandum yapılabilece?ini one surdu. sorunu cozdu?unu ancak isim de?i?ikli?ine kar?ı oldu?unu belirtti. [17] Bu tartı?malardan beri ba?ka bir plan acıklanmadı ve 2022'de hukumet, ?ehrin adını de?i?tirmenin "uygunsuz" olaca?ını resmen do?ruladı. [18]

Vatanda?ların daha once gormezden gelinen Alman gecmi?ini incelemeye ba?lamasıyla, ba?ta Konigsberg Katedrali olmak uzere kulturel mirasın bir kısmı 1990'larda restore edildi. [19]

1990'ların ba?ından beri Kaliningrad bolgesi Serbest Ekonomik Bolge olmu?tur. 2005 yılında ?ehir 750. yılını kutladı. [20] Temmuz 2007'de Rusya Ba?bakan Yardımcısı Sergei Ivanov , ABD kontrolundeki fuze savunma sistemlerinin Polonya 'da konu?landırılması halinde, Kaliningrad'da da nukleer silahların konu?landırılabilece?ini acıkladı. 5 Kasım 2008'de Rusya Devlet Ba?kanı Dimitri Medvedev , Kaliningrad'a fuze yerle?tirilmesinin neredeyse kesin oldu?unu soyledi. Ancak bu planlar Ocak 2009'da askıya alındı. [21]

2011'in sonlarında, yakla?ık 6.000 kilometre (3.728 mil) mesafe icindeki fuze fırlatmalarını izlemek icin uzun menzilli bir Voronezh radarı devreye alındı. Kaliningrad Oblastı'ndaki Pionersky (eski adıyla Alman Neukuhren ) yerle?im yerinde yer almaktadır. [22]

Co?rafya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaliningrad, Baltık Denizi'nin bir giri?i olan Vistuul Lagunu 'ne dokulen, gemi ula?ımına elveri?li Pregolya Nehri'nin a?zında yer almaktadır.

Deniz gemileri, Vistul Lagunu ve Baltiysk Bo?azı yoluyla Gda?sk Korfezi/Danzig Korfezi ve Baltık Denizi'ne eri?ebilir.

?klim

Kaliningrad, okyanus iklimine (C sınıfı iklimler icin secilen izoterme ba?lı olarak Cfb ) veya nemli karasal iklime (D sınıfı iklimler icin secilen izoterme ba?lı olarak Dfb ), genellikle so?uk, bulutlu bir iklime sahiptir. Kı? aylarında ılıman, yaz aylarında ise ya?murlu gecer. Ortalama sıcaklıklar -1,5 ila +18,1 °C (29,3 ila 64,6 °F) arasında de?i?ir ve ya?ı? miktarı 36,0 milimetre (1,42 inc)/ay ila 97,0 milimetre (3,82 inc)/ay arasında de?i?ir. Genel olarak deniz etkilerine sahiptir ve bu nedenle nemli, de?i?ken ve ılımandır ve temmuz ile ocak ayları arasında buyuk sıcaklık farkları vardır.

Nufus [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

2020 yılı verilerine gore ?ehrin nufusu 489.359'dur. Nufusun; %84,4' unu Ruslar , %4' unu Ukraynalılar , %3,8' ini Beyaz Ruslar , %0,7' sini Ermeniler , %0,5' ini Tatarlar , %0,5' ini Litvanlar , %0,4' unu etnik Almanlar , %0,3' unu Polonyalılar ve geri kalan %2,4' unu di?er milletlerden insanlar olu?turmaktadır.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "Система расселения России: тенденции к переменам" . www.demoscope.ru . 26 Mart 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  2. ^ "Severo-Zapadnyj Federal'nyj Okrug / Northwestern Russia (Russia): Regions, Republics, Major Cities & Places - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information" . www.citypopulation.de . 25 Ekim 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  3. ^ "КАЛИНИНГРАД ? Большая российская энциклопедия - электронная версия" . web.archive.org . 7 Haziran 2019. 7 Haziran 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  4. ^ "250 крупнейших промышленных центров России ? Page 2 ? Urbanica" (?ngilizce). 7 Nisan 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  5. ^ "30 лучших городов для бизнеса ? 2013" . Forbes.ru (Rusca). 25 Temmuz 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  6. ^ "Калининград включили в список крупнейших центров миграционного притяжения" . klops.ru (Rusca). 27 Haziran 2014. 7 Nisan 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  7. ^ "THE POTSDAM DECLARATION" . www.ibiblio.org . 26 Mart 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  8. ^ "Администрация ГО "Город Калининград". История города" . www.klgd.ru . 1 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  9. ^ a b Bufon, Milan; Minghi, Julian; Paasi, Anssi (11 ?ubat 2024). The New European Frontiers: Social and Spatial (Re)Integration Issues in Multicultural and Border Regions (?ngilizce). Cambridge Scholars Publishing. ISBN   978-1-4438-5936-3 .  
  10. ^ ФС77-43520, ⓒ 2003-2024 ≪Новый Калининград Ru≫ Свидетельство о регистрации СМИ: Эл №; связи, выдано Федеральной службой по надзору в сфере; использование, информационных технологий и массовых коммуникаций17 января 2011 г 18+ Данный сайт не предназначен для просмотра лицам младше 18 лет Любое; Сайта, Либо Копирование Материалов Или Подборки Материалов; Калининград, элементов дизайна и оформления допускается только с письменного разрешения правообладателя-ЗАО "Твик Маркетинг" Адрес: г; д.2-4, ул Гаражная; IV/"Б.Б.Б.1", лит/из лит (23 Mart 2006). "Калининград: От реликта России до процветающего города Прибалтики ("The Independent", Великобритания)" . www.newkaliningrad.ru (Rusca). 17 Ocak 2024 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  11. ^ "Администрация ГО "Город Калининград". История города" . www.klgd.ru . 25 Eylul 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  12. ^ "POLAND" . www.un.org . 15 Kasım 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  13. ^ Gerhard L. Weinberg (2005). Visions of victory . Internet Archive. Cambridge University Press. ISBN   978-0-521-85254-8 .  
  14. ^ "Should Kant's home once again be German? | Russia | The Guardian" . web.archive.org . 6 ?ubat 2021. 6 ?ubat 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  15. ^ "Facilitated transit document (FTD) and facilitated rail transit document (FRTD) | EUR-Lex" . eur-lex.europa.eu (?ngilizce). 9 Nisan 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  16. ^ "Kaliningraders want old name Koenigsberg back" . www.baltictimes.com . 1 Aralık 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  17. ^ "Вопрос о переименовании Калининграда может быть решен на референдуме" . Росбалт (Rusca). 11 ?ubat 2024. 26 Mart 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  18. ^ "В Калининграде сочли неуместной идею переименовать город во Владибалтийск" . РБК (Rusca). 4 Temmuz 2022. 14 ?ubat 2024 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  19. ^ "Living on Prussia's ruins, Kaliningraders embrace Germanic past" . Christian Science Monitor . ISSN   0882-7729 . 9 Kasım 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  20. ^ "Kaliningrad's 750th anniversary" . The New York Times (?ngilizce). 3 Temmuz 2005. ISSN   0362-4331 . 16 Nisan 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  21. ^ Harding, Luke (28 Ocak 2009). "Russia scraps plan to deploy nuclear-capable missiles in Kaliningrad" . The Guardian (?ngilizce). ISSN   0261-3077 . 16 Ocak 2024 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
  22. ^ Sudakov, Dmitry (28 Kasım 2011). "Russia's new radar to monitor all Europe including Britain" . PravdaReport (?ngilizce). 4 Haziran 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 ?ubat 2024 .  
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaliningrad&oldid=32882190 " sayfasından alınmı?tır