Kok hucre
, mitoz
bolunmeyle
ozelle?mi? hucre tiplerine farklıla?abilen ve daha fazla kok hucre uretmek icin kendini yenileme yetene?ine sahip olan, butun
cok hucreli canlıların
doku ve organlarını olu?turan ana hucre turleridir.
Memelilerde
kok hucrelerin iki yaygın tipi bulunur;
blastokist
evresinin ic tabakasından elde edilebilen
embriyonik kok hucreler
ve ce?itli dokularda bulunan
yeti?kin kok hucreleri
.
Yeti?kinlerdeki kok ve oncul (progenitor) hucreler vucudun onarımında gorev alıp, eri?kin dokuları yenileyebilme yetisine sahiplerdir. Geli?en bir
embriyoda
, kok hucreler ozelle?mi? hucrelerin tumune?ektoderm, mezoderm, endoderm?farklıla?abilirler (bkz.
pluripotent hucreler
denir) ve ayrıca kan, deri, sindirim organları gibi organların da yenilenmesini surekli kılarlar.
?nsanlarda gunumuzde bilinen
otolog
eri?kin kok hucre kaynakları ?u ?ekildedir;
- Kemik ili?i kok hucreleri
Kemikten (tipik olarak
femur
veya
iliak krestden
) mekanik bir i?lemle ayrımları yapılabilir.
- Ya? (adipoz) doku
; liposak?ın ile alınması ve safla?tırmaları gerekir.
- Kan
, donorden alıcıya kan ba?ı?ına benzer ?ekilde kanın icinden gecti?i ve kok hucrelerin suzuldu?u "ferez" aracılı?ıyla safla?tırmayla yapılarak elde edilir.
Kok hucreler ayrıca do?umdan hemen sonra
umbilikal kord kanından
da elde edilebilir. Butun kok hucre tiplerinde kendinden (otolog) elde en az riski ta?ır ve bankalarda saklanılarak sonrası icin kullanılabilirler. Ancak son calı?malar kanser tedavilerinde otolog kok hucre kullanımının riskli olabilce?ini de gostermektedir.
Gunumuzde yuksek oranda de?i?kenlik gosterebilen kok hucreler,
kemik ili?i nakilleri
gibi tıbbi tedavilerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunun icin
hucre kultur
ortamlarında yapay olarak yeti?tirilmeleri ve
bu ortamlarda kullanılacak hucre tipine gore (kas, sinir vb.) farklıla?tırılmaları gerekmektedir. Embriyonik hucre hatları ve otolog embriyonik kok hucreler ise;
terapotik klonlamayla
olu?turulmakta ve gelecekteki tedavi yontemleri icin umut olu?turmaktadır.
[1]
Kok hucreler hakkındaki ara?tırma ve bulgular 1960'larda
Toronto Universitesindeki
Ernest A. McCulloch
ve
James E. Till
tarafından sa?lanmı?tır.
[2]
[3]
Bir hucrenin kok hucre olabilmesi icin ?u iki ozelli?i bulundurması gerekir:
- Kendini-yenileme
: farklıla?mamı? safhasını surdurerek, cok sayıda hucre bolunmesi yapabilme.
- Yetkinlik
: ozelle?mi? hucre tiplerine farklıla?abilme yetisi. Bu kuralcı acı; multipotent ya da
unipotent
oncul hucreler de bazen kok hucreyi tanımlasa da,kok hucrelerin herhangi bir olgun hucre tipine de?i?me yetene?i veren
multipotent
ya da unipotent ozellikte olmalarını gerekmektedir. Bundan ba?ımsız olarak; kok hucre i?levinin bir geri-besleme mekanizmasıyla duzenlendi?i de soylenmektedir.
Bir kok hucre populasyonun var olmasını sa?layan 2 mekanizma vardır:
- Asimetrik hucre bolunmesi
(zorunlu asimetrik replikasyon) : bir kok hucre, kendiyle ozde? olan bir ana hucreye bolunur, di?er yavru hucre ise farklıla?ır.
- Stokastik farklıla?ma
: bir kok hucre iki farklı o?ul hucreye bolundu?unde, ba?ka bir kok hucre
mitoza
gider ve ana hucreye ozde? iki kok hucreyi uretir.
Yetkinlik
kok hucrenin di?er hucrelere (farklı hucre tiplerine) farklıla?ma potansiyelini belirtir.
[4]
- Totipotent
(ya da omnipotent); embriyonik ya da ekstraembriyonik hucre tiplerine farklıla?abilen kok hucrelerdir. Bu hucreler, tum ve ya?ayan bir organizmayı olu?turabilirler. sınırsız sayıda farklıla?ma yetene?i vardır.
[4]
Yumurta ve sperm hucrelerinin kayna?masıyla olu?urlar. Dollenmi? yumurtanın ilk birkac bolunmesiyle meydana gelen hucreler de totipotenttir.
[5]
- Pluripotent
kok hucreler; totipotent hucrelerin soyundan gelirler
[4]
ve uc germ tabakasından meydana gelen neredeyse tum hucrelere farklıla?abilirler.
[6]
- Multipotent
kok hucreler; bir miktar hucreye farklıla?abilirler; bu hucrelerin bir miktarıyla yakından akrabadır.
[4]
- Oligopotent
kok hucreler lenfoid ya da miyeloid kok hucreler gibi sadece birkac hucre tipine farklıla?abilirler.
[4]
- Unipotent
hucreler sadece bir hucre tipini, kendilerini uretebilirler.
[4]
Fakat onları kok-hucre olmayan hucrelerden (orn. kas kok hucreleri) ayırt eden kendini-yenileme yetene?ine sahiplerdir.
Bir kok hucrenin pratikteki tanımı, i?levselli?idir; bir omur boyu
dokuları
yenileme yetene?ine sahip hucreyi tanımlar. Orne?in,
kemik ili?i
ya da
hematopoetik kok hucreyi
(HKH) tanımlayan bir deney, hucrenin naklini ve HKH'ler olmaksızın canlının korumasını belirleme yetisindedir. Bu durumda, bir kok hucre, yetkinli?ini gosterir ?ekilde, yeni
kan hucrelerini
ve uzun vadede
ba?ı?ıklık hucrelerini
uretebilme yetene?indedir.
Ayrıca, nakil olan bir canlıdan, kok hucrelerin tekrar safla?tırılması mumkundur. Kok hucrelerin kendilerini-yenileme yetene?ini, HKH'ler olmaksızın yapılan nakiller gostermektedir.
Kok hucrelerin ozellikleri, her bir hucrenin kendisini yenileme ve farklıla?ma yetene?ine gore de?erlendirildi?i
klonojenik test
gibi
in vitro
yontemlerle gosterilebilir
[7]
[8]
Kok hucreler ayrıca, bulundurdukları ozgul
hucre yuzey belirteclerine
gore de safla?tırılabilirler. Ancak,
in vitro
hucre kultur ortamları
, hucrenin aynı tutumu sergileyip sergilemeyece?ini belirsiz hale getiren ?ekilde hucrenin davranı?ını de?i?tirebilmektedir. Bu durumda, onerilen ergin hucre populasyonlarının gercekten kok hucreler olup olmadı?ı konusunda onemli tartı?malar bulunmaktadır.
Embriyonik kok hucre (EKH) hatları, embriyonun
blaskokist
ya da
morulanın
daha erken evrelerinde en ic hucre kumesinden koken alan
epiblastlardan
elde edilen kulturlerdir.
[9]
Blastokist, 50-150 hucreden meydana gelen ve insan embriyosunun yakla?ık 4-5 gunluk ilk evrelerindendir. EKH'ler,
pluripotenttir
ve uc ilkel tabakanın (
ektoderm
,
mezoderm
ve
endoderm
) tumune de farklıla?abilir. Ba?ka bir deyi?le pluripotent hucreler; ozgul bir hucre tipi icin verilen yeterli ve gereken uyarı verildi?inde, 200'den fazla insan hucresinin tumunu olu?turabilir.
Pluripotent hucreler, embriyo-dı?ı membranlar ya da
plasentanın
olu?umuna katılmazlar. Endoderm, butun akci?erleri ve sindirim
biyotasını
olu?tururken, ektoderm sinir sistemi ve deriyi; mezoderm ise, kaslar, kemik, kan yani endoderm ve ektoderm arasındaki her ?eyi birle?tiren kısmı olu?turan katmanlardır.
Gunumuze kadar olan neredeyse butun ara?tırmalar,
fare
(mEKH) ve insan (iEKH) embriyonik kok hucrelerinden yapılmı?tır. Bu hucrelerin her ikisi de, farklıla?mamı? bir evrede kalmak icin cok farklı cevrelere ihtiyac duysalar da, gerekli kok hucre ozelliklerini ta?ırlar.
Fare kok hucreleri (mEKH) iskelet gorevi icin
hucrelerarası madde
(matriks) gibi gorev goren
jelatine
ve
losemi baskılayıcı faktor
(LIF) gibi ajanlara ihtiyac duymaktadır.
[10]
?nsan embriyonik kok hucreleri ise; fare embriyonik
fibroblastlarından
elde edilen besleyici bir tabakaya ve temel hucre buyume faktorune (
bFGF
ya da
FGF-2
) ihtiyac duymaktadırlar.
[11]
Genetik uygulama ya da en uygun kultur ?artları olmaksızın;
[12]
embriyonik kok hucreler hızlıca farklıla?maktadırlar.
Bir insan embriyonik kok hucresi, ayrıca bazı
transkripsyon faktorleri
ve hucre yuzey proteinleri olarak da tanımlanabilir.
Transkripsiyon faktorlerinden
Oct-4
,
Nanog
ve
Sox2
, pluripotensinin devamını ve farklıla?mayı sa?layan genlerin baskılanmasını sa?layan, cekirdek duzenleyici a?dan meydana gelmektedir.
[13]
Co?unlukla insan embriyonik kok hucrelerini tanımlamak icin kullanılan hucre yuzeyi antijenleri,
glikolipidlerdir
(evreye ozgu
embriyonik antijen 3
ve
4
ve
keratan sulfat
antijenleri
Tra-1-60
ve
Tra-1-81
'dir.
Kok hucrelerin molekuler tanımlaması, bazı proteinleri ve devam eden ara?tırmaların bir konusuna kar?ılık gelmektedir denebilr.
[14]
Gunumuzde embriyonik kok hucrelerin kullanılarak yapıldı?ı onaylanmı? herhangi bir tedavi bulunmamaktadır.
?lk insan denemesi Haziran 2009'da
ABD Gıda ve ?lac Yonetimi
tarafından uygulamaya kondu.
[15]
Ancak, bu insan deneyi, Atlanta'da 13 Ekim 2010 tarihindeki
omurilik
hasarlı kurbanlara kadar kabul edilmemi?tir. 14 Kasım 2011'de deneyi uygulayan ?irket, kok hucre tedavi uygulamalarına devam etmeyece?ini acıklamı?tır.
[16]
Pluripotent olan embriyonik kok hucreler, do?ru farklıla?ma icin ozgul sinyallere ihtiyac duymaktadırlar; e?er bir vucuttan di?erine do?rudan verilirlerse, bu kok hucreler
teratomaya
da yol acabilen bircok farklı hucreye farklıla?abilirler.
Teorikte nakil reddini engellemede kullanılması mumkun olan ve uygun hucrelere farklıla?ma yetene?indeki EKH'ler, ara?tırmacıların hala yuzle?mekte oldu?u bazı engelleri de bulundururlar.
[17]
Gunumuzde bazı uluslar, EKH'lerin ara?tırma ya da yeni EKH uretme konuları uzerine
moratoryumları
bulunmaktadır.
Embriyonik kok hucreler, sınırsız geni?leme ve pluripotensi yeteneklerinin birle?imlerinden dolayı, teorik olarak
yenileyici tıp
ve hastalık sonrası
doku onarımı
icin olası kaynaklardır.
Henuz farklıla?mamı? olan bu hucreler sınırsız bolunebilme ve kendini yenileme, organ ve dokulara donu?ebilme yetene?ine sahiptir. Bu ozellikleri bakımından kok hucreler kanser, sinir sistemi hastalıkları (
Alzheimer
) ve hasarları, metabolik hastalıklar (
diyabet
), organ yetmezlikleri, romatizmal hastalıklar, kalp hastalıkları, kemik hastalıkları ve daha bircok alanda kullanıma sahiptirler.
Gunumuzde bu hastalıkların bazılarının tedavisinde organ veya doku nakilleri yapılmaktadır. Ancak, organ veya doku nakli gerektiren hastaların coklu?u, uygun organ ve dokunun her zaman bulunamaması gibi sorunlarla surekli kar?ıla?ılmaktadır. Bilim ve teknolojideki son geli?meler do?rultusunda Kok hucrelerin bu alanda kullanılması gundeme gelmi?tir.
Fetuslerin organlarında bulunan birincil kok hucreler fetal kok hucreler olarak adlandırılır.
[18]
Fetal kok hucrelerin alınması ve kullanımı ciddi etiksel sorunlara yol acabilmektedir.
[19]
Kayna?ı genellikle
du?uk yapanların
ba?ı?ladı?ı fetuslerdir. Gunumuzde FKH'ler ile yapılan calı?malar kok hucre kayna?ı yetersizli?inden dolayı yava?lamı?tır.
[
kaynak belirtilmeli
]
Yeti?kin kok hucresi, somatik (vucut) kok hucreleri ve ureme hattı (germ) kok hucreleri olarak da bilinen, yeti?kinler kadar cocuklarda da bulunan hucrelerdir.
[20]
Pluripotent yeti?kin kok hucreler seyrek ve umbilical kord kanı gibi dokuların bazılarında cok kucuk miktarda bulunurlar.
[21]
Kemik ili?i, omurilik yaralanmaları,
[22]
karaci?er sirozu,
[23]
knik uzuv iskemisi,
[24]
son a?amadaki kalp yetmezli?i
[25]
gibi hastalıkların tedavilerde kullanılan yeti?kin kok hucrelerin bulundu?u zengin kaynaklardan biridir.
[26]
Kemik ili?i kok hucrelerinin miktarı, ya?lanmayla azalır, ayrıca aynı ya? grubundaki ureyebilir di?ilerde erkeklere kıyasla daha azdır.
[27]
Gunumuze kadar olan yeti?kin kok hucre ara?tırmalarının buyuk kısmı, hucrelerin bolunme veya suresiz olarak kendini yenileme ve farklıla?ma e?ilimlerininin sınırlarını belirlemek uzerine olmu?tur.
[28]
Farede, pluripotent kok hucreler do?rudan yeti?kin fibroblast kulturlerinden elde edilebilirler. Ne yazık ki, bircok fare, kok hucreden yapılan organlarla fazla uzun ya?ayamamı?tır.
[29]
Co?u yeti?kin kok hucresi,soy-kısıtlı yani
multipotentdir
ve genellikle kendi doku kokenlerine aittir (orn.
mezen?imal kok hucre
, adipoz-kokenli kok hucre,
endoteliyal kok hucre
,
di? ozu kok hucresi
, gibi).
[30]
[31]
Yeti?kin kok hucre tedavileri, uzun zamandır losemi ve ili?kili olan kan/kemik ili?i kanserlerinde kemik ili?i nakli uygulamasıyla ba?arıyla kullanılmaktadır.
[32]
Yeti?kin kok hucreler ayrıca yaralanmı? atlarda tendon ve ligamentlerin tedavisinde de kullanılmaktadır.
[33]
Eri?kin kok hucrelerin ara?tırmalarda ve tedavilerdeki kullanımları, embriyonik kok hucrelerde oldu?u gibi tartı?malı de?ildir, cunku yeti?kin kok hucrelerin eldesi icin bir embriyonun yok edilmesi gerekmez.
Ayrıca, uygun alıcıdan (otograftdan) eri?kin kok hucrelerin elde edildi?i ko?ullarda, doku reddi riski neredeyse yoktur.
Bu nedenle, eri?kin kok hucre ara?tırmaları icin daha fazla odene?in ayrılması gerekiyor gibi gorunmektedir.
[34]
Yeti?kin mezen?imal kok hucreler icin son derece zengin ba?ka bir kaynak da, alt (mandibular) ucuncu azı di?inin ozudur.
[35]
Bu kok hucreler, sonunda di? minesi, dentin, peridontal ba?, kan damarları, di? ozu, sinir dokuları ve en az 29 farklı organı olu?tururlar. 8-10 ya?larında, kemikle?meden ve hastalanmadan once elde var olan bu buyuk koleksiyon sayesinde belki de ki?iye ozgu i?lemler, ara?tırmalar ve ?imdiki ve gelecek tedaviler ?ekillendirilecektir.
Bu kok hucrelerin ayrıca
hepatositleri
de uretme yetene?inde oldukları bulunmu?tur.
[36]
Ya? dokusu kok hucrenin en bol bulundu?u ve en kolay elde edildi?i kaynaktır. Time dergisi 2011 yılında ya? dokusundan kok hucre elde edilmesini yılın en onemli 50 icadından birisi olarak secmi?tir. Ozellikle estetik cerrahide ya? dokusu kokenli kok hucre cok kullanılsa da giderek di?er alanlara yayılma potansiyeline sahiptir.
[37]
Multipotent kok hucreler ayrıca
amniyon sıvısında
da bulunur. Bu kok hucreler oldukca etkindirler ve besleyici ortam olmaksızın oldukca geni?leyebilirler ve ayrıca tumorojenik de?ildirler.
Amniyotik kok hucreler multipotenttirler ve adipojenik, osteojenik, miyojenik, endoteliyal, hepatik ve ayrıca noronal hatlardaki hucrelere farklıla?abilirler.
[38]
Dunya capında butun universite ve ara?tırma merkezleri, amniyotik sıvıyı amniyotik kok hucrelerinin butun niteliklerini o?renmek uzere ara?tırmalarını gunumuzde surdurmektedirler. Ve
Anthony Atala
gibi ara?tırmacılar bu konuda oldukca iyi veriler elde etmi?tir
[39]
[40]
and
Giuseppe Simoni
.
[41]
[42]
[43]
Amniyotik sıvıdan elde edilen kok hucrelerin kullanımıyla, insan embriyosundan elde edilen kok hucrelerdeki gibi sorunların ustesinden gelinecek gibi gorunmektedir.
Roma Katolik Kilisesi
, embriyonik kok hucrelerin deneylerde kullanımını yasaklarken,
Vatikan
gazetesi amniyotik kok hucreler icin gelece?in tıbbı olarak ba?lık vermi?tir.
[44]
Donorlerden ya da kendi kullanmak isteyenlerden amniyotik kok hucreleri biriktirmek mumkundur; bu nedenle dunya genelinde kurulan ve ortakla?a calı?an amniyotik kok hucre bankaları bulunmaktadır
[45]
[46]
[47]
[48]
[49]
[50]
Bu hucreler eri?kin kok hucreleri ya da normal yeti?kin hucreleri (eptirel gibi) de?ildir, yeniden programlanmı? ve pluripotent yetisi kazandırılmı?lardır. Protein transkripsiyon faktorleri ile genetik programlama kullanılarak, insan derisinden koken alan pluripotent kok hucreler embriyonik kok hucrelere e?de?er ?ekilde tanımlanırlar.
[51]
[52]
[53]
Kyoto Universitesi
'ndeki
Shinya Yamanaka
ve arkada?ları
transkripsiyon faktorleri Oct3/4, Sox2, c-Myc ve Klf4'u kullanarak
[51]
insan yuzunden aldıkları hucrelerde deneylerini gercekle?tirmi?lerdir.
Wisconsin?Madison Universitesinden
Junying Yu
,
James Thomson
ve arkada?ları farklı bir grup (Oct4, Sox2, Nanog ve Lin28)
[51]
transkripsiyon faktoru kullanarak
insan sunnet derisinden aldıkları hucrelerle calı?malarını yapmı?lardır. Bu ba?arılı deneylerin sonucu olarak, ilk
klon
koyun
Dolly
'nin kopyalanmasına yardımcı olan
Ian Wilmut
,
somatik hucre cekirde?i transferininden
vazgecece?ini acıklamı?tır
[54]
Bu uyarılmı? pluripotent kok hucrelerin eldesi icin, yeni bir yolla donmu? olan kan orneklerinin kaynak olarak kullanılması mumkundur.
[55]
Kendini-yenilemeyi sa?lamak icin kok hucreler iki farklı hucre bolunmesine gider. (Bkz: Hucre bolunmesi ve farklıla?ması cizimi)
Simetrik bolunme
, her ikisi de kok hucre ozelliklerini ta?ıyan iki ozde? evlat hucreye bolunmeyi sa?larken,
asimetrik bolunme
; sadece bir kok hucre ve kendini-yenileme yetene?i kısıtlı olan bir oncul hucrenin olu?umunu sa?lar. Bu oncul hucreler, farklıla?mı? olgun hucreye donu?meden once birkac bolunme dongusune girebilir. Simetrik ve asimetrik hucre bolunmesi arasında molekuler ayrımın yapılması; karde? hucrelerin bile farklıla?mı? hucre yuzey proteinlerini (orn. reseptorler) ta?ımasından dolayı mumkundur.
[56]
Ba?ka bir farklı goru? de, kok hucrenin kendi cevresel ozgul ni?lerinde farklıla?madan kaldı?ıdır. Kok hucreler kendi ni?lerinden ayrıldıklarında ya da buradan aldıkları sinyalleri kaybettiklerinde farklıla?ırlar.
Drosophila
sine?inde yapılan calı?malar, "dekapentaplejik sinyalleri"n ve germaryum kok hucrelerini farklıla?maktan koruyan yapı?ma noktalarının (
adherens junctions
) varlı?ını gostermi?tir.
[57]
[58]
Yeniden programlanmı? hucrelerin embriyonik-kok hucre gibi davranması icin sinyaller de gunumuzde ayrıca bulunmu?tur. Bu sinyal yolakları,
c-Myc
gibi
onkogenler
de bulunduruan bazı transkripsiyon faktorlerini kapsamaktadır. ?lk calı?malar, fare hucrelerinin bu anti-farklıla?ma sinyalleri kombinasyonlarıyla farklıla?mayı geri dondurebildiklerini ve yeti?kin hucrelerin tekrar pluripotent hale getirilebileceklerini gostermektedir
[29]
Ancak, bu hucrelerin geri donu?turmesinde yer alan surecte onkogenlerin de bulunması, bu tarz calı?maların tedavideki kullanımlarını engelleyecek gibi gozukmektedir.
Hucresel farklıla?manın ve bu hattın butunlu?unun do?asındaki uc cekicilik, kombine edilmi? transkripsiyon faktorlerinin di?er somatik hucrelerin de kaderlerini etkileyecebile?ini du?undurttu ve yakınlarda bazı ara?tırmacılar noral-hatt-ozgu olan uc transkripsiyon faktorunun, fare fibroblastları (deri hucreleri) do?rudan i?levsel
noronlara
donu?turebilece?ini gosterdi.
[59]
- ^
Tuch BE (2006). "Stem cells?a clinical update".
Australian Family Physician
.
35
(9). ss. 719-21.
PMID
16969445
.
- ^
Becker AJ, McCulloch EA, Till JE (1963). "Cytological demonstration of the clonal nature of spleen colonies derived from transplanted mouse marrow cells".
Nature
.
197
(4866). ss. 452-4.
doi
:
10.1038/197452a0
.
PMID
13970094
.
- ^
Siminovitch L, McCulloch EA, Till JE (1963). "The distribution of colony-forming cells among spleen colonies".
Journal of Cellular and Comparative Physiology
.
62
(3). ss. 327-36.
doi
:
10.1002/jcp.1030620313
.
PMID
14086156
.
- ^
a
b
c
d
e
f
Hans R. Scholer (2007). "The Potential of Stem Cells: An Inventory". Nikolaus Knoepffler, Dagmar Schipanski, and Stefan Lorenz Sorgner (Ed.).
Humanbiotechnology as Social Challenge
. Ashgate Publishing, Ltd. s. 28.
ISBN
978-0-7546-5755-2
.
- ^
Mitalipov S, Wolf D (2009). "Totipotency, pluripotency and nuclear reprogramming".
Adv. Biochem. Eng. Biotechnol
. Advances in Biochemical Engineering/Biotechnology. Cilt 114. ss. 185-99.
doi
:
10.1007/10_2008_45
.
ISBN
978-3-540-88805-5
.
PMC
2752493
$2
.
PMID
19343304
.
- ^
Ulloa-Montoya F, Verfaillie CM, Hu WS (Temmuz 2005). "Culture systems for pluripotent stem cells".
J Biosci Bioeng
.
100
(1). ss. 12-27.
doi
:
10.1263/jbb.100.12
.
PMID
16233846
.
- ^
Friedenstein AJ, Deriglasova UF, Kulagina NN, Panasuk AF, Rudakowa SF, Luria EA, Ruadkow IA (1974). "Precursors for fibroblasts in different populations of hematopoietic cells as detected by the
in vitro
colony assay method".
Experimental Hematology
.
2
(2). ss. 83-92.
ISSN
0301-472X
.
PMID
4455512
.
- ^
Friedenstein AJ, Gorskaja JF, Kulagina NN (1976). "Fibroblast precursors in normal and irradiated mouse hematopoietic organs".
Experimental Hematology
.
4
(5). ss. 267-74.
PMID
976387
.
- ^
"New Stem-Cell Procedure Doesn't Harm Embryos, Company Claims"
. Fox News. 24 A?ustos 2006. 2 Kasım 2008 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 28 ?ubat 2010
.
- ^
"Mouse Embryonic Stem (ES) Cell Culture-Current Protocols in Molecular Biology"
.
[
olu/kırık ba?lantı
]
- ^
"Culture of Human Embryonic Stem Cells (hESC)"
. National Institutes of Health. 15 Mayıs 2012 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
7 Mart
2010
.
- ^
Chambers I; Colby D; Robertson M; Nichols, Jennifer; Lee, Sonia; Tweedie, Susan; Smith, Austin (2003). "Functional expression cloning of Nanog, a pluripotency sustaining factor in embryonic stem cells".
Cell
.
113
(5). ss. 643-55.
doi
:
10.1016/S0092-8674(03)00392-1
.
PMID
12787505
.
- ^
Boyer LA; Lee TI; Cole MF; Johnstone, Sarah E.; Levine, Stuart S.; Zucker, Jacob P.; Guenther, Matthew G.; Kumar, Roshan M.; Murray, Heather L. (2005). "Core transcriptional regulatory circuitry in human embryonic stem cells".
Cell
.
122
(6). ss. 947-56.
doi
:
10.1016/j.cell.2005.08.020
.
PMC
3006442
$2
.
PMID
16153702
.
- ^
Adewumi O; Aflatoonian B; Ahrlund-Richter L; Amit, Michal; Andrews, Peter W; Beighton, Gemma; Bello, Paul A; Benvenisty, Nissim; Berry, Lorraine S (2007).
"Characterization of human embryonic stem cell lines by the International Stem Cell Initiative"
.
Nat. Biotechnol
.
25
(7). ss. 803-16.
doi
:
10.1038/nbt1318
.
PMID
17572666
.
- ^
Ron Winslow (2009). "First Embryonic Stem-Cell Trial Gets Approval from the FDA".
The Wall Street Journal
. 23. Cilt January 2009.
- ^
"Embryonic Stem Cell Therapy At Risk? Geron Ends Clinical Trial"
. ScienceDebate.com. 22 A?ustos 2014 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 11 Aralık 2011
.
- ^
Wu DC, Boyd AS, Wood KJ (2007). "Embryonic stem cell transplantation: potential applicability in cell replacement therapy and regenerative medicine".
Front Biosci
.
12
(8?12). ss. 4525-35.
doi
:
10.2741/2407
.
PMID
17485394
.
- ^
Ariff Bongso; Eng Hin Lee (2005). "Stem cells: their definition, classification and sources". Ariff Bongso; Eng Hin Lee (Ed.).
Stem Cells: From Benchtop to Bedside
. World Scientific. s.
5
.
ISBN
981-256-126-9
.
OCLC
443407924
.
- ^
HARMAN, ELIZABETH. “HOW IS THE ETHICS OF STEM CELL RESEARCH DIFFERENT FROM THE ETHICS OF ABORTION?”
Metaphilosophy
, vol. 38, no. 2/3, 2007, pp. 207?225.
JSTOR
, www.jstor.org/stable/24439773. Eri?im: 26 Aralık 2020.
- ^
Jiang Y; Jahagirdar BN; Reinhardt RL; Schwartz, Robert E.; Keene, C. Dirk; Ortiz-Gonzalez, Xilma R.; Reyes, Morayma; Lenvik, Todd; Lund, Troy (2002). "Pluripotency of mesenchymal stem cells derived from adult marrow".
Nature
.
418
(6893). ss. 41-9.
doi
:
10.1038/nature00870
.
PMID
12077603
.
- ^
Ratajczak MZ, Machalinski B, Wojakowski W, Ratajczak J, Kucia M (2007). "A hypothesis for an embryonic origin of pluripotent Oct-4(+) stem cells in adult bone marrow and other tissues".
Leukemia
.
21
(5). ss. 860-7.
doi
:
10.1038/sj.leu.2404630
.
PMID
17344915
.
- ^
William JB (2011).
"Functional Recovery of Spinal Cord Injury Following Application of Intralesional Bone Marrow Mononuclear Cells Embedded in Polymer Scaffold - Two Year Follow-up in a Canine"
.
Journal of Stem Cell Research & Therapy
. 12 ?ubat 2015 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
Terai S (2006).
"Improved liver function in patients with liver cirrhosis after autologous bone marrow cell infusion therapy"
.
Stem Cells
. 19 Nisan 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
Subrammaniyan R (2011).
"Application of autologous bone marrow mononuclear cells in six patients with advanced chronic critical limb ischemia as a result of diabetes: our experience"
.
Cytotherapy
. 12 ?ubat 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
Madhusankar N.
"Use of Bone Marrow derived Stem Cells in Patients with Cardiovascular Disorders"
.
Journal of Stem Cells and Regenerative Medicine
. 12 ?ubat 2015 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
Narasipura SD (2008).
"P-Selectin coated microtube for enrichment of CD34+ hematopoietic stem and progenitor cells from human bone marrow"
.
Clin Chem
. 12 ?ubat 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
Dedeepiya VD (2012).
"Index of CD34+ Cells and Mononuclear Cells in the Bone Marrow of Spinal Cord Injury Patients of Different Age Groups: A Comparative Analysis"
.
Bone Marrow Res
.
PMID
22830032
. 13 ?ubat 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
Gardner RL (2002). "Stem cells: potency, plasticity and public perception".
Journal of Anatomy
.
200
(3). ss. 277-82.
doi
:
10.1046/.1469-7580.2002.00029.x
.
PMC
1570679
$2
.
PMID
12033732
.
- ^
a
b
Takahashi K, Yamanaka S (2006). "Induction of pluripotent stem cells from mouse embryonic and adult fibroblast cultures by defined factors".
Cell
.
126
(4). ss. 663-76.
doi
:
10.1016/j.cell.2006.07.024
.
PMID
16904174
.
- ^
Barrilleaux B, Phinney DG, Prockop DJ, O'Connor KC (2006). "Review: ex vivo engineering of living tissues with adult stem cells".
Tissue Eng
.
12
(11). ss. 3007-19.
doi
:
10.1089/ten.2006.12.3007
.
PMID
17518617
.
- ^
Gimble JM, Katz AJ, Bunnell BA (2007). "Adipose-derived stem cells for regenerative medicine".
Circ Res
.
100
(9). ss. 1249-60.
doi
:
10.1161/01.RES.0000265074.83288.09
.
PMID
17495232
.
- ^
"Bone Marrow Transplant"
. 4 Kasım 2009 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
Kane, Ed (1 Mayıs 2008).
"Stem-cell therapy shows promise for horse soft-tissue injury, disease"
. DVM Newsmagazine. 11 Aralık 2008 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
12 Haziran
2008
.
- ^
"Stem Cell FAQ"
. US Department of Health and Human Services. 2004. 14 Nisan 2010 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
7 Mart
2010
.
- ^
Huang GT, Gronthos S, Shi S (1 Eylul 2009).
"Mesenchymal stem cells derived from dental tissues vs. those from other sources: their biology and role in regenerative medicine"
.
J Dent Res
.
88
(9). ss. 792-806.
doi
:
10.1177/0022034509340867
.
PMC
2830488
$2
.
PMID
19767575
.
- ^
Ishkitiev N, Yaegaki K, Imai T ve ark. (1 Nisan 2012). "High-purity hepatic lineage differentiated from dental pulp stem cells in serum-free medium".
J Endod
.
PMID
22414832
.
- ^
"Human adipose tissue is a source of multipotent stem cells"
. 22 Aralık 2019 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 6 Kasım 2012
.
- ^
P. De Coppi, G Barstch, Anthony Atala (2007). "Isolation of amniotic stem cell lines with potential for therapy".
Nature Biothecnology
.
25
(5). ss. 100-106.
doi
:
10.1038/nbt1274
.
PMID
17206138
.
- ^
NewsHour with Jim Lehrer.
"Online NewsHour: Update | Amniotic Fluid Yields Stem Cells | January 8, 2007"
. PBS. 22 Ocak 2014 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"Public : Stem Cell Briefings"
. ISSCR. 21 Mart 2008. 16 Ocak 2011 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"Diagnosis of fetal trisomy 21 in first trimester"
. Ncbi.nlm.nih.gov. 24 Mayıs 2012. 12 Mayıs 2013 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 26 A?ustos 2012
.
- ^
"Ar?ivlenmi? kopya"
. 13 Ekim 2012 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 31 A?ustos 2012
.
- ^
"Biocell picks Massachusetts to house North American headquarters ? Related Stories ? BIO SmartBrief"
. Smartbrief.com. 21 Mayıs 2012 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"Vatican newspaper calls new stem cell source 'future of medicine' :: Catholic News Agency (CNA)"
. Catholic News Agency. 3 ?ubat 2010. 21 Ekim 2013 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"European Biotech Company Biocell Center Opens First U.S. Facility for Preservation of Amniotic Stem Cells in Medford, Massachusetts"
. Reuters. 22 Ekim 2009. 30 Ekim 2009 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"Europe's Biocell Center opens Medford office ? Daily Business Update"
.
The Boston Globe
. 22 Ekim 2009. 12 Ocak 2010 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"The Ticker"
. BostonHerald.com. 22 Ekim 2009. 21 Eylul 2012 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"Biocell Center opens amniotic stem cell bank in Medford"
.
Mass High Tech Business News
. 23 Ekim 2009. 5 Kasım 2012 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 26 A?ustos 2012
.
- ^
"News ≫ World's First Amniotic Stem Cell Bank Opens In Medford"
. wbur.org. 4 Nisan 2014 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
"Biocell Center Corporation Partners with New England's Largest Community-Based Hospital Network to Offer a Unique... ? MEDFORD, Mass., March 8 /PRNewswire/"
. Massachusetts: Prnewswire.com. 6 Eylul 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
14 Mart
2010
.
- ^
a
b
c
"Making human embryonic stem cells"
. The Economist. 22 Kasım 2007. 22 Mayıs 2010 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 1 Eylul 2012
.
- ^
Madeleine Brand, Joe Palca and Alex Cohen (20 Kasım 2007).
"Skin Cells Can Become Embryonic Stem Cells"
.
National Public Radio
. 18 Kasım 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 1 Eylul 2012
.
- ^
"Breakthrough Set to Radically Change Stem Cell Debate"
.
News Hour with Jim Lehrer
. 20 Kasım 2007. 22 Ocak 2014 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 1 Eylul 2012
.
- ^
"His inspiration comes from the research by Prof Shinya Yamanaka at Kyoto University, which suggests a way to create human embryo stem cells without the need for human eggs, which are in extremely short supply, and without the need to create and destroy human cloned embryos, which is bitterly opposed by the pro life movement."
Roger Highfield (16 Kasım 2007).
"Dolly creator Prof Ian Wilmut shuns cloning"
. Londra:
The Telegraph
. 16 Kasım 2014 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 1 Eylul 2012
.
- ^
"Ar?ivlenmi? kopya"
. 3 Temmuz 2010 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 1 Eylul 2012
.
- ^
Beckmann J, Scheitza S, Wernet P, Fischer JC, Giebel B (2007). "Asymmetric cell division within the human hematopoietic stem and progenitor cell compartment: identification of asymmetrically segregating proteins".
Blood
.
109
(12). ss. 5494-501.
doi
:
10.1182/blood-2006-11-055921
.
PMID
17332245
.
- ^
Xie T, Spradling A (1998). "decapentaplegic is essential for the maintenance and division of germline stem cells in the Drosophila ovary".
Cell
.
94
(2). ss. 251-60.
doi
:
10.1016/S0092-8674(00)81424-5
.
PMID
9695953
.
- ^
Song X, Zhu C, Doan C, Xie T (2002). "Germline stem cells anchored by adherens junctions in the Drosophila ovary niches".
Science
.
296
(5574). ss. 1855-7.
doi
:
10.1126/science.1069871
.
PMID
12052957
.
- ^
Vierbuchen T, Ostermeier A, Pang ZP, Kokubu Y, Sudhof TC, Wernig M (25 ?ubat 2010).
"Direct conversion of fibroblasts to functional neurons by defined factors"
.
Nature
.
463
(7284). ss. 1035-41.
doi
:
10.1038/nature08797
.
PMC
2829121
$2
.
PMID
20107439
.
Di?er ozet
.