IV. Edward
?ngiltere Kralı IV. Edward
?ngiltere kralı
Hukum suresi	Birinci kez 4 Mart 1461 ? 3 Ekim 1470
Tac giymesi	28 Haziran 1461
Once gelen	VI. Henry
Sonra gelen	VI. Henry
Hukum suresi	?kinci kez 11 Nisan 1471 ? 9 Nisan 1483
Once gelen	VI. Henry
Sonra gelen	V. Edward
Do?um	28 Nisan 1442 ( 1442-04-28 ) Rouen , Normandiya , (gunumuzde Fransa )
Olum	9 Nisan 1483 (40 ya?ında) Westminster , Londra , ?ngiltere
Defin	St George ?apeli, Windsor Sarayı , Berkshire , ?ngiltere
E?(ler)i	Elizabeth Woodville
Hanedan	York Hanedanı
Babası	Richard, 3. York Duku
Annesi	Cecily Neville, York Du?esi
?mza

IV. Edward (d. 28 Nisan 1442, Rouen , Normandiya , (gunumuzde Fransa ) - o. 9 Eylul 1483, Westminster , Londra , ?ngiltere) 1461?1470 doneminde birinci kez ve 1471?1483 doneminde ikinci kez olmak uzere ?ngiltere kralı.

Kraliyet tahtını eline gecirmeden once "4. York Duku", "7. March (?ngiltere-Galler Sınırı) Kontu", "5. Cambridge Kontu" ve "9. Ulster Kontu" unvanlarını ta?ımı?tır. ?ngiltere Guller Sava?ı donemi icinde 1461'de Lancaster Hanedanı yerine gelen yeni York Hanedanı 'ndan olan ilk ?ngiltere kralıdır.

York Hanedanı mensubu olan ilk ?ngiltere Kralı idi. ^[1] Hukumdarlık doneminin ilk yarısında Guller Sava?ı adı verilen Lancaster Hanedanı 'nın yerine ?ngiltere krallık tahtına York Hanedanı 'nın gecmesi ile ili?kili sosyal ve politik karı?ıklıklarla gecmi? oldu?u icin cok kotu gecmi?tir. Fakat 1471'de Lancaster Hanedanı'nı tutanlara kar?ı kazandı?ı karar verici bir galibiyetten sonra ?ngiltere ulkesini nispeten sulh ve sukun icinde idareye ba?lamı?tır ve bu barı?cıl yıllarda saltanat surmesi 1483'te aniden beklenmedik bir nedenle olmesine kadar devam etmi?tir.

Hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?ngiltere krallık tahtında me?ru hakkı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Edward Yorklu o zaman ?ngiltere krallı?ına ait olan (gunumuzde Fransa'da bulunan) Rouen ?ehrinde do?du. Babası "Richard, 3. York Duku"'nun ikinci o?lu idi. Babası Richard ve Edward Yorklu'nun ?ngiltere Krallık tahtına gecebilmek icin gayet guclu me?ru kalıtsal hakları bulunmaktaydı. Do?rudan do?ruya 1327?1377 doneminde ?ngiltere Kralı olarak hukum surmu? olan III. Edward 'ın hayatta kalan dorduncu o?lu olan "Edmund Langleyli, 1. York Duku" onların ataları idi. Di?er taraftan ?ngiltere Kralı olarak saltanat suren Lancaster Hanedanı mensubu kralların ataları III. Edward 'ın hayatta kalan ucuncu o?lu olan "John Gauntlu, 1. Lancaster Duku" idi. Hukumdarlık veraset kurallarına gore 3. erkek cocuk 4. erkek cocu?a tercih edildi?i icin Lancaster Hanedanı me?ru ?ngiliz krallık hanedanı idi. Fakat York Hanedanı'nı tutanlar III. Edward'ın hayata iken olen ikinci o?lu olan "Lionel Antwerpli, 1. Clareance Duku"'nu de bu me?ruluk "yarı?ması"'na sokmaktadırlar. Lionel Antwerpli'nin kızı olan Anne de Mortimer'in "Richard 3. York Duku"'nun annesi oldu?una yani "Richard 3. York Duku"'nun anne tarafından da krallı?a me?ru hakkı oldu?una i?aret etmektedirler ve boylece York Hanedanı'ndan olan Edward Yorklu'nun de ?ngiltere krallık makamına Lancasterlılar kadar guclu ve haklı me?ruluk iddiaları oldu?unu savunmaktadırlar. ^[2]

Edward Yorklu babasının hayatta kalan dort o?lundan en ya?lısı idi. Kendinden daha kucuk olan karde?i "Edmund, Rutland Kontu" ile babaları olan Richard, "3. York Duku" 30 Aralık 1460'ta yapılan Wakefield Muharebesi'nde olmelerinden dolayı "Edward Yorklu, 4. York Duku", "York Hanedanı'nın hayatta kalan en buyuk ferdi idi. ^[2]

?lk kez tahta cıkması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?ngiltere Guller Sava?ı 'nın ba?langıcında 22 Mayıs 1455'te "Birinci St. Albans Muharebesi"'nde Edward Yorklu'nun babası olan "Richard Yorklu, 3. York Duku", kuzeni olan "Richard Nevillle, 16. Warwick Kontu"'nun destek ve yardımı ile Lancaster Hanedanı'ndan olan ?ngiltere Kralı'nın ordusunu buyuk bir ma?lubiyete u?rattı. Bu sava?ta Lancaster Hanedanı'nı tutan ilerigelen soylulardan "Edmund Beaufort, 2. Somerset Duku", "Henry Percy, 2. Northumberland Kontu" ve "Thomas Clifford, 8. Cliford Baronu" da hayatlarını kaybettiler. ^[2]

1360'ta "Richard Yorklu, 3. York Duku" ?ngiltere Krallı?ı tahtına olan me?ru hakkını koruyarak Krallık tahtına gecece?ini ilan etti ve bu "?ngiltere Guller Sava?ı"'nın daha da kızı?masına ba?lıca neden oldu. Fakat "Richard Yorklu, 3. York Duku" ?ngiltere Krallık tahtında bulunan Lancaster Hanedanına mensup kralla 30 Aralık 1460'ta yaptı?ı "Wakefield Muharebesi"'nde ma?lup du?tu ve bu sava?ta hayatını da kaybetti. Fakat York Hanedanı'nın me?ru ?ngiltere Kralı olma hakkının savunuculu?u o?lu "Edward Yorklu, 4. York Duku"'ne gecti ve o ?ngiltere Krallı?ı'na olan me?ru hakkını korumak icin sava?a devam etti. ^[2]

Bundan sonra Edward Yorklu ve kuzeni "Richard Nevillle, 16. Warwick Kontu" Lancaster Hanedanından olan ?ngiltere Kralı'na kar?ı bir seri muharebeler yaptılar. ^[3] 7 Temmuz 1460'ta Northampton Muharebesi 'nde Yorklular galip gelip Lancaster Hanedanı mensubu ?ngiltere Kralı VI. Henry 'yi esir aldılar. Fakat Yorklulara esir du?en karalın karısı olan Margaret Anjulu Lancasterli'lerin ordusunun ba?ına gecip Midland yoresinde sava?a devam etti. 2-3 ?ubat 1461'de Mortimer's Cross Muharebesi 'nde Yorklular galip geldi. 17 ?ubat 1461'de ?kinci St Albans Muharebesi 'nde Lancaster Hanedanı ordusu galip geldi. Bu muharebede Lancaster Hanedanı'ndan olan Kral VI. Henry'yi esaretten kurtardılar. Ama St Albans Londra'dan 30 kusur km. kuzeyde olmakla beraber muharebede galip gelen Lancasterliler ulkenin ba?kenti olan Londra'yı Yorkluların tehdidinden kurtaramadılar. Guneyde bulunan Yorklular ordusu 26 ?ubat 1461'de krallık ba?kenti Londra'yı ele gecirdi. Yorkluların Londra'yı ele gecirmeleri ve bu ?ehrin sembolik prestiji ve mali gucu Yorklulara buyuk avantaj kazandırmaya ba?ladı. 29 Mart 1461'de Towton Muharebesi 'nde de Yorklular buyuk bir galibiyeti aldılar. ^{[2] [3]}

Mart 1461'de Londra'da bulunan Yorklular komutanı "Richard Neville, 16. Warwick Kontu" Edward Yorklu'yu IV. Edward adı ile ?ngiltere Kralı olarak ilan etti ve IV. Edward icin 28 Haziran 1461'de tac giyme toreni yapıldı. 1461 yılı boyunca IV. Edward Ingıltere Krallı?ı'na layık oldu?unu gostermek icin Lancasterlileri tutan askeri birlikleri ulkesini butun yuzeyinden silmek icin kampanyaya giri?ti ve bunda da muvaffak oldu. Ama Lancater Hanedanını tutanlara kar?ı en son muharebe 15 Mayıs 1464'te Hexham Muharabesi olarak yapıldı. Bu muharebede Lancasterlilerin ordusu tamamıyla bozguna u?ratılıp yeniden kurulma imkanı kırıldı. Bundan sonra Lancasterlilerin Yorklulara kar?ı ciddi olarak direni?e de ortadan kalktı. Bu muharebede Lancasterliler ordusu ba?ında bulunan sabık kral VI. Henry kuzey ?ngiltere'de bulunan ve o zaman cok ıssız ve izsiz Peninne Da?ları vadilerinde saklandı. Fakat sonunda kacıp saklanmasından 2 yıl sonra IV. Henry yakalanabildi. Tutuklanan VI. Henry Londra'ya gonderilip Londra Kulesi 'nde hapse atıldı. ^{[2] [3]}

Bu sırada 19 yasında olan IV. Edward buyuk bir askeri yetenek gostermi?ti. Hem fizik bakım gosteri?li ve yakı?ıklı bir delikanlı olmu?tu ve hem de insanlara kar?ı yakınlık ve sevgi gostermesi ile tanındı. Boyu 1.93 cm olup IV. Edward gunumuze kadar kadar gelmi? gecmi? ?ngiltere, ?skocya ve Buyuk Britanya kralları arasında en uzun boylu olanı idi. ^[4]

Tahttan indirilmesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

"Kral Yapan" unvanı ile anılan Warwick Kontu, IV. Edward'ı kendi kontrolu altına aldı?ını du?unmekte ve ?ngiltere'yi bu kontrol dolayısıyla gercekten kendi hukmu altında aldı?ını sanmakta idi. Warwick Kontu ?ngiltere'nin Avrupa'daki prestijini yukseltmek icin IV. Edward'ı guclu bir Avrupa ulkesinin kral kızı ile evlilik yapmasını planlamaktaydı. Bu nedenle Edward'a baskı yapmaya ba?lamı?tı. Aynı zamanda Warwick Kontu Kral Edward'dan habersiz olarak Fransa Kralı XI. Louis ile temas kurmu? ve XI. Louis'in kızı olan "Anne Fransalı"'nın Edward ile evlenmesi icin on anla?malar yapmı?tı. Fakat IV. Edward bu hususta yakın danı?manı olan Warwick Duku'ne uymamayı tercih etti ve Lancasterlileri tutan bir ?ngiliz asilinin dul karısı olan Elizabeth Woodville ile bir gizli evlilik yaptı. ^{[2] [3]}

Modern ?ngiliz tarihcileri IV. Edward'ın Elizabeth Woodville ile evlenmesini bir gencin du?uncesizce birdenbire yaptı?ı evlilik olarak nitelendirirler ve onun bu evlili?inin ne ?ngiltere'nin gidi?atına ne de York Hanedanına hicbir pozitif katkıda bulunmadı?ını kabul ederler. ^{[2] [5]}

Elizabeth'in annesi "Jacquette Luksemburglu" olup tahttan indirilmi? ?ngiltere Kralı VI. Henry 'nin amcasının dul karısı idi. Fakat babası "John Lancasterli, 1. Rivers Kontu"'na asalet unvanı yeni verilmi?ti. IV. Edward'ın Elizabeth Woodville'le yaptı?ı evlilik haberinin ilk ortaya cıkması Ekim 1464'te oldu. Bundan sonra Elizabeth'in 12 evli olmayan kızkarde?i ?ngiltere Krallı?ı asilleri arasında evlenme piyasasında onemli rol oynamaya ba?ladılar. Kızkarde?i Catherine, "Humphery Stafford, 1. Buckhingham Duku"'nun torunu ve varisi olan sonradan 2. Buckingham Duku olan Henry Stafford ile evlilik yaptı. Di?er kızkarde?i Anne ise "Edmund Gray, 1. Essex Kontu"'nun en buyuk o?lu ve varisi olan "William, Viskont Bourchier" ile evlendi. Bir di?er kızkarde?i Elenor ise "Edmund Grey, 1. Kent Kontu"'nun o?lu ve varisi olan "Anthony Gray" ile evlilik yaptı. ^[2]

Fakat Woodville ailesinin bu yeni kazandı?ı siyasi guc ve prestij ?ngiltere soylular arasında du?manlıkla kar?ılandı. Bu yeni du?manların ba?ında Kral Edward'ın en yakın danı?manı ve destekcisi "Richard Neville, Warwick Kontu" gelmekteydi ve bu asıl Woodville ailesinin Kral uzerinde kazandı?ı yeni nufuza gayet ciddi ?ekilde kar?ı cıktı. Zamanla "Richard Neville, Warwick Kontu"'nun kar?ı cıkması ve Kral Edward'dan ayrılma hisleri gittikce daha da ?iddet kazandı ve sonunda bu hisler onu vatan hainli?ine kadar getirdi. 1467'de Richard Neville, Warwick Kontu saraydan tum olarak cekildi ve vaktini Yorkshire 'de bulunan malikanesinde gecirmeye ba?ladı. Kral Edward'ın idaresinden ho?nut olmayan kucuk erkek karde?i "George, CLearance Duku" ile birlikte anla?arak yeni bir isyancı ordu topladı ve onunla beraber bu ordu ba?ında Kral IV. Edward'a kar?ı yurudu. ^{[2] [3]}

26 Temmuz 1489'da bu isyancı ordu (Kral Edward'ın ba?ında olmadı?ı) Krallık ordusunun ana kısmına kar?ı "Edgecote Moor Muharebesi"'nde buyuk bir galibiyet kazandı. Bundan sonra Kral IV. Edward "Olney, Buckinghamshire "'da yakalandı. "Richard Neville, Warwick Kontu" kendi ba?ına, elinde yakalanmı? bulunan IV. Edward'a hic danı?madan, IV. Edward adına ulkeyi yonetmeyi denedi. Fakat ?ngiltere soylularının co?unlu?u sırf kral oldu?u icin IV. Edward'ı tutmakta idiler ve "Richard Neville, Warwick Kontu" onun adına hic ona danı?madan ulkeyi idare etmesinden gittikce ho?nutsuzla?maya ba?ladılar. Bu ho?nutsuzluk kuzey ?ngiltere'de cıkan bir yerel isyan halinde kendini ortaya cıkarttı. Sonunda "Richard Neville, Warwick Kontu" tek ba?ına krala danı?madan ulkeyi onun adına idare edemeyece?ini anladı ve 10 Eylul 1469'da kral IV. Edward'ı serbest bıraktı.<refe name="ross"/>

Serbest bırakılan IV. Edward, isyancı "Richard Neville, Warwick Kontu" ve kralın karde?i "George, CLearance Duku"'nden bu yakalanıp tutuklanmasının ocunu almaya calı?madı ve onun yerine onlarla barı?ıp anla?mayı tercih etmekteydi. Fakat tam bu sırada Linconshire bolgesinde "Sir Thomas Burgh Gainsbourghlı" ile "Richard Welles, 2. Wells Baronu" arasında bir ?ahsi anla?mazlık yuzunden cıkan karı?ıklık buyudu ve askeri catı?malar ortaya cıktı. "Richard Neville, Warwick Kontu" ile "George, Clearance Duku" bu karı?ıklı?ı fırsat bilerek IV. Edward'a kar?ı yeniden ayaklandılar. Ortaya cıkan "Lincolnshire Ayaklanması" IV. Edward ve krallık ordusu tarafından bastırıldı. 1 Mayıs 1470'te "Richard Neville, Warwick Kontu" Fransa'ya kacmak zorunda kaldı. ^[2]

Burada Fransa Kralı IX. Louis'in sarayında ya?amakta bulunan eski Lancestar Hanedanı kralı IV. Henry 'nin karısı olan Margeret Anjoulu ile goru?up bir muttefiklik kurdu. XI. Louis daha Temmuz 1461'de, babası olan VII. Charles 'in olumu uzerine, Fransa tahtına gecmi?ti. ?ngiltere tahtında bulunan York Hanedanı yerine tekrar Lancaster Hanedanı'ndan bir kral tahta gecirmek ve boylece ?ngiltere Krallı?ı uzerinde buyuk politik nufuz kazanmak istemekteydi. "Richard Neville, Warwick Kontu" ile "Margeret Anjoulu" Fransa Kralı IX. Louis ile anla?arak onun sa?ladı?ı bir ordu ve Fransa donanması gemileri ile ?ngiltere'ye gecip orada Lancaster Hanedanı'ndan eski kral VI. Henry 'yi tahta gecirmeyi planladılar."Richard Neville, Warwick Kontu" komutası altında kurulan bir istila ordusu Fransa donanmasına ait gemilerle 9 Eylul 1470'te ?ngiltere'ye gitmek uzere Fransa'dan harekete gecti. IV. Edward, ?ngiltere'de bulunan Warwick Kontu'nun karde?i olan guclu soylu "John Neville, 1. Montagu Markizi"'nin de taraf de?i?tirerek Lancasterliler tarafını tutmaya ba?ladı?ının haberini aldı. IV. Edward dı?tan ve icten gelen kendine kar?ı gelenlere kar?ı askeri bakımdan direnme imkanı olmadı?ını anladı. Bunu uzerine IV. Edward ?ngiltere'yi ve bu ulkenin krallı?ını terk ederek Flandra'ya kactı. ^[2]

?kinci kez ?ngiltere Kralı olması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1470'te Lancaster hanedanından eski kral VI. Henry tekrar ?ngiltere Krallı?ı tahtına cıkartıldı. Daha once ilk York Hanedanı'ndan kral olan IV. Edward ve genc karde?i Richard, Gloucester Duku Burgundi Dukalı?ı 'nın bir parcası olan Flandara'ya kactılar. IV. Edward'ın kızkarde?i olan "Margaret Yorklu" 3 Temmuz 1468'de Burgundi Duku Charles ile bir evlilik yapmı?tı ve Burgundi Duku boylece IV. Edward'ın kayın-biraderi olmaktaydı. Gercekte Charles, Burgundi Duku onceden kayın-biraderi IV. Edward'a destek sa?lamaktan kacınmı?tı. Fakat tam bu konu yeniden ortaya cıktı?ında Fransa Krallı?ı Burgundi Dukalı?ı'na kar?ı bir sava? actı?ını acıkladı. Bunun uzerine "Charles, Burgundi Duku" IV. Edward'ın Flandara'ya gelmesine izin verdi ve IV. Edward'ın burada yeni bir ordu toplayıp tekrar ?ngiltere'ye geri gitme cabalarına da destek sa?ladı.

IV. Edward Flandara'dan nispeten kucuk sayıda askerden olu?an bir ordu topladı ve bu ordu ile Man? Denizi'ni gecerek ?ngiltere'ye cıktı. IV. Edward ve nispeten kucuk ordusu ?ngiltere kraliyet ordusuna yakalanmayı ba?ararak kuzey ?ngiltere'ye gecebildiler. IV. Edward kuzey ?ngiltere bolgesinden kendini tutan ?ehirler bulma ve ordusu icin askerler toplama cabalarına koyuldu. Once kendi ismini ta?ıyan ve 70 yıl once yakın atası Henry Boligbroke 'i taklit edercesine hareket ederek sadece kendi "York Duklu?u"'nu eline gecirmek icin geldi?ini bildirerek York ?ehrini eline gecirdi. IV. Edward'a ilk katılan soylular "Sır James Harrington" ve "William Parr Kendalli, 1. Baron Parr" oldular ve bunlar Doncaster 'da Edward'ın ordusuna katılmak uzere 600 a?ır suvari ?ovalye getirdiler. IV. Edward guneye Londra'ya do?ru ilerlemekte iken di?er asiller de kendi askeri birlikleri ile onun ordusuna katılmaya ba?ladılar. Bunların ba?ında Lancasterlıların kendini tutmayaca?ını bilen ve a?abeyi olan Edward'ın kazanaca?ından emin olan eski isyancı "George, Clearance Duku" de bulunmaktaydı.

Edward Londra'yı hic direni? gormeden kolaylıkla eline gecirdi. Burada bulunan Lancasterli kral VI. Henry'yi esir olarak aldı ve tutuklattı. Edward ve ordusu Warwick Kontunun ordusunu Barnet Muharebesi 'nde yenik du?urdu ve bu muharebede "Ricard Neville, Warwick Kontu" olduruldu. ?ngiltere'de bulunan di?er Lancaster Hanedanını tutanların ordusu ise 1471'de yapılan "Tewkesbury Muharebesi"'nde yenik du?tu. Lancaster Hanedanı'ndan kral VI. Henry'nin o?lu olan ve kral varisi olan "Edward Westmisterli, Galler Prensi" bu sava? sahasında olduruldu. Boylece Lancasterlıları tutanların direnme gucleri kırılmı? oldu. Birkac gun sonra IV. Edward Londra'ya geri dondu. ?ehre girmekte iken kendisine Londra Kulesi'nde tutuklanmı? olan Lancasterli VI. Henry'nin olumu haberi getirildi ve bu haber ?ehirde etrafa ilan edildi. Zamanın kronikcileri bu olumun nedenini tutuklu olan kral VI. Henry'nin "melankoli" gecirmesi olarak bildirirler. Fakat modern tarihciler IV. Edward'ın ya?amakta olan krallı?a me?ru haklı Lancaster Hanedanı uyelerinin buyuk bir tehdit oldu?unu gorerek onu kasten oldurttu?une fikir birli?indedirler. ^[2]

Edward'ın iki daha kucuk olan erkek karde?leri "George, Clearance Duku" ve "Richard, Gloucester Duku" (sonradan III. Richard iki kız karde? olan "Isabel Nevill" ve "Anne Neville" ile evlendirilmi?lerdir. Bu iki kız karde?in babaları Richard Nevill, Warwick Kontu Barnet Muharebesi 'nde oldurulmu? idi ve anneleri Anne Neviill, 16. Warwick Kontesi idi. Bu iki kızkarde? o zaman hala ya?amakta olan annelerinden gayet buyuk servetler miras beklemekteydiler; ama bu veraset icin birbirlerine rakiptiler. Bu iki kız karde?sin, yani duklerin e?lerinin, buyuk veraset uzerinde rekabetleri sonradan iki duk karde?in arasını acmı?tır. ^[2]

1476'da ise "George, Clearance Duku" a?abeyi Kral IV. Edward aleyhinde bir komplo duzenledi?i sanıklı?ı ile suclanıp yargılanmı?tır. Bu yargılama sonucu olarak "George, Clearance Duku" suclu bulunmu?; Londra Kulesi 'nde hapse atılmı? ve 18 ?ubat 1478'de ise bu zindanda gizlice idam edilmi?tir. O zamandan beri inanılır soylentilere gore gizlice idam edilmesi bir buyuk varil "Malvasia" ?arabi icine atılıp ?araptan bo?ulması ?eklinde olmu?tur.

?kinci kez hukumdarlık donemi ve olumu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

IV. Edward tahta ikinci defa gectikten sonra hic tahtına kar?ı hak eden di?er ayaklanmacılara ortaya cıkmadı. Lancaster Hanedanı uyeleri hemen hemen ortadan silinmi?lerdi. ?ngiltere Krallı?ı'na ona rakip olarak tek me?ru hak iddia edip ayaklanabilecek ki?i Henry Tudor idi ve Avrupa kıtasında surgune gonderilmi?ti.

1475'te IV. Edward Fransa'ya kar?ı sava? ilan etti ve Haziran'da ordusu ile Man? Denizi'ni gecip Calais 'ye cıktı. Fakat bu giri?imde kendine destek sa?layaca?ını umdu?u muttefiki olan Burgundi Duku Charles Cesur , ?ngiltere ordusuna pak az yardımda bulunabildi. Bunun uzerine IV. Edward Fransa ile bir barı? antla?ması yapmak uzere muzakerelere giri?ti. ?ki taraf anla?ıp Picquigny Antla?ması 'nı imzaladılar. Bu antla?maya gore Fransa Krallı?ı IV. Edward'a hemen taksitsiz toptan odenmek uzere 75.000 altın kron tazminat verdi ve her yıl 50,000 alın kron maa? da odemeyi garanti etti.

IV. Edward aynı yıllarda ?skocya Krallı?ı ici?lerine de karı?maya ba?ladı. 1482'de ?skocya Kralı olarak tahta gecmek uzere te?ebbuse gecen ve o zaman tahtta bulunan ?skocya Kralı II. James 'in karde?i olan "Alexander Stewart, 1. Albany Duku"'nun giri?imine destek sa?ladı. ?ngiltere ordusu Gloucester Duku komutanlı?ında ?skocya ba?kenti olan Edinburg 'u ve burada bulunan Kral II. James'i eline gecirmek hedefiyle bir sefer duzenledi. Bu sefer ba?arı ile sonuclandı. ?ngiltere ordusu Edinburg'u eline gecirdi. Fakat "Alexander Stewart, 1. Albany Duku" tam bu sırada giri?iminden ve ve ?ngiltere Kralı olan anla?masından vazgecti?ini ilan etti. ?ngiliz ordusu ve Glocester Duku Edinburg'dan cekilip ayrılmak zorunda kaldı. Fakat bu askeri seferin bir neticesi olan Kuzey Denizi kıyısında ?skocya-?ngiltere arasında sınırda olan Berwick-on-Twick tekrar ?ngiltere eline gecti.

IV. Edward'ın sıhhati bozulmaya ba?ladı ve bir seri de?i?ik hastalıkta muzdarip olmaya ba?ladı. 1483 yılı Paskalya Yortusu'ndan kendini olume goturecek en son hastalıktan ?ikayet etmeye ba?ladı. Bu uzunca suren hastalı?ı sırasında daha once hazırlamı? oldu?u vasiyetnameye ekler yapmayı ba?ardı. Bu eklerden en onemlisine gore olumunden sonra ?ngiltere'nin gercek idaresi "?ngiltere'nin Koruyucusu" unvanı ile karde?i Richard, Glocester Duku 'ne gececekti. IV. Edward Windsor Kalesi 'nde 9 Nisan 1483'te oldu. Windsor Kalesi'nde ?ngiltere Krallarının mezarlarının bulundu?u "St George ?apeli"'nde topra?a verildi. Onun yerine ?ngiltere Kralı olarak 12 ya?ında daha yeti?kin olmayan o?lu V. Edward tahta gecirildi. Ama bu kralın tac giyme toreni yapılamadı. IV. Edward'ın karde?i olan ve "?ngiltere'nin Koruyucusu" unvanı ile taht naipli?i yapmaya ba?layan karde?i "Richard, Glocester Duku" ye?enini tahttan indirip III. Richard adı ile ?ngiltere Kralı olarak tahta gecti.

IV. Edward'ın olumunun gercek nedeni hangi hastalıktan oldu?u iyice bilinmemektedir. Olum nedenin zaturre veya tifo ve hatta kasten zehirlenme oldu?u de?i?ik ki?iler tarafından iddia edilmi?ti. Bircok tarihci olumunu hayatının son yıllarına gayet sa?lıksız bir ya?am tarzı yanında hicbir ?ekilde eksersiz yapmaması dolayısıyla hareketsizle?mesi ve gayet ?i?manlaması ile vucudunun direncini kaybetmesine atfederler.

Evlilik ve cocukları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

IV. Edward'ın karısı "Elizabeth Woodville"'den 10 tane cocu?u olmu? ve bunlardan 7 tanesi babalarından sonra olmu?lerdir. 1483'te Edward'ın karde?i III. Richard olarak tahta gecmeyi sa?lamak icin ?ngiltere Parlamentosu'na baskı yaparak Parlamento'dan "Titulus Regius (Kralın Unvanı)" adlı bir kanun cıkarttırmı? ve bu kanunla babalarının olumunden sonra hayatta kalan Edward'ın cocukların hepsini gayrime?ru olduklarını kabul ve ilan etmi?tir. Kral VII. Henry Tudor bir isyandan sonra Kral III. Richard'ı tahttan indirdikten hemen sonra bu "Titulus Regius (Kralın Unvanı)" adlı kanunu geri aldırmı? ve hayatta kalan Edward'ın cocuklarının hepsinin me?ru oldu?unu kabul ettirmi?tir. VII. Henry, Richard'ın Parlamento'ya cıkarttırdı?ı bu kanunu hukuksal olarak ortadan kaldırmakla yetinmemi? bu kanunun metnini de ortadan kaldırmak hedefiyle kanunun her kopyasının tahrip edilmesini ve elinde bir kopya bulundurmayı ve hatta bu kanunun ismini a?zına almayı da hukuken ceza gerektiren bir suc saydırmı?tır.

• "Elizabeth Yorklu": VII. Henry 'nin e?i kralice - (11 ?ubat 1466 ? 11 ?ubat 1503).
• "Mary Yorklu": (11 A?ustos 1467 - 23 Mayıs 1482).
• "Cecily Yorklu": (20 Mart 1469 ? 24 A?ustos 1507); ilk e?i "John Welles, 1. Welles Visikontu". ?kinci e?i Thomas Kyme veya Keme.
• V. Edward : (4 Kasım 1470 ? 1483?); Kısa bir donem icin babası olan IV. Edward yerine kral olup buyukamcası III. Richard tarafından Londra Kulesi'nde hapsedilip oldurtulen "Kulede ?ki Prens" adı ile anılan prenslerden buyu?u.
• "Margaret Yorklu": (10 Nisan 1472 ? 11 Aralık 1472).
• "Richard Shrewsburyli, 1. York Duku" (17 A?ustos 1473 ? 1483?). Buyukamcası III. Richard tarafından Londra Kulesi'nde hapsedilip oldurtulen "Kulede ?ki Prens" adı ile anılan prenslerden kucu?u.
• "Anne Yorklu, Lady Howard": (2 Kasım 1475 ? 23 Kasım 1511); E?i "Thomas Howard, 3. Norfolk Duku".
• "George Plantagenet, 1. Bedford Duku": (Mart 1477 ? Mart 1479).
• "Catherine Yorklu": (14 A?ustos 1479 ? 15 Kasım 1527); E?i "William Courtenay, 1. Devon Kontu".
• "Bridget Yorklu": (10 Kasım 1480 ? 1517); Rahibe oldu.

Edward'ın birkac metresi de bulunmaktaydı. Bunlardan en cok bilineni (Jane Shore" olarak da bilinen) Elizabeth Shore idi.

Edward'ın de?i?ik kadınlarla ili?kilerinden birkac gayrime?ru cocu?u da olmu?tur.

• "Elizabeth Lucy" veya "Elizabeth Wayte".
  • Elizabeth Plantagenet (d. yak. 1464). Evlilik Thomas Lumley, Beautrove, Durham'li 1478
  • Arthur Plantagenet, 1. Lisle Vizikontu (1460'lı veya 1470'li yıllar ? 3 Mart 1542).
• Anneleri katı olarak bilinmeyenler. Son yıllarda annelerinin "Elizabeth Lucy" veya "Elizabeth Wayte" oldu?u sanılmaktadır.
  • Grace Plantagenet. Uvey annesi olan Elizabeth Woodville'in 1492'deki cenaze torenine katılmı?tır.
  • Mary Plantagenet. Evlilik Henry Harman, Ellamlı.
  • "John Tuchet, 6. Audley Baronu"'nun birinci e?inden bir kız cocu?u.

?ngiltere Krallı?ı tahtına 1490'dan itibaren me?ru hakkı oldu?unu iddia eden duzmece prens "Parkin Warbeck" Buyukamcası III. Richard tarafından Londra Kulesi'nde hapsedilip oldurtulen "Kulede ?ki Prens" adı ile anılan prenslerden kucu?u olan "Richard Shrewsburyli, 1. York Duku" oldu?unu iddia etmi?tir. Perkin Warbeck'in IV. Edward'da cok benzedi?i bildirilmi?tir. Bazı tarihciler, delil olabilecek belge vermeden, Warbeck'in huviyeti gizli kalmı? IV. Edward'ın bir ba?ka gayrime?ru cocu?u oldu?unu iddia etmi?lerdir.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Wikimedia Commons'ta IV. Edward ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Britanya Krallı?ı resmi websitesinde "Edward IV" maddesi 23 ?ubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (?ngilizce)
• "BBC History" websitesinde "Edward IV" maddesi 14 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (?ngilizce)
• "British Library" Resimlenmi? Yazma Eserler Katalo?u 6 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (Arama Anahtarı: Edward IV , Start year 1470 , End year 1480 IV. Edward donemi resimli yazma eserlerde metin ayrıntıları ve resimler). (?ngilizce)
• Ross, Charles (1999) Edward IV (English Monarchs Series), ISBN 978-0-300-07372-0 (?ngilizce)

IV. Edward York Hanedanı Plantagenet Hanedanı alt dalı Do?umu: 28 Nisan 1442 Olumu: 9 Nisan 1483
Resmi unvanlar
Once gelen: VI. Henry	?ngiltere kralı 1. kez 1461?1470	Sonra gelen: VI. Henry
Once gelen: VI. Henry	2. kez 1471?1483	Sonra gelen: V. Edward