Bu maddenin daha do?ru ve guvenilir bilgi sunması icin guncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi icin tartı?ma sayfasına bakınız.

Yuksek cozunurluklu televizyon ya da yuksek tanımlamalı televizyon ( ?ngilizce : High-definition television , kısaca HDTV ) geleneksel TV yayın standartlarından ( PAL , SECAM , NTSC ) daha yuksek cozunurluk sa?layan bir yayın standardıdır.

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1983 yılında, ITU ( International Telecommunication Union ) altındaki radyokomunikasyon sektoru ( ITU )bunyesinde tek bir uluslararası yayın standardı geli?tirmek uzere bir calı?ma grubu (IWP11/6) kurmu?tur. Standart hicbir zaman sonuclandırılamamı? olmakla beraber ITU-R BT.709-2 ("Rec. 709") numaralı ITU-R tavsiyesi 16:9 resim oranı ile beraber 1080i (1,080 satır-geci?li) ve 1080p (1,080 satır- kademeli ) formatlarını tanımlamı?tır.

Ancak standardın tanımlanması hemen uygulanmasını getirmemi?tir. ?lk ticari HDTV denemeleri standart-cozunurluklu yayınların 4 katı bant-geni?li?i gerektiriyordu. Bu sebeple Bant-geni?li?ini SDTV (Standard Definition TV)nin 2 katına du?uren gayretler bile onun uydu dı?ında bir ortamda kullanılmasını sa?layamadı. Ek olarak HDTV yayınların uretilmesi ve kayıt edilmesi de ilk zamanlar teknik acıdan bir meydan okumaydı. 2000'li yıllarda sıkı?tırma algoritmaları icin ihtiyac duyulan i?lemci guclerinin ve depolama kabiliyetlerinin artmasıyla beraber HDTV ticari olarak uygulanabilir ve kar getiren bir hal almı?tır.

Mevcut HDTV yayınları DVB (Europe) ve ATSC (US) standartlarını kullanırken Dolby Digital ( AC-3 ) formatında 5.1 kanal ses sistemi deste?ini icermektedir.

HDTV sinyalleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Buyuk ekranlı TV'lerin ve yuksek cozunurluklu projektorlerin co?almasıyla beraber geleneksel SDTV(Standard Definition TV) yetersiz kalmaya ba?lamı?tır. "HD Ready" bir televizyon SDTV kanalları daha iyi gosteremez bu sebeple mukemmel goruntu elde etmek icin HD sinyal veren kaynaklar gerekir. Bu kaynakların bir kısmı ?u ?ekildedir;

• Havadan gelen karasal sinyaller. Bunlar evlerimizdeki uygun antenler ile alınabilmektedir. Turkiye'de karasal dijital yayınlar ba?ladı?ında HD yayınlar da mumkun olabildi. Bu yayınları izleyebilmek icin TV icine entegre edilmi? veya harici alıcılar gerekmektedir. Yeni cıkan TV'lerde DVB-T alıcıları artık standart olarak bulunuyor.
• Uydu yayınları. Bugun neredeyse analog yayın kalmamı? durumda. Ancak co?u kanal hala SD formatındadır.
• Kablo TV uzerinden gelen sinyaller. Dijital yayınlarla birlikte HD yayınlar da mumkundur. Bu yayınların izlenebilmesi icin harici veya dahili alıcılar gerekir.
• Blu-Ray oynatıcılar, HD formatındaki film, dizi, klip gibi goruntuleri oynatabilmektedir. TV'ye HDMI veya komponent uzerinden ba?lanmaktadır.
• Bilgisayarların yeni grafik cipleri ekran kartlarında HDMI cıkı?ını mumkun kılmaktadır. Bilgisayarın DVI cıkı?ından da bir adaptor yardımıyla televizyonun HDMI giri?ine ba?lantı yapılabilmektedir.

Format [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

HDTV yayınları 3 parametre ile tanımlanır:

• Dikey cozunurlu?u tarif eden satır sayısı,
• Tarama sistemi: kademeli - surekli (p) veya gecmeli - taraklı (i). Surekli taramada goruntu karesi tek seferde ekrana yansıtılmaktadır. Taraklı taramada ise once goruntunun tek numaralı satırları ekrana yansıtılmakta, arkasından cift numaralı satırları yansıtılmaktadır. Boylece bir poz 2 turda olu?turulmaktadır. Klasik TV yayınları taraklıdır.
• Saniyedeki kare ve alan sayısı ( FPS ).

720p60 formatı 1280×720 pikseldir ve saniyede 60 kare (60 Hz ) kaydeder. 1080i50 formatı 1920 × 1080 pikseldir (2 MP ) saniyede 50 alan kaydeder. Bazen akan alanlar (kareler) yarım-kare olarak adlandırılır, cunku bir cercevenin iki alanı belirli surelerle kaydırılır. Akı? (alan) pulldown ve bolunmu? alan ozel tekniklerdir ve tum kareleri iletmeye musaade ederler.

Urunun ticari anlamı her bir akı? oranı veya alan oranı du?urulur. ornek olarak; Bir "1080i televizyon seti" etiketi sadece resim cozunurlu?unu gosterir. Sık sık, bu oran 1080p24, 1080p25, 1080p30 ve 1080p50 ve 1080p60 gibi 1080p sınıfına girenlerin haricindekiler icin 50 veya 60tır. Akı? oranı cozunurlukten ba?ka anlama da gelebilir. Orne?in; 24p, saniyede 24 tarama i?lemi ve 50i, saniyede 50 belirlenmi? alan iceren yani saniyede 25 belirlenmi? akı? yapan anlamına gelir. Co?u HDTV sistemler standart cozunurluk ve akı? veya alan oranını destekler. En yaygın olanlar ?oyledir.

Alanlar taraklı sistemlerde kullanılmaktadır. Bir kare iki alandan meydana gelir. Tek satırlar bir alanı, cift satırlar bir ba?ka alanı meydana getirir. Turkiye'de de halen kullanılan eski PAL sistemlerde saniyede 25 kare gecer. Yani saniyede 50 alan taraması yapılır.

Standart Goruntu Cozunurlukleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Standardı genellikle 480 veya daha fazla du?ey cizgi cozunurlu?une sahiptir.

Standart akı? veya alan oranları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 23.976p ( NTSC 'nin kolay donu?umune izin verir)
• 24p (sinematik film)
• 25p ( PAL , SECAM DTV a?amalı materyal)
• 30p (29.97p akı? miktarı) ( NTSC DTV a?amalı materyal)
• 50p ( PAL , SECAM DTV a?amalı materyal)
• 60p (59.94p akı? miktarı) ( NTSC DTV a?amalı materyal)
• 50i ( PAL & SECAM )
• 60i (59.94i akı? miktarı) ( NTSC , PAL-M )

Yayın istasyon format faktorleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kapalı gorunum
HDTV cozunurluk	SDTV cozunurluk

HDTV ’lerde do?rusal cozunurluk standart cozunurlu?un en az iki katı kadardır, bu sayede ekran detayı analog televizyonlardan ve normal DVD ’lerden daha fazladır. HDTV yayını icin teknik standartlar da 16:9 oranında anarmorfik esnetme kullanmadan en boy oranlı goruntulerin etkin goruntu cozunurlu?u artar.

Bir yayın icin en uygun format video grafik kaydının turune ve resmin karakteristiklerine ba?lıdır. alan ve akı? oranı kaynak ve cozunurlukle e?de?erdir. Cok yuksek cozunurluklu kaynak kullanılabilen duzenlemeyi iletebilmesi icin cozunurlu?un kaybolmaması ?artıyla daha fazla bant geni?li?ine ihtiyac duyar . Butun HDTV bellek ve iletim sistemlerinden alınan resim sıkı?tırılmamı? kaynakla kar?ıla?tırıldı?ında sıkı?tırma kaybı bozulacaktır.

Ortalama turler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sinema sunumu icin yuksek cozunurluklu olan foto?raf filmleri saniyede 24 akı?la cekilir. Kullanılabilen bant geni?li?i, detay miktarı ve resimdeki harekete ba?lı olarak, video transferi icin ideal format ya 720p24 veya 1080p24'dur. PAL sistemini kullanan ulkelerdeki televizyonlar saniyede 25 akı?ı gercekle?tirebilmek icin film % 4,alanına (saniyede 30) sahiptir. Betacam SP gibi video ?eritindeki eski (onceki-HDTV) kayıtlar sık sık 480i60 veya 576i50 formunu kullandı. Bunlar daha yuksek cozunurluk formatı olan (720i ve 1080i)'ye donu?turulebilirler.

Sinematik olmayan HDTV video kayıtları ya 720p veya 1080i formatında kaydedildi. Bu format televizyon yayını icindir. Genellikle, 720p hareketli yayınlarda daha kullanı?lıdır. Gecmeli alanlar kullananlar ve bu nedenle hızlı goruntulerin oldu?u cozunurlu?unu du?urebilen 1080i yerine kareleri a?amalı olarak tarar.

Teknik detaylar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

HDTV sinyalleri ve renkolcumler Rec. 709 tarafından tanımlandılar. MPEG-2 dijital HDTV yayını icin en kullanı?lı sıkı?tırma kodekidir .

Ca?da? sistemler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

HD Ready ve HDTV farkı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

HD-Ready (HD'ye hazır) TV sistemlerinde, bir televizyondan ba?ka, HD yayınları i?leyebilen harici bir cihaza ihtiyac duyulur. Bu cihaz, HD yayınları alabilen bir kablolu TV makinası ya da HD oyunları oynatabilen bir oyun konsolu (XBOX 360 vs.) olabilir. HD Ready televizyonun kapasitesi, ba?lanan makinanın kapasitesi ile sınırlıdır.

HDTV ve Kablo-hazır TV setleri ise, harici bir kutuya ihtiyac duymadan HD yayınları gosterebilir. Kablo-Hazır TV setlerinde, CableCARD'i (Kablo kartı) sokmak icin bir kart yuvası vardır. ^[1]

Yuksek cozunurluklu resim (ve video) kaynakları karasal yayın, do?rudan uydu yayını, dijital kablo, yuksek cozunurluklu diskler ( BD ve HD DVD ), internet indirmeleri ve en son video oyun konsollarını icerir.

Tipik HDTV uydu sisteminin parcaları 1. HDTV Monitor 2. HD uydu alıcısı 3. Standart uydu cana?ı 4. HDMI kablo, DVI-D ve audio (ses) kabloları veya audio ve video kabloları

Cozunurluk [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]