한국   대만   중국   일본 
Haumea - Vikipedi ?ceri?e atla

Haumea

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
136108 Haumea
Haumea'nın (ortada) ve iki uydusunun Hubble tarafından elde edilen goruntusu goruntusu. Hi?iaka, Haumea'nın ustunde ve Namaka a?a?ısındadır
Ke?if
Ke?feden
Ke?if tarihi
  • 28 Aralık 2004 (Brown)
  • 27 Temmuz 2005 (Ortiz)
Adlandırmalar
MPC belirtmesi (136108) Haumea
Adın kayna?ı
Haumea
Alternatif adlandırma
2003 EL 61
Sıfatlar Haumean [4]
Sembol 🝻 (co?unlukla astrolojik)
Yorunge ozellikleri [5]
Donem 17 Aralık 2020 ( JD 2459200.5)
Belirsizlik parametresi 2
Gozlem yayı 65 yıl, 291 gun (24033 gun)
?lk onke?if tarihi 22 Mart 1955
Gunote 51,585  AU (7,7170  Tm )
Gunberi 34,647 AU (5,1831 Tm)
43,116 AU (6,4501 Tm)
Dı? merkezlik 0,19642
283,12 y (103.410 gun) [6]
4,53 km/s
218,205 °
0° 0 d  12.533 s / gun
E?iklik 28,2137°
122,167°
? 1 Haziran 2133 [7]
±2 gun
239,041°
Bilinen do?al uydusu 2 ( Hi?iaka ve Namaka )
Fiziksel ozellikler
17,3 ( kar?ı konum ) [10] [11]
0,428 ± 0,011 ( V-bandı )  [12]   · 0,2   [6]
Boyutlar
  • ? 2.100 × 1.680 × 1.074 km [13]
  • 2 322 ± 60  ×  1 704 ± 8  ×  1 026 ± 32  km [14]
Ortalama yarıcap
  • ?  780 km
  • 798 ± 6 km ila 816 km [14]
? 8,14 × 10 6  km 2 [15]
Hacim ? 1,98 × 10 9  km 3 [16]
0,0018  Dunya
Kutle (4,006 ± 0,040) × 10 21  kg [17]
0,00066  Dunya
Ortalama yo?unluk
  • ? 2,018 g/cm 3
  • 1,885 ± 0,080 g/cm 3 ila 1,757 g/cm 3
Ekvatoral yercekimi
Kutuplarda 0,93 m/s 2
ila en uzun eksende 0,24 m/s 2
Kutuplarda 1 km/s
ila en uzun eksende 0,71
3,915341 ± 0,000005 sa [12]
( 0,163139208 g )
? 126° (yorungeye; varsayılan)
81,2° veya 78,9° ( tutuluma )
Kuzey kutbu sa? acıklık
282,6° ± 1,2° [18]
Kuzey kutbu dik acıklık
-13,0° ± 1,3° veya -11,8° ± 1,2° [18]
Sıcaklık < 50  K [20]
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Haumea ( kucuk gezegen tanımı: 136108 Haumea ; sembolu: 🝻) [21] Neptun'un yorungesinin otesinde bulunan bir cuce gezegendir . [22] 2004 yılında Caltech 'ten Michael E. Brown onderli?indeki bir takım tarafından ABD'de bulunan Palomar Gozlemevi 'nde ve 2005 yılında J. L. Ortiz onderli?indeki bir takım tarafından ?spanya'da bulunan Sierra Nevada Gozlemevi 'nde ke?fedildi. ?kinci iddiaya itiraz edilmesi nedeniyle bu iddia resmi de?ildir. 17 Eylul 2008'de, Uluslararası Astronomi Birli?i (IAU) tarafından cuce gezegen olarak kabul edildi ve Hawaii do?um tanrıcasının adı olan Haumea olarak adlandırıldı. Pluton 'un sadece ucte biri kutlesindedir. [nb 1]

Haumea'nın a?ırı ?ekil de?i?tirmesi bilinen cuce gezegenler arasında kendisini benzersiz yapar. ?eklinin do?rudan gozlemlenmemesine ra?men ı?ık e?risinden yapılan hesaplamalar ve kucu?unden iki kat uzun olan ana ekseni ile bir Jacob elipsoid 'i oldu?u du?unulur. Yine de hidrostatik denge icinde rahat olması icin yercekiminin yeterli oldu?una inanılır. Bu onu cuce gezegen yapar. Bu uzanım onun yuksek yo?unluklu alı?ılmadık hızlı donmesi ve yuksek yansıtabilirli?i (kristalli buzun yuzeyinden) ile birlikte carpma olaylarının sonucu olarak du?unulebilir. Bunlar Haumeayı en buyuk 3. Neptun otesi cisimler (TNO) ve bilinen iki buyuk uydusu Hi'iaka ve Namaka 'yı da iceren carpı?ma ailesinin en buyuk uyesi yapar.

Haumea kutle bakımından yakla?ık olarak Pluton 'un 1/3'u, Dunya'nın 1/1400'u kadardır. Ara?tırmacılar 2017'de Haumea'nın bir halka sistemine sahip oldu?unu yayınladı ve bu bir TNO 'da ke?fedilen halka sistemiydi. Kısa bir sure oncesine kadar Haumea'nın kutle cekiminin , hidrostatik denge icin yeterli oldu?u du?unuluyordu, fakat ?imdi bu konuda belirsizlik bulunmaktadır. Haumea'nın uzun ?ekli, hızlı donu?u , halkaları ve yuksek albedosu (kristal su buzundan olu?an bir yuzeyden dolayı) dev bir carpı?manın sonucları olarak du?unulmektedir. Haumea, birkac buyuk Neptun otesi cisim ve Haumea'nın bilinen iki uydusu, Hi?iaka ve Namaka 'yı iceren bir carpı?ma ailesinin en buyuk uyesidir.

Yorunge [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Haumea'nın Neptun dı?ındaki yorungesi Makemake 'ninkine benzer. Konumlar 1 Ocak 2018 tarihine aittir.

Haumea'nın yorungesini tamamlaması 284 yıl surmektedir. Enberisi 35 AU , Enotesiyse 51 AU'dur . Enoteye 1992'nin ba?ında ula?mı?tır, ?u andaysa Gune?'ten yakla?ık 50 AU uzaktadır. Enberiye 2133'te ula?acaktır. Haumea'nın yorungesi carpı?ma ailesinin di?er uyelerine kıyaslandı?ında daha eksantrik bir yorungeye sahiptir. Bunun sebebinin Neptun ile arasındaki 7:12'lik yorungesel rezonans 'ın Kozai Efekti do?rultusunda yorungesini e?mesi ve elipsle?tirmesi oldu?u du?unulmektedir. [23] [24] [25]

17,3 Kadir 'lik gorunur parlaklı?ıyla Kuiper Ku?a?ı'nın Pluton ve MakeMake 'den sonraki en parlak 3. cismidir ve kolaylıkla buyuk bir amator teleskop tarafından gozlemlenebilir. Ancak, Gune? Sistemi'nde bircok cismin aynı toz bulutunda olu?masından kaynaklı ortak duzlemde bulunmasından oturu astronomlar yakın bir zamana kadar ekliptik denen bu duzlemde ara?tırma yapıyorlardı.

Gokyuzunde Ekliptik bolgesi daha iyi ke?fedildikce, ara?tırmacılar bu bolgenin dı?ında, yorungesi Gune? duzlemine kıyasla yuksek olan cisimleri ara?tırmaya ba?ladı. Bu ara?tırmalar sonucunda eninde sonunda, Gune?'ten uzak ve yuksek e?imli Haumea ke?fedildi.

Neptun ile olası rezonans [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Haumea'nın, Neptun ile aralıklı 7:12 yorunge rezonansında oldu?u du?unulmektedir. [23] Yukselen du?um yakla?ık 4,6 milyon yıl suren bir periyotla devinim gosterir ve rezonans, her devinim donemi boyunca iki kez kesilir, yani her 2,3 milyon yılda bir, yakla?ık yuz bin yıl kadar sonra geri doner. [2] Bu basit bir rezonans olmadı?ından, Marc Buie bunu rezonans olmayan bir durum olarak nitelendirmektedir. [26]

Donu? [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Haumea'nın parlaklı?ında duzenli olarak her 3,9 saatte bir dalgalanma belirmekte. [27] Bu parlaklık de?i?iminin tek acıklaması Haumea'nın kendi etrafında donu?udur. Bu, oylesine hızlıdır ki Gune? Sistemi'nde capı 100 km'den buyuk olan ve kendi etrafında bu denli hızlı donen ba?ka bir cisim bilinmemektedir. [28]

Kendi etrafında donen ve Hidrostatik dengede olan cisimler genellikle uzatılmı? Sferoit 'lere donu?urken Haumea kendi etrafında oyle hızlı donmektedir ki, 3 eksenli bir elipsoid 'in geometrisine sahiptir. E?er Haumea daha da hızlı donseydi, ( Merkezkac kuvvetinden oturu) kendini bir dambıl ?ekline donu?turur ve ikiye ayrılırdı. [22] Bu hızlı donu?un sebebinin Haumea'yı ve ba?ka bir kac TNO'yu olu?turan carpı?ma oldu?u du?unulmektedir.

Fiziksel ozellikler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Boyut, ?ekil ve bile?enler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Gune? Sistemi'ndeki bir cismin ?ekli, gorunur parlaklı?ı , uzaklı?ı ve albedosundan tahmin edilebilir. Bir cisim di?erlerine nazaran daha parlak gorunuyorsa, co?unlukla bu uc de?i?ken sayesindedir. E?er cismin albedosu biliniyor ya da tahmin edilebiliyorsa, buyuklu?u ve ?ekli icin kaba bir tahmin de yapılabilir. Co?u TNO icin albedoyu bilmek zordur, ancak Haumea termal emilimi tahmin edilebilecek kadar buyuktur, dolayısıyla buyuklu?u de yakla?ık olarak cıkarılabilir. [29] Bununla birlikte boyutlarının hesaplanması hızlı donu?u nedeniyle karma?ıktır. Deforme olabilen cisimlerin donu? fizi?ine gore Haumea kadar hızlı donen bir cisim, 100 gun icerisinde Hidrostatik dengede olan uc eksenli bir elipsoide donu?ecektir. [28] Haumea'nın parlaklı?ındaki dalgalanmalarının sebebinin yerel albedo de?i?imlerinden ziyade (belirli bolgelerin belirgin bir bicimde daha aydınlık olması) Haumea'nın elipsoit ?eklinin bir sonucu oldu?u du?unulmektedir (cunku uzun gorunen tarafı daha cok parlaklık olu?turacaktır).

Haumea'nın donu?u ve ı?ık e?risi genli?inin bile?imi uzerinde guclu kısıtlamalar getirdi?i ileri suruldu. E?er Haumea hidrostatik dengeye, Pluton gibi du?uk yo?unlu?a ve kucuk bir kaya cekirde?in uzerinde buzla kaplı bir kabu?a sahip olsaydı yuksek hızlı donu?u, parlaklık dalgalanmalarına izin verdi?inden daha fazla bir ?ekilde onu uzatacaktı. Boyle argumanların sonucunda Haumea'nın yo?unlu?u 2,6 ila 3,3 g/cm 3 arasında sınırlanmı?tır. [28] [30] Kıyaslama yapılırsa, kayalık olan Ay'ın yo?unlu?u 3,3 g/cm 3 iken Kuiper Ku?a?ı'ndaki tipik buzlu nesnelerin yo?unlu?una sahip olan Pluton'un yo?unlu?u 1,86 g/cm 3 'tur. Haumea'nın bu yo?un yapısı, Gune? Sistemi'ndeki co?u kayalık cismi olu?turan olivin ve paroksetin gibi silikat mineralleri barındırdı?ındandır. Tipik Kuiper ku?a?ı cisimleri gibi kalın bir buz tabakasına sahip olmamasının sebebinin Haumea'nın olu?tu?u carpı?mada bu buzların savruldu?u du?unulmektedir. [23]

Yuzey [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Haumea, 4 saatten kısa bir surede hızlı bir ?ekilde doner, bu da onun uzunlamasına bir ?ekle sahip olmasına neden olur. Haumea, yuzeyinde koyu kırmızı bir lekenin de gorundu?u gibi, donu?u sırasında ayırt edilebilir renk de?i?iklikleri gosterir.

2005'te, Gemini ve Keck teleskopları Haumea'nın spektrumunu elde etti. Bu spektrum Haumea'nın yuzeyinde Pluton'un ayı Charon'ın yuzeyindekilere benzer guclu kristal su buzu oldu?unu gosterdi. [20] Bu tuhaftır, cunku kristal buz 110 K sıcaklı?ının ustunde olu?ur. Ancak Haumea'nın sıcaklı?ı 50 K'den du?uktur ve bu sıcaklıkda amorf buz olu?ur. [20] Ayrıca, kristal buzun yapısı Gune?'ten surekli olarak ya?an ve TNO'ları vuran kozmik ı?ın ve enerji parcacıklarına kar?ı dayanıksızdır. [20] Bu bombardıman altında kristal buzun amorf buz haline donmesi icin gereken zaman olce?i on milyon yıl duzeyindedir, [31] fakat Neptun-otesi cisimler milyarlarca yıl suren zaman cizgileri boyunca mevcut so?uk-sıcaklık konumlarında kalmı?lardır. [32] Radyasyon hasarı, Pluton'da oldu?u gibi organik buzlar ve tholin-benzeri bile?iklerin yaygın yuzey malzemelerinin mevcut oldu?u Neptun-otesi cisimlerin yuzeyini de kızartabilir ve karartabilir. Spektrumlar ve renk, Haumea ve aile uyelerinin taze buz ureten yuzey olu?umlarını gostermektedir. Buna ra?men, makul bir yuzey yenilenme mekanizması onerilmemi?tir. [9]

Haumea 0,6 ila 0,8 arasında bir albedo ile kar kadar parlaktır ve bu kristal buza uygundur. [28] Eris gibi di?er buyuk TNO 'ların albedosu ya buna e?it ya da bundan daha yuksektir. [33] Yuzey spektrumlarının en uygun modellemesi, Haumea yuzeyinin %66 ila %80'inin saf kristal su buzu gibi gorundu?unu ve yuksek albedoya katkıda bulunanlardan birinin muhtemelen hidrojen siyanur veya fillosilikat kil oldu?unu gosterdi. [20] Ayrıca, bakır potasyum siyanur gibi inorganik siyanur tuzları da mevcut olabilir. [20]

Halka [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Haumea'nın ke?fedilen halkası icindeki 3,9155 saatlik donu?u

21 Ocak 2017'de gorulen ve 2017 Ekim Nature dergisinde acıklanan ortulme Haumea'nın etrafında bir halka olabilece?ini gosterdi. Bu bir TNO(Neptun otesi cisim) icin bulunan ilk halka sistemidir. [14] Halkanın yakla?ık 2.287 km'lik bir yarıcapı, ~70 km'lik bir geni?li?i ve 0,5 de?erinde opaklı?ı vardır. Halka, Haumea'nın Roche limitinin icinde yer alıyor. Haumea kuresel olsaydı yakla?ık 4.400 km yarıcapa sahip olurdu (kuresel olmaması limiti daha uza?a iter). [14] Halka duzlemi, Haumea'nın ekvator duzlemine gore 3,2° ± 1,4° e?iktir ve daha buyuk olan dı? uydusu Hi?iaka'nın yorunge duzlemi ile neredeyse ortu?mektedir. [14] [34] Halka, ayrıca Haumea'nın donu?u ile 1:3 yorunge-donu? rezonansına yakın bir konumda bulunmaktadır (Haumea'nın merkezinden 2.285 ± 8 km yarıcapında). Halkanın Haumea'nın toplam parlaklı?ına %5 katkıda bulundu?u tahmin ediliyor. [14]

Halka parcacıklarının dinamikleri uzerine 2019'da yayınlanan bir calı?mada Othon Cabo Winter ve meslekta?ları, Haumea'nın donu?u ile 1:3 rezonansın dinamik olarak kararsız oldu?unu, fakat Haumea'nın halkasının konumuyla uyumlu bir faz uzayında kararlı bir bolgenin bulundu?unu gostermi?lerdir. Bu, halka parcacıklarının rezonansa yakın ama icinde olmayan dairesel, periyodik yorungelerden kaynaklandı?ını gosterir. [35]

Notlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ Haumea Dunya'dan 1400 kat daha az bir kutleye sahiptir (Dunya'nın kutlesinin %0,07'si).

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "MPEC 2010-H75 : DISTANT MINOR PLANETS (2010 MAY 14.0 TT)" . Minor Planet Center. 10 Nisan 2010. 14 Temmuz 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Temmuz 2010 .  
  2. ^ a b Marc W. Buie (25 Haziran 2008). "Orbit Fit and Astrometric record for 136108" . Southwest Research Institute (Space Science Department). 6 Aralık 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Ekim 2008 .  
  3. ^ D. Ragozzine, M. E. Brown (2007). "Candidate Members and Age Estimate of the Family of Kuiper Belt Object 2003 EL 61 ". Astronomical Journal . 134 (6). ss. 2160-2167. arXiv : 0709.0328  $2 . Bibcode : 2007AJ....134.2160R . doi : 10.1086/522334 .  
  4. ^ E.g. Giovanni Vulpetti (2013) Fast Solar Sailing , s. 333.
  5. ^ "(136108) Haumea = 2003 EL61" . Minor Planet Center . Uluslararası Astronomi Birli?i . 24 Temmuz 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 Mart 2021 .  
  6. ^ a b "Jet Propulsion Laboratory Small-Body Database Browser: 136108 Haumea (2003 EL 61 )" . NASA's Jet Propulsion Laboratory. 10 Mayıs 2008. 9 Nisan 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 Haziran 2008 .  
  7. ^ "Horizons Batch for Haumea at perihelion around 1 June 2133" . JPL Horizons (Perihelion occurs when rdot flips from negative to positive. The JPL SBDB generically (incorrectly) lists an unperturbed two-body perihelion date in 2132). Jet Propulsion Laboratory. 13 Eylul 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 13 Eylul 2021 .  
  8. ^ DOI : 10.1051/0004-6361/200913031 10.1051/0004-6361/200913031
  9. ^ a b D. L. Rabinowitz ve di?. (2008). "The Youthful Appearance of the 2003 EL 61 Collisional Family" . The Astronomical Journal . 136 (4). s. 1502. arXiv : 0804.2864  $2 . Bibcode : 2008AJ....136.1502R . doi : 10.1088/0004-6256/136/4/1502 .  
  10. ^ "AstDys (136108) Haumea Ephemerides" . Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. 27 Mart 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 Mart 2009 .  
  11. ^ "HORIZONS Web-Interface" . NASA Jet Propulsion Laboratory Solar System Dynamics. 10 Eylul 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Temmuz 2008 .  
  12. ^ a b Santos-Sanz, P.; Lellouch, E.; Groussin, O.; Lacerda, P.; Muller, T. G.; Ortiz, J. L.; Kiss, C.; Vilenius, E.; Stansberry, J.; Duffard, R.; Fornasier, S.; Jorda, L.; Thirouin, A. (A?ustos 2017). " " TNOs are Cool": A survey of the trans-Neptunian region XII. Thermal light curves of Haumea, 2003 VS 2 and 2003 AZ 84 with Herschel/PACS". Astronomy & Astrophysics . 604 (A95): 19. arXiv : 1705.09117  $2 . Bibcode : 2017A&A...604A..95S . doi : 10.1051/0004-6361/201630354 .  
  13. ^ Dunham, E. T.; Desch, S. J.; Probst, L. (Nisan 2019). "Haumea's Shape, Composition, and Internal Structure". The Astrophysical Journal . 877 (1): 11. arXiv : 1904.00522  $2 . Bibcode : 2019ApJ...877...41D . doi : 10.3847/1538-4357/ab13b3 .  
  14. ^ a b c d e f g Ortiz, J. L.; Santos-Sanz, P.; Sicardy, B.; Benedetti-Rossi, G.; Berard, D.; Morales, N. (2017). "The size, shape, density and ring of the dwarf planet Haumea from a stellar occultation" (PDF) . Nature . 550 (7675): 219-223. arXiv : 2006.03113  $2 . Bibcode : 2017Natur.550..219O . doi : 10.1038/nature24051 . hdl : 10045/70230 . PMID   29022593 . 7 Kasım 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 19 A?ustos 2020 .  
  15. ^ "Ellipsoid surface area: 8.13712×10^6 km 2 " . wolframalpha.com . 20 Aralık 2019. 25 Temmuz 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 20 Aralık 2019 .  
  16. ^ "Ellipsoid volume: 1.98395×10^9 km 3 " . wolframalpha.com . 20 Aralık 2019. 25 Temmuz 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 20 Aralık 2019 .  
  17. ^ D. Ragozzine, M. E. Brown (2009). "Orbits and Masses of the Satellites of the Dwarf Planet Haumea = 2003 EL61". The Astronomical Journal . 137 (6). s. 4766. arXiv : 0903.4213  $2 . Bibcode : 2009AJ....137.4766R . doi : 10.1088/0004-6256/137/6/4766 .  
  18. ^ a b Kondratyev, B. P.; Kornoukhov, V. S. (A?ustos 2018). "Determination of the body of the dwarf planet Haumea from observations of a stellar occultation and photometry data". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society . 478 (3): 3159-3176. Bibcode : 2018MNRAS.478.3159K . doi : 10.1093/mnras/sty1321 .  
  19. ^ Verbiscer, Anne J.; Helfenstein, Paul; Porter, Simon B.; Benecchi, Susan D.; Kavelaars, J. J.; Lauer, Tod R. (Nisan 2022). "The Diverse Shapes of Dwarf Planet and Large KBO Phase Curves Observed from New Horizons". The Planetary Science Journal . 3 (4): 31. Bibcode : 2022PSJ.....3...95V . doi : 10.3847/PSJ/ac63a6 . 95.  
  20. ^ a b c d e f Chadwick A. Trujillo, Michael E. Brown, Kristina Barkume, Emily Shaller, David L. Rabinowitz (2007). "The Surface of 2003 EL 61 in the Near Infrared". Astrophysical Journal . 655 (2). ss. 1172-1178. arXiv : astro-ph/0601618  $2 . Bibcode : 2007ApJ...655.1172T . doi : 10.1086/509861 .  
  21. ^ JPL/NASA (22 Nisan 2015). "What is a Dwarf Planet?" . Jet Propulsion Laboratory . 19 Ocak 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 Ocak 2022 .  
  22. ^ a b "IAU names fifth dwarf planet Haumea" . IAU Press Release. 17 Eylul 2008. 2 Temmuz 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 17 Eylul 2008 .  
  23. ^ a b c Brown, M. E.; Barkume, K. M.; Ragozzine, D.; Schaller, L. (2007). "A collisional family of icy objects in the Kuiper belt" (PDF) . Nature . 446 (7133): 294-296. Bibcode : 2007Natur.446..294B . doi : 10.1038/nature05619 . PMID   17361177 . 4 Mayıs 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 14 Temmuz 2019 .  
  24. ^ Nesvorny, D; Roig, F. (2001). "Mean Motion Resonances in the Transneptunian Region Part II: The 1 : 2, 3 : 4, and Weaker Resonances" . Icarus . 150 (1): 104-123. Bibcode : 2001Icar..150..104N . doi : 10.1006/icar.2000.6568 . 8 ?ubat 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 10 Aralık 2019 .  
  25. ^ Kuchner, Marc J.; Brown, Michael E.; Holman, Matthew (2002). "Long-Term Dynamics and the Orbital Inclinations of the Classical Kuiper Belt Objects". The Astronomical Journal . 124 (2): 1221-1230. arXiv : astro-ph/0206260  $2 . Bibcode : 2002AJ....124.1221K . doi : 10.1086/341643 .  
  26. ^ "Orbit and Astrometry for 136108" . www.boulder.swri.edu . 13 Temmuz 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 Temmuz 2020 .  
  27. ^ Agence France-Presse (16 Eylul 2009). "Astronomers get lock on diamond-shaped Haumea" . European Planetary Science Congress in Potsdam . News Limited. 23 Eylul 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Eylul 2009 .  
  28. ^ a b c d Rabinowitz, D. L.; Barkume, Kristina; Brown, Michael E.; Roe, Henry; Schwartz, Michael; Tourtellotte, Suzanne; Trujillo, Chad (2006). "Photometric Observations Constraining the Size, Shape, and Albedo of 2003 EL 61 , a Rapidly Rotating, Pluto-Sized Object in the Kuiper Belt". Astrophysical Journal . 639 (2): 1238-1251. arXiv : astro-ph/0509401  $2 . Bibcode : 2006ApJ...639.1238R . doi : 10.1086/499575 .  
  29. ^ Stansberry, J.; Grundy, W.; Brown, M.; Cruikshank, D.; Spencer, J.; Trilling, D.; Margot, J-L. (2008). "Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope". The Solar System Beyond Neptune . University of Arizona Press: 161. arXiv : astro-ph/0702538  $2 . Bibcode : 2008ssbn.book..161S .  
  30. ^ Alexandra C. Lockwood; Michael E. Brown; John Stansberry (2014). "The size and shape of the oblong dwarf planet Haumea". Earth, Moon, and Planets . 111 (3?4): 127-137. arXiv : 1402.4456v1  $2 . Bibcode : 2014EM&P..111..127L . doi : 10.1007/s11038-014-9430-1 .  
  31. ^ "Charon: An ice machine in the ultimate deep freeze" (Basın acıklaması). Gemini Gozlemevi . 17 Temmuz 2007. 7 Haziran 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Temmuz 2007 .  
  32. ^ Michael E. Brown. "The largest Kuiper belt objects" (PDF) . Caltech . 1 Ekim 2008 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 19 Eylul 2008 .  
  33. ^ Brown, M. E.; Schaller, E. L.; Roe, H. G.; Rabinowitz, D. L.; Trujillo, C. A. (2006). "Direct measurement of the size of 2003 UB313 from the Hubble Space Telescope" (PDF) . The Astrophysical Journal Letters . 643 (2): L61-L63. arXiv : astro-ph/0604245  $2 . Bibcode : 2006ApJ...643L..61B . doi : 10.1086/504843 . 10 Eylul 2008 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) .  
  34. ^ Kondratyev, B. P.; Kornoukhov, V. S. (Ekim 2020). "Secular Evolution of Rings around Rotating Triaxial Gravitating Bodies". Astronomy Reports . 64 (10): 870-875. Bibcode : 2020ARep...64..870K . doi : 10.1134/S1063772920100030 .  
  35. ^ Winter, O. C.; Borderes-Motta, G.; Ribeiro, T. (2019). "On the location of the ring around the dwarf planet Haumea". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society . 484 (3): 3765-3771. arXiv : 1902.03363  $2 . doi : 10.1093/mnras/stz246 .  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Haumea&oldid=32827528 " sayfasından alınmı?tır