Habsburg Hanedanı

Habsburg Hanedanı
Haus Habsburg
Habsburg Hanedanı ; Haus Habsburg
Ulke	Alman Krallı?ı , Avusturya Ar?iduklu?u , Bohemya , ?spanya , Kutsal Roma Cermen ?mparatorlu?u , Macaristan - Hırvatistan , Meksika ?mparatorlu?u , Napoli , Portekiz Krallı?ı , Sicilya ve di?er kucuk tarihi ulkeler
Milliyet	Almanlar , Avusturyalılar , di?er Cermenler ve ?spanyollar
Kurulu?	11. yuzyıl
Kurucu	Habsburg Kontu Radbot
Yıkılı?	Avusturya 'da 1780, ?spanya 'da 1700, Portekiz 'de 1640
Son hukumdar	?spanya kolu: Charles (1 Kasım 1700) ; Avusturya kolu: Maria Theresa (29 Kasım 1780)
Unvan(lar)	Almanya Kralı ; Avusturya Ar?iduku ; Avusturya ?mparatoru ; Bohemya Kralı ; Burgonya Duku ; Fransa Kralı ; Galicya ve Lodomerya Kralı ; Habsburg Kontu ; Hırvatistan Kralı ; ?ngiltere Kralı ; ?rlanda Kralı ; ?spanya Kralı ; ?talya Kralı ; Kutsal Roma Cermen ?mparatoru ; Macaristan Kralı ; Meksika ?mparatoru ; Napoli Kralı ; Parma Duku ; Portekiz Kralı ; Romalıların Kralı ; Sicilya Kralı ; Transilvanya Buyuk Prensi ;
Alt kolları	Habsburg-Laufenburg ; Kyburg Hanedanı ; Leopold kolu ; Albert kolu ; Habsburg-Lorraine Hanedanı (Maria Theresa'nın o?lu II. Joseph'in soyu) ; (not: II. Joseph'in o?lu olmadı?ından onun kucuk karde?i II. Leopold, Habsburg-Lorraine Hanedanı'nın ba?ına gecmi?tir.) ;
	^ yalnızca unvan ;

Habsburg Hanedanı , Avrupa 'nın ce?itli ulkelerini yuzyıllar boyunca yonetmi? bir hanedan . Avusturya Hanedanı olarak da bilinir. ^[1]

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hanedanın kokeni [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hanedan adını, bugun ?svicre 'de bulunan ve "?ahin Kalesi" anlamına gelen Habichtsburg 'dan alır. Aargau kantonunda , Aare ırma?ı yakınlarındaki bu kale, 1020 yılında, Strazburg Piskoposu Werner ve kayınbiraderi Radbot tarafından yaptırılmı?tır. ^[1] Hanedanın bugun tespit edilebilen en eski atası, Kont Radbot'un buyukbabası Zengin Guntram 'dır. Zengin Guntram'ın, 950 yılında Alman Kralı I. Otto 'ya ba?kaldıran Kont Guntram ile aynı ki?i oldu?u du?unulur. ^[1]

Radbot'un o?lu I.Werner (o.1096), "Habsburg Kontu" unvanını aldı. ^[1] I. Werner, Zurih ve Yukarı Alsas bolgelerinin kontu olan III. Albert 'in (o. yak. 1200) buyukbabasıdır. Habsburglardan II. Rudolf (o. 1232), Laufenburg ve Waldstatte 'yı ele gecirdi; ancak olumunden sonra bu bolgeler o?ulları IV. Albert ve III. Rudolf arasında payla?ıldı. Sonradan III. Rudolfun mirascıları, kendi hisselerini IV. Albert'in mirascılarına sattı. ^[1]

Hanedanın Avusturya ile ozde?le?mesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

IV. Albert'in o?lu IV. Rudolf 1273'te Alman Kralı secildi ve I. Rudolf olarak anılmaya ba?landı. I. Rudolf, 1282 yılında, Avusturya ve Styria'yı o?ulları Albert (gelecekteki Alman Kralı I. Albert ) ve II. Rudolf'a -birlikte yonetmeleri icin- verdi; zira Habsburglarda yonetimi tek bir ki?i yerine tum erkeklere devretme gelene?i vardı. ^[1] Ancak ikiba?lılı?a alı?ık olmayan Avusturya halkı bu yonetim ?eklini benimsemedi ve 1283 yılındaki bir antla?ma ile II. Rudolf haklarından feragat etti. ^[1] Kral I. Albert 1308'de olunce yeniden yonetim sorunları ortaya cıktı. Bir sure ortak yonetimin ( condominium ) denenmesinden sonra Avusturya Duku IV. Rudolf 1364 yılında karde?leriyle bir antla?ma yaptı ve e?it haklara sahip olmalarına ra?men kendisinin hanedanın de facto ba?ı oldu?unu ilan etti. ^[1] Tum bunlara ra?men Rudolf'un olumunden sonra III. Albert ve III. Leopold 1379'da Neuberg Antla?ması'nı imzaladı ve bolgeyi yeniden bolu?tu: Avusturya Albert'in; Styria, Carinthia ve Tirol Leopold'un oldu. ^[1]

Bu esnada Kral I. Albert'in o?lu Avusturyalı III. Rudolf 1306-1307 yıllarında Bohemya Kralı idi ve karde?i I. Frederick, 1314-1330 yılları arasında -III. Frederick unvanıyla- Alman Kralı idi. ^[1] Avusturyalı V. Albert 1438'de Almanya, Macaristan ve Bohemya Kralı secildi ve II. Albert unvanını aldı. II. Albert'in hayatta kalan tek o?lu Ladislas Posthumus 1446'dan itibaren Macaristan'ın, 1453'ten itibaren Bohemya'nın kralı oldu. 1457 yılında Ladislas olunce Avusturyalı III. Albert'in tum erkek nesli tukenmi? oldu. Aynı esnada III. Leopold'dan gelen Styrian nesli ?c Avusturya ve Tirol dallarına ayrıldı. ^[1]

Habsburg Kutsal Roma ?mparatoru [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?c Avusturya neslinin en kıdemli uyesi V. Frederik 1440'ta Alman Kralı oldu ve 1452'de Kutsal Roma ?mparatoru olarak Roma 'da tac giydi (ki Frederick Roma'da tac giyen son imparatordur). Boylece Habsburglar Batı dunyasının en prestijli sekuler unvanına sahip oldu. ^[1] Bununla birlikte o donemde "Kutsal Roma ?mparatoru" demek, pratikte sadece "Alman Kralı" demenin gosteri?li bir ?ekliydi ve Alman kralları -tıpkı Bohemya ve Macaristan kralları gibi- secimle ba?a geliyordu. ^[1] Habsburg Hanedanı'nın 1711 yılına kadar surekli kendi icinden imparator cıkarmasının ba?lıca nedeni, Habsburg kontrolundeki bolgenin geni?li?i ve zenginli?i nedeniyle Hanedanın Alman secicilere kendi adayını dayatabilmesiydi. ^[1]

Yonettikleri ulkeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Habsburg Hanedanının yonetmi? oldu?u bazı ulkeler ?unlardır:

Kutsal Roma Cermen ?mparatoru (1273-1806)
Avusturya ?mparatoru (1806-1867)
Avusturya-Macaristan ?mparatoru (1867-1918)
Hırvatistan Kralı (1437-1918)
Macaristan Kralı (1437-1918)
?spanya Kralı (1516-1700)
Portekiz Kralı (1580-1640)
Bohemya (Cek) Kralı (1526-1918)
Erdel (Transilvanya) Kralı (1690-1867)
Galicya ve Lodomerya Kralı (1772-1918)
Toskana Granduku (1790-1859)
Parma Duku (1814-1847)
Modena Duku (1814-1859)
Meksika ?mparatoru (1864-1867)

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ House of Habsburg 8 ?ubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . Britannica.com. Eri?im: 30 Ocak 2015

[de_facto-1] yalnızca unvan

[Britannica-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ House of Habsburg 8 ?ubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . Britannica.com. Eri?im: 30 Ocak 2015

[note 1]

[1]