Girit Muharebesi
(
Almanca
:
Luftlandeschlacht um Kreta
;
Yunanca
:
Μ?χη τη? Κρ?τη?
; kod adı: Unternehmen Merkur,
Merkur Harekatı
),
II. Dunya Sava?ı
'nda 20 Mayıs 1941 sabahında
Fallschirmjager
'lerin (Alman Para?utcu Hafif Piyadesi)
Girit Adasına
havadan indirilmesi ile ba?lamı?tır. ??gal amacları ba?lamında ba?arıya ula?tıysa da, Alman tarafının verdi?i kayıpların buyuklu?u nedeniyle, Alman ordusu bir daha hava indirme operasyonu yapmamı?tır.
Girit Muharebesi dunya tarihindeki en buyuk hava indirme operasyonu olarak nitelenmekte olup ve tum dunyada hava indirme tumenlerinde taktik acıdan o?retilen onemli bir muharebedir. Her ne kadar Muttefiklerin
II. Dunya Sava?ı
'nda yapmı? oldu?u
Market Garden Operasyonu
'nda daha fazla sayıda para?utcu komando kullanıldıysa da soz konusu operasyon zırhlı birliklerle desteklendi?inden, hava deste?i dı?ında destek olmadan yapılan bu Alman saldırısı en buyuk hava indirme operasyonu olarak kabul edilir.
Girit adasındaki ?ngiliz kontrolunun hava indirme birlikleriyle kırılabilece?i fikri, Alman Hava ?ndirme Birlikleri komutanı general Student'e atfedilmektedir.
Hitler
'in de bu fikre olumlu bakması ola?andır. Hitler, Romanya petrol tesislerine, Girit’teki ?ngiliz uslerinden yapılabilecek hava akınları dolayısıyla tedirgindir. Alman sanayinin ve ordusunun petrol gereksiniminin guvence altına alınmasının, sava?ın surdurulmesi yonunden ne denli ya?amsal oneme sahip oldu?unu, Hitler cok iyi de?erlendirmektedir.
25 Nisan 1941'de Hitler tarafından imzalanan 28 sayılı direktifle Girit’in istilası karara ba?lanıyor. Merkur Operasyonu kodadıyla hazırlanan planın uygulamasında 7. Para?ut Tumeni, havadan intikal deneyimi olmayan 5. Da? Tumeni ve Planor alayı kullanılıyor. Harekat bin kadar Alman uca?ı tarafından desteklenecektir.
General Student’in planı, Maleme plajına indirilen bir para?utcu birli?i yakındaki havaalanını ele gecirmesi tarzındadır. Hemen ardından harekata katılacak di?er birlikler ve malzeme bu havaalanına indirilecektir.
Sınırlı sayıdaki (3.000 kadar) Alman para?utcunun adaya indi?i 20 Mayıs 1941 sabahı saat 08:00’da adada 28.600 ?ngiliz, Yeni Zelandalı ve Avustralyalı askerin yanı sıra iki de Yunan tumeni bulunmaktaydı.
Almanlar para?utle, planorlerle ilk dalgada 2 bin askeri adanın kuzey batısındaki Maleme plajına indiriyorlar. Ve hemen ardından bu kucuk birli?i kısa surede takviye ettiler. Adaya indirilen Alman askerleri kısa surede 22.000’i bulacaktı.
Havaalanlarına indirilen para?utculer, yo?un bir direni?le kar?ıla?tı. Daha sonra bırakılan planorlerden bazılarının denize du?mesi, bazılarının da kayalıklarda parcalanmı? olmasına ra?men Almanlar durumlarını koruyabildiler ve bir kopruba?ı elde ettiler.
Derme catma motorlarla cıkarma yapmayı deneyen 5. Da? Tumeninin iki taburu ise gece karanlı?ında ?ngiliz gemilerinin radarına yakalanınca 4 bin kadar kayıp vererek limanlarına donmek zorunda kaldılar. Bu teknelerde bulunan tanksavar, ucaksavar ve toplar gibi a?ır silahların adaya ula?tırılamamı? olması da ba?lı ba?ına bir ?anssızlık olacaktır. A?ır silahlardan yoksun olan Alman birliklerine ciddi kayıp verdiren iki duzine ?ngiliz tankıyla, guc bela ba?a cıkabildiler.
Girit adasında hakim ruzgar, karadan denize do?ru eser. Bunu bilen para?utculer, denize ini? yapmamak icin adanın daha ic kesimlerine atladılar. Bir bolumu ?ngiliz hatlarının gerisine ya da icine ini? yaparak daha ilk anda sava? dı?ı kaldılar. Dahası malzeme ta?ıyan planorler icin ini?e uygun alanların olmaması, bir kısmının kayalıklarda parcalanmasına ve ta?ıdıkları malzemenin onemli olcude kullanılamaz hale gelmesine yol actı.
Harekatın Almanlar acısından en kritik saatleri cıkarmanın yapıldı?ı 20 mayıs gecesidir. Gun boyu suren catı?malarda herhangi bir hava alanının kontrolu ele gecirilememi?tir. Harekata kumanda eden general Student, elindeki yedekleri Maleme hava alanına yapılacak bir taarruzda kullanmaya karar verir. Ertesi gun bu hava alanını ele gecip havadan ikmal ve takviye almaya ba?larlar.
Harekatın ikinci gununde Churchill, Avam Kamarası’nda, adadaki Alman birliklerinin yok edildi?ini bildirdi?i saatlerde, adadaki muttefik birlikler, yetersiz e?itim ve techizata ve Yunanistan’dan guc bela tahliye edilmi? olmalarının moral bozuklu?una ra?men sava?arak, yo?un Alman saldırılarına direnmeye calı?maktaydılar.
26 mayıs gunu general Freyberg, durumun umutsuz oldu?unu, direnme guclerinin kalmadı?ını rapor etti. Muttefik unsurların tahliyesi 28 mayıs gecesi ba?latıldı. 31 mayıs gecesine gelindi?inde ise tahliye tamamlanmı?tı. 23 mayısta, yo?un Luftwaffe saldırılarına dayanamayan ?ngiliz donanması Mısır’daki limanlarına cekilmi?ken, “Orduyu goz gore gore olume bırakamayız” diyen amiral Cunningham, donanmasıyla bu tahliyeyi sa?lamı?tır. Yine Alman ucaklarının yo?un saldırısı altında gercekle?tirilmek zorunda kalınan tahliyede uc kruvazor (
HMS Gloucester
,
HMS Fiji
ve
HMS Kalkuta
) ve be? muhrip (
HMS Kelly
,
HMS Greyhound
,
HMS Ke?mir
,
HMS Hereward
,
HMS Imperial
) battı. Uc zırhlı ve bir ucak gemisi, ki Akdeniz’deki tek ?ngiliz ucak gemisidir, olmak uzere on be? gemi de a?ır hasar gormu?tur.
- ^
"Gavin Long, 1953,
Official Histories ? Second World War Volume II ? Greece, Crete and Syria
(1st ed.), Canberra: Australian War Memorial, p. 210"
. 7 Haziran 2007 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
18 Temmuz
2008
.
- ^
Daniel Marcus Davin,
Crete
Appendix V ? CASUALTIES, "The Official History of New Zealand in the Second World War 1939?1945 Wellington", Historical Publications Branch, Department of Internal Affairs, Government of New Zealand, New Zealand, 1953, pp. 486-488.
[1]
18 Mart 2012 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
[2]
21 Mayıs 2008 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
Wikimedia Commons
'ta
Girit Muharebesi
ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur.