Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Ba?lı?ın di?er anlamları icin
Gediz
sayfasına bakınız.
Gediz Muharebeleri
, "Umum Kuva-yi Milliye Komutanı" olan
Mirliva
Ali Fuat Pa?a
ile Kuva-yi Seyyare Komutanı
Cerkes Ethem
'in Yunan i?galine kar?ı 1920 yılının Ekim ayı sonunda yaptıkları harekat. Taarruz planını Genelkurmay Ba?kanı ?smet Pa?a kabul etmese de,
TBMM
kuvvetleri zayiatlar verdikten sonra
Gediz
'i geri alarak,
?zmir'in ??galinden
sonra ilk defa Yunanların i?gal ettikleri bir bolgeden geri cekilmelerini sa?ladılar. Harekatın bitiminde
Kuva-yi Milliye
Komutanlı?ı la?vedildi ve Umum Kuva-yi Milliye Komutanı olan
Ali Fuat Pa?a
Moskova
Buyukelcili?ine tayin edildi. Yerine kurulan iki komutanlıktan "Batı Cephesi Komutanlı?ı"na
Albay ?smet Bey
, "Guney Cephesi Komutanlı?ı"na ise
Refet Pa?a
tayin edildiler.
Yunanlar
Bursa
uzerinden taarruza gecmi?lerdi.
U?ak
ve
Gediz
'in 29 A?ustos 1920'de du?mesinden sonra cephenin ele gecirilmesi icin planlama calı?maları yapılmaktaydı. 18 Ekim 1920'de
Alayunt
tren istasyonunda
Ali Fuat Pa?a
tarafından birlik komutanlarına yapılacak Gediz Taarruzu hareket planları anlatıldı.
Emet Milli Mufrezesi ile Milli Kuvvet (
Bol?evik
) taburuna
Simav
istikametinden takviye gelebilecek du?man kuvvetlerini durdurma gorevi verildi. 24 Ekim 1920 de
Gediz
’e taarruza ba?landı ancak Yunanların yo?un ate?i sonucunda
TBMM
birlikleri Efendi Koprusu sırtlarına cekildiler. Bu taarruzda 3 subay, 24 er ?ehit ve 3 subay, 24 er de yaralanmı?tı. 25 Ekim 1920 de Yunuslar sırtlarından
Yarbay
Mehmet Arif Bey
komutasındaki 11. Tumen du?man kuvvetlerine tekrar taarruza ba?ladı.
Kuva-yi Seyyare
'nin deste?inin gelmemesi ve karanlı?ın basması uzerine taarruz durduruldu. Bu catı?mada 9 subay 133 er ?ehit, 10 subay, 168 er yaralı verilmi?ti. Bu iki taarruz sonucu Gediz’deki 13. Yunan tumeni takviye gelinceye kadar Hamidiyehanı'nın 4 km gerisine cekilmi?ti. Yunanlar bu arada 26 olu, 68 yaralı vermi?tir. 26 Ekim 1920 saat 9:00 da Emet Mufrezesi ve arkadan 61. Tumen
Gediz
’e girerek bu bolgede
TBMM
hakimiyetini tesis etmi?lerdir.
Hamidiyehanı gerisindeki Yunan birliklerine
Cerkes Ethem
komutasındaki Kuva-yi Seyyare ile 190. Alay 27 Ekim 1920 gunu o?leden sonra taarruza ba?lar. ?ki gun suren ?iddetli muharebe sonucunda sayıca ustun Yunan kuvvetleri kar?ısında Turk kuvvetleri geri cekilmek zorunda kalmı?tır.
Kuva-yi Seyyare
ve 11 ile 61. tumen birliklerinden 5 subay 33 er ?ehit olmu?, 83 er de yaralanmı?tı. Du?man 16 olu 55 yaralı vermi?ti. Bu cekilme uzerine 31 Ekim 1920 de Yunan birlikleri tekrar Gediz'e girer. Turk topcu ate?i altında kalan Yunan birlikleri
U?ak
hattını guclendirmek uzere tekrar geri cekildiler. 12 Kasım 1920'de 13. Yunan Tumeni
Gediz
'i bo?altarak
Gediz
'i
TBMM
kuvvetlerine teslim etmek zorunda kalmı?lardır. Boylece 24 Ekim'de ba?layıp 12 Kasım'da sona eren Gediz muharebelerinde her iki taraf ta onemli zayiatlar verdikten sonra o zamana kadar
Batı Anadolu
'da onemli bir direni? gormeden i?gal bolgesini surekli geni?leten
Yunan
Ordusu ilk defa i?gal etti?i bir bolgeden geri cekilmek zorunda bırakılmı?tır.
Ali Fuat Pa?a
'nın Moskova Buyuk Elcili?ine atanması uzerine Garp (Batı) Cephesi Komutanlı?ı, Batı ve Guney cepheleri olarak ikiye ayrıldı. Batı Cephesi Komutanlı?ı'na 9 Kasım 1920'de
Albay ?smet Bey
, Guney Cephesi Komutanlı?ına ise
Refet Bey
atandılar.
- ^
Talat Yalazan:
Turkiye'de vah?et ve soy kırımı giri?imi: (15 Mayıs 1919 - 9 Eylul 1922). 15 Mayıs 1919 - 13 Eylul 1921
, Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etut Ba?kanlı?ı yayınları, Genelkurmay Basımevi, 1994, s. 139.
- ^
a
b
Ayfer Ozcelik:
Gediz Taarruzu
10 Aralık 2011 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
., Ataturk Ara?tırma Merkezi Dergisi (Sayı 21, Cilt: VII, Temmuz 1991)
- ^
"Ar?ivlenmi? kopya"
. 4 Mart 2016 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
17 Mart
2018
.
- ^
Ulu? ??demir:
Ataturk
, Turkish National Commission for Unesco, 1963, s. 79.
- ^
Sabahattin Selek:
Anadolu ihtilali (Cilt 1)
, Kasta? 1912-1922 Turk sava?ları belgeseli, Kasta? A.?. Yayınları, 1987, s. 114.
|
---|
Kavramlar
| |
---|
Milli uyanı?
| |
---|
Konular
| |
---|
Cepheler
| |
---|
Katliamlar
| |
---|
Konferanslar
ve antla?malar
| |
---|
Tarihyazımı
| |
---|
|