Azerbaycan cumhurba?kanı
(
Azerice
: Az?rbaycan Prezidenti),
Azerbaycan Cumhuriyeti
'nin ba?ıdır. Cumhurba?kanı, vatanda?ların secimi sonucu yedi yıl icin belirlenir.
Azerbaycan Anayasası
, cumhurba?kanının yurutme gucunun somutla?mı?ı,
ba?komutan
, "Azerbaycan'ın ic ve dı? politikadaki temsilcisi" olaca?ını ve" dokunulmazlık hakkına sahip olaca?ını belirtir. Ba?kan, bir grup sekreter ve departman bakanından olu?an Ba?kanlık ?daresi olan icra dairesi aracılı?ıyla yonetir. Ek olarak, ekonomik ve sosyal politikayla ilgili bir
Bakanlar Kurulu
ve dı?, askeri ve adli konularda bir Guvenlik Konseyi bulunmaktadır.
Do?rudan cumhurba?kanına ba?lı kurumlar arasında Ozel Devlet Koruma Servisi bulunmaktadır. Azerbaycan Anayasasına gore, aynı ki?i sınırsız donem Cumhurba?kanlı?ı gorevinde olabilir.
Azerbaycan Anayasasının 101. Maddesi, cumhurba?kanlı?ı adayları icin gerekli ?artları icermektedir. Bu maddeye gore Azerbaycan cumhurba?kanlı?ı adayları icin aranan ?artlar ?oyledir:
[1]
- Azerbaycan topraklarında 10 yıldan fazla kalıcı olarak ikamet eden;
- Secimlere katılmaya uygun;
- A?ır bir suctan yargılanmayan;
- Di?er devletlere kar?ı yukumluluk olmaksızın;
- Yuksek e?itimli;
- Cifte vatanda?lı?ı olmayan Azerbaycan vatanda?ı.
Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi
'ndeki her hizip, cumhurba?kanlı?ı secimleri icin bir aday gosterme hakkına sahiptir. Kanunda yapılacak de?i?ikliklerden once, parlamentoda temsil edilmeyen bir siyasi partinin gorevlendirdi?i bir cumhurba?kanı adayı icin asgari imza sayısı 40.000'dir.
[2]
Azerbaycan Anayasasının
103. Maddesi, Azerbaycan Cumhurba?kanı secilen ki?inin yemini hakkında bilgi verir.
[1]
Bu maddeye gore Azerbaycan Cumhurba?kanı secilen ?ahsın yemini ?unlardan ibarettir.
[1]
Azerbaycan Cumhurba?kanı secilen ki?i, Azerbaycan Cumhurba?kanlı?ı secimlerinin sonuclarının acıklandı?ı tarihten itibaren 3 gun icinde Anayasa Mahkemesi uyelerinin huzurunda yemin eder.
[1]
[1]
Yemin toreninde Azerbaycan Cumhurba?kanı secilen ki?i, sa? elini Azerbaycan Anayasasına koyar ve ?u yemin eder:
Az?rbaycan Prezidentinin s?lahiyy?tl?rini h?yata kecir?rk?n Az?rbaycanın Konstitusiyasına ?m?l ed?c?yim?, dovl?tin must?qilliyini v? ?razi butovluyunu qoruyaca?ıma, xalqa l?yaq?tl? xidm?t ed?c?yim? and icir?m.
(Yemin ederim ki Azerbaycan Anayasasına uyaca?ım, devletin ba?ımsızlı?ını ve toprak butunlu?unu koruyaca?ım ve Azerbaycan Cumhurba?kanının yetkilerini kullanırken halka haysiyetle hizmet edece?im.)
Daha sonra Azerbaycan Cumhurba?kanı secilen ki?i, sa? elini
Kur’an
'a koyar ve ?u yemin eder:
Az?rbaycan xalqının ?srl?r boyu yaratdı?ı milli m?n?vi d?y?rl?r? v? ?n?n?l?r? sadiq qalaca?am, onları daim uca tutaca?am.
(Azerbaycan halkının yarattı?ı milli ahlak ve geleneklere asırlarca sadık kalaca?ım ve onları her zaman yuksek tutaca?ım.)
Sonra Azerbaycan Cumhurba?kanı selam verir ve
Azerbaycan bayra?ını
oper. Toren, Azerbaycan Cumhurba?kanı'nın konu?masıyla sona erer.
-
-
-
?lham Aliyev, Azerbaycan Anayasası'na elini koyarak yemin ediyor
-
?lham Aliyev, Azerbaycan bayra?ını opuyor
Azerbaycan Cumhurba?kanı
Ebulfez Elcibey
'in goreve ba?lama toreni, 1992 yılında
Azerbaycan Yuksek Sovyeti
binasında yapılmı?tır.
Haydar Aliyev
'in 1993 ve 1998 yıllarında,
?lham Aliyev
'in 2003 ve 2008 yıllarında yemin torenleri
Haydar Aliyev Sarayı
'nda, 2013 ve 2018'de ise
Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi
binasında yapıldı.
Azerbaycan Anayasasının 109. Maddesi, Azerbaycan Cumhurba?kanının yetkilerini icermektedir. Bu maddeye gore Azerbaycan Cumhurba?kanı a?a?ıdaki yetkilere sahiptir.
[1]
- Azerbaycan Milli Meclisine secim ca?rısı yapar;
- Azerbaycan devlet butcesini Azerbaycan Milli Meclisinin onayına sunar;
- Devletin ekonomik ve sosyal programlarını onaylar;
- Azerbaycan Milli Meclisinin onayıyla
Azerbaycan Ba?bakanını
atar veya gorevden alır;
- Bakanlar Kurulu
uyelerini atar veya gorevden alır; gerekirse, Bakanlar Kurulu toplantılarına ba?kanlık eder;
- Bakanlar Kurulu'nun istifasına karar verir;
- Azerbaycan'ın devlet butcesinde yurutme yetkisine verilen giderler dahilinde merkezi ve yerel yurutme otoriteleri kurar;
- Bakanlar Kurulu ve
Nahcıvan Ozerk Cumhuriyeti
Bakanlar Kurulu'nun karar ve emirlerini, merkezi ve yerel yurutme makamlarının kararlarını iptal eder;
- Azerbaycan Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Yuksek Mahkemesi ve Azerbaycan ?stinaf Mahkemelerinin yargıclarının atanmasına ili?kin Azerbaycan Milli Meclisine oneriler sunar; Azerbaycan'ın di?er mahkemelerinin yargıclarını atar; Azerbaycan Milli Meclisinin rızası ile Azerbaycan Ba?savcısını atar ve gorevden alır;
- Azerbaycan Merkez Bankası
Yonetim Kurulu uyelerinin atanması ve gorevden alınmasına ili?kin Azerbaycan Milli Meclisine sunar, Azerbaycan Merkez Bankası Yonetim Kurulu uyeleri arasından Azerbaycan Merkez Bankası Ba?kanını atar;
- Azerbaycan'ın askeri doktrinini Azerbaycan Milli Meclisinin onayına sunar;
- Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin
en yuksek komuta kadrosunu atar ve gorevden alır;
- Azerbaycan Cumhurba?kanının Yonetimini duzenler ve ba?kanını atar;
- Azerbaycan ?nsan Hakları Komiserinin secilmesine ili?kin Azerbaycan Milli Meclisine sunar;
- Azerbaycan'ın yabancı ulkelerde ve uluslararası kurulu?larda diplomatik misyonlarının kurulmasını Azerbaycan Milli Meclisine sunar, Azerbaycan'ın yabancı ulkelerdeki ve uluslararası kurulu?lardaki diplomatik temsilcilerini atar ve geri ca?ırır;
- Yabancı devletlerin diplomatik misyonlarının kimlik ve kimlik bilgilerini kabul eder;
- Devletler arası uluslararası anla?malar yapar, Azerbaycan kanunlarından farklı kurallar ongoren eyaletler arası ve eyaletler arası anla?maları onay ve iptal icin Azerbaycan Milli Meclisine sunar; onayları imzalar;
- Referandum gercekle?tirir;
- Kanunlar imzalar ve yayınlar;
- Vatanda?lık sorunlarını cozer;
- Siyasi sı?ınma hakkı verme sorunlarını cozer;
- Af ilan eder;
- Devlet odullerini verir;
- Daha yuksek askeri ve daha yuksek ozel rutbeler verir;
- Genel veya kısmi seferberli?i duyurur ve aynı zamanda seferberlik ca?rısı yapılanları reddeder;
- Azerbaycan vatanda?larının askere alınması ve askerlik hizmeti icin zorunlu askerlik icin serbest bırakılması konusunda kararlar alır;
- Azerbaycan Guvenlik Konseyi'ni kurar;
- Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin atanması ile ilgili olmayan gorevlerin yerine getirilmesi icin muvafakatini Azerbaycan Milli Meclisine sunar;
- Ola?anustu hal ve sıkıyonetim ilan eder;
- Azerbaycan Milli Meclisinin onayı ile sava? ilan eder veya barı?ı sonuclandırır;
- Azerbaycan'ın devlet butcesinde bu amacla yapılan harcamalarda ozel guvenlik hizmetleri kurar;
- Bu Anayasa, icra sırasına gore Azerbaycan Milli Meclisinin ve yargı organlarının yetki alanına girmeyen di?er konuları cozer.
Cumhurba?kanı, anayasal yetkilerin kullanılması icin ko?ullar yaratmak uzere Cumhurba?kanlı?ı ?daresini duzenler ve ba?kanını atar.
[3]
- Cumhurba?kanlı?ı ?daresi, Milli Meclise sunulan kanun tasarılarını, kanun taslaklarını, Cumhurba?kanının emir, talimat ve itirazlarını ve di?er belgeleri hazırlar.
- Kabul edilen kanunların, kararnamelerin, emir ve talimatların uygulanmasını denetler ve tefti? eder ve ilgili raporları Cumhurba?kanına sunar.
- Cumhurba?kanının ulkedeki siyasi partiler, kamu dernekleri, sendikalar ve yaratıcı sendikaların yanı sıra devlet organları ve yabancı ulke yetkilileri, yerli ve yabancı politikacılar, halk figurleri ve uluslararası kurulu?larla etkile?imini sa?lar.
- Azerbaycan ve dunyadaki sosyo-ekonomik, siyasi ve hukuki sureclerle ilgili bilgileri analiz eder, yerel ozyonetim organlarının, kamu kurulu?larının ve vatanda?ların ca?rı ve onerilerini inceler ve Cumhurba?kanına ilgili raporları hazırlar.
- ?darede faaliyet gosteren vatanda?ların belge ve itirazları ile ilgilenen daire, alınan tum itirazları inceler ve ?darenin ilgili departmanlarına veya di?er devlet kurumlarına gonderir.
- En onemli bilgiler ce?itli rapor ve raporlarda yer almakta ve Cumhurba?kanının dikkatine sunulmaktadır.
?darenin genel yonetimi Cumhurba?kanı tarafından yurutulur. ?dare ba?kanı, i?lerin do?rudan yonetimi gorevini yerine getirir. Cumhurba?kanlı?ı ?daresi
Baku
'deki
?stiglaliyyat Caddesi
uzerindedir.
Guvenlik Konseyi 10 Nisan 1997'de kuruldu. Guvenlik Konseyi, Cumhurba?kanının danı?ma organıdır. Azerbaycan'ın vatanda?larının hak ve ozgurluklerinin korunması, ba?ımsızlı?ı ve toprak butunlu?u alanında Cumhurba?kanının anayasal yetkilerini kullanması icin ?artların yaratılmasını sa?lar.
Guvenlik Konseyi'nin Ba?kanı Azerbaycan Cumhurba?kanıdır.
Azerbaycan Cumhurba?kanlı?ı Dairesine ba?lı ikametgahlar, Azerbaycan Cumhurba?kanının resmi ikametgahı olarak kabul edilmektedir. ?u anda Azerbaycan Cumhurba?kanlı?ı himayesinde 3 rezidans, 3 misafir evi ve biri
Kebele
'da olmak uzere 2 saray bulunmaktadır.
[4]
Ayrıca Ba?kanlık Kutuphanesi, Siyasi Belgeler Ar?ivi ve "Marxal" Tıp ve Dinlenme Kompleksi de bu bolume ba?lıdır.
[4]
Azerbaycan'a gelen yabancı devlet ba?kanlarının co?unun kar?ılama toreni Zu?ulba konutunda gercekle?mektedir.
- "Zu?ulba" konutu
- "Genclik" konutu
- "Kebele" konutu
- "Ulduz" Konuk Evi
- "Genclik" Konuk Evi
- Mutluluk Sarayı
- Gulustan Sarayı
- Ba?kanlık Kutuphanesi
- "Marxal" Tedavi ve Rekreasyon Kompleksi
Azerbaycan Cumhurba?kanı'nın hizmetinde iki otomobil vardır: Alman otomobil ?irketi
Maybach
tarafından uretilen
Maybach 62
ve ba?ka bir Alman otomobil ?irketi olan
Mercedes-Benz
tarafından uretilen
Mercedes-Benz W221
.
Azerbaycan Cumhurba?kanının koruması icin ABD otomobil ?irketi
GMC
tarafından uretilen bir
GMC Acadia
arabası ve Alman otomobil ?irketi
BMW
tarafından yapılan bir motosiklet tahsis edildi.
Azerbaycan Cumhurba?kanı'nın hizmetinde uc uca?ı bulunmaktadır:
Boeing 767-300ER
,
Airbus A318-100
ve
Gulfstream G550
. ABD merkezli Boeing 767-300ER 115.5 milyon ABD Doları, Fransız
Airbus
markalı Airbus A318-100 62 milyon ABD Doları ve ba?ka bir ABD ?irketi olan
Gulfstream
48.7 milyon ABD Doları de?erindedir.
Tum ucaklarda "AZERBAIJAN" yazmaktadır.
Milli Muhafızlar, Azerbaycan'a gelen misafirlerin kar?ılama torenlerine katılmaktadır. 25 Aralık 1991'de Milli Muhafız tuzu?u onaylandı. Varlı?ının ilk yıllarında, Milli Muhafızlar'daki askerlik hizmeti, gonullu olarak iki yıllık bir sozle?meye dayanıyordu. Resmi kar?ılama toreninin ba?ında Azerbaycan Cumhurba?kanı'nın resmi
fanfarı
calınır.
Resmi kar?ılama toreninde,
Azerbaycan bayra?ı
ve konu?un temsil etti?i devletin bayra?ının dalgalandı?ı meydanda, konu?un onuruna bir ?eref kıtası sıralanır.
[5]
Ardından Azerbaycan Cumhurba?kanı konu?u selamlar ve toren kıtası ba?kanı konu?a rapor verir.
[5]
Ardından davetlinin temsil etti?i devletin mar?ı ve
Azerbaycan Ulusal Mar?ı
calınır. Bir sonraki adımda Azerbaycan Cumhurba?kanı ve konuk ?eref kıtasının onunden gecerler. Konuk, ?eref kıtası askerlerine "Selam asker" der. ?eref kıtasının askerleri de misafire "Sa? ol" der. Ardından Azerbaycan heyetinin uyeleri konu?a tanıtılır ve ev sahibi ulke heyetinin uyeleri Azerbaycan Cumhurba?kanı ile tanı?tırılır. Torenin sonunda, Azerbaycan Cumhurba?kanı ve konu?un onunden bir ?eref kıtası gecer.
[5]
Resmi kar?ılama toreninin ardından Azerbaycan Cumhurba?kanı ve konuk, Azerbaycan Cumhurba?kanının ikametgahına girerek resmi foto?raf cektirir. Resmi foto?rafta konuk solda, Azerbaycan Cumhurba?kanı sa?da bulunur. Misafirin yanında temsil etti?i devletin bayra?ı ve Azerbaycan Cumhurba?kanının yanında Azerbaycan bayra?ı (2 adet) duruyor.
[5]
?eref kıtası; bir ?ef, uc bayrak ta?ıyıcı, her biri 20 ki?ilik uc grup ve bu uc grubun ?efinden olu?ur.
Azerbaycan Cumhurba?kanı Forsu, Azerbaycan Cumhurba?kanı
?lham Aliyev
'in 15 Eylul 2008 tarih ve 828 sayılı Kararı ile onaylanmı?tır.
[6]
Forsun aslı Azerbaycan Cumhurba?kanlı?ı Sarayında bulunan Azerbaycan Cumhurba?kanının hizmet odasında muhafaza edilmektedir. Fors Azerbaycan Cumhurba?kanının bulundu?u yerlere asılır.
[6]
[7]
Forsun cift yuzlu kuma?ı, e?it geni?likte uc yatay ?eritten olu?ur.
Azerbaycan bayra?ının
renklerine gore, Azerbaycan Cumhurba?kanının bayra?ının kuma?ının ust ?eridi mavi, orta ?erit kırmızı ve alt ?erit ye?ildir. Forsun cift yuzune de
Azerbaycan arması
i?lenmi?tir. Fors altın puskullerle cercevelenmi?tir. Dire?in
alemi
hilal ve sekiz ko?eli yıldızdan olu?ur.
[6]
Cumhurba?kanlı?ı ni?anı, Azerbaycan Cumhurba?kanı ?lham Aliyev'in 15 Eylul 2008 tarih ve 832 sayılı Kararı ile onaylanmı?tır.
[8]
Adaylar
|
Siyasi Parti
|
Oylar
|
%
|
?lham Aliyev
|
Yeni Azerbaycan Partisi
|
3,394,898
|
86.02
|
Zahid Oruj
|
Ba?ımsız
|
122,956
|
3.12
|
Sardar Mammadov
|
Azerbaycan Demokratik Partisi
|
119,621
|
3.03
|
Gudrat Hasanguliyev
|
Azerbaycan Halk Cephesi Partisi
|
119,311
|
3.02
|
Hafiz Hajiyev
|
Ca?da? E?itlik Partisi
|
59,924
|
1.52
|
Araz Alizadeh
|
Sosyal Demokrat Parti
|
54,533
|
1.38
|
Faraj Guliyev
|
Ulusal Uyanı? Hareketi Partisi
|
45,967
|
1.17
|
Razi Nurullayev
|
Ba?ımsız
|
29,229
|
0.74
|
Gecersiz/bo? oylar
|
12,413
|
?
|
Toplam
|
3,958,852
|
100
|
Kayıtlı secmen/katılım
|
5,332,817
|
74.24
|
Kaynakca:
CEC
26 Eylul 2022 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
|
|
---|
Devlet
ba?kanı
| BM uyeleri
ve gozlemcileri
2
| |
---|
Kısmen tanınan
2
| |
---|
Tanınmayan devletler
3
| |
---|
|
---|
Hukumet
ba?kanı
| BM uyeleri
ve gozlemcileri
2
| |
---|
Kısmen tanınan
2
| |
---|
Tanınmayan devletler
3
| |
---|
|
---|
- 1
Avrupa ile Asya arasındaki sınırın tanımına ba?lı olarak kısmen ya da tamamen Asya'da.
- 2
En az bir Birle?mi? Milletler uyesi tarafından tanınan devletler
- 3
Herhangi bir Birle?mi? Milletler uyesi tarafından tanınmayan devletler
|
|
---|
Devlet
ba?kanı
| BM uyeleri
ve gozlemcileri
| |
---|
Ozel idari bolge
ve kısmen tanınan
| |
---|
|
---|
Hukumet
ba?kanı
| BM uyeleri
ve gozlemcileri
| |
---|
Ozel idari bolge
ve kısmen tanınan
| |
---|
|
---|
1
Avrupa ile Asya arasındaki sınırın tanımına ba?lı olarak kısmen ya da tamamen Asya'da.
|
|
---|
| Antik Ca?
| |
---|
Erken Ca?
| |
---|
Yeni Ca?
| |
---|
20. Yuzyıl
| |
---|
Modern
| |
---|
Konular
| |
---|
| |
---|
Siyaset ve yonetim
| |
---|
Co?rafya
|
|
---|
Ekonomi
| |
---|
Toplum
|
|
---|
Semboller
| |
---|