Aristokrasi

Aristokrasi ya da soylu erki , iktidarın imtiyazlı ve genellikle soya ba?lı bir toplum sınıfının elinde bulundu?u siyasi hukumet ?eklidir. Ekonomik , toplumsal ve siyasi gucun soylular sınıfının elinde bulundu?u tarihi yonetim bicimidir. Sozcuk "soylular sınıfı" anlamında da kullanılmaktadır.

Etimoloji [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Terim Turkceye Fransızca aristocratie sozcu?unden gecmi?tir. Kokeni ise Yunanca aristokratia (?ριστοκρατ?α) kavramıdır ve aristos (en iyi) ile -kratia (guc) sozcuklerinden olu?ur. ^[1]

Bununla birlikte tarihte aristokrasiler genelde verasete dayanan plutokrasi biciminde olmu?tur. Bir siyasi hukumet terimi olarak, aristokrasi ?u terimlerle kar?ıla?tırılabilir:

otokrasi - "tek bir bireyin yonetimi"dir.
meritokrasi - "yonetmeyi hak edenlerin yonetmesi"; her ne kadar bu terim anlam bakımından yuzeysel olarak aristokrasi ye benzer gozukse de, aristokrasiden farklı olarak en iyi nin, liyakatıyla yonetimde kalacak durumda olması gerekir.
plutokrasi - "varlıklıların yonetimi"; tarihsel ve pratik anlamda aristokratlar sık sık sadece varlıklı oldukları icin erdem ve liyakat acısından en iyi gibi kabul gormu?ler ve sonuc olarak aristokrasiler daha cok plutokrasi olmu?turlar.
oligar?i - "birkacın yonetimi" (birkac ki?inin yonetimi); bir aristokrasinin oligar?i olup olmaması "birkac ki?i" fikrinin nasıl yorumlandı?ına gore de?i?ir.
monar?i - "bir tek bireyin yonetimi"; tarihsel anlamda monarkların co?unlu?u aristokrattır. Bununla birlikte, rakipleri de aristokratlardan oldu?u icin, aristokrasi ile zıt kutuplarda olmu?turlar. Yonetimdeki hanedan ile di?er rakip aristokrat hanedanlar arasındaki catı?malar Orta Ca? 'ın ba?lıca sorunlarındandır.
demokrasi - "halkın yonetimi" (veya co?unlu?un yonetimi); genellikle aristokrasinin kar?ıtı olarak du?unulmu?tur. "Tum insanlar e?ittir" fikrinden yola cıkarak, yonetimin tum insanların secti?i bicimde olu?u ve boylece herkesin yonetimde oldu?u (yonetimde hak sahibi oldu?u) hukumet bicimi olarak tanımlanabilir.

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Aristokrasi terimi ilk kez Atina kent devletinde kullanılmı?tır. Terim orduların ba?ında dovu?en genc vatanda?lar icin kullanılmı?tır. Zira askeri cesaret ve liyakat o donemde buyuk bir erdem olarak gorulurdu; ordular "en iyi"ler tarafından yonetilmekteydi. Terim antik Yunan gelene?inden Avrupa Orta Ca?ı 'na gecmi? ve askeri liderlerden olu?an, verasete dayanan bu sınıf " soylular sınıfı " olmu?tur. Antik Yunan'daki gibi bu sınıfın uyelerinin koleleri olan bir tebası vardı ve bu ki?iler askeri konumlarından dolayı soylu veya en iyi olarak tanımlanıyorlardı.

Aristokrasiye kar?ı ?uphe uyanmasının ce?itli sebepleri olmu?tur. Felsefi anlamda Aydınlanma 'nın getirdi?i "herkes e?ittir" soylemi onemliyken, Fransız Devrimi 'nin de sebeplerinden sayılabilecek aristokrasinin artık toplumun en iyileri olmadı?ı fikri de onemlidir. Bu fikrin olu?masının nedenleri ise ce?itlidir. Her ?eyden once ordu kavramı de?i?meye ba?lamı?tı, Kral XIV. Louis orduyu modernize etmi?ti ve artık aristokratlar at sırtında ordunun ba?ında yer almıyorlar, guvenli bir mesafede orduları uzaktan kumanda ediyor, co?unlukla kendileri sava?mıyorlardı. Bunun dı?ında Aydınlanma'nın ba?lattı?ı ozgurluk fikri halkın aristokratların pratik ya?amda en iyi olmadıklarını gormesine yardımcı olmu?tur. Fransız Devrimi'nin oda?ında bu vardır, onlara gore aristokratlar herhangi bir liyakat veya ustun erdem ile de?il de sadece do?arak en iyi yani aristokrat olmayı ba?armı?lardır. Boylece kazanılmamı?, hak edilmemi? bir mevkiyi i?gal ettikleri du?unulmu?tur. Aristokratların en iyi oldukları inancının coku?u, en iyinin yonetimi olan aristokrasinin de coku?unu getirmi?tir.

Bugun Birle?ik Krallık dahil co?u Avrupa ulkesinde aristokratik unvanlar hala varlı?ını surdurmektedir. Artık yonetimsel bir fonksiyon ta?ımasa da bu unvan co?unlukla ki?inin saygın ve belirli bir gecmi?e sahip oldu?unu veya varlıklı oldu?unu, her daim olmasa da sık sık, ifade edebilir.co?unlukla sanat ilim ve bilim konusunda onemli faaliyetleri olan ki?iler bu unvana aday gozukur.

Tarihi planda yonetici gorevlere sahip askeri bir sınıf bulundurmamı? ulkelerde ise aristokrasi daha farklı temellere oturur. Orne?in Amerika Birle?ik Devletleri 'nde ki?inin atalarının ilk gocmenlerden olması anlamında kullanılabilir.

Notlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ - Concise Oxford English Dictionary , " Aristocracy ", Origin kısmı; Oxford University Press, 2004.

Konuyla ilgili yayınlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Beerbohm, Max , Zuleika Dobson.
Bence-Jones, Mark. The Viceroys of India . Curzon family.
Brough, James. Consuelo: Portrait of an American Heiress Consuelo Vanderbilt's marriage to the Duke of Marlborough. Marlborough family.
Bush, Michael L. The English Aristocracy: a Comparative Synthesis . Manchester University Press, 1984. Concise comparative historical treatment.
Bush, Michael L. Noble Privilege . (The European Nobility, vol. 1) Manchester University Press, 1983.
Cannadine, David, 1998 Aspects of Aristocracy (series Penguin History ) ISBN 0-14-024953-2 . Essays on class issues, aristocratic family norms, careers.
Cannadine, David. The Decline and Fall of the British Aristocracy . Yale University Press, 1990.
Channon, Sir Henry. Chips: The Diaries of Sir Henry Channon Robert Rhodes James, editor. Excerpts from the diaries of a privileged observer, 1934?53.
Country Life Magazine , Documenting houses, gardens, pictures, horses, local history, debutantes since 1897.
Forster, E. M., Howard's End .
Galsworthy, John . The Forsyte Saga
Girouard, Mark. Life in the English Country House : A Social and Architectural History
Halperin, John. Eminent Georgians: The Lives of King George V, Elizabeth Bowen, St. John Philby, & Nancy Astor
James, Henry . The novels.
Jullian, Philippe. Prince of aesthetes: Count Robert de Montesquiou, 1855-1921 . Montesquiou family; the Decadent movement and the original of Proust's Baron de Charlus.
Lacey, Robert. Aristocrats . Little, Brown, 1983.
Lampedusa, G., The Leopard novel.
Lovell, Mary S. The Sisters: The Saga of the Mitford Family .
Mitford, Jessica. Hons and Rebels . ISBN 1-59017-110-1
Mitford, Nancy , Love in a Cold Climate
Montagu of Beaulieu, Lord (Edward John Barrington Douglas-Scott-Montagu). More equal than others: The changing fortunes of the British and European aristocracies . St. Martin, 1970.
Morton, Henry. The Rothschilds .
Nicholson, Nigel. Portrait of a Marriage : Vita Sackville-West and Harold Nicolson
Pearson, John. The Sitwells: A Family's Biography
Pine, Leslie G. Tales of the British Aristocracy . Burke Publishing Co. 1956.
Prochaska, F. K., editor, 2002. Royal Lives ISBN 0-19-860530-7 ( Lives series) Excerpted official biographies from the Dictionary of National Biography
Proust, Marcel, The Guermantes' Way' , Sodom and Gomorrah . The closed circle of French aristocracy after 1870.
Sutherland, Douglas, The Fourth Man: The story of Blunt, Philby, Burgess, and Maclean The double career of Sir Anthony Blunt, Keeper of the Queen's Works of Art and spy.
The Tatler Magazine.
Trollope, Anthony The Plantagenet Palliser series of Parliamentary novels.
Wasson, Ellis, Aristocracy and the Modern World , Palgrave Macmillan 2006.
Waugh, Evelyn . Brideshead Revisited
Waugh, Evelyn, Decline and Fall.
Winchester, Simon. Their Noble Lordships: Class and Power in Modern Britain . Faber & Faber, 1981.
BBC/PBS series, Upstairs, Downstairs , The Jewel in the Crown , Brideshead Revisited , The Aristocracy: Born to Rule 1875-1914 (1997)

Film: Gosford Park , The Perfect Husband , A Room with a View

Soydan, Y. (2015). Etikrasi ve Inovasyonun Turkcesi, Sakarya: Tagem Kopisan. ISBN 978-605-4284-05-4 .

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

[1]