Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Ahmet Anzavur Ayaklanması
(ya da
Anzavur ?syanı
),
[3]
Turk Kurtulu? Sava?ı
’na kar?ı Anadolu’da duzenlenen ayaklanmalardan biridir.
?stanbul Hukumeti
’nce desteklenmi? olan Anzavur Ayaklanması'nın adı, ayaklanmaya onderlik eden
Anzavur Ahmet
'ten gelir. Ahmet Anzavur’un onderli?inde ce?itli aralıklarla geli?en ayaklanmalar, esasen
Anadolu
’daki direni?i kırmaya yonelen ic isyanlar arasında en onemlisi sayılabilir. Cunku
Batı Cephesi'nin
olu?turulması ve
Yunanistan
i?galinin durdurulmasının gecikmesine sebep olmu?tur.
[2]
Birinci Anzavur isyanının nedenleri arasında
Birle?ik Krallık
'ın tahriklerini rolu onde gelir.
Birle?ik Krallık
Mondros Mutarekesi
'nden sonra hakim vaziyete geldi?i Bo?azlar ve
Marmara Denizi
'ndeki mevcut durumunu korumak ve devam ettirmek,
Kuva-yi Milliye
'yi buralara yakla?tırmamak, burada bir tampon bolge meydana getirmek istiyordu.
[1]
Ayaklanmaların ba?lıca sebepleri:
[1]
Sivas Kongresi
sonrasında ?stanbul Hukumeti,
Kuva-yi Milliyecilerin
dine ve halifeye kar?ı oldukları propagandasıyla halkı kı?kırtıyordu. Eski bir jandarma subayı olan Anzavur Ahmed’i de Kuzey Ege ve Marmara bolgelerindeki direni?i kırmakla gorevlendirdi. Anzavur Ahmed Eylul 1919'da Biga, Gonen ve Manyas'ta Kuva-yi Milliye kar?ıtı calı?malara ba?ladı. 1 Ekim 1919'da ba?layan ayaklanmayla, 12 Kasım 1919'da silahlı adamlarıyla Susurluk'a girdi. Ama Kirmastı (
Mustafa Kemal Pa?a
) yakınlarında
Cerkes Ethem
kuvvetlerine yenildi.
Anzavur Ahmed, ?ubat 1920'de ikinci kez ayaklandı. Gavur ?mam adlı bir ba?ka ayaklanmacının denetimindeki
Biga
'yı us edindi. Ardından
Gonen
,
Manyas
,
Ulubat
,
Susurluk
,
Bandırma
ve
Karacabey
’i ele gecirdi.
Cerkes Ethem
ve
Dani?mentli ?smail Efe
komutasındaki
Kuva-i Seyyare
gucleri, zorlu bir sava?ın ardından 16 Nisan 1920'de Anzavur Ahmed’in kuvvetlerini da?ıttılar.
[1]
Bunun uzerine 19 Nisan’da
Karabiga
’ya kacan Anzavur oradan da bir Britanya gemisiyle
?stanbul
’a donmu?tur. Boylece,
Batı Cephesi
'nin olu?turulmasını ve Yunan i?galinin durdurulmasını geciktiren Anzavur Ayaklanması Nisan ayı sonunda kesin olarak bastırılmı? oldu.
Suleyman ?efik Pa?a
kendisine sonradan katılan Anzavur Ahmet ile anla?mazlı?a du?unce
?stanbul
’a donmu? ve Kuvayı ?nzibatiye’nin ba?ına Yarbay Senai gecmi?tir.
Kuvayı ?nzibatiye
’nin bu donemdeki amacı
Geyve
bo?azını alarak
Eski?ehir
istikametinin yolunu acmaktır. Bu amacla top ve makineli tufeklerle peki?tirilmi? 2.000 ki?ilik bir kuvvetle Geyve bo?azına taarruza karar verilmi?tir.
[2]
Anzavur Ahmet’in komutası altında 15-16-17 Mayıs’ta saldırılar gercekle?tirilmi?, her defasında geri puskurtulen Anzavur
Adapazarı
’ndan ayrılarak
?stanbul
’a donmu?tur.
[2]
23 Mayıs’ta yeniden temas edilen
Kuvayı ?nzibatiye
birlikleri a?ır bir yenilgiye u?ratılmı?, 3 subay, 40 kadar er esir edilmi?, 4 topla 4 makineli tufek ve cok sayıda malzeme ele gecirilmi?,
Sapanca
ve
Adapazarı
kurtarılmı?tır.
[2]
- ^
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
[1]
10 Aralık 2011 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
. Ataturk Ara?tırma Merkezi, Yrd. Doc. Dr. Orhan Hulagu:
Anzavur ?syanı
, Sayı 40, Cilt: XIV, Mart 1998
- ^
a
b
c
d
e
f
[2]
20 ?ubat 2014 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
. Dr. Yunus Kobal:
Milli Mucadelede ?c Ayaklanmalar
, Hacettepe Universitesi
- ^
Ataturk, Mustafa Kemal; Yavuz, Yılmaz (1950).
Nutuk
. Akis Kitap.
|
---|
Kavramlar
| |
---|
Milli uyanı?
| |
---|
Konular
| |
---|
Cepheler
| |
---|
Katliamlar
| |
---|
Konferanslar
ve antla?malar
| |
---|
Tarihyazımı
| |
---|
|