Andreas Yeoryu Papandreu
(
Yunanca
: Ανδρ?α? Γεωργ?ου Παπανδρ?ου, d. 5 ?ubat 1919 - o. 23 Haziran 1996),
Yunan
iktisatcı
ve
siyasetci
. 1981-1989 ve 1993-1996 arasında ba?bakanlık yaptı.
?ki kez ba?bakanlık yapmı? olan
Yorgo Papandreu
'nun en buyuk o?lu olarak
Sakız Adası
'nda dunyaya geldi.
Atina
'daki American College'ı bitirdikten sonra
Atina Universitesi
'nde hukuk o?renimi gordu. Diktator
Yannis Metaksas
'ın yarı-fa?ist yonetimi sırasında
Trockistlikle
suclanarak tutuklandı. Babasının mudahalesiyle serbest bırakılarak
ABD
'ye gitmesine izin verildi.
[1]
1943'te
Harvard Universitesi
'nde
ekonomi
dalında
doktora
derecesi aldı. 1944'te ABD vatanda?lı?ına gecti. Bir sure
ABD Deniz Kuvvetleri
'nde gorev yaptıktan sonra 1955-1963 arasında Harvard, Minnesota, California ve Berkeley universitelerinde ders verdi. 1951'de, Minnesota Universitesi'nde ders verirken tanı?tı?ı
gazetecilik
o?rencisi Margaret Chant'la evlendi. Ciftin bu evlilikten uc o?ulları ve bir kızları dunyaya geldi. Bu cocuklardan biri
Yorgo Papandreu
'dur.
Papandreou Hollanda'da 1968 yılında diktatorluk kar?ıtı gosterilerdeyken cekilmi? bir foto?raf
1959'da, Yunanistan ba?bakanı
Konstantin Karamanlis
'in Ekonomik Kalkınma ve Ara?tırma Programı'nın ba?ına gecmek icin davet etmesi uzerine ulkesine dondu. 1960'ta Atina Ekonomik Ara?tırmalar Merkezi ba?kanlı?ına ve Yunan Merkez Bankası danı?manlı?ına atandı. Babası Yunanistan ba?bakanı olunca ABD vatanda?lı?ından cıktı. Kısa sure sonra, 1964'te babasının do?um yeri Akaia'dan milletvekili secilerek parlamentoya girdi. Babasının ba?kanlı?ındaki Merkez Birli?i'nin
sol
kanadıyla yakın ili?kisi, parti icinde hızla yukselmesi ve onemli gorevlere getirilmesi ce?itli soylentilere yol acarak, 1965'te babasının hukumetinin du?mesinde onemli rol oynadı.
1967 Mayıs ayında yapılması ongorulen secimlerde babası Yorgo'nun (dolayısıyla kendisinin) iktidara gelmesi olasılı?ı, 21 Nisan 1967'de gercekle?en
Albaylar Darbesi
'ni hazırlayan etmenlerden biri oldu. Nisan 1967'deki
askeri darbenin
ardından tutuklanan Papandreu'nun, 8 ay hapis yattıktan sonra ABD yonetiminin en ust duzeyde baskısı sonucu, ulkesini terk etmesine izin verildi.
[1]
Avrupa'ya giderek
Stockholm
ve daha sonra
Toronto
'da ders verdi. Papandreu surgunde, Yunanistan'da geli?tirdi?i sosyal demokrat goru?leri terkederek Ucuncu Dunya ulkelerinde rastlanan radikal, milli kurtulu?cu goru?lere yoneldi. Albaylar Darbesi oncesinde ABD'nin Yunan ic politikasına yaptı?ı mudahalelere ve ABD'nin sevilmeyen, beceriksiz ve acımasız bir askeri rejime destek vermesine kar?ı duydu?u ofkeyi
Namlunun Ucundaki Demokrasi
(1971;
Democracy At Gunpoint
) adlı kitabında dile getirdi.
Papandreu,
NATO
ile
AET
'nin, Avrupa'da
II. Dunya Sava?ı
sonrasında kurulan bu ilk askeri diktatorlu?e kar?ı takındı?ı tutumdan da buyuk hayal kırıklı?ı duydu. Albaylar Cuntası'na kar?ı PAK (Pan-Helenik Kurtulu? Hareketi) adını alan bir direni?i orgutledi. Ama "cuntanın yıkılması" ve yerine "sosyal demokrat de?il sosyalist ve demokratik" bir Yunanistan'ın kurulması ca?rıları pek kar?ılık gormedi?i gibi, "maksimilist" cizgisinden oturu, Yunan surgunlerin bir araya gelerek diktatorlu?e kar?ı geni? bir cephe olu?turmalarını engelledi.
1974'te Albaylar Cuntası'nın devrilmesi uzerine Yunanistan'a dondu. Papandreu kendi orgutu PAK ile "Demokratik Savunma" adlı bir di?er orgutun birle?mesinden olu?an sol e?ilimli
Panhelenik Sosyalist Hareket
'in (PASOK) kurulu?unu ilan etti. Ate?li bir
sosyalist
soylemle esas olarak
Turkiye
'yi hedef alan koyu milliyetcili?i birle?tiren Papandreu, ba?arının formulunu burada buldu.
[1]
1974 secimlerinde yuzde 14 oy alan PASOK, 1981'de yuzde 48 oyla parlamentodaki 300 sandalyeden 172'sini kazanarak iktidara geldi. Boylece Papandreu Yunanistan'ın ilk
sosyalist
ba?bakanı oldu.
Secim kampanyası sırasında Yunanistan'ın
NATO
'dan cıkmasını ve
Avrupa Ekonomik Toplulu?u
'na uyelik ba?vurusunun geri alınmasını savunan Papandreu iktidara gelince daha ılımlı politikalar izledi. Ba?bakanlı?ı sırasında evlilik ve dinle ilgili bazı liberal yasalar cıkarıldı; yeni aile yasalarıyla kadının toplumdaki konumu duzeltildi, ulusal sa?lık sigortası kuruldu, yonetimin merkezi yapısını bir olcude de olsa kıracak duzenlemelere gidildi. Ama Yunanistan'daki ABD askeri uslerine ili?kin anla?manın suresi 1988'e de?in uzatıldı ve Yunanistan NATO'ya katıldı.
Pragmatik politikalarının yanı sıra ABD kar?ıtı soylemi sayesinde halkın deste?ini kazanan Papandreu, partisinin 1985 ve 1988 secimlerinde co?unlu?u elde etmesi uzerine ba?bakanlık gorevini surdurdu. Ba?langıcta Turkiye'ye kar?ı katı bir politika izlediyse de sonradan bu politikasını de?i?tirdi. Yunanistan'ın 1987'de
Ege Denizi
'nde
petrol
arama calı?malarını ba?latması nedeniyle gerginle?en ili?kiler, Papandreu ve
Turgut Ozal
'ın 1988'de
?svicre
'nin
Davos
kentinde bulu?malarıyla bir yumu?ama donemine girdi.
Papandreu'nun 1989'da ABD asıllı e?i Margaret Papandreu'dan ayrılarak kendisinden 36 ya? kucuk olan Dimitra Liani ile evlenmesi kamuoyunda geni? yankılar yarattı. Papandreu'nun onde gelen politikacı, asker ve burokratların telefonlarını dinletti?i soylentileri, hukumet uyelerinin adının Koskotas Skandalına karı?ması, PASOK'un Haziran 1989'da yapılan secimleri yitirmesinde onemli rol oynadı. Aralık 1989'da yinelenen secimlerde de hicbir parti co?unlu?u sa?layamadı. PASOK'un da bakan verdi?i gecici bir koalisyon hukumeti kuruldu. Nisan 1990'daki secimlerde co?unlu?u
Yeni Demokrasi Partisi
elde etti.
Ekim 1993'te yapılan erken secimleri PASOK'un kazanması uzerine yeniden ba?bakan oldu. ?kinci doneminde ilerleyen ya?ı yuzunden daha cok kendi sa?lık sorunlarıyla u?ra?tı. Kasım 1995'te bobrek yetmezli?i ve kalp hastalı?ı nedeniyle hastaneye kaldırıldı. 15 Ocak 1996'da sa?lık nedenleriyle ba?bakanlıktan cekildi ve aynı yıl icinde ya?amını yitirdi.