한국   대만   중국   일본 
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi - Vikipedi

Sincan Uygur Ozerk Bolgesi

Cin Halk Cumhuriyeti'nde ozerk bolge

Sincan veya ?incan Uygur Ozerk Bolgesi ( Cince (basitle?tirilmi?) : 新疆?吾?自治? ; Cince (geleneksel) : 新疆維吾爾自治區 ; pinyin : X?nji?ng Weiwu'?r Zizhiq? ; Uygur Arap yazısı : ?????? ?????? ???????? ?????? ; Uygur Latin yazısı : Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni ; Rusca : Синьцзян, Sin'tsyan), Turkiye Turkcesinde yazılmı? resmi Cin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Ozerk Bolgesi veya sadece Xinjiang olarak gecer, [4] [5] [6] [7] Cin 'in kuzeybatısında bulunan bir ozerk bolge . Guneyde Tibet Ozerk Bolgesi , guney do?uda Cinghay ve Gansu eyaletleri, do?uda Mo?olistan , kuzeyde Rusya , kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan , Tacikistan , Afganistan , Pakistan ve Hindistan kontrolundeki Ke?mir bolgesiyle kom?udur. 1.664.897,17?km² yuzolcumu ile Cin Halk Cumhuriyeti'nin en geni? idari bolgesidir . Ba?kenti Urumci , resmi dilleri Uygurca ve Standart Cincedir .

Sincan Uygur Ozerk Bolgesi
Cince ?: 新疆?吾?自治?
X?nji?ng Weiwu'?r Zizhiqu
Uygurca ?: ?????? ?????? ???????? ??????
Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni
Kısaltmalar: 新   ( pinyin : X?n)
شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى Shincang Uyghur Aptonom Rayoni bu haritada renklendirilmiştir.
Adın kokeni 新, x?n ? yeni
疆, ji?ng ? sınır
"Yeni sınır"
?dari birim turu Ozerk bolge
Ba?kenti
(ve en buyuk ?ehri)
Urumci
CKP ?Komitesi?Sekreteri Ma Xingrui ( ??瑞 )
Vali Erkin Tuniyaz ( ?????? ??????? )
Yuzolcumu 1 664 897.17 [1] km² (1.)
Nufusu (2020)
?- Nufus yo?unlu?u
25.852.345 [2] (24.)
11.8 ki?i/km² (29.)
GSY?H ( 2015 )
?- ki?i ba?ına
CNY ?427.4 milyar (25.)
CNY ?19.798 ( 21. )
?GE ( 2015 ) 0.774?( orta )?(21.)
Ba?lıca etnik gruplar

Kaynak : 2021 Nufus Sayımı [3]

?l duzeyi 14
?lce duzeyi 99
Belde duzeyi 1005
ISO 3166-2 CN-
Resmi websitesi
http://www.xinjiang.gov.cn  (Cince)

Mancuların kurdu?u Cing Hanedanı Qianlong doneminde "Yeni Sınır" anlamına gelen "Shinkyang ( Xinjiang )" ( Mancu dilinde "Ice Jecen" ???
?????
) adı verilmi?tir. Ancak bu isim kimi zaman ele?tirilmekte, " Do?u Turkistan " ya da "Cin Turkistanı" gibi isimlerin kullanılması savunulmaktadır. Cin Halk Cumhuriyeti hukumeti ise bu tur isimlerin kullanılmasını ayrılıkcılık veya Pan-Turkizm olarak nitelemektedir. [8]

Bu bolgede Uygurlar , Han Cinlileri , Kazaklar , Huiler , Tacikler ve bircok di?er farklı halk ya?amaktadır.

Tarihce

de?i?tir

Hiung-nu Han Hanedanı Catı?ması

de?i?tir

Cin’in Han Hanedanı (MO 206 ? 220) doneminde bolge merkezi Mo?olistan steplerinde bulunan Hiung-nuların hakimiyeti altında bulunmaktaydı. MO 2. yuzyılda Cin bolgedeki yerel devletlerle Hiung-nu kar?ı ittifak olu?turmak amacıyla ilk defa Zhang Qian adında bir elciyi batıya gondermi?tir. Bundan sonra bolgenin hakimiyeti icin Han Hanedanı ve Hiung-nu'lar arasında ba?layan uzun mucadele Cin'in lehine sonuclandı. MO 60 yılında Han Hanedanı bugunku Bayin'gholin Mo?ol Ozerk ?li yakınlarındaki Vuley’de (??/烏壘) kurulan Batı bolgeleri genel valili?i'ne (西域都?府/西域都護府) ba?lanarak Cin himayesine girmi?tir; Cin buradan ba?layarak batıdaki Pamir Da?ları 'na kadar uzanan bolgeyi kontrolu altında tutmaktaydı.

Cin’de Wang Mang karı?ıklıklarının ya?andı?ı donemde Vilayette isyanlar ba? gosterdi ve 13 yılında bu bolge tekrar Hun hakimiyetine dondu. Daha sonra bolgeye defalarca sefer duzenleyen Han Hanedanı 74-76, 91-107 yılları arasında ve 123’ten sonra vilayet yonetimini tekrar kurdu. Han Hanedanı’nın devrilmesinin ardından Batı bolgeleri genel valili?i Vey Hanedanı (265’e kadar) ve Batı Jin Hanedanı (265’ten sonra) tarafından devam ettirildi.

4. ? 6. yuzyıllar arası

de?i?tir

4. yuzyıldan ba?layarak kuzeyden gelen gocebe akınlarına maruz kalan Batı Jin Hanedanı yıkılınca Kuzeybatı Cin’de Be? Barbar Onaltı Krallık denilen donemde Han Cinlisi olmayan halklar tarafından ce?itli krallıklar kuruldu. Bunlardan Qian Liang , Qian Qin , Hou Liang ve Batı Liang , Batı bolgeleri genel valil?i egemenli?i altına almaya calı?tı. Sonunda Kuzey Cin’i egemenli?i altında birle?tiren Kuzey Vey Hanedanı bugunku Do?u Turkistan’ın guneydo?usunu hakimiyeti altına aldı. Batı bolgeleri ise Shule, Yutian, Guizi ve Qiemo gibi yerel devletlerin elinde kalmı?tı; buna kar?ılık Turpan cevresindeki orta bolgeler Kansu merkezli Kuzey Liang krallı?ının ardılı olan Gaochang’ın kontrolu altındaydı.

 
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi Ba?kenti Urumci
 
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi'nin illerine gore Uygur oranı [9]
 
Sincan'da bolgelerine gore nufusun co?unlu?unu olu?turan etnik grupları gosteren harita.
 
Hotan 'da bir Uygur kız cocu?u

Gokturk Ka?anlı?ı

de?i?tir

5. yuzyılın sonlarına do?ru bolgeye giren Tuyuhun ve Rouran boyları bu bolgedeki Cin egemenli?ine son verdi. 6. yuzyılda Rouran hakimiyeti altındaki Altay bolgesinde Gokturkler tarih sahnesine cıktı. 1 yuzyıl icerisinde Rouranları yenerek nufuzu batıda Aral Denizi , do?uda Baykal Golunu a?an ve tum Orta Asya ’yı kapsayan geni? bir Gokturk ?mparatorlu?u kurdular. Ka?anlı?ı 583'te do?u ve batı olmak uzere ikiye ayrıldı; bu bolge Batı Gokturk Ka?anlı?ı 'nın egemenli?inde kaldı. 609 yılında Cin'in Sui Hanedanı Tuyuhunları yenerek guneydo?u Do?u Turkistan 'ı ele gecirdi.

Tang Hanedanı ve Hanlıklar

de?i?tir

Cin’de 618 yılında kurulan Tang Hanedanı bolgede hızlı bir yayılma gostermi?tir. 620'ler ve 630'lardan ba?layarak Gokturkler uzerinde baskısını arttıran Tang Cin’i 657’de Batı Gokturk Ka?anlı?ı’nın yıkılmasına yol acmı?tır. Bu donemde Anxi genel valili?i'ne (安西都?府/安西都護府; "huzurlu + batı ?ehir + koruma + merkez") ba?lanmı?tı. Ancak bu vilayet Tang Hanedanının sonuna kadar varlı?ını surdurememi?tir. 8. yuzyıldaki Anshi ?syanı doneminde, Tibet Tang Hanedanı 'nın bu bolgeden Yunnan ’a kadar olan geni? bir bolumunu ele gecirmi?ti. Bundan sonra Do?u Turkistan ’ın guneyi Tibet’in kontrolune girerken, bolgenin kuzey kısmı Uygur Ka?anlı?ı ’nın hakimiyetine girdi.

9. yuzyılın ortalarında Tibet ve Uygur Ka?anlı?ı zayıflamaya ba?ladı. Ce?itli Turk boylarının olu?turdu?u Karahanlılar 10. ve 11. yuzyıllarda Batı Xinjiang’ın kontrolunu ele gecirdi. Bu arada 840'ta Uygur Ka?anlı?ı 'nın Kırgızlar tarafından parcalanmasından sonra kimi Uygur boyları bugunku Turfan ve Urumci cevresine yerle?ir. Burada kurulan Uygur devleti kimi zaman ce?itli devletlerin himayesine girse de 13. yuzyıla kadar Do?u Turkistan’ın do?usuna hukmetmi?tir. Kimi ara?tırmacılar Karahanlılar ve Uygurların arasındaki benzerliklere de?inmektedir. Uygurlar da islam dinini secerek do?uda ya?ayan halkların dinlerine girmediler cunku onların dinlerini secerlerse kendi oz benliklerini yitireceklerini biliyorlardı.Bu yuzden kendisi gibi Turk olan Karahanlılara uymu?lardır.

1132'de, Mancurya 'daki Kitan ’nın ardılları Kuzey Cin'deki Jurchen'lerin baskısından kacarak bu bolgeye girmi?tir. Burada Karahıtay Hanlı?ı’nı kurarak Tarım Havzasının buyuk bolumunu 13. yuzyıla kadar hakimiyetleri altında tutmu?lardır.

Ustten saat yonunde:

Mo?ol donemi

de?i?tir

Mo?olistan ’ın hakimiyeti altında birle?tiren Cengiz Han batıya do?ru ilerlemeye ba?ladı?ında Uygur devleti 1209’da Mo?ollara ittifak teklif eder. Cengiz Han ’a vergi ve asker vermeyi oneren Uygurlar, buna kar?ılık Turfan - Urumci bolgesinin egemenli?ini elinde tutmayı ba?arır. 1218'de Cengiz Han Kara Hıtay devletini yıkar. Kara Hıtay'ın ?slamiyete kar?ı baskıcı tutumları nedeniyle Cengiz Han Ka?gar bolgesinde bir kurtarıcı olarak kar?ılanır.

Cengiz Han ’dan sonra Mo?ol ?mparatorlu?u o?ulları arasında payla?ılır. Bu bolge ise Ca?atay Hanlı?ı ’nın payına du?mu?tur. Ancak Mo?olistan ve Cin'deki Yuan Hanedanı di?er Mo?ol Hanlıkları burada hak iddia eder. 15. yuzyılda Ca?atay Hanlı?ı parcalanır; Gulca , Yarkand ve Turfan 'da hukumdarlık kurulur.

17. yuzyılda Cungarlar ( Oyratlar , Kalmıklar ) bolgede bir ?mparatorluk kurar. Bunlardan Kalmıklar egemenliklerini Cin Seddinden Don Nehri 'ne, Himalayalar ’dan Sibirya ’ya kadar geni?letir.

Mancu ?mparatorlu?u

de?i?tir

Cin’de Mancular tarafından kurulan Cing Hanedanı 18. yuzyılın ortalarında bolgenin hakimiyetini Cungarlar’ın elinden alır. Cing Hanedanı, Tarım Havzası ve Cungarya bolgesinde kendine ba?lı kucuk hanlıklar olu?turmak ister. Ancak 1758-1759 yıllarında cıkan isyanlar uzerine bu planını de?i?tirerek direkt merkeze ba?lı bir askeri yonetim kurar. ?ki bolge birle?tirilerek Gulca ’daki ?li Generali 'nin yonetimine verilir.

Dungan ?syanı

de?i?tir

19. yuzyılın ortalarında Rus Carlı?ı Cin’in kuzey bolgelerine baskısını arttırır. Afyon Sava?ı , Taiping ?syanı gibi karı?ıklıkların icinde bulunan Cin’in uc karakollardaki etkinli?i buyuk olcude kısıtlanmı?tır. 1864’te Do?u Turkistan’da Cinli Muslumanların ( Huiler ) ve Uygurların ba?lattı?ı geni? caplı isyanlar bolgede Cin egemenli?inin kalkmasına neden olur.

Ka?gar Emirli?i

de?i?tir

1865’da kom?u Hokand Hanlı?ından Yakub Beg Ka?gar ’a girer ve ardından gelen altı yıl boyunca neredeyse tum Do?u Turkistanı’ı ele gecirir. Ancak 1871’de karga?adan yararlanan Ruslar Gulca dahil olmak uzere zengin ?li nehri vadisini i?gal eder. Cing Hanedanı generali Zuo Zongtang 1875-1877 arasında bolgenin kontrolunu tekrar ele gecirerek Yakub Beg'in hakimiyetine son verir.

Sincan Eyaleti

de?i?tir

1881’de diplomatik cabalarla Gulca bolgesi geri alınır. 1884’te Cing Hanedanı Sincan Eyaleti 'ni (新疆省) kurarak burayı Cin idari sistemine ba?lar.

Cing Hanedanının Ardından

de?i?tir

1912’de Cing Hanedanının yerini Cin Cumhuriyeti alır. Sincan’daki Qing valisi Yuan Dahua kacarak yerini Yang Zengxin (?增新/楊增新)'e bırakır. Sincan’ın Cin Cumhuriyetine devrini gercekle?tiren Yang Zengxin 1928'daki olumune kadar bolgenin valisi olarak kalır.

 
Gok Bayrak Do?u Turkistan Cumhuriyeti'nde kullanılan bayrak, gunumuzde Do?u Turkistan ba?ımsızlık hareketinin sembolu olarak kullanılmaktadır. Kullanımı Cin'de yasaklanmı?tır.

Do?u Turkistan ?slam Cumhuriyeti

de?i?tir

1930’larda patlak veren isyanlar 1933'te Ka?gar’da Birinci Do?u Turkistan Cumhuriyeti ( Do?u Turkistan ?slam Cumhuriyeti )'nin ilanıyla sonuclanır. Kısa sureli Do?u Turkistan ?slam Cumhuriyeti'nin ardından Cinli bir sava?beyi olan Sheng Shicai (盛世才) Do?u Turkistan’ın kontrolunu ele gecirir.

Do?u Turkistan Cumhuriyeti

de?i?tir

1944-1949 arasında Sincan’ın kuzeyinde bugunku ?li Kazak Ozerk Bolgesi'nde Sovyetler Birli?i 'nin deste?iyle ?kinci Do?u Turkistan Cumhuriyeti kurulur. Do?u Turkistan Cumhuriyeti 1949’da Halk Kurtulu? Ordusu ’nun Sincan’a girmesiyle birlikte sona erer.

1954'te kurulan Sincan Uretim ve ?n?aat Kolordusu bolgenin Hanla?tırmasına yardımcı olmaktadır. 1 Ekim 1955'te Sincan Eyalet statusunden cıkarılarak Ozerk Bolge olarak ilan edilir.

Temmuz 2009 Urumci Olayları

de?i?tir

5 Temmuz 2009 gunu Urumci 'de ba?layan olaylardır. 25/26 Haziran 2009 tarihinde resmi kaynaklara gore iki Uygur'un hayatını kaybetti?i olayları protesto etmek icin toplanan Uygurlar ile buna tepki gosteren ve Cin 'in en kalabalık etnik grubu olan Han 'ların kar?ı kar?ıya geldi?i olaylarda, resmi kaynaklara gore 197 ki?i hayatını kaybetmi?, 1.721 ki?i yaralanmı?tır. Dunya Uygur Kurultayı lideri Rabia Kadir ise, Washington 'da yaptı?ı acıklamada "Edindi?imiz bilgilere gore olu sayısı 1000'in uzerinde, kimileri de 3 bin rakamını telaffuz ediyor" demi?tir. [ kaynak belirtilmeli ]

Suregelen gerginlikler

de?i?tir

Cin ’in Do?u Turkistan siyaseti ce?itli cevreler tarafından ele?tirilmektedir. Uluslararası ?nsan Hakları orgutleri ve ba?ımsızlık taraftarları Cin Halk Cumhuriyeti’nin bolgedeki Han Cinlisi olmayan kulturleri baskı altında tutuyor olmasını ele?tirirler. Buna kar?ılık Sincan’da ya?ayan bircok Han Cinlisi yerli etnik grupların kayrıldı?ı, kendilerine kar?ı ayrımcılık yapılmakta oldu?unu soyler. 1949’dan beri bolgede bircok defa etnik catı?malar meydana gelmi?tir. Ayrıca Cin 'in Lop Nur golu ( Lop-Nur nukleer test alanı ) civarlarında nukleer denemeler yaptı?ı soylenmektedir. 1990’ların sonundan 2008 ba?ına kadar olan donemde durum goreceli olarak sakin olmu?tur. 2008 yılı Mart ayında Do?u Turkistan 'daki Muslumanlar ve Tibet 'teki Budistler , A?ustos ayında Pekin 'de yapılacak 2008 Yaz Olimpiyatları dolayısıyla, kendilerinin Cin i?gali altında olduklarını ce?itli eylemlerle Dunya halklarına hatırlatmaya ba?lamı?lardır. [10]

Co?rafya ve jeoloji

de?i?tir

Sincan, Cin Halk Cumhuriyeti’nin en buyuk idari bolgesidir; Cin’in toplam yuzolcumunun altıda birinden fazlasını kaplar. Bolge Tianshan Da?ları ( Tanrı Da?ları ) tarafından iki havzaya bolunmu?tur: Cungarya Havzası ve Tarım Havzası. Sincan’ın (aynı zamanda Cin’in) en alcak noktası deniz seviyesinin altında 155 metredir. En yuksek noktası ise, 8611 metre ile Ke?mir sınırında yer almaktadır.

Biyolojik kaynaklar

de?i?tir

Bolgede 699 yabanıl hayvan turu ya?amaktadır. Bu turlerin 137'si memeli, 85'i balık, 45'i surungen, yedisi ise amfibik sınıflara aittir [11] Dort binin uzerinde bitki turu barındıran bolge, aynı zamanda ekonomik de?eri olan bitki turlerine de sahiptir. [11]

Onemli nehirler

de?i?tir

Do?u Turkistan'ın deniz kıyılarından uzak kalması ve yuksek da?larla cevrilmi? olması, colle?mesine sebep olmu?tur. Bu yuzden de kurak bir iklime sahiptir.

Do?al ya?am

de?i?tir

Kırgızistan , guney Kazakistan , Tacikistan ve Sincan (Do?u Turkistan) icindeki Orta Asya da?larında , do?al ortamda yabani bir elma turu Malus sieversii ( Uygurca : ?????? ???? ??????? , shinjang yawa almisi , шин?а? йава алмиси; 新疆野?果 xin jiang ye ping guo ) yeti?ir. [12] [13]

Sincan Merinos koyun ( Uygurca : ?????? ??????? ?????? ??? , shinjang inchike yungluq qoy , шин?а? инчик? йу?лу? ?ой)'larından di?er merinos turleri co?almı?tır. ?nce-yunu ve govde a?ırlı?ı olmak uzere iki amacla uretilen bir koyun cinsidir. [14] [15]

Yangihissar , Kertenkeleler alt takımından olan geckogillerden birine ismini verdi?i, Yangihissar gecko ( Cyrtopodion elongatus ) tum do?u Cin boyunca gorulur. [16]

Xinjiang Juniper ( Sincan ardıcı ) denilen " Juniperus pseudosabina ", "Juniperus semiglobosa" ve "Juniperus turkestanica" gibi ardıc turleri yeti?ir.

?dari yapılanma

de?i?tir
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi'nin ?dari Bolumleri
Bolum kodu [17] ?sim Cince
Pinyin
Uygurca
Uygur Latin yazısı
Alan
(km 2 )
Nufus
(2020 Nufus
Sayımı) [2]
Merkez ?lce duzeyi bolumler [18]
Semtler ?lce duzeyi ?ehirler ?lceler Ozerk ilceler
650000 Sincan Uygur Ozerk Bolgesi 新疆?吾?自治?
X?nji?ng Weiwu'?r Zizhiq?
?????? ?????? ???????? ??????
Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni
1.631.585,11 25.852.345 Urumci ?ehri 13 28 60 6
? ?l duzeyi ?ehirler ?
650100 Urumci ?ehri ??木?市
W?l?muqi Shi
??????? ??????
Urumchi Shehiri
13.783,10 4.054.369 Tanrı Da?ı Buca?ı 7 1
650200 Karamay ?ehri 克拉?依市
Kel?m?y? Shi
??????? ??????
Qaramay Shehiri
7.733,91 490.348 Karamay Buca?ı 4
650400 Turfan ?ehri 吐?番市
T?l?f?n Shi
?????? ??????
Turpan Shehiri
69.759,31 693.988 Karahoca Buca?ı ?[ en ] 1 2
650500 Kumul ?ehri 哈密市
H?mi Shi
????? ??????
Qumul Shehiri
137.222,30 673.383 ?virgol Buca?ı ?[ en ] 1 1 1
? Ozerk iller ?
652300 Sanci Hui Ozerk ?li 昌吉回族自治州
Ch?ngji Huizu Zizhizh?u
????? ????? ???????? ????????
Sanji Xuyzu Aptonom Oblasti
73.484,64 1.613.585 Sanci ?ehri 2 4 1
652700 Bortala Mo?ol Ozerk ?li 博?塔拉蒙古自治州
Bo'?rt?l? M?ngg? Zizhizh?u
??????? ?????? ???????? ????????
Bortala Mongghul Aptonom Oblasti
24.862,88 488.198 Bortala ?ehri 2 2
652800 Bayangolin Mo?ol Ozerk ?li 巴音郭楞蒙古自治州
B?y?ngu?leng M?ngg? Zizhizh?u
?????????? ?????? ???????? ????????
Bayingholin Mongghul Aptonom Oblasti
471.480,28 1.613.979 Korla ?ehri 1 7 1
653000 Kızılsu Kırgız Ozerk ?li 克孜勒?柯?克孜自治州
Kez?les? K?'?rkez? Zizhizh?u
??????? ?????? ???????? ????????
Qizilsu Qirghiz Aptonom Oblasti
69.845,80 622.222 Atu? ?ehri 1 3
654000 ?li Kazak Ozerk ?li 伊犁哈?克自治州
Y?li H?sake Zizhizh?u
???? ????? ???????? ????????
Ili Qazaq Aptonom Oblasti
56.522,92 2.848.393 Gulca ?ehri 3 7 1
? ?ller ?
652900 Aksu ?li 阿克?地?
?kes? Diq?
????? ????????
Aqsu Wilayiti
127.816,66 2.714.422 Aksu ?ehri 2 7
653100 Ka?gar ?li 喀什地?
K?shi Diq?
?????? ????????
Qeshqer Wilayiti
111.398,39 4.496.377 Ka?gar ?ehri 1 10 1
653200 Hotan ?li 和田地?
Hetian Diq?
????? ????????
Hoten Wilayiti
248.059,54 2.504.718 Hotan ?ehri 1 7
654200 Tarbagatay ?li 塔城地?
T?cheng Diq?
?????????? ????????
Tarbaghatay Wilayiti
94.868,65 1.138.638 Cocek ?ehri 3 3 1
654300 Altay ?li 阿勒泰地?
?letai Diq?
?????? ????????
Altay Wilayiti
117.709,61 668.587 Altay ?ehri 1 6
? Sincan Uretim ve ?n?aat Kolordusu yonetimi altındaki alanlar ?
659001 Shihezi ?ehri 石河子市
Shihez? Shi
??????? ??????
Shixenze Shehiri
457,11 635.582 Hongshan Buca?ı ?[ zh ] 1
659002 Aral ?ehri 阿拉?市
?l?'?r Shi
????? ??????
Aral Shehiri
3927,10 166.205 Jinyinchuan Lu Buca?ı ?[ zh ] 1
659003 Tom?uk ?ehri ?木舒克市
Tumush?ke Shi
?????? ??????
Tumshuq Shehiri
1914,12 147.465 Jinxiu Buca?ı ?[ zh ] 1
659004 Vujyacu ?ehri 五家渠市
W?ji?qu Shi
??????? ??????
Wujyachu Shehiri
740,14 72.613 Renmin Lu Buca?ı ?[ en ] 1
659005 Beitun ?ehri 北屯市
B?itun Shi
?????? ??????
Beatun Shehiri
1022,64 76.300 Beitun Kasabası ?[ zh ] 1
659006 Ba?egim ?ehri ???市
Ti?mengu?n Shi
???????? ??????
Bashegym Shehiri
590,25 50.000 Xingjiang Lu
(?疆路)
1
659007 Ko?okuz ?ehri ?河市
Shu?nghe Shi
???????? ??????
Qoshoguz Shehiri
742,18 53.800 Hongxing Erlu
(?星二路)
1
659008 Kokdala ?ehri 可克?拉市
K?kedal? Shi
??????? ??????
Kokdala Shehiri
995,30 75.000 Xingfu Lu
(幸福路)
1
659009 Kurumka? ?ehri 昆玉市
K?nyu Shi
???????? ??????
Qurumqash Shehiri
687,13 47.500 Kunyu Dadao Yuzao Lu
(昆玉大道玉?路)
1
659010 Huyanghe ?ehri 胡?河市
Huyanghe Shi
??????? ??????
Xuyangxe Shehiri
677,94 - Guangming Donglu
(光明?路)
1
659011 Yeni Yıldız ?ehri ?[ zh ] 新星市
X?nx?ng Shi
???? ?????? ??????
Yengi Yultuz Shehiri
- Lanxin Donglu
(?新?路)
1

Onemli ?ehirler

de?i?tir

Nufusu ve etnik yapısı

de?i?tir
Xinjiang'daki etnik gruplar (2015)
Kaynak: 2015 Nufus Sayımı? [19]
Etnik grup Sayı Yuzde oran
Uygurlar (維吾爾族 Weiw?'?rzu) 10.019.758 46,42%
Hanlar (漢族 Hanzu) 8.416.867 38,99%
Kazaklar (哈薩克族 H?s?kezu) 1.514.814 7,02%
Huiler (回族 Huizu) 980.359 4,54%
Kırgızlar (柯爾克孜族 K?'?rkez?zu) 189.309 0,88%
Mo?ollar (蒙古族 M?ngg?zu)
Don?ianlar (東?族 D?ngxi?ngzu)
Daurlar (達斡爾族 Dawo'?rzu)
179.615 0,83%
Tacikler (塔吉克族 T?jikezu) 39.493 0,21%
Sibolar (錫伯族 X?bozu) 42.790 0,20%
Mancular (滿族 M?nzu) 26.195 0,11%
Tujialar (土家族 T?ji?zu) 15.787 0,086%
Ozbekler (烏孜別克族 W?z?biekezu) 16.669 0,066%
Ruslar (俄羅斯族 Eluos?zu) 11.672 0,048%
Miaolar (苗族 Miaozu) 7.006 0,038%
Tibetliler (藏族 Zangzu) 6.153 0,033%
Zhuanglar (壯族 Zhuangzu) 5.642 0,031%
Tatarlar (塔塔爾族 T?t?'?rzu) 4.883 0,024%
Salarlar (撒拉族 S?l?zu) 3.762 0,020%
Di?erleri 129.190 0,600%

Xinjiang, nufus acısından ce?itli bir yer ve bircok farklı ulus barındırmaktadır. Sa?daki tabloda Cin Hukumeti'nin resmi olarak tanıdı?ı farklı milletlerin Xinjiang'daki nufus sayıları gosterilmektedir.

Ayrıca bakınız

de?i?tir

Kaynakca

de?i?tir
  1. ^ " 新疆 ? 中?政府? (Xinjiang ? Chinese Government Network)" . 8 Ekim 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 7 Kasım 2014 .  
  2. ^ a b "新疆?吾?自治?第七次全?人口普?公?(第二?)" . 新疆?吾?自治???局 . 14 Haziran 2021 . Eri?im tarihi: 14 Haziran 2021 .  [ olu/kırık ba?lantı ]
  3. ^ "Statistical Yearbook of Xinjiang in 2021" . 21 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 29 Mart 2022 .  
  4. ^ "Sayın Buyukelcimiz Cin'in Xinjiang Uygur Ozerk Bolgesi'nin ?nsan Haklarında Kaydetti?i ?lerleme ve Edindi?i Ba?arılar Hakkında Gazetecinin Sorusuna Verdi?i Cevap" . Cin Halk Cumhuriyeti Ankara Buyukelcili?i . 26 ?ubat 2019. 14 Temmuz 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 Temmuz 2019 .  
  5. ^ "Sayın Aierken Tuniyazi Deniza?ırı Cinliler ile Goru?tu" . Cin Halk Cumhuriyeti ?stanbul Ba?konsoloslu?u . 10 Temmuz 2019. 14 Temmuz 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 Temmuz 2019 .  
  6. ^ "Xinjiang'a Genel Bakı?" . China Radio International Turkce. 16 Mart 2016. 14 Temmuz 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 Temmuz 2019 .  
  7. ^ "Cin'in Xinjiang" . Cin'in Xinjiang. 24 Temmuz 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 24 Temmuz 2019 .  
  8. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 16 Temmuz 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Nisan 2008 .  
  9. ^ "Do?u Turkistan Etnik Nufus Sayımı" . 2018. 11 Ekim 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 29 Mart 2022 .  
  10. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 22 Mayıs 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 8 Nisan 2008 .  
  11. ^ a b "Do?al Kaynaklar" (?ngilizce). Cin ?nternet Bilgilendirme Merkezi. 15 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Nisan 2017 .  
  12. ^ Malus sieversii 17 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (?ngilizce)
  13. ^ World Conservation Monitoring Centre (1998). Malus sieversii 21 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (?ngilizce)
  14. ^ "Xinjiang Fine Wool (pronounce as "Shin-Jang" (Xinjiang Merino)" . 28 Eylul 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 22 Haziran 2019 .  
  15. ^ Xinjiang Reclamation Science Institute, Shihezi 832001, P.R.China
  16. ^ [1] 12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (?ngilizce)
  17. ^ "中?人民共和??以上行政??代?" . 中?人民共和?民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 8 Mart 2020 .  
  18. ^ 中?人民共和?民政部 (August 2014). 《中?民政??年?2014》 . 中???出版社. ISBN  978-7-5037-7130-9 .  
  19. ^ "Xinjiang 新疆" . The China Story . Australian Centre on China in the World. 28 Haziran 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Temmuz 2017 .  

Dı? ba?lantılar

de?i?tir
Cin Sincan Uygur Ozerk Bolgesi yonetim birimleri Ba?kent : Urumci  
?l duzeyi ?ehir , ?l , Ozerk il ?lce duzeyi ?ehir , ?lce , Ozerk ilce , Bucak
Urumci Tanrı Da?ı Buca?ı | Sayba? Buca?ı | Yeni?ehir Buca?ı | ?uymogu Buca?ı | Tudun Haba Buca?ı | Tapanceng Buca?ı | Mitung Buca?ı | Urumci ?lcesi
Karamay Karamay Buca?ı | Mayda? Buca?ı | Cerenbulak Buca?ı | Orku Buca?ı
Turfan ?li Turfan | Toksun ?lcesi | Pican ?lcesi
Kumul ?li Kumul (?ehir) | Ara Turuk ?lcesi | Barkol Kazak Ozerk ?lcesi
Hotan ?li Hotan (?ehir) | Hotan ?lcesi | Lop ?lcesi | Niya ?lcesi | Guma ?lcesi | Cira ?lcesi | Keriye ?lcesi | Karaka? ?lcesi
Aksu ?li Aksu (?ehir) | Onsu ?lcesi | ?ayar ?lcesi | Bay ?lcesi | Avat ?lcesi | Kucar ?lcesi | Kelpin ?lcesi | Toksu ?lcesi | Ucturfan ?lcesi
Ka?gar ?li Ka?gar | Maralbe?i ?lcesi | Poskam ?lcesi | Feyzivat ?lcesi | Ka?ılık ?lcesi | Yopur?a ?lcesi | Ka?gar Yeni?ehir ?lcesi | Mekit ?lcesi | Yengisar ?lcesi | Yarkent ?lcesi | Ka?gar Kuna ?ehir ?lcesi | Ta?kurgan Tacik Ozerk ?lcesi
Kızılsu Kırgız Ozerk ?li Atu? ?lcesi | Akto ?lcesi | Ulu?cat ?lcesi | Akci ?lcesi
Bayangolin Mo?ol Ozerk ?li Korla (?ehir) | Hocing ?lcesi | Lopnur ?lcesi | Ho?ut ?lcesi | Cercen ?lcesi | Ba?ra? ?lcesi | Bugur ?lcesi | Cakılık ?lcesi | Yenci Hui Ozerk ?lcesi
Sanci Hui Ozerk ?li Sanci (?ehir) | Fukang (?ehir) | Gucung ?lcesi | Manas ?lcesi | Jimisar ?lcesi | Hutubi ?lcesi | Mori Kazak Ozerk ?lcesi
Bortala Mo?ol Ozerk ?li Bortala | Cing ?lcesi | Ari?ang ?lcesi
Ozerk bolgesine do?rudan ba?lı ilce duzeyi ?ehir Shihezi | Aral | Tom?uk | Vujyacu

?li Kazak Ozerk ?li

?li Kazak Ozerk ?li Alt-eyalet duzeyi ozerk ili olup Tarbagatay ve Altay 'ı yonetmektedir.)
Do?rudan ba?lı Gulca | Kuytun | Gulca ?lcesi | Tekes ?lcesi | Nilka ?lcesi | Mo?olkure ?lcesi | Kunes ?lcesi | Korgas ?lcesi | Dokuztara ?lcesi | Capcal ?ibe Ozerk ?lcesi
Tarbagatay ?li Cocek (?ehir) | Usu (?ehir) | Dorbiljin ?lcesi | Ca?antogay ?lcesi | Saven ?lcesi | Toli ?lcesi | Kobuksar Mo?ol Ozerk ?lcesi
Altay ?li Altay (?ehir) | Cinggil ?lcesi | Jeminay ?lcesi | Koktokay ?lcesi | Burcin ?lcesi | Burultokay ?lcesi | Kaba ?lcesi

(Hotan, Aksay Cin 'nin hakimiyeti uzerine Cin ile Hindistan arasında anla?mazlık mevcuttur. ?u an fiilen Cin Halk Cumhuriyeti yonetmektedir.