Ba?lı?ın di?er anlamları icin
Sincan
sayfasına bakınız.
Sincan
veya
?incan Uygur Ozerk Bolgesi
(
Cince (basitle?tirilmi?)
:
新疆?吾?自治?
;
Cince (geleneksel)
:
新疆維吾爾自治區
;
pinyin
:
X?nji?ng Weiwu'?r Zizhiq?
;
Uygur Arap yazısı
:
?????? ?????? ???????? ??????
;
Uygur Latin yazısı
:
Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni
;
Rusca
: Синьцзян, Sin'tsyan), Turkiye Turkcesinde yazılmı? resmi Cin devlet kaynaklarında
Xinjiang Uygur Ozerk Bolgesi
veya sadece
Xinjiang
olarak gecer,
[4]
[5]
[6]
[7]
Cin
'in
kuzeybatısında
bulunan bir
ozerk bolge
. Guneyde
Tibet Ozerk Bolgesi
, guney do?uda
Cinghay
ve
Gansu
eyaletleri, do?uda
Mo?olistan
, kuzeyde
Rusya
, kuzeybatıda
Kazakistan
ve batıda
Kırgızistan
,
Tacikistan
,
Afganistan
,
Pakistan
ve
Hindistan
kontrolundeki
Ke?mir
bolgesiyle kom?udur. 1.664.897,17?km² yuzolcumu ile Cin Halk Cumhuriyeti'nin en geni?
idari bolgesidir
. Ba?kenti
Urumci
, resmi dilleri
Uygurca
ve
Standart Cincedir
.
Mancuların
kurdu?u
Cing Hanedanı
Qianlong doneminde "Yeni Sınır" anlamına gelen "Shinkyang (
Xinjiang
)" (
Mancu dilinde
"Ice Jecen"
???
?????
) adı verilmi?tir. Ancak bu isim kimi zaman ele?tirilmekte, "
Do?u Turkistan
" ya da "Cin Turkistanı" gibi isimlerin kullanılması savunulmaktadır. Cin Halk Cumhuriyeti hukumeti ise bu tur isimlerin kullanılmasını
ayrılıkcılık
veya
Pan-Turkizm
olarak nitelemektedir.
[8]
Bu bolgede
Uygurlar
,
Han Cinlileri
,
Kazaklar
,
Huiler
,
Tacikler
ve bircok di?er farklı halk ya?amaktadır.
Hiung-nu Han Hanedanı Catı?ması
de?i?tir
Cin’in
Han Hanedanı
(MO 206 ? 220) doneminde bolge merkezi
Mo?olistan
steplerinde bulunan
Hiung-nuların
hakimiyeti altında bulunmaktaydı. MO 2. yuzyılda
Cin
bolgedeki yerel devletlerle Hiung-nu kar?ı ittifak olu?turmak amacıyla ilk defa Zhang Qian adında bir elciyi batıya gondermi?tir. Bundan sonra bolgenin hakimiyeti icin Han Hanedanı ve Hiung-nu'lar arasında ba?layan uzun mucadele Cin'in lehine sonuclandı. MO 60 yılında Han Hanedanı bugunku Bayin'gholin Mo?ol Ozerk ?li yakınlarındaki Vuley’de (??/烏壘) kurulan Batı bolgeleri genel valili?i'ne (西域都?府/西域都護府) ba?lanarak Cin himayesine girmi?tir; Cin buradan ba?layarak batıdaki
Pamir Da?ları
'na kadar uzanan bolgeyi kontrolu altında tutmaktaydı.
Cin’de Wang Mang karı?ıklıklarının ya?andı?ı donemde Vilayette isyanlar ba? gosterdi ve 13 yılında bu bolge tekrar
Hun
hakimiyetine dondu. Daha sonra bolgeye defalarca sefer duzenleyen
Han Hanedanı
74-76, 91-107 yılları arasında ve 123’ten sonra vilayet yonetimini tekrar kurdu. Han Hanedanı’nın devrilmesinin ardından Batı bolgeleri genel valili?i
Vey Hanedanı
(265’e kadar) ve Batı
Jin Hanedanı
(265’ten sonra) tarafından devam ettirildi.
4. yuzyıldan ba?layarak kuzeyden gelen gocebe akınlarına maruz kalan Batı Jin Hanedanı yıkılınca Kuzeybatı Cin’de
Be? Barbar Onaltı Krallık
denilen donemde
Han Cinlisi
olmayan halklar tarafından ce?itli krallıklar kuruldu. Bunlardan
Qian Liang
,
Qian Qin
,
Hou Liang
ve
Batı Liang
, Batı bolgeleri genel valil?i egemenli?i altına almaya calı?tı. Sonunda Kuzey Cin’i egemenli?i altında birle?tiren
Kuzey Vey
Hanedanı bugunku Do?u Turkistan’ın guneydo?usunu hakimiyeti altına aldı. Batı bolgeleri ise Shule, Yutian, Guizi ve Qiemo gibi yerel devletlerin elinde kalmı?tı; buna kar?ılık Turpan cevresindeki orta bolgeler
Kansu
merkezli Kuzey Liang krallı?ının ardılı olan Gaochang’ın kontrolu altındaydı.
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi Ba?kenti
Urumci
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi'nin illerine gore Uygur oranı
[9]
Sincan'da bolgelerine gore nufusun co?unlu?unu olu?turan etnik grupları gosteren harita.
Hotan
'da bir Uygur kız cocu?u
5. yuzyılın sonlarına do?ru bolgeye giren Tuyuhun ve
Rouran
boyları bu bolgedeki Cin egemenli?ine son verdi. 6. yuzyılda Rouran hakimiyeti altındaki
Altay
bolgesinde
Gokturkler
tarih sahnesine cıktı. 1 yuzyıl icerisinde Rouranları yenerek nufuzu batıda
Aral Denizi
, do?uda
Baykal Golunu
a?an ve tum
Orta Asya
’yı kapsayan geni? bir Gokturk ?mparatorlu?u kurdular. Ka?anlı?ı 583'te do?u ve batı olmak uzere ikiye ayrıldı; bu bolge
Batı Gokturk Ka?anlı?ı
'nın egemenli?inde kaldı. 609 yılında Cin'in
Sui Hanedanı
Tuyuhunları yenerek guneydo?u
Do?u Turkistan
'ı ele gecirdi.
Cin’de 618 yılında kurulan
Tang Hanedanı
bolgede hızlı bir yayılma gostermi?tir. 620'ler ve 630'lardan ba?layarak Gokturkler uzerinde baskısını arttıran Tang Cin’i 657’de Batı Gokturk Ka?anlı?ı’nın yıkılmasına yol acmı?tır. Bu donemde Anxi genel valili?i'ne (安西都?府/安西都護府; "huzurlu + batı ?ehir + koruma + merkez") ba?lanmı?tı. Ancak bu vilayet
Tang Hanedanının
sonuna kadar varlı?ını surdurememi?tir. 8. yuzyıldaki
Anshi ?syanı
doneminde,
Tibet
Tang Hanedanı
'nın bu bolgeden
Yunnan
’a kadar olan geni? bir bolumunu ele gecirmi?ti. Bundan sonra
Do?u Turkistan
’ın guneyi Tibet’in kontrolune girerken, bolgenin kuzey kısmı
Uygur Ka?anlı?ı
’nın hakimiyetine girdi.
9. yuzyılın ortalarında Tibet ve
Uygur Ka?anlı?ı
zayıflamaya ba?ladı. Ce?itli Turk boylarının olu?turdu?u
Karahanlılar
10. ve 11. yuzyıllarda Batı Xinjiang’ın kontrolunu ele gecirdi. Bu arada 840'ta
Uygur Ka?anlı?ı
'nın
Kırgızlar
tarafından parcalanmasından sonra kimi Uygur boyları bugunku
Turfan
ve
Urumci
cevresine yerle?ir. Burada kurulan Uygur devleti kimi zaman ce?itli devletlerin himayesine girse de 13. yuzyıla kadar Do?u Turkistan’ın do?usuna hukmetmi?tir. Kimi ara?tırmacılar Karahanlılar ve Uygurların arasındaki benzerliklere de?inmektedir. Uygurlar da islam dinini secerek do?uda ya?ayan halkların dinlerine girmediler cunku onların dinlerini secerlerse kendi oz benliklerini yitireceklerini biliyorlardı.Bu yuzden kendisi gibi Turk olan Karahanlılara uymu?lardır.
1132'de,
Mancurya
'daki
Kitan
’nın ardılları Kuzey Cin'deki Jurchen'lerin baskısından kacarak bu bolgeye girmi?tir. Burada
Karahıtay
Hanlı?ı’nı kurarak
Tarım Havzasının
buyuk bolumunu 13. yuzyıla kadar hakimiyetleri altında tutmu?lardır.
Mo?olistan
’ın hakimiyeti altında birle?tiren
Cengiz Han
batıya do?ru ilerlemeye ba?ladı?ında Uygur devleti 1209’da
Mo?ollara
ittifak teklif eder.
Cengiz Han
’a vergi ve asker vermeyi oneren Uygurlar, buna kar?ılık
Turfan
-
Urumci
bolgesinin egemenli?ini elinde tutmayı ba?arır. 1218'de Cengiz Han
Kara Hıtay
devletini yıkar. Kara Hıtay'ın ?slamiyete kar?ı baskıcı tutumları nedeniyle Cengiz Han
Ka?gar
bolgesinde bir kurtarıcı olarak kar?ılanır.
Cengiz Han
’dan sonra
Mo?ol ?mparatorlu?u
o?ulları arasında payla?ılır. Bu bolge ise
Ca?atay Hanlı?ı
’nın payına du?mu?tur. Ancak Mo?olistan ve Cin'deki
Yuan Hanedanı
di?er
Mo?ol
Hanlıkları burada hak iddia eder. 15. yuzyılda Ca?atay Hanlı?ı parcalanır;
Gulca
,
Yarkand
ve
Turfan
'da hukumdarlık kurulur.
17. yuzyılda
Cungarlar
(
Oyratlar
,
Kalmıklar
) bolgede bir ?mparatorluk kurar. Bunlardan Kalmıklar egemenliklerini
Cin Seddinden
Don Nehri
'ne,
Himalayalar
’dan
Sibirya
’ya kadar geni?letir.
Cin’de
Mancular
tarafından kurulan
Cing Hanedanı
18. yuzyılın ortalarında bolgenin hakimiyetini Cungarlar’ın elinden alır. Cing Hanedanı,
Tarım Havzası
ve
Cungarya
bolgesinde kendine ba?lı kucuk hanlıklar olu?turmak ister. Ancak 1758-1759 yıllarında cıkan isyanlar uzerine bu planını de?i?tirerek direkt merkeze ba?lı bir askeri yonetim kurar. ?ki bolge birle?tirilerek
Gulca
’daki
?li Generali
'nin yonetimine verilir.
19. yuzyılın ortalarında
Rus Carlı?ı
Cin’in kuzey bolgelerine baskısını arttırır.
Afyon Sava?ı
,
Taiping ?syanı
gibi karı?ıklıkların icinde bulunan Cin’in uc karakollardaki etkinli?i buyuk olcude kısıtlanmı?tır. 1864’te Do?u Turkistan’da Cinli Muslumanların (
Huiler
) ve
Uygurların
ba?lattı?ı geni? caplı isyanlar bolgede Cin egemenli?inin kalkmasına neden olur.
1865’da kom?u
Hokand Hanlı?ından
Yakub Beg
Ka?gar
’a girer ve ardından gelen altı yıl boyunca neredeyse tum Do?u Turkistanı’ı ele gecirir. Ancak 1871’de karga?adan yararlanan Ruslar Gulca dahil olmak uzere zengin ?li nehri vadisini i?gal eder. Cing Hanedanı generali
Zuo Zongtang
1875-1877 arasında bolgenin kontrolunu tekrar ele gecirerek Yakub Beg'in hakimiyetine son verir.
1881’de diplomatik cabalarla
Gulca
bolgesi geri alınır. 1884’te
Cing Hanedanı
Sincan Eyaleti
'ni (新疆省) kurarak burayı Cin idari sistemine ba?lar.
1912’de Cing Hanedanının yerini
Cin Cumhuriyeti
alır. Sincan’daki Qing valisi Yuan Dahua kacarak yerini
Yang Zengxin
(?增新/楊增新)'e bırakır. Sincan’ın Cin Cumhuriyetine devrini gercekle?tiren Yang Zengxin 1928'daki olumune kadar bolgenin valisi olarak kalır.
Gok Bayrak
Do?u Turkistan Cumhuriyeti'nde kullanılan bayrak, gunumuzde Do?u Turkistan ba?ımsızlık hareketinin sembolu olarak kullanılmaktadır. Kullanımı Cin'de yasaklanmı?tır.
Do?u Turkistan ?slam Cumhuriyeti
de?i?tir
1930’larda patlak veren isyanlar 1933'te Ka?gar’da
Birinci Do?u Turkistan Cumhuriyeti
(
Do?u Turkistan ?slam Cumhuriyeti
)'nin ilanıyla sonuclanır. Kısa sureli Do?u Turkistan ?slam Cumhuriyeti'nin ardından
Cinli
bir sava?beyi olan
Sheng Shicai
(盛世才) Do?u Turkistan’ın kontrolunu ele gecirir.
1944-1949 arasında Sincan’ın kuzeyinde bugunku ?li Kazak Ozerk Bolgesi'nde
Sovyetler Birli?i
'nin deste?iyle
?kinci Do?u Turkistan Cumhuriyeti
kurulur. Do?u Turkistan Cumhuriyeti 1949’da
Halk Kurtulu? Ordusu
’nun Sincan’a girmesiyle birlikte sona erer.
1954'te kurulan
Sincan Uretim ve ?n?aat Kolordusu
bolgenin
Hanla?tırmasına
yardımcı olmaktadır. 1 Ekim 1955'te Sincan Eyalet statusunden cıkarılarak Ozerk Bolge olarak ilan edilir.
5 Temmuz 2009 gunu
Urumci
'de ba?layan olaylardır. 25/26 Haziran 2009 tarihinde resmi kaynaklara gore iki Uygur'un hayatını kaybetti?i olayları protesto etmek icin toplanan
Uygurlar
ile buna tepki gosteren ve
Cin
'in en kalabalık etnik grubu olan
Han
'ların kar?ı kar?ıya geldi?i olaylarda, resmi kaynaklara gore 197 ki?i hayatını kaybetmi?, 1.721 ki?i yaralanmı?tır.
Dunya Uygur Kurultayı
lideri
Rabia Kadir
ise,
Washington
'da yaptı?ı acıklamada "Edindi?imiz bilgilere gore olu sayısı 1000'in uzerinde, kimileri de 3 bin rakamını telaffuz ediyor" demi?tir.
[
kaynak belirtilmeli
]
Cin
’in
Do?u Turkistan
siyaseti ce?itli cevreler tarafından ele?tirilmektedir. Uluslararası ?nsan Hakları orgutleri ve ba?ımsızlık taraftarları Cin Halk Cumhuriyeti’nin bolgedeki
Han Cinlisi
olmayan kulturleri baskı altında tutuyor olmasını ele?tirirler. Buna kar?ılık Sincan’da ya?ayan bircok Han Cinlisi yerli etnik grupların kayrıldı?ı, kendilerine kar?ı ayrımcılık yapılmakta oldu?unu soyler. 1949’dan beri bolgede bircok defa etnik catı?malar meydana gelmi?tir. Ayrıca
Cin
'in Lop Nur golu (
Lop-Nur nukleer test alanı
) civarlarında nukleer denemeler yaptı?ı soylenmektedir. 1990’ların sonundan 2008 ba?ına kadar olan donemde durum goreceli olarak sakin olmu?tur. 2008 yılı Mart ayında
Do?u Turkistan
'daki
Muslumanlar
ve
Tibet
'teki
Budistler
, A?ustos ayında
Pekin
'de yapılacak
2008 Yaz Olimpiyatları
dolayısıyla, kendilerinin
Cin
i?gali altında olduklarını ce?itli eylemlerle
Dunya
halklarına hatırlatmaya ba?lamı?lardır.
[10]
Sincan, Cin Halk Cumhuriyeti’nin en buyuk idari bolgesidir; Cin’in toplam yuzolcumunun altıda birinden fazlasını kaplar. Bolge Tianshan Da?ları (
Tanrı Da?ları
) tarafından iki havzaya bolunmu?tur: Cungarya Havzası ve Tarım Havzası. Sincan’ın (aynı zamanda Cin’in) en alcak noktası deniz seviyesinin altında 155 metredir. En yuksek noktası ise, 8611 metre ile
Ke?mir
sınırında yer almaktadır.
Bolgede 699 yabanıl hayvan turu ya?amaktadır. Bu turlerin 137'si memeli, 85'i balık, 45'i surungen, yedisi ise amfibik sınıflara aittir
[11]
Dort binin uzerinde bitki turu barındıran bolge, aynı zamanda ekonomik de?eri olan bitki turlerine de sahiptir.
[11]
Do?u Turkistan'ın deniz kıyılarından uzak kalması ve yuksek da?larla cevrilmi? olması, colle?mesine sebep olmu?tur. Bu yuzden de kurak bir iklime sahiptir.
Kırgızistan
, guney
Kazakistan
,
Tacikistan
ve Sincan (Do?u Turkistan) icindeki
Orta Asya
da?larında
, do?al ortamda yabani bir elma turu
Malus sieversii
(
Uygurca
:
?????? ???? ???????
,
shinjang yawa almisi
, шин?а? йава алмиси; 新疆野?果
xin jiang ye ping guo
) yeti?ir.
[12]
[13]
Sincan Merinos koyun (
Uygurca
:
?????? ??????? ?????? ???
,
shinjang inchike yungluq qoy
, шин?а? инчик? йу?лу? ?ой)'larından di?er merinos turleri co?almı?tır. ?nce-yunu ve govde a?ırlı?ı olmak uzere iki amacla uretilen bir koyun cinsidir.
[14]
[15]
Yangihissar
, Kertenkeleler alt takımından olan geckogillerden birine ismini verdi?i, Yangihissar gecko (
Cyrtopodion elongatus
) tum do?u Cin boyunca gorulur.
[16]
Xinjiang Juniper (
Sincan ardıcı
) denilen "
Juniperus pseudosabina
", "Juniperus semiglobosa" ve "Juniperus turkestanica" gibi
ardıc
turleri yeti?ir.
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi'nin ?dari Bolumleri
|
?
?li Kazak O?'ne ba?lı
|
Bolum kodu
[17]
|
?sim
|
Cince
Pinyin
|
Uygurca
Uygur Latin yazısı
|
Alan
(km
2
)
|
Nufus
(2020 Nufus
Sayımı)
[2]
|
Merkez
|
?lce duzeyi bolumler
[18]
|
Semtler
|
?lce duzeyi ?ehirler
|
?lceler
|
Ozerk ilceler
|
650000
|
Sincan Uygur Ozerk Bolgesi
|
新疆?吾?自治?
X?nji?ng Weiwu'?r Zizhiq?
|
?????? ?????? ???????? ??????
Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni
|
1.631.585,11
|
25.852.345
|
Urumci ?ehri
|
13
|
28
|
60
|
6
|
?
?l duzeyi ?ehirler
?
|
650100
|
Urumci ?ehri
|
??木?市
W?l?muqi Shi
|
??????? ??????
Urumchi Shehiri
|
13.783,10
|
4.054.369
|
Tanrı Da?ı Buca?ı
|
7
|
|
1
|
|
650200
|
Karamay ?ehri
|
克拉?依市
Kel?m?y? Shi
|
??????? ??????
Qaramay Shehiri
|
7.733,91
|
490.348
|
Karamay Buca?ı
|
4
|
|
|
|
650400
|
Turfan ?ehri
|
吐?番市
T?l?f?n Shi
|
?????? ??????
Turpan Shehiri
|
69.759,31
|
693.988
|
Karahoca Buca?ı
?[
en
]
|
1
|
|
2
|
|
650500
|
Kumul ?ehri
|
哈密市
H?mi Shi
|
????? ??????
Qumul Shehiri
|
137.222,30
|
673.383
|
?virgol Buca?ı
?[
en
]
|
1
|
|
1
|
1
|
?
Ozerk iller
?
|
652300
|
Sanci Hui Ozerk ?li
|
昌吉回族自治州
Ch?ngji Huizu Zizhizh?u
|
????? ????? ???????? ????????
Sanji Xuyzu Aptonom Oblasti
|
73.484,64
|
1.613.585
|
Sanci ?ehri
|
|
2
|
4
|
1
|
652700
|
Bortala Mo?ol Ozerk ?li
|
博?塔拉蒙古自治州
Bo'?rt?l? M?ngg? Zizhizh?u
|
??????? ?????? ???????? ????????
Bortala Mongghul Aptonom Oblasti
|
24.862,88
|
488.198
|
Bortala ?ehri
|
|
2
|
2
|
|
652800
|
Bayangolin Mo?ol Ozerk ?li
|
巴音郭楞蒙古自治州
B?y?ngu?leng M?ngg? Zizhizh?u
|
?????????? ?????? ???????? ????????
Bayingholin Mongghul Aptonom Oblasti
|
471.480,28
|
1.613.979
|
Korla ?ehri
|
|
1
|
7
|
1
|
653000
|
Kızılsu Kırgız Ozerk ?li
|
克孜勒?柯?克孜自治州
Kez?les? K?'?rkez? Zizhizh?u
|
??????? ?????? ???????? ????????
Qizilsu Qirghiz Aptonom Oblasti
|
69.845,80
|
622.222
|
Atu? ?ehri
|
|
1
|
3
|
|
654000
|
?li Kazak Ozerk ?li
|
伊犁哈?克自治州
Y?li H?sake Zizhizh?u
|
???? ????? ???????? ????????
Ili Qazaq Aptonom Oblasti
|
56.522,92
|
2.848.393
|
Gulca ?ehri
|
|
3
|
7
|
1
|
?
?ller
?
|
652900
|
Aksu ?li
|
阿克?地?
?kes? Diq?
|
????? ????????
Aqsu Wilayiti
|
127.816,66
|
2.714.422
|
Aksu ?ehri
|
|
2
|
7
|
|
653100
|
Ka?gar ?li
|
喀什地?
K?shi Diq?
|
?????? ????????
Qeshqer Wilayiti
|
111.398,39
|
4.496.377
|
Ka?gar ?ehri
|
|
1
|
10
|
1
|
653200
|
Hotan ?li
|
和田地?
Hetian Diq?
|
????? ????????
Hoten Wilayiti
|
248.059,54
|
2.504.718
|
Hotan ?ehri
|
|
1
|
7
|
|
654200
|
Tarbagatay ?li
|
塔城地?
T?cheng Diq?
|
?????????? ????????
Tarbaghatay Wilayiti
|
94.868,65
|
1.138.638
|
Cocek ?ehri
|
|
3
|
3
|
1
|
654300
|
Altay ?li
|
阿勒泰地?
?letai Diq?
|
?????? ????????
Altay Wilayiti
|
117.709,61
|
668.587
|
Altay ?ehri
|
|
1
|
6
|
|
?
Sincan Uretim ve ?n?aat Kolordusu
yonetimi altındaki alanlar ?
|
659001
|
Shihezi ?ehri
|
石河子市
Shihez? Shi
|
??????? ??????
Shixenze Shehiri
|
457,11
|
635.582
|
Hongshan Buca?ı
?[
zh
]
|
|
1
|
|
|
659002
|
Aral ?ehri
|
阿拉?市
?l?'?r Shi
|
????? ??????
Aral Shehiri
|
3927,10
|
166.205
|
Jinyinchuan Lu Buca?ı
?[
zh
]
|
|
1
|
|
|
659003
|
Tom?uk ?ehri
|
?木舒克市
Tumush?ke Shi
|
?????? ??????
Tumshuq Shehiri
|
1914,12
|
147.465
|
Jinxiu Buca?ı
?[
zh
]
|
|
1
|
|
|
659004
|
Vujyacu ?ehri
|
五家渠市
W?ji?qu Shi
|
??????? ??????
Wujyachu Shehiri
|
740,14
|
72.613
|
Renmin Lu Buca?ı
?[
en
]
|
|
1
|
|
|
659005
|
Beitun ?ehri
|
北屯市
B?itun Shi
|
?????? ??????
Beatun Shehiri
|
1022,64
|
76.300
|
Beitun Kasabası
?[
zh
]
|
|
1
|
|
|
659006
|
Ba?egim ?ehri
|
???市
Ti?mengu?n Shi
|
???????? ??????
Bashegym Shehiri
|
590,25
|
50.000
|
Xingjiang Lu
(?疆路)
|
|
1
|
|
|
659007
|
Ko?okuz ?ehri
|
?河市
Shu?nghe Shi
|
???????? ??????
Qoshoguz Shehiri
|
742,18
|
53.800
|
Hongxing Erlu
(?星二路)
|
|
1
|
|
|
659008
|
Kokdala ?ehri
|
可克?拉市
K?kedal? Shi
|
??????? ??????
Kokdala Shehiri
|
995,30
|
75.000
|
Xingfu Lu
(幸福路)
|
|
1
|
|
|
659009
|
Kurumka? ?ehri
|
昆玉市
K?nyu Shi
|
???????? ??????
Qurumqash Shehiri
|
687,13
|
47.500
|
Kunyu Dadao Yuzao Lu
(昆玉大道玉?路)
|
|
1
|
|
|
659010
|
Huyanghe ?ehri
|
胡?河市
Huyanghe Shi
|
??????? ??????
Xuyangxe Shehiri
|
677,94
|
-
|
Guangming Donglu
(光明?路)
|
|
1
|
|
|
659011
|
Yeni Yıldız ?ehri
?[
zh
]
|
新星市
X?nx?ng Shi
|
???? ?????? ??????
Yengi Yultuz Shehiri
|
|
-
|
Lanxin Donglu
(?新?路)
|
|
1
|
|
|
Xinjiang'daki etnik gruplar (2015)
Kaynak: 2015 Nufus Sayımı?
[19]
|
Etnik grup
|
Sayı
|
Yuzde oran
|
Uygurlar
(維吾爾族 Weiw?'?rzu)
|
10.019.758
|
46,42%
|
Hanlar
(漢族 Hanzu)
|
8.416.867
|
38,99%
|
Kazaklar
(哈薩克族 H?s?kezu)
|
1.514.814
|
7,02%
|
Huiler
(回族 Huizu)
|
980.359
|
4,54%
|
Kırgızlar
(柯爾克孜族 K?'?rkez?zu)
|
189.309
|
0,88%
|
Mo?ollar
(蒙古族 M?ngg?zu)
Don?ianlar
(東?族 D?ngxi?ngzu)
Daurlar
(達斡爾族 Dawo'?rzu)
|
179.615
|
0,83%
|
Tacikler
(塔吉克族 T?jikezu)
|
39.493
|
0,21%
|
Sibolar
(錫伯族 X?bozu)
|
42.790
|
0,20%
|
Mancular
(滿族 M?nzu)
|
26.195
|
0,11%
|
Tujialar
(土家族 T?ji?zu)
|
15.787
|
0,086%
|
Ozbekler
(烏孜別克族 W?z?biekezu)
|
16.669
|
0,066%
|
Ruslar
(俄羅斯族 Eluos?zu)
|
11.672
|
0,048%
|
Miaolar
(苗族 Miaozu)
|
7.006
|
0,038%
|
Tibetliler
(藏族 Zangzu)
|
6.153
|
0,033%
|
Zhuanglar
(壯族 Zhuangzu)
|
5.642
|
0,031%
|
Tatarlar
(塔塔爾族 T?t?'?rzu)
|
4.883
|
0,024%
|
Salarlar
(撒拉族 S?l?zu)
|
3.762
|
0,020%
|
Di?erleri
|
129.190
|
0,600%
|
Xinjiang, nufus acısından ce?itli bir yer ve bircok farklı ulus barındırmaktadır. Sa?daki tabloda Cin Hukumeti'nin
resmi olarak tanıdı?ı farklı milletlerin
Xinjiang'daki nufus sayıları gosterilmektedir.