한국   대만   중국   일본 
Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u - Vikipedi
Vikipedi

Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u

1867 ile 1918 yılları arasında Orta Avrupa'da var olan bir monar?i
( Avusturya-Macaristan sayfasından yonlendirildi)

Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u , Orta Avrupa 'da hukum surmu? ve I. Dunya Sava?ı 'ndan sonra yıkılmı? bir imparatorluktur. Bu imparatorlu?u olu?turan Avusturya ?mparatorlu?u ve Macaristan Krallı?ı aslında ici?lerinde ba?ımsız iki ayrı ulkeydi fakat dı?i?leri acısından, Avrupa 'nın bircok ulkesinde hukum suren Habsburg Hanedanı 'na mensup tek bir Habsburg imparatoru tarafından yonetilmekteydi. Resmi para birimi Kron 'du.

Avusturya-Macaristan
Osterreichisch-Ungarische Monarchie (Osterreich-Ungarn) (Almanca)
Osztrak?Magyar Monarchia (Macarca)
Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u
1867-1918
{{{arma_açıklaması}}}
Arma (1915-1918)
Slogan
Indivisibiliter ac Inseparabiliter
"Bolunmez ve Ayrılmaz"
Milli mar?
Gott erhalte Franz den Kaiser
"Tanrı Kayzer Franz'ı Korusun"
1913 yılında Avusturya-Macaristan
1913 yılında Avusturya-Macaristan
Ba?kent Viyana a , Budape?te b [1]
Yaygın?dil(ler) Resmi diller:
Almanca a , Macarca b [2]
Resmi olmayan azınlık dilleri:

Cekce , Lehce , Sırp-Hırvatca , Ukraynaca , Rumence , Slovakca , Slovence , ?talyanca

Hukumet Anayasal monar?ilerin hukumdar birli?i
Hukumdar (?mparator a , Kral b )  
??1867?1916
I. Franz Joseph
??1916?1918
I. Karl
Yasama organı Reichsrat a , Diet b
Tarihce  
??Kurulu?u
1867
14 Haziran - 23 A?ustos 1866
1 Mart 1867
6 Ekim 1908
28 Temmuz 1914 ? 3 Kasım 1918
??Cozulme
29 Ekim 1918
??Da?ılı?ı
1918
Yuzolcumu
??Toplam
676.615 km 2
Nufus
??Sayılan
52.800.000
Para birimi Gulden (1867?1892)
Kron (1892-1918)
Onculler 		Ardıllar
Avusturya ?mparatorlu?u
Birinci Avusturya Cumhuriyeti
Macaristan Krallı?ı (1920-1946)
Birinci Cekoslovak Cumhuriyeti
1) St. Germain Antla?ması 10 Eylul 1919'da imzalandı, Triyanon Antla?ması 4 Haziran 1920'de imzalandı. ^c Sadece ticari bayrak. Devletin ortak bir milli bayra?ı yerine Avusturya ve Macaristan'ın kendi ayrı milli bayrakları vardı.
^a a. Avusturya ?mparatorlu?u kanadı. ^b b. Macaristan Krallı?ı kanadı.

Devletin tarihi de?i?tir

?mparatorluktan once de?i?tir

Habsburgların Avusturya 'daki egemenli?i 1282 yılına kadar uzanır. 1806 yılına kadar Avusturya bolgesi Kutsal Roma Cermen ?mparatorlu?unun bir parcasıydı ve Ar?idukluk olarak kabul ediliyordu. Kutsal Roma Cermen ?mparatorlu?u 'nun etkinli?i azaldıkca Avusturya ar?idukleri ba?ımsız olarak hareket etmeye ba?ladılar. 1806 yılında, Ar?iduk Franz kendini imparator ( kayzer ) ilan etti ( Avusturya ?mparatorlu?u ).

 
Franz Joseph'in 1867 yılında Macaristan Kralı olarak tac giyi?i

1866'da Prusya-Avusturya Sava?ı yenilgisi ve Alman Konfederasyonunun da?ılmasından sonra prestijini kaybeden Avusturya ?mparatorlu?u kesin olarak mutlakiyetcili?i terk etti ve anayasal parlamenter bir hukumet kuruldu. Bununla birlikte, yıkılan monar?inin butununu kapsayacak, icinde tum ulusların e?itlik ve ozerkli?e sahip olaca?ı gercek bir federasyon kurulaca?ı yerde; Macarlar 'ın baskısı sonucunda, bir uzla?ma olarak 1867'de bir ikili monar?i kuruldu. Yeni devletin resmi adı Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u idi. ?kili monar?i, her iki kanadını ayrı parlamentoları olan anayasal monar?iler olarak orgutledi. Hukumdar, ordu ve dı? politika her ikisi icin ortaktı. Di?er konularda her biri ba?ımsızdı. Monar?inin batıdaki parcası Avusturya'da ce?itli uluslar daha geni? ozgurluklerden yararlandılar Oy hakkı giderek yaygınla?tı.

 
1898'den piyadeler, Bosna-Hersekliler kırmızı fesli

Ancak uluslar sorunu suruyordu. 1875 yılında Osmanlı ?mparatorlu?u'nun ce?itli yerlerinde ve Bosna-Hersek'te ayaklanmalar oldu. Buna ba?lı olarak Rusya Osmanlılara sava? actı ve Osmanlıları yenerek onların Avrupa'daki guclerine son verecek olan barı? antla?masını kabul ettirdi. 1878 Berlin Kongresi Bosna-Hersek 'i Avusturya-Macaristan'ın i?gal etmesine ve yonetmesine karar verdi. Bundan sonra Avusturya-Macaristan'ın Balkanlar'daki istekleri Rusya ve Sırbistan 'ın istekleri ile celi?kili bir durum aldı. Otuz yıl sonra 1908'de Avusturya-Macaristan, Bosna-Hersek'i resmen topraklarına kattı. Bu arada 1879'da Avusturya-Macaristan, Almanya ile ba?la?ıklık antla?ması imzaladı. 1882'de ?talya 'nın da katılması ile geni?leyen bu antla?ma Rusya'ya kar?ı idi. Bu ba?la?ıklık Avusturya-Macaristan monar?isindeki ce?itli uluslar uzerinde farklı bir etki yaptı. Almanlar ve Macarlar ittifakı desteklerken; Slav uluslar , ozellikle Cekler ve Guney Slavlar 1908'de Bosna-Hersek'in ulkeye katılmasından da rahatsız oldular. O sıralarda Sırbistan Krallı?ı oldukca guclu bir duruma gelmi?ti ve Avusturya-Macaristan'daki Guney Slavların uzerinde etkili oluyordu. [3]

I. Dunya Sava?ı de?i?tir

 
Avusturya-Macaristan 1914
Ana maddeler: I. Dunya Sava?ı , Do?u Cephesi (I. Dunya Sava?ı) ve ?talya Cephesi (I. Dunya Sava?ı)

28 Haziran 1914'te Avusturya veliahtı Franz Ferdinand , Bosna'nın ba?kenti Saraybosna 'da bir Sırp milliyetcisi tarafından suikasta u?rayarak olduruldu. Be? hafta sonra Avrupa kendisini I. Dunya Sava?ı 'nın icinde buldu. [3]

Do?u Cephesi de?i?tir

Sava?ın hemen ba?ında Ruslar , devletin Galicya bolgesini ele gecirdi. Ama 1915 ve 1916 yıllarında, Alman, Osmanlı ve Bulgar deste?iyle bu bolge geri alındı.

?talya Cephesi de?i?tir

1914-1917 yılları arasında, iki devlet kar?ılıklı olarak birbirine saldırdı. Ancak, iki devletin de hicbir kazancı olmadı. Ustune ustluk, fazla miktarda asker kaybı ya?adılar. 1917 yılında Alman deste?inin gelmesi, Avusturyalıların cephede ustun gelmesini sa?ladı. Ancak 1918 yılında, ?talyanların sert saldırıları nedeniyle, Avusturya kazandı?ı toprakları iade etmesine neden oldu.

Da?ılı? de?i?tir

?tilaf Devletleri ile Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u arasında, 3 Kasım 1918 tarihinde Villa Giusti Antla?ması ile ate?kes sa?lanmı?tı. ?mzalayanlar: Pietro Badoglio ve Viktor Weber Edler von Webenau . 11 Kasım 1918 tarihinde de Almanya ile yapılan Rethondes Antla?ması ile Batı Cephesi'nde silahlar susmu?tur. Aynı sıralarda Habsburg Hanedanı tahttan cekilmi? ve 12 Kasım 1918 tarihinde Viyana 'da olu?turulan Gecici Ulusal Meclis, Avusturya'da cumhuriyet ilan etmi?tir. Avusturya-Macaristan ?mparatorlu?u boylece Avusturya ve Macaristan olmak uzere ba?ımsız cumhuriyetler haline gelmi?tir.

Villa Giusti Antla?ması , bir ate?kes antla?masıdır. I. Dunya Sava?ı 'ndan yenik cıkan Avusturya ile ?tilaf Devletleri arasındaki antla?ma ise St. Germain Antla?ması 'dır. Antla?ma 10 Eylul 1919 tarihinde imzalanmı?tır.

Nufus ve konu?ulan diller de?i?tir

Diller de?i?tir

Dil Salt Yuzde
Almanca 12.006.521 %23,36
Macarca 10.056.315 %19,57
Cekce 6.442.133 %12,54
Lehce 4.976.804 %9,68
Sırp-Hırvatca 4.380.891 %8,52
Ukraynaca 3.997.831 %7,78
Rumence 3.224.147 %6,27
Slovakca 1.967.970 %3,83
Slovence 1.255.620 %2,44
?talyanca 768.422 %1,50
di?er 2.313.569 %4,51
Toplam 51.390.223 %100,00

Avusturya'daki Diller de?i?tir

Eyalet En cok konu?ulan dil di?er diller
Bohemya Cekce (%63,2) Almanca (%36,8)
Dalmacya Hırvatca (%96,2) ?talyanca (%2,8)
Galicya Lehce (%58,6) Ukraynaca (%40,2)
A?a?ı Avusturya Almanca (%95,9) Cekce (%3,80)
Yukarı Avusturya Almanca (%99,7)
Bukovina Ukraynaca (%38,4) Rumence (%34,4), Almanca (%21,2), Lehce (%4,6)
Karintiya Almanca (%78,6) Slovence (%21,2)
Krayn Slovence (%94,4) Almanca (%5,4)
Salzburg Almanca (%99,7)
Silezya Almanca (%43,9) Lehce (%31,7), Cekce (%24,3)
Steiermark Almanca (%70,5) Slovence (%29,4)
Moravya Cekce (%71,8) Almanca (%27,6)
Tirol Almanca (%57,3) ?talyanca (%42,1)
Kustenland Slovence (%37,3) ?talyanca (%34,5), Hırvatca (%24,4), Almanca (%2,5)
Vorarlberg Almanca (%95,4) ?talyanca (%4,4)
 
Din haritası (Andrees Allgemeiner Handatlas)

Dinler de?i?tir

Din/Mezhep Avusturya-Macaristan Avusturya Macaristan Bosna-Hersek
Katolikler %76,6 %90,9 %61,8 %22,9
Protestanlık %8,9 %2,1 %19 %0
Sırp Ortodoksları %8,7 %2,3 %14,3 %43,5
Yahudilik %4,4 %4,7 %4,9 %0,6
?slam %1,3 %0 %0 %32,7

Eyaletler de?i?tir

Avusturya-Macaristan
 
1. Bohemya , 2. Bukovina , 3. Karintiya , 4. Krayn , 5. Dalmacya , 6. Galicya , 7. Kustenland , 8. A?a?ı Avusturya , 9. Moravya , 10. Salzburg , 11. Silezya , 12. Steiermark , 13. Tirol , 14. Yukarı Avusturya , 15. Vorarlberg ; 16. Macaristan Krallı?ı , 17. Hırvatistan ve Slovenya Krallı?ı ; 18. Bosna-Hersek
Cisleytanya 1910
Eyalet Ba?kent Yuzolcumu (km 2 ) Nufus
Bohemya Kraliyeti Prag (224.000) 51.948 6.769.000
Dalmacya Kraliyeti Zara/Zadar (14.000) 12.833 646.000
Galicya ve Lodomerya Kraliyeti Lemberg (206.000) 78.493 8.025.000
A?a?ı Avusturya Ar?idukalı?ı Viyana (2.031.000) 19.822 3.532.000
Yukarı Avusturya Ar?idukalı?ı Linz (71.000) 11.981 853.000
Bukovina Dukalı?ı Czernowitz (87.000) 10.442 800.000
Karintiya Dukalı?ı Klagenfurt (29.000) 10.327 396.000
Krayn Dukalı?ı Laibach (47.000) 9.955 526.000
Salzburg Dukalı?ı Salzburg (36.000) 7.153 215.000
Yukarı ve A?a?ı Silezya Dukalı?ı Troppau (31.000) 5.147 757.000
Steiermark Dukalı?ı Graz (152.000) 22.426 1.444.000
Moravya Margravyası Brunn (126.000) 22.222 2.622.000
Tirol Prens Kontlu?u Innsbruck (53.000) 26.683 946.000
Kustenland Trieste (161.000) 7.969 895.000
Vorarlberg Bregenz (9.000) 2.601 145.000
Transleytanya 1910
Eyalet Ba?kent Yuzolcumu (km 2 ) Nufus
Macaristan Krallı?ı Budape?te (882.000) 282.297 18.265.000
Hırvatistan ve Slovenya Krallı?ı Zagreb (80.000) 42.534 2.622.000
Fiume Fiume (39.000) 21 48.800
Birlikte Yonetim 1910
Eyalet Ba?kent Yuzolcumu (km 2 ) Nufus
Bosna-Hersek Saraybosna (52.000) 51.082 1.932.000

Kaynakca de?i?tir

  1. ^ Citype?? Internet?? Portal Betriebsges.m.b.H. "Austro-Hungarian Empire k.u.k. Monarchy dual-monarchic Habsburg Emperors of Austria" . Wien-vienna.com. 10 Mayıs 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 Eylul 2011 .  
  2. ^ Fisher, Gilman. The Essentials of Geography for School Year 1888?1889 , p.?47 . New England Publishing Company (Boston), 1888. Accessed 20 August 2014.
  3. ^ a b Buyuk Ansiklopedi, Milliyet, 1990. Cilt 2. Sayfa 512.
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Avusturya-Macaristan_?mparatorlu?u&oldid=32725136 " sayfasından alınmı?tır