Wikang M?ori

Maori
Maori
M?ori
Katutubo sa	Bagong Selanda
Rehiyon	Polinesya
Mga natibong tagapagsalita	157,110
Pamilya	Awstronesyo Malayopolinesyo (MP) Central-Eastern MP Eastern MP Oceanic Central-Eastern Oceanic Remote Oceanic Central Pacific East Fijian-Polynesian Polinesyo Nuclear Polynesian Eastern Polynesian Central E. Polynesian Tahitic Maori ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;
Opisyal na katayuan
Opisyal na wika sa	Bagong Selanda
Pinapamahalaan ng	M?ori Language Commission
Mga kodigong pangwika
ISO 639-1	mi
ISO 639-2	mao (B) ; mri (T)
ISO 639-3	mri
ELP	M?ori

Ang Wikang M?ori o Maori ( Te Reo M?ori ) ay isa sa mga pambansang wika ng Bagong Selanda kasama ng Wikang Ingles . Nabibilang ang naturang wika sa pamilya ng mga mga wikang Austronesyo , kasama ng Tagalog at Indones . Ngunit mas malapit ito sa mga wikang Silangang Polinesyo kabilang ang mga Tuamotuano at Tahisyano .

Halimbawa ng mga Salita [ baguhin | baguhin ang wikitext ]

Ang ilan ay halimbawa ng mga salitang pangkaraniwan sa Maori.

Ahau/au = Ako
Koe = Ikaw
Ia = Siya
Koutou = Kayo
M?tou = Kami
Ratou = Sila
Kia ora = Hola, gracias
Ae = Oo
Kao = Hindi
Tino pai = Magaling
Tino Kino = Masama
Ko Rangimarie ahau = Ako si Paz
Te aha te wa? = Ano'ng oras na?
No hea koe? = Taga saan ka?
No Aotearoa ahau = Taga Nueva Zelanda ako
Kei te pehea koe? = Kumusta?
Kei te pai ahau = Mabuti naman ako
Mohio koe kei hea Tamaki Makaurau? = Alam mo ba kung saan ang Auckland?
T?na koutou katoa = Binabati ko ang lahat
T?na koutou = Maraming salamat

Kalendaryo [ baguhin | baguhin ang wikitext ]

Transliterasyon

Mane - Lunes
T?rei - Martes
Wenerei - Miyerkules
T?ite - Huwebes
Paraire - Biyernes
R?horoi/H?terei - Sabado
R?tapu/Wiki - Linggo

Opisyal

R?hina - Lunes
R?t? - Martes
R?apa - Miyerkules
R?pare - Huwebes
R?mere - Biyernes
R?horoi - Sabado
R?tapu - Linggo

Buwan	Transliterasyon	Opisyal
Enero	H?nuere	Kohi-t?tea
Pebrero	P?puere	Hui-tanguru
Marso	M?ehe	Pout?-te-rangi
Abril	?perira	Paenga-wh?wh?
Mayo	Mei	Haratua
Hunyo	Hune	Pipiri
Hulyo	H?rae	H?ngongoi
Agosto	?kuhata	Here-turi-k?k?
Setyembre	Hepetema	Mahuru
Oktubre	Oketopa	Whiringa-?-nuku
Nobyembre	Noema	Whiringa-?-rangi
Disyembre	T?hema	Hakihea

Pakakahambing ng Wikang M?ori sa ibang mga wikang Austronesyo [ baguhin | baguhin ang wikitext ]

Kapansin-pansin ang halos pagkakapareho ng mga bilang ng mga wikang Austronesyo sa ia't isa. Ibig lamang ipakita na iisa lamang ang pamilyang kinabibilangan ng M?ori at ng mga wikang nakasaad sa ibaba.

Decimal Numbers	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
M?ori, AD 2000	tahi	rua	toru	wh?	rima	ono	whitu	waru	iwa	tekau
PAN, circa 4000 BC	*isa	*DuSa	*telu	*Sepat	*lima	*enem	*pitu	*walu	*Siwa	*puluq
Tagalog, AD 2000	isa	dalawa	tatlo	apat	lima	anim	pito	walo	siyam	sampu
Kapampangan, AD 2000	metung	adwa	atlu	apat	lima	anam	pitu	walu	siyam	apulu
Cebuano, AD 2000	usa	duha	tulo	upat	lima	unom	pito	walo	siyam	napulu
Indones, AD 2000	satu	dua	tiga	empat	lima	enam	tujuh	delapan	sembilan	sepuluh
Malagasi, AD 2000	irai(ka)	roa	telo	efatra	dimy	enina	fito	valo	sivy	folo
Tongan, AD 2000	taha	ua	tolu	fa:	nima	ono	fitu	valu	hiva	-fulu
Hawayano, AD 2000	kahi	lua	kolu	ha:	lima	ono	hiku	?alu	i?a	-hulu

Iba pang Paghahambing [ baguhin | baguhin ang wikitext ]

May iba pang pagkakahambing sa mga sumusunod na nakasaad na wika.

M?ori	Tagalog	Kapampangan	Indones	Tonga	Niue	H?moa	Rapa Nui	Tahiti	Rarotonga	Hawaii
rangi	/langit/	/banwa/	/langit/	/laŋi/	/laŋi/	/laŋi/	/?aŋi/	/?a?i/	/?aŋi/	/lani/
tokerau	/hangin/	/angin/	/angin/	/tokelau/	/tokelau/	/to?elau/	/toke?au/	/to?e?au/	/toke?au/	/ko?olau/
wahine	/babae/	/babae/	/bibi/	/fefine/	/fifine/	/fafine/	/hahine/	/vahine/	/va?ine/	/wahine/
whare	/bahay/	/bale/	/rumah/	/fale/	/fale/	/fale/	/ha?e/	/fa?e/	/?a?e/	/hale/
matua	/matanda/	/matwa/	/ibu/	/motu?a/	/motua/	/matua/	/matu?a/	/metua/	/metua/	/makua/

Mga Sanggunian [ baguhin | baguhin ang wikitext ]

Biggs, Bruce (1994). Does M?ori have a closest relative? In Sutton (Ed.)(1994), pp. 96?-105.
Biggs, Bruce (1998). Let's Learn M?ori . Auckland: Auckland University Press.
Bauer, Winifred (1997). Reference Grammar of M?ori . Reed.
Clark, Ross (1994). Moriori and M?ori: The Linguistic Evidence . In Sutton (Ed.)(1994), pp. 123?-135.
Harlow, Ray (1994). M?ori Dialectology and the Settlement of New Zealand . In Sutton (Ed.)(1994), pp. 106?-122.
Sutton, Douglas G. (Ed.) (1994), The Origins of the First New Zealanders . Auckland: Auckland University Press.

Mga Kawing Panlabas [ baguhin | baguhin ang wikitext ]

M?ori Language Act 1987 Naka-arkibo 2012-05-26 at Archive.is
korero.maori.nz Naka-arkibo 2006-01-03 sa Wayback Machine . M?ori language educational resources
Ethnologue report for Maori
M?ori Language Commission (sets definitive standards).
English and M?ori Word Translator Naka-arkibo 2007-01-21 sa Wayback Machine ., originally developed at the University of Otago .
Ngata M?ori?English English?M?ori Dictionary Naka-arkibo 2007-01-28 sa Wayback Machine . from Learning Media; gives several options and shows use in phrases.
Collection of historic M?ori newspapers
Maori Phonology
maorilanguage.net Learn the basics of M?ori Language with video tutorials
Microsoft New Zealand M?ori Keyboard
Maori Language Week (NZHistory) - includes a history of the M?ori language, the Treaty of Waitangi te reo claim and 100 words every New Zealander should know
Huia Publishers , catalogue includes Tirohia Kimihia the world's first Maori monolingual dictionary for learners

Wikipedia

Edisyon ng Wikipedia sa Wikang M?ori

↑ New Zealand Census 2006

[1] New Zealand Census 2006

[1]