Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Ang
Wat Arun Ratchawararam Ratchawaramahawihan
(
Thai
:
???????????????? ?????????????
bigkas
[TH-Wat Arun.ogg]
) o
Wat Arun
(
Pagbaybay sa Thai:
[wat ?arun]
, "Templo ng Bukang-liwayway") ay isang
Budistang templo
(
wat
) sa distrito ng
Bangkok Yai
ng
Bangkok
,
Taylandiya
, sa
Thonburi
kanlurang pampang ng
Ilog Chao Phraya
. Ang templo ay nagmula sa pangalan nito mula sa
Hindu
na
diyos
na si
Aru?a
,
[1]
na kadalasang ipinakikilala bilang mga sinag ng pagsikat ng araw. Ang Wat Arun ay isa sa pinakakilala sa mga tanawin ng Taylandiya. Ang unang liwanag ng umaga ay sumasalamin sa ibabaw ng templo na may mala-perlas na iridisensiya.
[2]
Kahit na ang templo ay umiral mula pa noong ikalabimpitong siglo, ang natatanging
prang
(espirta) ay itinayo noong unang bahagi ng ikalabinsiyam na siglo sa panahon ng paghahari nina
Rama II
at
Rama III
.
Isang Budistang templo ang umiral sa lugar ng Wat Arun mula pa noong panahon ng
Kahariang Ayutthaya
. Ito ay kilala noon bilang Wat Makok, pagkatapos ng nayon ng Bang Makok kung saan ito itinayo. (Ang
Makok
ay ang pangalang Thai para sa halamang
Spondias pinnata
) Ayon sa mananalaysay na si Prinsipe
Damrong Rajanubhab
, nakikita na ang templo sa mga mapa ng Pransiya noong panahon ng paghahari ng Narai (1656?88). Ang templo ay pinalitan ng pangalan na Wat Chaeng ni
Taksin
(1767?82) nang itatag niya ang kaniyang bagong kabesera ng
Thonburi
malapit sa templo, kasunod ng pagbagsak ng Ayutthaya.
[3]
Ito ay pinaniniwalaan na si Taksin ay nanumpa na ibalik ang templo pagkatapos na makadaan dito mga bukang-liwayway. Naging tahanan ang templo ng imaheng
Esmeraldang Buddha
bago ito inilipat sa
Wat Phra Kaew
sa silangang pampang ng ilog noong 1784.
[4]
Ang templo ay nasa bakuran ng
maharlikang palasyo
noong panahon ng paghahari ni Taksin, bago ang kanyang kahalili, si
Rama I
(1782?1809), inilipat ang palasyo sa kabilang panig ng ilog.
[2]
Ito ay inabandona hanggang sa paghahari ni
Rama II
(1809?24), na nagpanumbalik ng templo at nagsimulang magplano na itaas ang pangunahing pagoda sa 70m.
[2]
Ang gawain sa pagoda ay nagsimula noong panahon ng paghahari ni
Rama III
(1824?51). Ang pangunahing prang ay natapos noong 1851, pagkatapos ng siyam na taon ng patuloy na pagtatayo.
[5]
Ang templo ay sumailalim sa mga pangunahing pagpapanumbalik sa panahon ng paghahari ng
Chulalongkorn
(Rama V, 1868?1910) at noong 1980, bago ang bisentenaryo na pagdiriwang ng pagkakatatag ng Bangkok. Ang pinakamalawak na pagpapanumbalik sa
prang
ay isinagawa mula 2013 hanggang 2017, kung saan pinalitan ang malaking bilang ng mga sirang tisa at ginamit ang
yesong apog
para muling tapusin ang marami sa mga ibabaw (pinapalitan ang semento na ginamit noong mga naunang pagpapanumbalik). Nang malapit nang matapos ang gawain noong 2017, ang mga larawan ng mga resulta ay umani ng ilang kritisismo para sa bagong anyo ng templo, na tila puting-puti kumpara sa dati nitong katayuan. Ipinagtanggol ng
Kagawaran ng Belyas Artes
ang gawain, na nagsasabi na ito ay maingat na ginawa upang ipakita ang orihinal na anyo ng templo.
[6]
[7]
- Emmons, Ron (2008),
Top 10 Bangkok
, New York: DK,
ISBN
978-0-7566-8850-9
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- Liedtke, Marcel (2011),
Thailand- The East (English Edition)
, Norderstedt: Books on Demand GmbH,
ISBN
978-3-8423-7029-6
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- Norwich, John Julius (2001),
Great architecture of the world
, USA: Da Capo Press Inc.,
ISBN
0-306-81042-5
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
[
patay na link
]
- Ridout, Lucy; Gray, Paul (2009),
The Rough Guide to Thailand's Beaches & Islands
, India: Rough Guides,
ISBN
978-1-84836-091-4
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- Spooner, Andrew; Borrowman, Hana; Baldwin, William (2011),
Footprint Thailand
, UK: footprintbooks.com,
ISBN
978-1-904777-94-6
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
May kaugnay na midya tungkol sa
Wat Arun
ang Wikimedia Commons.
Padron:First-Class Royal Monasteries
Padron:Visitor attractions in Bangkok