Avicenna
Ibn Sina
|
---|
|
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Avicenna_Portrait_on_Silver_Vase_-_Museum_at_BuAli_Sina_%28Avicenna%29_Mausoleum_-_Hamadan_-_Western_Iran_%287423560860%29.jpg/220px-Avicenna_Portrait_on_Silver_Vase_-_Museum_at_BuAli_Sina_%28Avicenna%29_Mausoleum_-_Hamadan_-_Western_Iran_%287423560860%29.jpg) |
Kapanganakan
| 23 Agosto 980
(
980-08-23
)
[1]
|
---|
Kamatayan
| 22 Hunyo 1037
(1037-06-22)
(edad 56)
[1]
|
---|
Ibang pangalan
| - Sharaf al-Mulk
- Hujjat al-Haq
- Sheikh al-Rayees
- Ibn-Sino (Abu Ali Abdulloh Ibn-Sino)
- Bu Al? S?n? (
?? ??? ????
)
|
---|
|
|
Mga impluwensya
| |
---|
|
Panahon
| Islamikong Ginintuang Panahon
|
---|
Paaralan o tradisyon
| Abisenismo
|
---|
Pangunahing interes
| |
---|
Mga katangi-tanging akda
| |
---|
Inimpluwensyahan sina
| |
---|
|
Si
Ibn Sina
(
Persa
:
??? ????
), kilala rin bilang
Abu Ali Sina
(
?????? ????
),
Pur Sina
(
???????
), at kilala sa kanluran bilang
Avicenna
(
/
/
;
980
? Hunyo 1037) bilang
Persyanong
[7]
[8]
[9]
polimata
na itinuturing bilang isa sa mga pinakamahalagang manggagamot, dalubtala, palaisip at manunulat ng
Islamikong Ginintuang Panahon
,
[10]
at ang ama ng maagang makabagong medisina.
[11]
[12]
[13]
Tinatawag din si Avicenna bilang "pinakamaimpluwensiyang pilosopo bago ang modernong panahon".
[14]
Isa siyang peripatetikong pilosopo na naimpluwensyahan sa pilosopiya ni Aristoteles. Sa 450 na pinaniniwalaang isinulat niya, mga 240 ang natitira, kabilang ang 150 ukol sa pilosopiya at 40 ukol sa medisina.
[15]
Ang kanyang mga pinakatanyag na akda ay
Ang Aklat ng Paglunas
, isang ensiklopedyang pilosopiko at siyentipiko, at
Ang Kanon ng Medisina
, isang
ensiklopedyang panggamot
[16]
[17]
[18]
na naging pamantayan sa mga tekstong panggamot sa mararaming
edad medyang pamantasan
[19]
at napanatili ang paggamit hanggang sa 1650.
[20]
Maliban sa pilosopiya at medisina, kabilang sa korpus ni Avicenna ang mga sulat ukol sa
astronomiya
,
alkimiya
,
heograpiya at heolohiya
,
sikolohiya
,
Islamikong teolohiya
,
lohika
,
sipnayan
,
pisika
at mga
tula
.
[21]
Ang
Avicenna
ay
isinalating
pangalan ng
Arabeng patronimo
ibn S?n?
(
??? ????
),
[22]
na nangangahulugang "Anak ni Sina". Gayunpaman, si Avicenna ay hindi anak ngunit ang apo sa sakong ng lalaking nagngangalang Sina.
[23]
Ang kanyang
pormal na pangalang Arabe
ay
Ab? ?Al? al-?usayn ibn ?Abdill?h ibn al-?asan ibn ?Al? ibn S?n?
[24]
(
??? ??? ?????? ?? ??? ???? ?? ????? ?? ??? ?? ????
).
Gumawa si Ibn Sina ng malawakang korpus ng gawain noong panahon na karaniwang kilala bilang
Islamikong Ginintuang Panahon
, kung kailan pinag-aralan nang malawakan ang mga salinwika ng tekstong
Griego-Romano
,
Persyano
, and
Indyano
. Ang mga tekstong Griego-Romanong tekstong isinalinwika ng paaralang
Kindi
ay kinomentuhan, niredakto at nilinang nang makabuluhan ng mga Islamikong intelektuwal, na nakasalig sa mga Persyanong at
Indyanong sistemang matematika
,
dalubtala
,
alhebra
,
trigonometriya
at
medisina
.
[25]
Naglaan ang
dinastiyang Samanida
sa silangang bahagi ng
Persia
,
Dakilang Khorasan
at Gitnang Asya pati na rin ang
dinastiyang Buyid
sa kanlurang bahagi ng Persia at
Iraq
ng maunlaring atmospera para sa pagsulong ukol sa pag-aaral at kultura. Sa ilalim ng mga Samanida, naging magkakaribal ang
Bukhara
at
Baghdad
sa kabiserang kultural sa
mundong Islamiko
.
[26]
Doon, lumago ang pag-aaral ng
Qur'an
at
Hadith
. Higit pang nilinang ang pilosopiya,
Fiqh
, at
teolohiya
(
kalaam
), lalo na nila Avicenna at kanyang mga katunggali. Nagbigay sina
Al-Razi
at
Al-Farabi
ng
pamamaraan
at karunungan sa medisina at pilosopiya. Nagkaroon ng akses si Avicenna sa mga dakilang aklatan ng
Balkh
,
Khwarezm
,
Gorgan
,
Rey
,
Isfahan
at
Hamadan
. Ipinapakita ng mga iba't ibang teksto (tulad ng 'Ahd na may Bahmanyar) na nakipagdebate siya sa mga pinakadakilang iskolar sa kasaysayan tungkol sa mga puntong pilosopikal. Inilalarawan ni
Aruzi Samarqandi
kung paano bago umalis si Avicenna sa
Khwarezm
nasalubong niya si
Al-Biruni
(isang tanyag na dalub-agham at dalubtala),
Abu Nasr Iraqi
(isang kilalang dalubbilang),
Abu Sahl Masihi
(isang respetadong pilosopo) at Abu al-Khayr Khammar (isang dakilang manggagamot).
Sinasabi ni Robert Wisnovsky, isang iskolar ng Avicenna na konektado sa
Pamantasang McGill
, na "Naging panggitnang pigura si Avicenna sa mahabang kasaysayan ng mga makatwirang agham sa Islam, lalo na sa mga larangan ng metapisika, lohika at medisina" ngunit ang mga kanyang gawain ay hindi lamang naging maimpluwensya sa mga ganitong "sekular" na larangan ng karunungan mismo, dahil "ang mga ganitong gawain, o mga kabahagi ng mga ito ay binasa, itinuro, kinopya, kinomentuhan, sinipi, pinagpakahulugan at binanggit ng libu-libong iskolar pagkatapos ni Avicenna ? hindi lamang mga pilosopo, lohiko, manggagamot at dalubhasa sa mga sipnayang o eksaktong agham, kundi gayundin ng mga espesyalista sa mga takdang-aral ng
?ilm al-kal?m
(makatwirang teolohiya, ngunit nauunawaan na kasama ang
likas na pilosopiya
,
epistemolohiya
at
pilosopiya ng isipan
) at
us?l al-fiqh
(palabatasan, ngunit nauunawaan na kasama ang pilosopiya ng batas, pangangatuwiran, at
pilosopiya ng wika
)."
[27]
Hitsura sa loob ng Mosoleo ni Avicenna, idinisenyo ni
Hooshang Seyhoun
noong 1945?1950
Kasing-aga ng ika-13 siglo kung kailan inilarawan siya ni
Dante Alighieri
sa Limbo sa tabi ng mga birtuosong di-Kristiyanong palaisip sa kanyang
Divina Commedia
tulad nina
Virgil
,
Averroes
,
Homer
,
Horace
,
Ovid
,
Lucan
,
Socrates
,
Platon
, at
Saladin
. Kilala si Avicenna sa Silangan at Kanluran bilang isa sa mga dakilang pigura sa kasaysayang intelektwal. Inilarawan ni
George Sarton
, ang may-akda ng
The History of Science
("Ang Kasaysayan ng Agham"), si Ibn S?n? bilang "isa sa mga pinakadakilang palaisip at iskolar-medikal sa kasaysayan"
[28]
at tinawag siya bilang "ang pinakakilalang
dalub-agham ng Islam
at isa sa mga pinakasikat ng lahat ng lahi, lugar, at panahon." Isa siya sa mga nangunang manunulat ng mundong Islamiko sa larangan ng medisina.
Kasama nina
Rhazes
,
Abulcasis
,
Ibn al-Nafis
, at
al-Ibadi
, itinuturing si Ibn Sina bilang mahalagang tagatala ng maagang medisinang Muslim. Kilala siya sa Kanluraning
kasaysayan ng medisina
bilang pangunahing makasaysayang tao na may mga mahalagang ambag sa medisina at Europeong
Renasimiyento
. Kakaiba ang kanyang mga tekstong panggamot dahil kung saan may kontrobersya sa mga pananaw nina Galen at Aristoteles ukol sa mga bagay na panggamot (tulad ng anatomiya), mas ginusto niyang tumabi kay Aristoteles, at kung kailangan isinapanahon niya ang posisyon ni Aristoteles upang isaalang-alang ang mga pagsusulong pagkatapos ni Aristoteles sa karunungan sa anatomiya.
[29]
Ibig sabihin ng pangingibaw ng intelektwal na impluwensya ni Aristoteles sa mga edad medyang Europeong iskolar ay pinataas ng pagkonekta ni Avicenna sa mga sulat-panggamot ni Galen at mga sulat-pilosopo ni Aristoteles sa
Ang Kanon ng Medisina
(kasama ng kanyang komprehensibong at lohikal na organisasyon ng karunungan) ang kahalagahan ni Avicenna sa edad medyang Europa kumpara sa mga ibang Islamikong manunulat ng medisina. Ang kanyang impluwensya kasunod ng pagsalinwika ng
Kanon
anupat mula noong unang bahagi ng ikalabing-apat hanggang gitnang ikalabing-anim na siglo niranggo siya kasama nina Hipokrates at Galen bilang isa sa mga kilalang awtoridad,
princeps medicorum
("prinsipe ng manggagamot").
[30]
- ↑
1.0
1.1
Encyclopedia of Islam: Vol 1, p. 562, Edition I, 1964, Lahore, Pakistan
- ↑
Sa Bukhara (19 taon) tapos sa
Gurg?nj
,
Khw?razm
(13 taon).
- ↑
Sa
Gorg?n
, 1012?14.
- ↑
Sa
Ray
(1 taon), Hamad?n (9 taon) at
Isfah?n
(13 taon).
"D. Gutas, 1987,
Avicenna ii. Biography
, Encyclopædia Iranica"
. Iranicaonline.org
. Nakuha noong
2012-01-07
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
The Sheed & Ward Anthology of Catholic Philosophy
. Rowman & Littlefield. 2005.
ISBN
9780742531987
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Ramin Jahanbegloo
,
In Search of the Sacred : A Conversation with Seyyed Hossein Nasr on His Life and Thought
,
ABC-CLIO
(2010), p. 59
- ↑
Avicenna and the Visionary Recital
. 2016-04-19.
ISBN
9780691630540
. Nakuha noong
2018-08-12
.
In this work a distinguished scholar of Islamic religion examines the mysticism and psychological thought of the great eleventh-century Persian philosopher and physician Avicenna (Ibn Sina), author of over a hundred works on theology, logic, medicine, and mathematics.
CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Daly, Jonathan (2013-12-19).
The Rise of Western Power: A Comparative History of Western Civilization
(sa wikang Ingles). A&C Black. p. 18.
ISBN
978-1-4411-1851-6
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
"Avicenna | Persian philosopher and scientist"
,
Encyclopedia Britannica
(sa wikang Ingles)
, nakuha noong
2018-08-04
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
*
Bennison, Amira K. (2009).
The great caliphs: the golden age of the 'Abbasid Empire
. New Haven: Yale University Press. p.
195
.
ISBN
978-0-300-15227-2
.
Avicenna was a Persian whose father served the Samanids of Khurasan and Transoxania as the administrator of a rural district outside Bukhara.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- Paul Strathern (2005).
A brief history of medicine: from Hippocrates to gene therapy
. Running Press. p. 58.
ISBN
978-0-7867-1525-1
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
[
patay na link
]
.
- Brian Duignan (2010).
Medieval Philosophy
. The Rosen Publishing Group. p. 89.
ISBN
978-1-61530-244-4
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
.
- Michael Kort (2004).
Central Asian republics
. Infobase Publishing. p. 24.
ISBN
978-0-8160-5074-1
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- "He was born in 370/980 in Afshana, his mother's home, near Bukhara. His native language was Persian" (from "Ibn Sina ("Avicenna")",
Encyclopedia of Islam
, Brill, second edition (2009). Accessed via Brill Online at www.encislam.brill.nl).
- "Avicenna was the greatest of all Persian thinkers; as physician and metaphysician ..." (
excerpt
from A.J. Arberry,
Avicenna on Theology
, KAZI PUBN INC, 1995).
- "Whereas the name of Avicenna (Ibn Sina, died 1037) is generally listed as chronologically first among noteworthy Iranian philosophers, recent evidence has revealed previous existence of Ismaili philosophical systems with a structure no less complete than of Avicenna" (from
p. 74
of Henry Corbin,
The Voyage and the messenger: Iran and philosophy
, North Atlantic Books, 1998.
- ↑
Saffari, Mohsen; Pakpour, Amir (2012-12-01).
"Avicenna's Canon of Medicine: A Look at Health, Public Health, and Environmental Sanitation"
.
Archives of Iranian Medicine
.
15
(12): 785?9.
PMID
23199255
.
Avicenna was a well-known Persian and a Muslim scientist who was considered to be the father of early modern medicine.
{{
cite journal
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Colgan, Richard (2009-09-19).
Advice to the Young Physician: On the Art of Medicine
(sa wikang Ingles). Springer Science & Business Media. p. 33.
ISBN
978-1-4419-1034-9
.
Avicenna is known as the father of early modern medicine.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Roudgari, Hassan (2018-12-28).
"Ibn Sina or Abu Ali Sina (??? ????? c. 980 ?1037) is often known by his Latin name of Avicenna (æv??s?n?/)"
.
Journal of Iranian Medical Council
.
1
(2): 0.
ISSN
2645-338X
.
Avicenna was a Persian polymath and one of the most famous physicians from the Islamic Golden Age. He is known as the father of early modern medicine and his most famous work in Medicine called "The Book of Healing", which became a standard medical textbook at many European universities and remained in use up to the recent centuries.
{{
cite journal
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
"Avicenna (Ibn Sina) | Internet Encyclopedia of Philosophy"
.
- ↑
O'Connor, John J.
;
Robertson, Edmund F.
,
"Avicenna"
,
Arkibo ng Kasaysayan ng Matematika ng MacTutor
,
Pamantasan ng San Andres
.
- ↑
Nasr, Seyyed Hossein
(2007).
"Avicenna"
.
Encyclopædia Britannica Online
.
Inarkibo
mula sa orihinal noong 31 Oktubre 2007
. Nakuha noong
2007-11-05
.
{{
cite ensiklopedya
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Edwin Clarke, Charles Donald O'Malley (1996),
The human brain and spinal cord: a historical study illustrated by writings from antiquity to the twentieth century
, Norman Publishing, p. 20 (
ISBN
0-930405-25-0
).
- ↑
Iris Bruijn (2009),
Ship's Surgeons of the Dutch East India Company: Commerce and the progress of medicine in the eighteenth century
,
Amsterdam University Press
, p. 26 (
ISBN
90-8728-051-3
).
- ↑
"Avicenna 980?1037"
. Hcs.osu.edu. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong Oktubre 7, 2008
. Nakuha noong
2010-01-19
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
e.g. at the universities of
Montpellier
and
Leuven
(see
"Medicine: an exhibition of books relating to medicine and surgery from the collection formed by J.K. Lilly"
. Indiana.edu. 2004-08-31.
Inarkibo
mula sa orihinal noong 14 Disyembre 2009
. Nakuha noong
2010-01-19
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
).
- ↑
"Avicenna", in Encyclopædia Iranica, Online Version 2006"
. Iranica.com
. Nakuha noong
2010-01-19
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Byrne, Joseph Patrick (2012),
"Avicenna"
,
Encyclopedia of the Black Death,
Vol. I
,
Santa Barbara, CA
: ABC-CLIO,
ISBN
978-1-59884-253-1
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
.
- ↑
Van Gelder, Geert Jan, pat. (2013), "Introduction",
Classical Arabic Literature
, Library of Arabic Literature, New York: New York University Press, p.
xxii
,
ISBN
978-0-8147-7120-4
{{
citation
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
(
Goichon 1999
)
harv error: no target: CITEREFGoichon1999 (
help
)
- ↑
"Major periods of Muslim education and learning"
.
Encyclopædia Britannica Online
. 2007.
Inarkibo
mula sa orihinal noong 12 Disyembre 2007
. Nakuha noong
2007-12-16
.
{{
cite ensiklopedya
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Afary, Janet
(2007).
"Iran"
.
Encyclopædia Britannica Online
. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong 2013-08-13
. Nakuha noong
2007-12-16
.
{{
cite ensiklopedya
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Robert Wisnovsky, "Indirect Evidence for Establishing the Text of the Shif?" in
Oriens
, volume 40, issue 2 (2012), pp. 257-258
- ↑
George Sarton
,
Introduction to the History of Science
.
(
cf.
Dr. A. Zahoor and Dr. Z. Haq (1997).
Quotations From Famous Historians of Science
, Cyberistan.)
- ↑
Musallam, B. (2011).
"Avicenna Medicine and Biology"
.
Encyclopædia Iranica
. Nakuha noong
2011-11-09
.
{{
cite ensiklopedya
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Weisser, U. (2011).
"Avicenna The influence of Avicenna on medical studies in the West"
.
Encyclopædia Iranica
. Nakuha noong
2011-11-09
.
{{
cite ensiklopedya
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- "Avicenna," Goodman, Lenn E. (Cornell University Press: 1992, isinapanahon ang edisyon noong 2006), isang mabuting pagpapakilala sa buhay at kaisipang pampilosopiya ni Avicenna
May kaugnay na midya ang Wikimedia Commons tungkol sa artikulong:
Wikiquote
Ang
Wikiquote
ay mayroong isang kalipunan ng mga sipi na may kaugnayan kay:
|
---|
Pandaigdigan
| |
---|
Pambansa
| |
---|
Akademya
| |
---|
Tao
| |
---|
Iba pa
| |
---|