| ?ум?урии ?арабо?и К???
|
| арман?.
?????? ???????????????
[1]
|
| Парчам
[d]
| Coat of arms
[d]
|
 |  |
| Таърихи таъсис
|
2 сентябр
1991
|
|---|
| Номи расм?
|
арман?.
?????? ???????????????
[2]
|
|---|
| Номи к?то?
|
?????
|
|---|
| А?ол?
|
Kharabaji
,
artsaji
,
?арабо??
,
Artsakhiote
[3]
,
карабахец
ва
арцахец
|
|---|
| Забони расм?
|
арман?
ва
рус?
[4]
|
|---|
| Гимн
|
Azat u ankakh Artsakh
[d]
|
|---|
| ?итъа
|
Осиё
|
|---|
| Пойтахт
|
Ханкенди
|
|---|
| Минта?аи замон?
|
UTC+4
|
|---|
| Мав?еият
|
?аф?оз
|
|---|
| Навъи ?укумат
|
?ум?ур?
|
|---|
| Фармонраво
|
President of Artsakh
[d]
|
|---|
| Сарвари давлат
|
Samvel Shahramanyan
[d]
[5]
|
|---|
| Вазифаи сардори ?укумат
|
President of Artsakh
[d]
|
|---|
| Сарвари ?укумат
|
Bako Sahakyan
[d]
|
|---|
| Ма?лис
|
National Assembly of Artsakh
[d]
|
|---|
| Робита?ои дипломат?
|
Абхозистон
,
?ум?урии молдовии назди со?или дарёи Днестр
[d]
ва
Осетияи ?ануб?
|
|---|
| Шумораи а?ол?
|
|
|---|
| Зербахш
|
Shahumyan Province
[d]
,
Shushi Province
[d]
,
Martuni Province
[d]
,
Martakert Province
[d]
,
Kashatagh Province
[d]
,
Hadrut Province
[d]
ва
Askeran Province
[d]
|
|---|
| Пули милл?
|
Artsakh dram
[d]
ва
Драми Арманистон
|
|---|
| Дорои
|
Khankendi Stadium
[d]
|
|---|
| ?аммарз бо
|
Арманистон
ва
Озарбой?он
|
|---|
| Таърихи фур?пош?
|
1 январ
2024
[7]
|
|---|
| Масо?ат
|
|
|---|
| Хештеги
|
?????
|
|---|
 |
| ?у?рофиё
|
Q4135632
?
|
|---|
| Economy of topic
|
economy of the Nagorno-Karabakh Republic
[d]
|
|---|
| Demographics of topic
|
demographics of the Nagorno-Karabakh Republic
[d]
|
|---|
| Рамзи давлатии телефон
|
+37447
|
|---|
| Emergency phone number
|
112
[d]
|
|---|
Парванда?о дар Викианбор
|
?ум?урии ?арабо?и К???
(
арман?.
???????? ???????? ???????????????
), номи арман? ?
?ум?урии Артсах
(
арман?.
?????? ???????????????
) ?
?ум?урии эътирофнашуда
[9]
дар
Транс?аф?оз
, эълоншудаи
2 сентябри
соли 1991
дар и?лосияи муштараки Ш?рои вакилони хал?ии вилояти ?арабо?и К??? ва но?ияи Шаумяни ?ШС Озарбой?он дар ?удуди
Вилояти мухтори К??истони ?арабо?
ва но?ияи ?амсар?ади Шаумяни ?ШС Озарбой?он.
Тиб?и та?симоти маъмурию ?удудии ?ум?урии Озарбой?он, ?удуди идорашавандаи ??К, ?исми Озарбой?он аст.
Дар шимоли минта?аи ?у?рофии
Осиёи ?анубу ?арб?
ва шимолу шар?и па?нк??и Арман ?ойгир аст. Аз ?арб бо
Арманистон
, аз шимолу шар? бо
Озарбой?он
ва аз ?ануб бо
Эрон
сар?ад дорад. Масо?ат ? та?р. 11 500 км².
А?ол? тиб?и пешбинии бар?йхатгирии соли 2015 ? 150 932 нафар. Дини афзал ?
масе??
.
Пойтахт ва ша?ри калонтарин ?
Степанакерт
(
Ханкенди
).
2 сентябри
соли 1991
дар и?лосияи як?ояи Ш?ро?ои вакилони хал?и К??истони ?арабо? ва но?ияи Шаумян Эъломия дар бораи эълом шудани ?ум?урии ?арабо?и К??? дар ?удуди
Вилояти Мухтори К??истони ?арабо?
ва но?ияи ?амшафати Шаумяни
?ШС Озарбой?он
?арор ?абул карда шуд
[10]
.
10 декабри соли 1991 райъпурс? оид ба ма?оми ??К баргузор гардид, ки 99,89% иштирокчиёни он ба тарафдории исти?лоли он овоз доданд. Ин фоиз аз он сабаб ба даст оварда шудааст, ки раъйпурс? аз ?ониби а??алият?ои озарбой?он? (23% шумораи умумии а?ол?) бойкот карда шудааст.
[11]
То ?оло, раъйпурс? аз ?ониби ?омеаи байналмилал? эътироф карда нашудааст. Ба гуфтаи му?а??и?и олмон? Йоханнес Рау, бинобар вазъи душвори амният? ва таъ?ибот алай?и а?олии Озарбой?он, ин раъйпурс? наметавон ?онун? ?исобида шавад.
Илова бар ?аламрави
ВМК?
ва
но?ияи Шаумяни
Озарбой?он,
раъйпурс? инчунин дар як ?исми ?аламрави
Но?ияи Хонлар
баргузор гардид, ки баъдтар дар минта?аи ?арабо? ва
Арманистон
номи зерно?ияи (подрайон) Геташенро гирифт, ки он тавре, ки ма?омоти СММ нишон меди?анд, вуруди ин ?аламравро ба ?ум?урии ?арабо?и К??? таъмин кардааст
[12]
[13]
[14]
.
6 январи
соли 1992
парлумони ??К даъвати аввал - Ш?рои Олии ?ум?урии ?арабо?и К??? эъломия "Дар бораи исти?лоли давлатии ?ум?урии ?арабо?и К???" -ро ?абул кард. Баъд аз эълони исти?лол муно?ишаи та?рибан ча?орсолаи Арманистону Озарбой?он ба амал омад, ки боиси шумораи зиёди ?урбониён ва гурезагон дар ?арду ?ониб гардид
[15]
[16]
, ки дар нати?аи истифодаи хушунати азим, тозакунии ?авм? бар зидди а?алияти
озарбой?они?о
ба амал омадаанд.
Дар
сол?ои 1991
?
1994
муно?ишаи низом? байни ?ум?урии К??истони ?арабо? ва
Озарбой?он
сар зад, ки дар ?араёни он
озарбой?они?оро
армани?о
аз ?аламрави соби? но?ияи Шаумяни
?ШС Озарбой?он
ва як ?исми
?арабо?и К???
ронданд ва ?ум?урии ?арабо?и К???, ки аз ?ониби ?увва?ои Мусалла?и Арманистон дастгир? мешуд, назорати якчанд минта?аи
Озарбой?онро
, ки дар шафати
?арабо?и К???
?ойгир буданд, ташкил кард ва а?олии му?имии
озарбой?они?оро
аз ин ?аламрав ронд, ва чунин амали то?овузкоронаро
Ш?рои Амнияти СММ
соли
1993
?амчун иш?оли ?аламрави Озарбой?он аз ?ониби артиши Арманистон ?исобид
[17]
[18]
[19]
[20]
.
Дар сол?ои 1991?1994 ин му?овимат ба амалиёти густардаи низом? барои назорат бар ?ум?урии эътирофнашудаи
?арабо?и К???
ва баъзе ?аламрав?ои шафати он оварда расонд. 5 майи соли 1994 байни
Арманистон
ва ?ум?урии
эътирофнашудаи
?арабо?и К??? аз як тараф ва
Озарбой?он
аз тарафи дигар
Протоколи Бишкек
дар бораи яро? ва оташбас ба имзо расид. Дар давраи аз
9 май
11 майи
соли 1994
созишномаи оташбас аз 12 майи соли 1994
ба имзо расид. Дар нати?аи ?анг, аксари
Вилояти Мухтори К??истони ?арабо?и
пешини
?ШС Озарбой?он
ва минта?а?ои ?амсоя, 7 но?ияи Озарбой?он бо долони автомобилгарди Лочин (дар но?ияи Лочин), аз ?умла он?ое, ки робитаи байни ?ум?урии ?арабо?и К??? ва
Арманистонро
таъмин мекарданд, та?ти назорати ??К монданд.
?ангоми низои мусалла?онаи нав дар ?арабо?и К??? дар тирамо?и соли 2020, ?увва?ои Мусалла?и Озарбой?он ?аламрав?ои назаррас дар ?арабо?и К??иро та?ти назорати худ гирифтанд, аз ?умла ша?ри аз ?и?ати стратег? му?им
Шушаро
[21]
. Дар ?араёни амалиёти ?анг?, ки
27 сентябри
соли 2020
байни ?увва?ои мусалла?и Озарбой?он ва неру?ои мусалла?и ??К ва Арманистон о?оз ёфт, артиши Озарбой?он назорати тамоми дарозии марзи Озарбой?он ва Эронро ба даст гирифта, ба шимол ?амла о?оз кард то ин ки долони Лочинро бурида, ша?ри Шушаро забт кунад. То
4 ноябри
соли 2020
артиши Озарбой?он ба ша?ри Шуша наздик шуда дар Теппа?ои атрофи он камин гирифт
[22]
. Дар р?з?ои минбаъда, дар нати?аи задух?рд?ои шадид, ?узъу том?ои махсуси
озарбой?он?о
тавонистанд, ки ниру?ои низомии ??К ва Арманистонро ма?луб намуда, ша?рро иш?ол кунанд ва ба он со?иб шаванд.
8 ноябри
соли 2020 Президенти Озарбой?он
Ил?ом Алиев
эълон кард, ки артиши Озарбой?он назорат бар Шушаро ба даст гирифтааст.
[23]
Р?зи дигар ма?омоти ?аробо?и К??? ма?бур шуданд тасди? кунанд, ки нер??ои Арманистон дигар Шушаро назорат намекунанд.
[24]
.
Ма?омоти ро?барикунандаи неру?ои низом? ва ?укаматдории ??К ва Арманистон ма?лубияти хешро баъд аз
44 р?зи ?анг
аз Озарбой?он ма?бур шуданд пазиранд.
Ин амалиёт?ои ?анг? нимашаби 10 ноябри соли 2020, пас аз чанд соати имзои
Из?ороти оташбас
аз ?ониби сарони Озарбой?он, Арманистон ва Русия
дар ?арабо?и К???,
ба поён расиданд.
[25]
.
Из?ороти
муштараки Президенти ?ум?урии Озарбой?он, Сарвазири ?ум?урии Арманистон ва Президенти Федератсияи Русия дар бораи оташбаси комил ва ?ама гуна ?анг?о дар минта?аи низои ?арабо? аз
10 ноябри
соли 2020
нашр шуд. Созишнома, аз ?умла, ба шарте, ки тамоми ?аламрави ?ангоми амалиёти ?анг? иш?олшуда та?ти назорати Озарбой?он бо?? монад
[26]
.
Созишномаи оташбас дар ?арабо?и К???
[
вироиш
|
вироиши манбаъ
]
Р?зи
9 ноябри
соли 2020
Сарвазири Арманистон
Никол Пашинян
эълом дошт, ки бо президенти Озарбой?он
Ил?ом Алиев
ва президенти Русия
Владимир Путин
дар бораи ?атъи амалиёти низом? дар ?арабо?и К??? ба созиш расидааст.
[26]
Тиб?и иттилои ArmInfo, тиб?и созишнома, нер??ои посдорони сул?и Русия ба минта?а оварда мешаванд ва Арманистон то 20 ноябр но?ия?ои А?дам, Келба?ар ва Лочинро ба Озарбой?он бармегардонад. Президенти Русия Владимир Путин низ исти?рори нер??ои посдори сул? дар минта?аро тасди? кард.
“9 ноябр Президенти ?ум?урии Озарбой?он Алиев, Сарвазири ?ум?урии Арманистон Пашинян ва Президенти Федератсияи Русия из?ороте ба имзо расониданд, ки аз 10 ноябри соли 2020 оташбаси комил дар ?арабо?и К??истониро талаб мекунанд”,
?
[27]
.
Нер??ои посдори сул?и Русия аллакай вориди минта?ае шуданд, ки марзи Арманистон ва Озарбой?он бо ?ам вомех?ранд. Суб?и р?зи сешанбе вазорати дифои Русия тасвир?оеро нашр кард, ки дар он корвони техникаи низом? ба самти фурудго?и Уляновск ?аракат мекунад. Ин контингент дар заминаи дивизияи 15-уми тирандозии мототехникии Округи марказии ?арб? ?ойгир аст. Да? ?авопаймо бо сарбозони Русия ба минта?аи низоъ парвоз карданд.
Тиб?и иттилоъи вазорати дифоъи Арманистон, исти?рори нер??ои посдори сул?и Русия дар ?арабо?и К??? аллакай о?оз шудааст.
Дар ?оли ?озир, амалиёти низом? дар ?арабо?и К??? комилан боздошта шудааст. Сарвазири Арманистон Никол Пашинян аз ?амватанонаш бахшиш пурсид.
Сарвазири Арманистон
Никол Пашинян
дар паёмаш дар Фейсбук гуфтааст, ки вай тасмим гирифтааст, ин санади "дарднокро" дар нати?аи
"та?лили ами?и вазъи ?арб? ва арзёбии одамоне, ки бе?тарин мутахассисон дар назорати вазъ мебошанд"
?
[28]
имзо кардааст. Вай чунин и?домро дар шароити кунун? бе?тарин номид ва гуфт, ки ?атъи амалиёти низом? на пир?з? аст ва на ма?лубият.
[29]
Президенти Арманистон Армен Саркисян гуфт, ки
вай дар бораи созишномаи ?арабо?и К??? тавассути расона?о маълумот гирифтааст
.
“?амчун Президенти ?ум?ур?, мутаассифона, ба ман машварат накардаанд, ин ?у??ат му?окима нашуд ва ман дар гуфтушунид?о ширкат накардам”
?
[30]
гуфт ?. Вай гуфт, ки созишномаи оташбас бояд
“мавз?и машварат ва му?окимаи ?ама?ониба”
гардад ва машварат?ои сиёс?
“барои зудтар ба даст овардани созиш дар бораи ?арор?ое, ки аз ?имояи манфиат?ои милл? ба даст омадаанд”
?
[30]
о?оз карда мешаванд.
Президенти Озарбой?он
Ил?ом Алиев
низ ба мардум муро?иат кард. Вай гуфт, ки
созишнома ба манфиати хал??ои Озарбой?он ва Арманистон ?абул карда шудааст ва нер??ои Туркия барои назорати ду?онибаи Из?орот ?амро?и намояндагони неру?ои Русия ба сафи нер??ои посдори сул? шомил карда хо?анд шуд.
Алиев шарт?ои созишномаро номбар кард ва дар ?анги ?арабо?и К??? ?алабаи ?атъии Озарбой?онро эълон кард.
Ба гуфтаи
Ил?ом Алиев
,
“?аракат?ои фаъол дар мар?илаи низом? ?атъ шуданд, мар?илаи сиёс? о?оз ёфт.”
≪Мо нишон додем, ки ро?и ?алли низоъ низ ву?уд дорад. Мо санадеро имзо кардем, ки барои мо бени?оят муфид аст. Пашинян ба ?уз имзо кардан чораи дигаре надошт. То он даме, ки ман президент ?астам, ?арабо? ?еч ма?оми махсусе нахо?ад дошт! ”
?
Ил?ом Алиев
Дар навбати худ, суханг?и Вазорати кор?ои хори?ии Русия Мария Захарова иддаои Ил?ом Алиевро дар бораи он, ки сарбозони Туркия ба ?айати нер??ои посдори сул? дохил мешаванд, рад кард.
Шарт?ои асосии Созишномаи байни Озарбо?ону Арманистон
[
вироиш
|
вироиши манбаъ
]
Хабаргузории ArmInfo аз матни ин санад и?тибос овард. Ба гуфтаи ?, як контингенти неру?ои посдорони сул?и Русия
“дар т?ли хатти тамос дар ?арабо?и К??? ва долон дар Лочин”
муста?ар хо?ад шуд, ки иборат аз 1960 нафар хизматчиёни ?арб? бо сило??ои оташфишон, 90 зире?п?ш, 380 мошин ва техникаи махсус мебошад.
[27]
Нер??ои посдори сул?и Русия дар минта?аи муно?иша 5 сол хо?анд буд, ки бо розигии ?ониб?о 5 соли дигар тамдид карда мешавад.
[27]
Арманистон ба Озарбой?он ?аламрав?оеро бармегардонад, ки дар т?ли Итти?оди Ш?равии соби? ба ?арабо?и К??? дохил намешуданд ва дар ибтидои сол?ои 90 иш?ол шуда буданд. Арманистон бояд но?ияи Келба?арро то 15 ноябр ва но?ияи Лочинро то 1 декабр ба Озарбой?он супорад. Армани?о барои пайваст кардани ?арабо?и К??? бо Арманистон долони Лочинро (бараш 5 км) ниго? медоранд. Ин долонро неру?ои посдорони сул?и Русия ?ифз мекунанд.
[26]
?удуди ?ум?урии эътирофнашудаи ?арабо?и К??? дар соли 2020 аз ?исоби ?аламрав?ое, ки нер??ои Озарбой?он дар давраи ?анг иш?ол кардаанд, кам карда мешавад.
[27]
Дар ?атори дигар но?ия?о, армани?о аз ша?ри Шуша, ки яке аз ша?р?ои асосии ?арабо? аст (аз ?и?ати стратег? ва рамз?) ?удо карда шудаанд, ки онро низомиёни озар? р?з?ои 7-9 ноябр иш?ол карда буданд. Ханкенди (Степанакерт), ки аз Шуша 10 км дур аст, та?ти назорати Арманистон бо?? хо?ад монд.