?алол Икром? ( форс?: ???? ?????? ‎; 7 (20) сентябр 1909 ( 1909-09-20 ) , Бухоро  ? 11 апрели 1993 ) ? нависандаи то?ик, Нависандаи хал?ии То?икистон (1976), дорандаи ?оизаи давлатии То?икистон ба номи Абуабдулло?и Р?дак? (1964), узви Иттифо?и нависандагони То?икистон (1962).

Зиндагинома [ вироиш | вироиши манбаъ ]

?алол Икром? 20 сентябри соли 1909 дар ша?ри Бухоро дар оилаи ?оз? ба дунё омадааст. Соли 1928 Дорулмуаллимини ша?ри Бухороро хатм намуда ба касби муаллим? пардохтааст. Соли 1930 озими Сталинобод  ? пойтахти ?ум?урии То?икистон мегардад. Чанд муддат корманди кумитаи то?икшинос? (баъд?о ба Институти забон ва адабиёти ба номи Р?дак? табдил меёбад) будааст. Чанде мудири бахши адабии Театри давлатии академии драмавии ба номи А. Ло?ут? , му?аррири Нашриёти давлатии То?икистон будааст. Сол?ои т?лон? ба фаъолияти озоди э?од? ишти?ол варзидааст. ?алол Икром? то поёни умр му?ими Душанбеша?р буда, соли 1993 аз ?а?он чашм п?шид. Шодравон дар оромго?и Бо?и Лучоб мадфун мебошад.

Э?одиёт [ вироиш | вироиши манбаъ ]

?икоя?ои аввалинаш дар ибтидои сол?ои 20-уми асри гузашта навишта шудаанд. Дар ташаккули шахс? ва нигорандагии ? сахтгир? ва ?амхори?ои Устод Айн? на?ши ?алкунанда гузоштааст. Аввалин ?икояи мунташираи ? ≪Шабе дар Регистони Бухоро≫ (1927) бо тал?ину ра?намойии Устод Айн? навишта шудааст. Нахустин ?икоя?ои дигари ? дар давоми сол?ои 1928?1930 нахустин ?иссаи ? ≪Тирмор≫ дар давоми сол?ои 1931?1934 дар ма?аллаи ≪Ра?бари дониш≫ чоп шудаанд. Китоб?ои аввалини ≪?аёт ва ?алаба≫ ва ?иссаву ?икоя?ояш ≪Ду ?афта≫ соли 1934 интишор ёфтаанд. Баъдан ма?м?а?ои ≪Тирмор≫ (1936) ва ≪Аз Маскав ч? овард??!≫-яш (1936) ба табъ расидаанд. ?алол Икром? аз о?ози сол?ои с? ба ом?зиши забони рус? дода шуда, чанде аз намуна?ои ?икоят?ои А. Чеховро ба форсии то?ик? тар?ума кардааст. ?амин айём буд, ки ? тар?умаи ?иссаи Ю. Либединский ≪?афта≫ ? ро ба поён расонд. Роман?ои ≪Шод?≫ (?. 1-1940; ?. 2- 1949) ва ≪Ман гуна?корам≫ (1957), ?иссаи ≪Тори анкабут≫ (1957) ?алол Икром? аз чоп баромада, ?ро дар ?атори бе?тарин нависандагони то?ик ?арор додаанд. Баъдан роман?ояш ≪Духтари оташ≫ (1962), ≪Дувозда? дарвозаи Бухоро≫, (1965) ва ≪Тахти вожгун≫ (1974), ки трилогияи маъруфи ≪Дувозда? дарвозаи Бухоро≫-ро ташкил додаанд, дар Душанбе, Маскав, Те?рон, Порис, Прага, Берлин ва дигар мамлакат?о бор?о мунташир гаштаанд ва заминаи филм?ои баде? ?арор гирифтаанд. Соли 1974 (дар ?ам?аламии ?абибулло Назаров) романи ?а?вии ≪Саргузашти Сафармахсум≫, соли 1980 ≪Сафармахсум дар Бухоро≫-ро таълиф кардааст, ки ба чандин забон нашру тар?ума шуда, шу?рати муаллифро ба маротиб афзудаанд. Романи ≪Зо??ои бадмур≫-и ? соли 1979 дар Душанбе, соли 1979 дар Маскав (ба забони рус?) чоп шудааст. Роман?ои ≪Хатлон≫-у ≪Гули бодом аз Конибодом≫ дар сол?ои охири ?аёти нависанда ба ?алам омада, дар он?о симои ?амзамонони бунёдкору ?унарварамон ба риштаи тасвир кашида шудаанд. ?алол Икром? очеркнависи маш?уре ?ам буда, китоб?ои очерки сафарии ≪Сафар кардан ? ?а?он дидан≫ (1957), ≪А?оиботи сафар≫ (1963) ва ≪Дар домани Офтоб≫ (1964; дар ?ам?аламии А. Одинсов)-аш дар саросари Итти?оди Ш?рав? маш?ур буданд. Дар бораи устод Садриддин Айн? хотироти муассире э?од кардааст, ки соли 1972 дар шакли китоби ало?идаи ≪Устоди ман, мактаби ман ва худи ман≫ ба дасти хонандагон расидааст. ?алол Икром? дар боби осори драмав? низ фаъолият доштааст. Бархе аз намуна?ои э?одиёти ? ба забони рус? ва дигар забон?ои хал??ои соби? Ш?рав? тар?ума шудаанд. Асар?ои драмавии ? бор?о са?нагузор? шудаанд, ки ≪Душман≫ (1933), ≪Дили модар≫ (1934), ≪Тухми му?аббат≫ (1937), ≪Хонаи Нодир≫ (1943 ?амро?и А. Файко), ≪Шаби 28-ум≫ (1946), ≪?авоби му?аббат≫ (1947), ≪Ситора≫ (1952), ≪Дохунда≫ (1954), ≪Дил?ои с?зон≫ (1970), ≪Гарнизон таслим намешавад≫ (1975) ва ?. аз он шумуланд. Мунтахаби ча?ор?илдаи осораш дар давоми сол?ои 1986?1993 ба табъ расидааст. Дар поёни сол?ои 80 ? ум китоби тозае навишт бо номи ≪Киллометри дувозда?ум≫, ки ба ?аводиси да?аштбори соли 1937 бахшида шудааст. Дар та?ия ва нашри намуна?ои насри ривоятии ниёконамон (?азору як шаб", ≪Ча?ор дарвеш≫) ва тар?умаи осори нависандагони маш?ури русу ш?равию хори??, монанди А. П. Чехов, М. Горкий, М. Шолохов, А. Толстой, А. Довженко, К. Чуковский, Бародарон Гримм, М. Авезов, Б. Корбобоев, Ю.Балтушис, Ю. Лебединский ?иссаи сазовор гузоштааст. Се?илдаи осораш дар Маскав ба чоп расида, бе?тарин офарида?ояш ба аксари забон?ои мардуми ш?рав?, олмон?, чех? ва фаронсав? тар?ума шудаанд. Соли 1964 барои романи ≪Духтари оташ≫ сазовори ?оизаи давлатии То?икистон ба номи Аб?абдулло?и Р?дак? гардидааст. ^[1]

Та??и?и э?одиёти Икром? [ вироиш | вироиши манбаъ ]

Фаъолияти э?одии ?алол Икром? пас аз пан? ? шаш соли ба ?одаи адабиёт ?адам гузоштанаш мавриди тава??у?и адабиётшиносон гардид ва нахустин тад?и?от метавон китобчаи дромнавис ?ан? Абдуллоро бо номи ≪Э?одиёти ?алол Икром?≫ шинохт, ки соли 1934 таълиф гардидааст. Баъдан ?алол Икром? дохили ≪Очерки таърихи адабиёти советии то?ик≫ (?. 2, 1957) гардидааст, ки ин бахшро профессор Шариф?он ?усейнзода нигоштааст. Сол?ои шаст адабиётшинос Бобо Худойдодов дар мавриди ≪Духтари оташ≫-и ?алол Икром? рисолаи номзад? ан?ом дод. Ба ?амин тартиб, осори ?алол Икром? мавриди ба?си бархе аз мунта?идини Ш?рав? шудааст, ки дар ин миён Г. Ломидзе, Со?иб Табаров , Атахон Сайфуллоев , Ю. Бобоев, З. Г. Усмонова, М. Н. Пархоменко, М. Шукуров, Л. Демидчик ва амсоли ононро номбар кардан мумкин аст. Ба та??и?и осори ?алол Икром? сол?ои 70-80 адабиётшиносон: ?. Ба?озода, А. Набиев, М. Ра?аб, Н. Салимов ва дигарон маш?ул шудаанд. Вале аз ?ама бештар осори ?алол Икромиро академик Му?аммад?он Шакур? баррас? кардааст.

Осор [ вироиш | вироиши манбаъ ]

• 1927 : ?икояи ≪Шаб дар Регистан≫;
• 1933 : драмаи ≪ Душман ≫;
• 1934 : драмаи ≪ Дили модар ≫;
• 1934 : повести ≪ Тирмор ≫;
• 1936 : ма?м?а?ои ≪ Тирмор ≫ ва ≪ Аз Маскав ч? овард??! ≫;
• 1937 : маз?акаи ≪ Тухми му?аббат ≫;
• 1940 ? 1949 : романи ≪Шод?≫ (?. 1?2; тар?ума ба забони рус?: 1950 );
• 1950 : дар са?наи театр намоишгузории ?икояи ≪Духтари бечора≫;
• 1954 : дар са?наи театр намоишгузории романи ≪Дохунда≫-и Садриддин Айн? ;
• 1957 : романи ≪ Ман гуна?корам ≫;
• 1957 : романи ≪ Тори анкабуд ≫;
• 1962 : романи ≪ Духтари оташ ≫; тар?ума ба забони рус?: 1964 );
• 1961 ? 1974 : трилогияи таърихии ≪ Дувозда? дарвозаи Бухоро ≫;
• 1970 : драмаи" Дил?ои с?зон ";
• 1975 : драмаи ≪ Гарнизон таслим намешавад ≫;
• 1979 : романи ≪ Зо??ои бадмур ≫;
• ?? : романи ≪ Хатлон ≫;
• ?? : романи ≪ Гули бодом аз Конибодом ≫;
• ?? : романи ≪ Киллометри дувозда?ум ≫;
• 1986 ? 1993 : ?алол Икром?. Осори мунтахаб. Иборат аз 4 ?илд.

?оиза?о [ вироиш | вироиши манбаъ ]

• дорандаи ?оизаи давлатии То?икистон ба номи Абуабдулло?и Р?дак? (1964);
• Нависандаи хал?ии То?икистон ( 1979 ).

Пайванди беруна [ вироиш | вироиши манбаъ ]

• Habib Borjian, “EKR?M?, JAL?L” Encyclopædia Iranica, online edition, 2012, available at (англ.) . www.www.iranicaonline.org . 16 сентябри 2019 сан?ида шуд.

Эзо? [ вироиш | вироиши манбаъ ]