Абуму?аммад ибни Му?аммад Рашидии Самар?анд? ( форс?: ??????? ?? ???? ????? ??????? ‎; ? ? ?арни XII) ? шоир , донишманд ва ахтаршинос и форс-то?ики дарбори Карахониён.

Зиндагинома [ вироиш | вироиши манбаъ ]

?арчанд ки соли таваллуд ва вафоти Рашидии Самар?анд? маълум нест ва дар бораи вай маълумот хеле кам ва но?ис аст, вале аз шоирони маъруфи асри худ будааст. Рашидии Самар?анд? Аб?му?аммад ибни Му?аммад яке аз шоирони форсу то?ик аст, ки дар аср?ои ХI ва ибтидои асри ХII зиндагон? кардааст. Дар Самар?анд илм?ои расмии замонаашро ом?хтааст.

Маълумоти нисбатан пурраро дар бораи Рашид? муаллифи ≪Таърихи адабиёти форс?≫ ?ерман Этте додааст. Рашид? баъд аз хатми мадраса ва камолоти та?силу такмили ма?орати шоир? дар доира?ои адабии ?арохониён ва Сал?у?иён хидмат кардааст. Шоири дарбори Хизрхони ?арохон? (аввали асри XII) будани вай ва дара?аи саидашшуаро? доштани ?ро на?ле, ки Низомии Ар?з? дар "Ча?ор ма?ола оид ба муносибати ? ба Амъа?и Бухоро? овардааст, тасди? менамояд

Рашид? бисёр ?озир?авоб ва базлаг?й буд, ки махсусан барои шоири дарбор лозим буд. Боре Хизрхон дар су?бат бо Амъа? пурсидааст, ки ? дар бораи шеър?ои Рашид? ч? муло?иза дорад. Амъа? ?авоб додааст, ки ≪хуб аст, вале андак бенамак аст≫. Дар ин су?бат Рашид? ?озир набуд, ва?те ки ?озир шуд, подшо? ба ? гуфтаи Амъа?ро на?л карда, ?авоб гуфтанро та?озо намуд. Рашид? баде?атан гуфтааст:

Шеър?ои маро ба бенамак?

Айб кард?, раво бувад шояд:

Шеъри ман ?амчу шакару ша?д аст,

Андар ин ду намак намебояд.

Шал?аму бо?илост гуфтаи ту,

Намак, эй ?алтабон, туро шояд.

Ров? на?л мекунад, ки шо? аз ин ?авоб хурсанд шуд. Дар су?бати ? одатан ?ар р?з чор таба? тило мегузоштанд. Он р?з подшо? ?ар чор таба? тилоро ба Рашид? бахшид.

То кадом дара?а дуруст будани на?лро тасди? кардан душвор аст, вале ин далели он аст, ки Рашид? ма?орати ?озир?авоб?, латифаг?? ва табъи хуш доштааст.

Хусусияти дигари ?олиби ди??ат дар э?одиёт ва ?иссиёти Рашид? ватанд?ст? ва ифтихори миллист. Масалан, дар замони ?укумронии феодал?ои турк муносибат ба шоирони классики миллии давраи ?укумронии феодал?ои то?ик Сомониён та?йир ёфт. Баъзе шоирони дарбор аз ?абили Муизз? ва. Хо?он? он?оро ?а?ву тамасхур карданд. Рашид? ?амчун шоири ватанпарвар тарафи эшонро гирифта, э?оди он шоиронро ?имоя кардааст. Масалан, ? дар бораи ми?дори мероси адабии Р?дак? маълумоти ?иматба?ое дода, вайро зебандаи сарварии шоирон донистааст. Шояд аз сабаби барои шоирони ватанд?ст номусоид будани шароити дарбори Карахониён бошад, ки Рашид? аз ватан ?и?рат карда, аз ша?ре ба ша?ре, аз дарборе ба дарборе гаштааст. Вай аз дарбори Карахониён ба дарбори Сал?у?иёни Хуросон Ту?оншо? (?укумрониаш байни 1174?1186) ва Мозандорон ?исомуддавла Ардашер (1172?1207) рафта, шоири дарбор? шудааст.

Рашид? асосан шоири ?асидасаро мебошад. ?асида?ои ?ро аз ?и?ати шакл ба ?асида?ои Анвар? баробар медонанд, вале аз ?и?ати мазмун аз вай пасттар мешуморанд. Рашид? ?ам монанди Анвар? илова ба шоир?, а?ли илм ? муна??им ?ам будааст ва аз шоирони забардасти замони худ ба ?исоб рафта, ?ро ба дара?аи устод? мешинохтаанд. ?асидасарои мо?иру маш?ур За?ири Форёбиро шогирди ? медонанд.

Рашид? дар охири умраш аз хидмати дарбор ва умуман дунё??? даст кашида, г?шанишин шудааст. Ни?оят дар ша?ри Табрез вафот кардааст ва ?абраш дар ?абристони ≪Ма?баратушшуаро≫-и Сухроб будааст.

Эзо? [ вироиш | вироиши манбаъ ]