А?уро Маздо
(
форс?:
?????????
),
Урмуз
,
?урмуз
,
?урмузд
,
?урмазд
? номи Худо дар дини
маздоясно?
(зардушт?). "Оне, ки ба андом р?шаноисту ба ?он орост?¹." 1 - болотарин рост?.
Дар Авесто ва катиба?ои
?ахоманишиён
, осори адабиёти па?лав? ва адабиёти форс-то?ик бисёр вомех?рад. Аз ду калима ≪А?ура≫ ? ≪сарвар≫ ва ≪Маздо≫ ? ≪доно≫, дар ма?м?ъ ≪сарвари доно≫ таркиб ёфтааст. Бо пайдоиши парастиши Худои ягона ? А?ура Маздо ситоиши гур??и худоёни ориё? аз байн рафт ва парастиши Худои ягона ? А?ура Маздо ?ор? гардид. Дар байни ориёиёни ?адим нахуст девон худоёни нек буданд, вале баъдан он?о ба худо?ои бад? табдил ёфтаанд. Ориёиёни сокини ?инд девонро Худои нек медонистанд. Дар бахш?ои гуногуни Авесто аз А?ура Маздо чун Худои ягона, офаринандаи замину осмон, гиё??о, тамоми ?астии р?йи ?а?он ёд шудааст. Дар ≪
Гот?о
≫-и
Зардушт
та?рибан 200 дафъа А?ура Маздо ба шакл?ои гуногун ? А?ура ва ё ?ойи дигар Маздо номбар гардидааст. Дар банди 4 боби 29 ≪
Ясно
≫ дар бораи А?ура Маздо омадааст:
≪Бегумон Маздо бе?тар аз ?ама медонад, мардумони дурванд (пайравони дур??) ч? карданд ва ого? аст, ки дар оянда ч? хо?анд кард. А?ура ягона додгустар (дар ?а?он) аст. Пас, он чи хости ? бошад, ?амон хо?ад шуд≫.
Баъдан дар боб?ои дигари А?ура Маздо чун бароварандаи орзу?о, фарзона, ободгари зиндаг?, саро?озу саран?оми ?аст?, падари маниши нек, довари кирдори ?а?ониён ва ?айра тавсиф шудааст. Муколама, гуфтуг?, муро?иат?ои Зардушт ба А?ура Маздо дар боби 44 ≪
Ясно
≫ (яке аз боб?ои ≪
Гот?о
≫) хеле ?олибанд. Зардушт ба тари?и та?о?ули ориф хостор аст бидонад, ки барои ч? мо? пурра мешавад ва боз меко?ад, кист, ки заминро дар поён ва осмонро дар боло ниго? медорад, ?аракати абр?оро к? таъмин менамояд, р?шно? ва торикиро к? офаридааст, бомдоду р?зу шаб, ва?т?ои намозро к? муайян кардааст, умуман ?а?они хуррамибахшро к? офаридааст?…
Аксари бахш?ои Авесто ба шакли муколамаи А?ура Маздо ва
Зардушт
сохта шудаанд. Масалан, яшти якуми бахши ≪
Яшт?о
≫, ки ≪?урмузд ? яшт≫ ном дорад, бо ?умлаи ≪Зардушт аз А?ура Маздо пурсид≫ о?оз меёбад. Дар банди 7 омадааст:
≪Он го? А?ура Маздо гуфт: Эй Зардушти ашаван! Якум: Манам сарчашмаи донишу ого??. Дувум: Манам бахшандаи галаву рама. Сеюм: Манам тавоно. Чорум: Манам бе?тарин Аша. Пан?ум: Манам нишони ?амаи ди?иш?ои неки ашанажоди маздоофарида. Шашум: Манам хирад. ?афтум: Манам доно?. ?аштум: Манам хирадманд. Ну?ум: Манам доно≫.
Дар ?амин Яшт бадин минвол 74 номи А?ура Маздо зикр гардидааст. Дар
Авесто
инчунин дар атрофи А?ура Маздо шаш тан
Амшоспандон
мав?уданд, ки он?о сифату ?ило?ои ?янд. Сифати бе?тарини А?ура Маздо, махсусан дар осори адабиёти па?лав? Спенд мину (аз авесто?
спента маинйу ? р??и ?удс?, минуи му?аддас
) мебошад. Баъзан ба ?ойи А?ура Маздо
Спенд мину
омадааст.
Дар замони
?ахоманишиён
А?ура Маздо мартабаву ма?оми баланде дошт. Дар ?ар як катибаи мансуб ба шо?они ?ахоманиш?, масалан,
Катибаи Бесутун
аз шо? Доро, катиба?ои Хашиёршо, Ардашер ва дигар аз А?ура Маздо чун Худои ёрирасон дар ан?ом додани ин ё он амале зикр шудааст (ба хости А?ура Маздо ман подшо? шудам, ба хости А?ура Маздо ман ин шо?ро шикаст додам ва ? ба ман хиро? месупорад, бо ёрии А?ура Маздо и?рои ин кор ба ман муяссар гардид ва ?айра). Ин мазмун дар як катиба аз ≪На?ши Рустам≫ чунин омадааст: ≪Бузург аст А?ура Маздо. ? ин заминро офаридааст, ? он осмонро офаридааст, ? мардумро офаридааст, ? ?амаи васоили хуширо барои мардум офаридааст, ? Дориюшро подшо? сохт, ягона подшо?и ?ама, ?укмфармои кишвар?о≫. Дар сангнавишта?ои ?ахоманишиён низ А?ура Маздо офарандаи мардум ва васоили хуш? барои онон, бахшандаи подшо?? ба ин ё он намояндаи хонадони
?ахоманишиён
ёд шудааст. Номи А?ура Маздо дар осори файласуфон ва таърихнависони Юнон ? Афлотун, Арасту ва дигарон ба назар мерасад. Дар осори дин?, адаб? ва таърихии мардуми эронинажод А?ура Маздо муродифи сайёраи Муштар? мебошад. Дар та?вими зардушт?, та?вим?ои порт?, су?д?, хоразм?, ки аз он манша гирифтаанд, р?зи якуми ?ар мо? ?урмуз (?урмузд) ном дорад.
- Сари соли нав ?урмузи Фарвадин,
- Баросуда аз ран? тан, дил зи кин.
- (Фирдавс?)
- Авесто. Д., 2001;
- Акбар Турсунов. Э?ёи А?ам. Д. 1984 (Акбари Турсон).
- Саъдулло?и Наим. ?омуси асотир ва ишороти фар?анг?. Д., 2006;
- Мифы народов мира. Т. 1. М., 1988;
- Мероси хаттии бостон. ?.I ва II. ? Душанбе,2016, ? 565с.
- ???? ????. ???? ???? ? ??? ?????. ?????? ???? ?? ? ?
- ??? ????. ????? ?????? ?????. ?????? ???? ??. ??
- ??????????. ?????? ?????. ?????? ???? ??. ??
- ????? ???? ????. ????? ?????? ? ?????? ??????? ?? ?????? ?????. ?????? ???? ??. ?