Ма?олаи баргузида
Аб?ал? ?усайн ибни Абдулло? ибни Сино
ё
Ависенна
, маш?ур ба
Аб?ал? Сино
(
форс?:
?????? ????
; (
16 августи
соли 980
,
де?аи
Афшана наздики
Бухоро
?
18 июни
соли 1037
,
?амадон
) ? яке аз бузургтарин донишмандон ва пизишкони замони худ аст. ?амчунин ахтаршинос (астроном), кимиёшинос (химик), геолог, манти?, палеонтолог, риёзишинос (математик), табииётшинос (физик),
шоир
,
равоншинос
(психолог),
файласуф
,
муаллим
ва адиби бузурги
форсу
-
то?ик
.
Вай беш аз 450 рисолаи илм? навиштааст, ки то замони мо тан?о 240-то аз он ма?фуз мондаанд. Ин рисола?о тамоми со?а?ои илмро фаро?ам гирифта, хусусан, 150-тояшон дар илми фалсафа ва беш аз 40-тои дигар дар илми пизишк? ?астанд. Маъруфтарин асар?ои ? китоб?ои "Ал-Шифо" ва "?онун" ?астанд, ки аз бузуртарин донишнома?ои илм? ва фалсафии ?а?он буда ва дар донишго??ои Аврупо то асри 19 истифода бурда шудаанд.
Аб?ал? Сино дар рушди илми
тиб
са?ми бени?оят арзандае гузоштааст, ки аз та?риба?ои худ, илми пизишкии олими грек
Гален
, метафизикаи
Арасту
(Сино яке аз шар?ди?андагони асосии Арасту буд), илми пизишкии
Форс
,
Байнанна?райн
ва
?инди
?адима сарчашма гирифта, он?оро ?ам?оя анд?хтааст. Сино ?амчу падари тибби замонав? ва фармакологияи клиник? ба ?исоб меравад.
Вай боз асосгузори манти?и Сино?, мактаби фалсафии Сино? аст. ? ?амчу падари маф?уми фундаменталии физикии
моменти ?исм
низ маъруф аст. Вайро ?амчунин "падари геология" низ мешиносанд, ки дар
?онуни суперпозицияи
геолог? са?ми арзанда гузоштааст.
Ма?олаи хуб
Абунаср Му?аммад ибни Му?аммади Фороб?
(
форс?:
?????? ???? ?? ???? ??????
), маъруф ба ?
Ал-Фороб?
(
ар.
????????
, дар шакли лотинишуда ?
Alpharabius
;
870
ё
872
,
Фороб
,
?азо?истони кунун?
? мобайни 1
4 декабри
950
и
12 январи
951
,
Димиш?
,
Сурияи
кунун?) ?
файласуф
,
риёзидон
, муси?ишинос ва донишманди машри?замин. Яке аз бузургтарин намояндагони фалсафаи шар?и асримиёнаг?.
Аб?наср Му?аммад ибни Му?аммад ибни Тархон ибни Узла?и Фороб? дар ?удуди соли 257 ?и?рии ?амар? (870 милод?) дар Фороби Хуросон (?азо?истони кунун?) ба дунё омадааст. Дар ?авон? барои та?сил ба Ба?дод рафт ва назди Матто ибни Юнус ба фаро гирифтани манти? ва фалсафа пардохт. Сипас ба ?аррони Сурия сафар кард ва ба шогирдии Ю?анно ибни ?илон даромад. Аз о?ози кор, ?уши саршор ва илмом?зии вай сабаб шуд, ки ?амаи мавз?ъ?оеро, ки тадрис мешуд, ба хуб? фаро бигирад. Ба зуд? номи ? ба унвони файласуф ва донишманд ш??рат ёфт. Ва чун ба Ба?дод бозгашт, гур??е аз шогирдон гирди ? ?амъ омаданд, ки Я?ё ибни Адий, файласуфи масе?? яке аз онон буд. Дар соли 330 ?и?рии ?амар? (941 милод?) ба Димиш? рафт ва ба Сайфуддавлаи ?амадон?, ?окими ?алаб пайваст ва дар зумраи уламои дарбори ? даромад.
Фороб? аз р?и маълумоти Ибни Халли?он дар соли 950 - 951 дар Димиш? дар синни 80-солаг? дунёро падруд ва дар ?абристони ≪Бобу-с-са?ир≫ дар даврони салтанати Сайфуддавла бо шук??у ?адрдон? ба хок супорида шудааст.