u hata nu Iceland
u
Iceland (Bing-dao ?島)
sa ilabu nu Europe, itiza i 65 00 N, 18 00 W
u ahebal nu lala’ mapulung sa 103,000 km
2
u ahebal nu lalaay sa 100,250 km
2
, u ahebal nu nanumay sa 2,750 km
2
hamin nu tademaw sa 335,878.
kakalukan umah sa 18.7%, kilakilangan umah sa 0.3%, zumaay henay umah sa 81%
caay kau cabayay a kanatal nu
Taywan
.
u tapang tusu nu kanatal sa u
Reykjavik
.
kakining nu kanatal demiad sa 17 bulad 6 demiad.
u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci
Guðni Th. Johannesson
(Kudeni．Yuhannye 古德尼·約翰內森), 1968 a mihca 6 a bulad 26 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Iceland (?島) ayza, micakat a demiad sa i 2016 a mihca 8 bulad 1 demiad.
u cunli nu Iceland (?島) ayza sa ci
Katrin Jakobsdottir
, micakat a demiad sa i 2017 a mihcaan 11 bulad 30 demiad.
?島（?島語：Island）[註 1]是北大西洋中的一個島國，位於北大西洋和北?洋的交匯處，通常被視?北歐五國之一[9]。?島國土面積?10.3萬平方公里，人口?36萬，?管面積不大，?是歐洲人口密度最小的國家[10]，也是世界範圍內人口密度?小的國家之一。?島的首都是雷克雅維克，也是?島的最大城市[11]，首都附近的西南地區人口占全國的三分之二。?島地處大西洋中洋脊上[12]，是一個多火山、地質活動頻繁的國家。內陸主要是平原地貌，境內多分布沙質地、冷?的熔岩平原和?川。?島雖然位於北極圈邊緣，但有北大西洋暖流所以氣溫適中。
Iceland (Bing-dao ?島) a kamu island han, u amisbayuan u cacay subal a kanatal, itini i Bei-daxiyang atu Beibingyang a lalikeluhan, Beiou u sakalima a kanatalan a cacay. Iceland (Bing-dao ?島) kanatal a lala’ u ahebal 10.3 a mang pen bang kungli, 36 a mangn ku tademaw, kanahatu caay ka ahebal ku hekal, Ouzhou a tademaw u ze’ket saadidi’ay nu kanatal, i kitakit u liwliw u ze’ket nu tademaw u saadidi’ay nu kanatal aca. Iceland (Bing-dao ?島) u sakahenulan a tu-se u Reykjavik, u satabakiay aca nu Bing-dao(?島)a tu-se, kahenulan a tu-se tapiingan nu satipan timulan a kakitizaan mahamin u tademaw nu kanatal tulu hun a tusa. Bing-dao(?島) itiza i kulul nu Daxiyang, u yadahay au yadehay a lamal nu butu’, u yadahay a satebuc a kanatal, i lalabu nu kanatal u enal ku amin ku hekal, lalabu u liken amin ku lala’, u mabasaway nu maluminakay a ba’tu enal atu kuli a sawac. Bing-dao(?島) kanahatu i lilis nu Arctic, nika izaw ku nu Bei-daxiyang kutiay a lahud sisa tatungus sa ku akuti’
根據《殖民之書》的記述，歐洲定居者的歷史最早可追溯至公元874年，維京人殷格?亞納遜一行人是?島最早的永久定居者，其他更早的定居者僅在?島過冬[13]。其後的幾個世紀，斯堪地那維亞人在?島定居，他們也帶來了蓋爾人奴?。1262至1814年?島成?了?威的一部分，之後屬丹麥?威聯合王國治下。1918年?島宣布獨立?在1944年成立共和國。20世紀前，?島人主要依?漁業和農業?生，?島亦曾是歐洲最低度開發國家。二戰時納粹德國於1940年4月9日攻占了丹麥和入侵?威，?島暫時取得獨立。
duduc tu nisulitan nu micumudan a tanemaw, Ouzhou ku nieneng i lalay u saayaway duduc katukuh tu kasumamada tu 874 a mihcaan, Wei-jing a tademaw ci Ingolfur Arnarson a tademawan nu Iceland (Bing-dao ?島) u saayaway itizaay nu matenesay nu mueneng, u zuma u saayaway muenengay itiza dada’ i Bing-dao tu kasienawan. sazikuzay tu pinaatu tu a mihcaan, Si-kan-de-na-wei-ya a tademawan i Bing-dao(?島) satu ku eneng, mikelid ku heni tu kuli nu Gai-er a tademawan. 1262 a mihcaan katukuh 1814 a mihcaan Bing-dao(?島) mala u Nuowei a tademawan ku zuma, zikuzan satu tungusay Danmai Nuowei a lin-he-kuw tu pikuwan hawsa. 1918 a mihcaan Binngdao (?島) sakamu satu a misateked atu i 1944 a mihcaan patizeng tu Kung-he-ku. ayaw tu kasumamadan tu 20 a mihcaan, Bing-dao(?島) a tademaw tapang miida tu mibutingay atu malukay ku nisakauzip, satu Bing-dao(?島) nau Ouzhou u mahaymaway macakat a kanatal. sakatusa a ngangayaw u Deguo i 1940 a mihcaan sepat a bulad siwa a demiad mingayaw tu Denmark atu midebung tu Nuowei, Iceland (Bing-dao ?島) pacena’ a misateked.
德國海軍在北海游離嚴重威脅英國使英國於1940年5月?領了?島，以防德軍登陸?島威脅英國北部，1941年6月美國及加拿大軍隊進駐?島，英美加三國占領?島直至二戰結束，可見?島的戰略地位。漁業的工業化以及二次大戰後美國馬歇爾計劃的援助帶來了?島的繁榮，1990年代?島成?了世界最發達的國家之一。1994年?島加入了歐洲經濟區，其經濟結構也因金融服務業的引入而趨向多元化。
Deguo bayuay a hitay i amisa bayu pihaceng ku nilakalak masawacuan ku Yingguo satu u Yingguo i 1940 a mihcaan lima a bulad maala tu ku Iceland (Bing-dao ?島), matalaw a tatukusan nu Deguo a hitay Binngdao(?島) a sawacuan nuwamisan a Yingguo, 1941 a mihcaan enem a bulad Meiguo atu Canda a hitay micumud misadabe muene i Bing-dao(?島),Yingguo Meiguo cunus tu tuluay a kanatal miala tu ku Bing-dao(?島) katukuh i pialesan tu sakatusa a ngangayaw, piazih hatini ku pingayaw nu Bing-dao(?島). mibutingay u kikayam atu sakatusa a ngangayaw hawsa Meiguo Maxieer sibalucu’ a mipadang a pakalahad tu Bing-dao(?島), 1990 a mihcaan u Bing-dao(?島) mala u macakatay tu a kanatal i kitakit. 1994 a mihcaan Bing-dao(?島) micumud tu Deguo a cin-cian, satu uyni u pikawaw nu cin-ci nu ngikuay a kawaw malilid tu payzayzaay yadahay a ku sasisumaay.
?島文化與其他北歐斯堪地納維亞文化有?深淵源，大多數?島人是斯堪地納維亞人和蓋爾人的後裔。?島語屬北日耳曼語支，起源於古諾爾斯語?與法羅語及?威西部方言接近。?島的文化遺?主要?傳統?島菜、詩歌和中世紀的?島薩迦。在北約成員國中，?島人口最少?且是唯一沒有常備軍隊的國家，僅有海巡部隊。
Bing-dao(?島) a lalangawan atu nu zumaay a Beiou Si-kan-de-na-wei-ya a lalangayan talulung ku nikalalayatay tu lalangawan, katuud ku nu Bing-dao(?島) a tademaw u Si-kan-de-na-wei-ya a tademaw atu iluc nu Gai-er a tademaw. Bing-dao(?島) a kamu tungusay nu Bei-rierman a kamu, lalekalan i Gu-nuoer-si-yu a kamu atu Ho-ra a kamu satu Nowei misengi tu i satipanay a kamu. Bing-dao a lalangawan a nilaulan tapang u kasumamadanay a Iceland (Bing-dao ?島) a lami’ , u dadiw atu teban kasumamadan a mihcaanay nu Bing-dao9?島) a Sa-jia. i Beiyue a nisakapu a tademaw nu kanatalan, Bing-dao(?島) a tademaw u cayay ka katuud a tademaw atu uyza cacay nayay ku zikuzanay a hitay nu kanatal, uyza dada’ u mizizaway tu bayu a hitay.
斯堪地那維亞人和凱爾特人在第9和10世紀間移民到?島之前，?島是除紐西蘭以外世界上最後一個無人居住的大島。公元930年，建立世界上最早的議會，?成立?島聯邦，雖然這一議會此後?未運行多久。某些文字證據顯示，愛爾蘭人的僧侶曾經在北方人到達之前在?島生活過，不過沒有考古學上的證據證明這一推斷。
Si-kan-de-na-wei-ya a tademaw atu Kai-er-te a tademaw i saka siwa atu cacay a bataan a mihcaan tu kasumamadan ayaw nu kabulawan tayza i Iceland (Bing-dao ?島), Iceland (Bing-dao ?島) uyza dada’ u New-Zealand i kitakit u sazikuzay nayay ku muenenga nu tademaw a subal. kasumamadad tu 930 a mihcaan i kitakit patizang tu saayaway pitatengilan nu tapang, satu
patizeng tu Bing-dao(?島) a lin-pang, kanahatu uynian a katatengil caay ka tenes ku pikawa. uzuma nisulitan mapatahkalal tu ku cun-ci’, Aierlan a tademaw u micyacayay a tademaw na i saamisay a tademaw ayaw na katukuhan namauzip i Iceland (Bing-dao ?島), nika nai’ ku nu
kauw-ku-secya tu nakamuan nisulitan a cin-min.
?島保持了300年的獨立，隨後被?威和丹麥統治。1814年丹麥-?威聯合王國根據《基爾條約》分治之前，?島是?威國王的殖民地，此後成?丹麥的附屬國。1874年，丹麥政府給予?島有限的自治，1918年，丹麥與?島簽訂聯合法案，丹麥承認?島王國（國王?丹麥國王兼任）?丹麥王國附屬的主權國。自此，?島在內政方面進一步獲得了類似於保護國的獨立和主權，外交和國防方面丹麥仍保留權力。
Iceland (Bing-dao ?島) mahizatu misateked tu 300 a mihcaan, kilul satu makuwan tu nu Nu-wi atu Tan-may.1814 a mihcaan Nu-wi atu Tan-may tuni sakaput a kanatal duduc tu Ci-al a katatelekan ayaw tu pikuwan, Iceland (Bing-dao ?島) u micumuday nu Na-wi a Hunngti, satu mala u tngusay nu Tan-may a kanatal. 1874 a mihcaan, Tan-may a cin-bu patulas tu sateked a mikuwan tu Iceland (Bing-dao ?島), 1918 a mihcaan,Tan-may atu Iceland (Bing-dao ?島) matatelek tu sakapu a hulic,Tan-may palatatenga’ tu Hungti nu Iceland (Bing-dao ?島) Hungti Tan-may a Hungti mikawaw henay tu zumaay, saki Tan-may a kanatal u misakakuay a kanatal. ayza satuway, Iceland (Bing-dao ?島) a pikawaw tu cin-ce macakatu mahiza miadingay tu kanatal a misakaku amikuwan, tatengilan nu kanatal atu mipuputay a hetay u Tan-may miliwan tu sakaku a mikuwan,
1940年，納粹德國在二戰期間占領丹麥，?島迅速宣布脫離丹麥的控制，獨立行使主權，保持中立狀態不變，?島議會宣布?島政府從丹麥國王收回?島外交及其他事務的權力。同年英國擔心?島倒向德國?進攻英國創造更好的條件，於是英國占領了?島，次年美軍接替英軍駐守島上。丹麥國王繼續保持法律上的統治直到1944年?島共和國建立。
1940 a mihcaan Deguo i sakatusa a pingangayaw maala tu ku Denmark. Bing-dao(?島) kalamkam satu musakamu miliyasa tu pikelec nu Danmai, sacacay sa misakaku mikawaw, mahizatu tu ku kawaw caay kasumad, Bing-dao(?島) kasaupian nu tapang matatengil sakamu sa Bing-dao(?島) a cen-bu namakay Danmai a Hungti alaen tu ku Bing-dao(?島) a dayhiw nu kanatal atu nu zumaay situngusay tu kawaw. tuyzaay a mihcaan u Yingguo malihanaw tu Bing-dao(?島) a pazayza i Deguo a mingayaw tu Yingguo misabaluhay tu kapahay a kakaydihan a kawaw, u Yingguo satu miala tu Bing-dao(?島), sakatusa a mihcaan u hitay nu Meiguo mikutay tu hitay nu Yingguo mueneng miading tu subalay. Denmark a Hungti malalid mahiza tu nu hulic a a pikuwan katukuh i 1944 a mihcaan Bing-dao(?島) Kung-he-kuw patizeng tu kanatal.
新的?島共和國是北約的成員國，?於1949年和美國簽訂了防衛?島的協議。根據這一協議，美國在基夫拉維克設有軍事基地，一直到2006年9月底美軍單方面撤出。到目前?止?島還沒有自己的軍隊。
baluhay a Bing-dao(?島) Kung-he-kuw nu Beiyue a kanalal u sakaput nu kanatal a tademaw, i 1949 a mihcaan atu Meiguo makaketun malakapu mipuput tu Bing-dao(?島). duduc tu nikaketunan a kamu, Meiguo i Jifu-la-wei-ke izaw ku nipatuzeng tu a enengan nu hitay, katukuh i 2006 a mihcaan siwa a buld u hitay nu Meiguo uzuma miliyas. katukuh imahini Bing-dao(?島) nai’ henay ku nu uzipay a hitay.
戰後幾十年來，?島的經濟依賴於漁業，?因?這一資源和周邊國家發生過數次衝突，其中包括和英國著名的「?魚戰爭」。近年，因?大量投資重工業，?島經濟逐漸多樣化，煉?業發展起來，經濟不斷自由化和私有化。2008年?島發生了金融危機，?引發了一系列政治運動和變動。?島通過EEA成?了歐洲經濟區的成員，但未加入歐盟。2009年7月17日，?島政府向歐盟輪?主席國瑞典和位於比利時首都布魯塞爾的歐盟執委會正式申請加入歐盟，但於2015年3月12日宣布放棄加入歐盟。
zikuzan namangangayaw tu pinaay tu a mihcaan, Bing-dao(?島) a cin-ci miida tu mibutingay, satu sayhan uynian nilaculan atu liwliw nu kanatal kinapinaay tu macacukah, u zuma pasu atu Yingguo u singngayay tu “Xueyu a ngangayaw”. ayzaay tu a mihcaan sayhan yadah pasayzaamin ku kalisiw tu nu kikayay a kusi, Bing-dao(?島) a cin-ci hamaw satu yadah ku masazumaay, misaalumiay mapaleka tuway, u cin-ci lalid satu izaw ku nu uzipay atu kakuniza sanay. 2008 a mihcaan Bing-dao(?島) caay tu kakapah ku gingku nilacilan, u cen-ce amin a kawaw masazuma tu. Bing-dao(?島) makaawas tu EEA mala Ouzhou tu nu cin-ci kenis a sakaput, nika nacanay picumud tu Oumeng. 2009 a mihcaan pitu a bulad sabaw pitu a demiad, Bing-dao(?島) a cin-bu pasayza i Oumeng makakutay ku tapang nu kanatal Ruidian atu itizaay i Bilishi a kahenulal a kenis Bulusaier a Oumeng nu wiyen-buy tatengaay tu misinsi sapicumud tu Oumeng, nika i 2015 a mihcaan tulu a bulad sabaw tusa a demiad musakamu miales micumud tu Oumeng.
?島的阿爾庭建立於930年，是世界上最早的現代議會。
現在的國會自1991年實行一院制，共有63名成員，一般由全國人民每四年選?一次。
國家元首是總統，任期四年，可以連任，不限次數。
Bing-dao tu A-al-tin patizeng i 930 a mihcaan, i kitakit u satabalay nu ayzaay a syakay a tatengilal. Ayzaay a tatengilan nu kanatal namakay 1991 a mihcaan mikawaw tu cacayay a lekec nu kanatal, mapulung 63 ku tademaw, mahamin u tademaw nu kanatal sapet a mihcaan kanacacay a misingkiw. u Cung-tung nu kanatal, sepat a mihcaan malaCung-tung, kapah a malalid, nai’ ku tulas.
?島經濟主要依?海洋漁業。漁業??島60%的出口收入，雇用了8%的勞工。
2008年?島面臨金融危機。在過去一年內，?島貨幣對歐元的匯率大跌8成[19]。9月30日，接管了全國第三大銀行。10月7日，更接管了全國第二大銀行－?島國家銀行（Landsbanki Islands）[20]。?島國會?且緊急立法減低金融危機的衝擊。因?這些銀行的資?是?島140億歐元的國內生?總?（GDP）的9倍，?島可能要面對銀行破?[21]。總理蓋爾?哈爾德曾警告?島正面臨全國破?的危機[22]。
Bing-dao a cin-ci angangngan miida tu mibutingay i bayu. mibutingay i Bing-dao izaw ku 60% ku nipatakayan a kaliyuw, miyung tu mamikuli a tademaw 8%. 2008 a mihcaan Bing-dao kalihanawan ku nikalalacal nu ginhku. i ayaw tu cacay a mihcaan, Bing-dao a kalisiw tuyni Ouzhou a kalisiw zumaay a aca nu kalisiw maselep tu walu. siwa a bulad tulu a bataan a demiad. mikuwan tu hamin nu kinatal saka tulu tabakiay a bingku. cacay bataan a bulad pitu a demiad, ngaleb mikuwan tu mahamin ku kanatalay sakatusa tabakiay a gingku Bing-dao a kanatalay a gingku “Landsbanki Islands”. Bing-dao a tatengilan nu kanatal sakalah satu palekal tu hulic a miselep tu nu kalihanawan a macacukah ku kalalacal nu gingku. zayhan uynian a gingku tu nilaculan nu Bing-dao tu 140 ei’ nu Ouzhou a kalisiw nilaculan nu kanatal mapulung ku aca “GDP” palabas tu siwa, Bing-dao hakay a musuayaw tu nikakihkih nu gingku. situngusay mikelida ci Gai-er-ha-er na mitudawa tu Bing-dao a mahamin i kanatal a musuaya tu kalihanawan nu kakihkih.
?島自然風光獨特，有?多只有?島才有的特色旅行項目，冬季?島還是熱門的看北極光的目的地。?島曾多次被著名媒體評?最佳旅行目的地，包括《動物星球》、《國家地理雜誌》、《衛報》等[23]。2008年金融危機之後，?島克朗大幅貶?。作?重振經濟的?措之一，?島開始有意吸引外國遊客前來觀光旅遊，?島旅遊業迎來爆發式增長。[24]自2010年以來，?島的遊客數目不斷刷新。2018年，前往?島的遊客數量突破230萬，?島由此成?世界上遊客/居民比例最高的國家。[25]。不過在?島越來越受歡迎的同時，旅遊業的發展也帶來了一些負面影響，引起?島本地人的熱烈討論[26]。
Bing-dao u micidekay salunganay a hekal, yadah ku masazumaay a idangan u Bing-dao dada’ ku izaway, kasienawan u Bing-dao sacingalawan miazih tu pey-ci-kung u kakaydihan tayza. Bing-dao kinapina tu nu singanganay a ey-ti musakamu tu sakapahay kakatayzaan nu miidang, pasu aadupan-sin-ciw, kanatal a hekal a lala’ a cudad, uy-paw. 2008 a nihcaan, kalihanawan ku nikalalacal nu giku hawsa. Bing-dao a Krona kanatalay a kalisiw tabaki ku nikaselep. u sapalekal tu cin-ci a mikawaw tu zumaay a sapacakan, Bing-dao malingatu a maydih a mililid tu zumaay a kanatal patayni papiidang tu labang, Bing-dao u mikawaway tu papiidang sapiwah satu macakat.2010 a mihcaan, Bing-dao katuud satu ku miidangay nu labang. 2018 a mihcaan, tayzaaay i Bing-dao miidangay a labang katuud tu malamas tu 230 a mang, Bing-dao nahahini sa i kitakit nu miidangay a labang muenengay a tademaw palalecad u satalakaway nu kanatal. nika i Bing-dao imahini katuud satu ku manamuhay, mipaidangay a kawaw tu nikalahad a izaw ku patelac a malilid, a malilid ku i Bing-dao a tademaw makangkang tu masasukamu.
1703年?島?行第一次人口普?，當時人口?50358，至1801年降到47240。19世紀人口略有增加，1901年增到78470。20世紀初期經濟成長迅速，人口也相對猛增，1940年達到121474。在第二次世界大戰期間以及戰後初期，生活水準迅速提高，人口增加率也快速上升；年增加率在1950年代達到頂峰，而自1960年以來?不斷下降，主要原因是出生率降低?不斷有人移出。進入1990年代後隨著?島經濟快速發展，出生率有所提高，?島人移民數量減少，而東歐和亞洲移民移入數量逐年增多，人口增加?快。到2006年1月9日，?島人口已達到30萬人
1703 a mihcaan Bing-dao mikawaw tu saayaway a pikisa tu hu-ku-mibu, itawyaay 50358 ku tademaw, katukuh 1801 a mihcaan maselep tu 47240. kasumamadan tu 19 a mihcaan izaw tu ku nikacunus nu tademaw, 1901 a mihcaan macunus tu 78470. kasumamadan tu 20 a mihcaan tu nikalingatu cin-ci kalamkam a macakat u tademaw malecad bahal sa macunus ku tademaw, 1940 a mihcaan katuku tu 121474. i sakatusa nu kitakit ngangayawana atu malingatu zikuzan nu ngangayaw, kalamkam a macakat kapah ku nikauzip nu tademaw, u tudemaw sakalamkam satu macunusa. paymihcaan tunikacunus i 1950 a mihcaan katuud satu. pakay1960 amhcaan lalid satu maselep, angangngan a lalekalan u nilecuh maselep tu atu izaw ku mabula a tademaw. micumuday i 1990 a mihcaan kilul tu nu Bing-dao a cin-ci kalamkam sa malahad, u nilecuhan katuud tu, Bing-dao nu mabulayaw caay tu ka katuud mawada’ tu, u Tung-uo atu Yazhou mabulaway micumuday paymihcaan katuud ku nikacunus, kalamkam ku nikacunus nu tademaw. katukuh i 2006 a mihcaan cacay a bulad siwa a demiad, tademaw nu Bing-dao katukuh tu tulu a bataan a mang.
?島是世界上最快樂的國家之一[來源請求]。2010年6月27日，?島正式成?世界上第九個承認同性婚姻的國家。同一天，?島時?總理約翰娜?西於爾?多?與?的長期同性伴侶結婚。
Bing-dao(?島) i kitakid u salipahakay a kanatal. 2010 a mihcaan enem a bulad tusa nataan izaw ku pitu a demiad, (Bing-dao(?島) u tatengaay i kitakid saka siwa u nipalatatengaan u a kanatal tatama atu tatami tu malaacawa. Uyzaan tu a demiad, (Bing-dao(?島) nu ayzaay a mucuwayay ci Johanna Sigurzardottir atu kalecad niza u tatayna malaacawa.
[1]