Ti Wikipedia Sunda, ensiklopedi bebas
Kecap
nyaeta wangun katatabasaan pangleutikna. Kecap mangrupa bagian kalimah anu dicirian ku ayana randegan, oge mibanda harti. Ku kituna, kecap teh bagian kalimah anu bisa mandeg mandiri sarta ngandung harti anu tangtu.
[1]
Papasingan kecap-kecap dina basa Sunda dumasar kana
wangun
jeung
warna
na.
[2]
Wangun Kecap
| Wangun
|
Wangenan
|
| asal
|
kecap anu teu kungsi ngalaman parobahan
|
| rundayan
|
kecap asal anu geus dirarangkenan
|
| rajekan
|
kecap anu diwangun ku cara ngarajek kecap asal
|
| kantetan
|
kantetan dua atawa leuwih kecap asal anu mibanda harti anyar.
|
Warna/Rupa Kecap
kabagi dua.
[2]
|
Warna Kecap
|
Wangenan
|
| Kecap Lulugu
|
barang
|
kecap anu nuduhkeun barang atawa ngaran nu dianggap barang.
|
| sulur
|
kecap anu dipake pikeun nyuluran atawa ngaganti kecap barang.
|
| pananya
|
kecap anu dipake pikeun nanya
|
| pagawean
|
kecap anu nuduhkeun kalakuan, paripolah, atawa pagawean jalma atawa mahluk sejenna.
|
| sipat
|
kecap anu nuduhkeun sipat atawa kaayaan barang atawa nu dianggap barang.
|
| bilangan
|
kecap anu nuduhkeun bilangan, jumlah, beungkeutan, kumpulan, atawa tahapan.
|
| Kecap Pancen
|
panganteb
|
kecap pikeun ngantebkeun babagian kalimah anu dipentingkeun (
(en)
:
emphasis
).
|
| panganteur
|
kecap disahareupeun hiji kecap pikeun nganteurkeun kecap eta sangkan leuwih anteb tur eces.
|
| panambah aspek
|
kecap pikeun nuduhkeun lumangsungna hiji kajadian.
|
| panambah modalitas
|
kecap anu nuduhkeun sikep panyaturna waktu nyanghareupan jalma sejen.
|
| pangantet
|
kecap sahareupeun kecap barang pikeun ngantetkeun kecap barang eta jeung kalimah utamana.
|
| panyambung
|
kecap anu dipake pikeun nyambungkeun kecap jeung kecap, atawa babagian kalimah.
|
| panyeluk
|
kecap nu dipake pikeun ngebrehkeun bituna rarasaan.
|
Kecap sulur
aya sababaraha rupa nu dijentrekeun kieu.
[2]
- kecap gaganti jalma
- kecap gaganti milik
- kecap panuduh
| '
Kecap gaganti...
|
kecap..
|
dipake dina kaayaan...
|
conto kalimah
|
| jalma kahiji
|
tunggal
|
sim kuring
|
lemes, resmi
|
Sim kuring baris nyarengan lumangsungna ieu acara dugi ka rengse.
|
| abdi
|
lemes, teu resmi
|
Abdi wangsul ti Buah Batu, Bandung.
|
| kuring
/
dewek
/
urang
|
loma
|
Kuring mah asa kakara manggih euy, domba sukuna lima mah.
|
| kami
/
kaula
|
loma, ngaluhurkeun ajen sorangan
|
Kaula rek nitah ka Patih Lirbaya.
|
| aing
|
kasar
|
Teu sudi aing mah panggih jeung jalma kitu.
|
| loba
|
sim kuring sadayana
|
lemes, resmi
|
Sim kuring sadayana baris dongkap luyu sareng pamundut.
|
| abdi sadayana
|
lemes, teu resmi
|
Abdi sadayana nyanggakeun kumaha kasapukan balarea wae.
|
| kuring sarerea
|
loma
|
Kuring sarerea ngajakan ka urang Cikadu abenan balap motor.
|
| jalma kadua
|
tunggal
|
bapa
/
ibu
(jsb. nu dianggap mancakaki)
|
lemes, ka anu dipikahormat
|
Bapa Pupuhu Sakola anu ku sim kuring dipikahormat.
|
| anjeun
|
lemes, ka sapantaran
|
Anjeun teh pinter, ngan hanjakal mun di kelas tara nyarita.
|
| maneh
/
silaing
|
loma
|
Maneh mah dibejaan teh tara ngagugu.
|
| sia
|
kasar
|
Sia ku aing rek diteunggeul.
|
| loba
|
aranjeun
|
lemes
|
Aranjeun kudu apal yen organisasi mah kudu digawe babarengan.
|
| maraneh
|
loma
|
Maraneh kudu bener dina nyanghareupan masalah jeung babaturan teh.
|
| hidep sarerea
|
lemes, ka sahandapeun
|
Hidep sarerea adi-adi bapa sing junun lamun dialajarna teh.
|
| jalma katilu
|
tunggal
|
mantenna
|
lemes, ka nu dipikahormat
|
Mantenna mah parantos jejem ku pangarti jeung pangalaman.
|
| anjeunna
|
lemes
|
Anjeunna janten conto pamingpin anu wijaksana.
|
| manehna
,
inyana
|
loma
|
Manehna mah teu apaleun yen harga baju teh dimahalkeun.
|
| loba
|
aranjeunna
|
lemes
|
Aranjeunna mah langkung paos kana pasualan pangajaran di sakola mah.
|
| maranehna
|
loma
|
Maranehna kudu apal kana aturan di pabrik anu teu meunang direumpak.
|
Kecap gaganti milik
disusun ku cara ngantetkeun kecap gaganti pikeun jalma di luhur ditukangeun kecap barang. Contona: buku
abdi
, buku
maneh
, buku
hidep sarerea.
[2]
Kecap panuduh wacana
Kecap panuduh wacana
eta jeung ieu mah diteundeunna samemeh kecap anu dijentrekeunana.
[2]
| ieu
|
ieu baju
|
| eta
|
eta batu
|
| itu
|
itu gedong
|
| kitu
|
sabada kitu
|
| kieu
|
kurang kieu
|
Kecap panuduh luareun wacana
| kecap...
|
dipake pikeun...
|
conto kalimah
|
| dieu
|
nuduhkeun nu deukeut
|
Rorompok mah caket kantun ka palih dieu wae.
|
| dinya
|
nuduhkeun nu rada deukeut
|
Ti warung ka kantor teh saatos dua belokan palih dinya pisan.
|
| ditu
|
nuduhkeun nu jauh
|
Toko Arca mah di ditu, ti rorompok mah aya kana sajam mah.
|
| Kecap...
|
dipake pikeun nanyakeun ...
|
conto kalimah
|
| naon
|
barang, hal, sasatoan, tutuwuhan
|
Naon ngaran sasatoan nu tonggongna cucukan sareukeut teh?
|
| saha
|
jelema, malaekat, Pangeran
|
Saha nu kamari tabrakan di Jalan Ahmad Yani teh?
|
| ka mana
|
tempat, hal
|
ka mana Sueb teh inditna?
|
| iraha
|
waktu
|
Iraha anjeun bade ka dieu?
|
| naha
|
sabab-musabab, kalakuan
|
Naha Malik bisa jadi pinunjul kahiji nembang pupuh?
|
| kumaha
|
cara, kaayaan
|
Kumaha carana makihikeun jalma anu heuras hulu dina organisasi?
|
| sabaraha
|
jumlah, bilangan
|
Sabaraha harga bawang beureum sakilo teh?
|
Ciri-ciri
kecap pagawean.
[2]
- umumna mangrupa caritaan dina kalimah, lain jejer
- teu bisa ditempatkeun satukangeun kecap pangantet
- teu bisa dipiheulaan ku kecap
paling
atawa dirarangkenan anu ngandung harti
paling ...
- bisa dipiheulaan ku kecap panambah aspek jeung modalitas
Ciri-ciri
kecap sipat.
[2]
- bisa dipiheulaan ku kecap
leuwih
jeung
mani
- bisa dituturkeun ku kecap
kacida
,
pisan
, jeung
naker
- bisa dirarangkenan ku
pang-...-na
- bisa ngawangun
frasa
pohara ...-na
atawa
kacida ...-na
Tabel kecap panganteur pagawean
|
|
|
| bus
asup
|
nyah
beunta
|
nging/hing
ceurik
|
| segruk
ceurik
|
am
dahar
|
jol
datang
|
| rap
dibaju
|
deker
digawe
|
gek
diuk
|
| reg
eureun
|
geleber
hiber
|
sedut/dut
hitut
|
| kuniang
hudang
|
belenyeh/nyeh
imut
|
gedig
indit
|
| leos
indit
|
kecewer/wer/cer
kiih
|
blug
labuh
|
| beretek/berebet
lumpat
|
jleng
luncat
|
geleser
maju
|
| belewer
maledog
|
brus
mandi
|
terekel
naek
|
| gampleng
nampiling
|
blak
nangkarak
|
jung
nangtung
|
| sebrut
narajang
|
habek
neunggeul
|
lek
neureuy
|
| lar
ngaliwat
|
bluk
ngangkuban
|
biur
ngapung
|
| goledag
ngedeng
|
gewewek
ngegel
|
rengkenek
ngigel
|
| leguk/regot
nginum
|
burusut
ngising
|
pok
ngomong
|
| celengkeung
ngomong
|
tret
nulis
|
gaplok
nyabok
|
| gap
nyagap
|
sirintil
nyampeurkeun
|
gantawang
nyarekan
|
| kerewek
nyekel
|
cong
nyembah
|
crot
nyiduh
|
| celengok
nyium
|
kop
nyokot
|
bluk
nyuuh
|
| reup
peureum
|
dug
sare
|
barakatak
seuri
|
| ceuleukeuteuk
seuri
|
cakakak
seuri
|
cikikik
seuri
|
| lep
teuleup
|
eureuleu
teurab
|
clak
tumpak
|
| luk
tungkul
|
jrut
turun
|
nyot
ngenyot
|
| pelenyun
udud
|
cat
unggah
|
orolo
utah
|
Tabel kecap panganteur kaayaan
|
|
|
| beledug
bitu
|
beletek
peupeus
|
beletok
potong
|
| berewek
soek
|
bray
beurang
|
bray
muka
|
| bray
caang
|
breg
hujan
|
cep
tiis
|
| gejebur
kana cai
|
jedak
diadu
|
jeduk
tidagor
|
| jegug
sora anjing
|
jegur
sora marieum
|
jentreng
kacapi
|
| jep
jempe
|
jeprut
pegat
|
kecebuk
sora cai
|
| kecemplung
kana sumur
|
kepluk
murag
|
keresek
sora daun
|
| ketruk
sora sapatu
|
les
leungit
|
paralak
hujan
|
| pedenghel
keuheul
|
peledek
bau hitut
|
pes
pareum
|
| pleng
ambleng
|
plong
ngemplong
|
prung
pegat
|
| prung
ngamimitian
|
pudigdig
ambek
|
reket
sora panto
|
| rob
ngarogrog
|
rup
dirungkupan
|
seguk
sora kolecer
|
| semprung
pegat
|
sruk-srek
sora ragaji
|
trong
kohkol
|
- ↑
LBSS (2007).
Kamus Umum Basa Sunda
. Bandung: Geger Sunten.
- ↑
a
b
c
d
e
f
g
Yayat., Sudaryat,; Karna., Yudibrata, ([2007]).
Tata basa Sunda kiwari
([Cet. 1.] ed.). Bandung: Yrama Widya.
ISBN
9789795435266
.
OCLC
271743335
.
