Selman bin Abdulaziz El Saudi
(
Arabisht
: ????? ?? ??? ?????? ?? ?????; lindi me 31 dhjetor 1935) ka qene
Mbreti i Arabise Saudite
dhe
Mbrojtesi i Dy Xhamive te Shenjta
qe nga 23 janari 2015.
Ai ishte zv.guvernator i Riadit dhe me vone guvernator i Riadit per 48 vjet nga viti 1963 deri me 2011. Ai me pas u emerua Minister i Mbrojtjes. Ai u emerua gjithashtu
Princi i Kurores i Arabise Saudite
ne vitin 2012 pas vdekjes se vellait te tij
Najef bin Abdulaziz
. Selmani u be mbret ne vitin 2015 pas vdekjes se gjysme vellait te tij,
Mbretit Abdullah
. Ai eshte djali me i vjeter i mbijetuar i
Ibn Saudit
.
Nismat e tij kryesore si mbret perfshijne
nderhyrjen saudite
ne
Luften Civile te Jemenit
,
Saudi Vision 2030
dhe nje dekret te vitit 2017 qe lejon grate saudite te vozisin. Djali i tij, Princi i Kurores
Muhamed bin Selman Al Saud
, konsiderohet sundimtari de facto i Arabise Saudite dhe ka udhehequr shume reforma brenda vendit, si dhe ka shkaktuar nje numer polemikash, duke perfshire
arrestimin e anetareve te familjes mbreterore saudite ne 2017
dhe
vrasjen te Xhamal Kashogxhi
.
Selmani lindi me 31 dhjetor 1935 dhe raportohet te jete djali i 25-te i
Ibn Saudit
, monarku i pare dhe themeluesi i Arabise Saudite.
[1]
Selmani dhe gjashte vellezerit e tij te plote perbejne
Sudairi Seven
.
[2]
Ai u rrit ne
Pallatin Murabba
.
Selman mori arsimin e tij te hershem ne
Shkollen e Princave
ne kryeqytetin e Riadit, nje shkolle e krijuar nga Ibn Saud posacerisht per te siguruar arsimimin per femijet e tij.
[3]
Ai studioi fene dhe shkencen moderne.
[4]
Selman u emerua si zv.guvernator i
Provinces Riad
me 17 mars 1954, ne moshen 19 vjecare, dhe mbajti kete post deri me 19 prill 1955.
[1]
Ai u emerua si guvernator i provinces me 5 shkurt 1963,
[3]
dhe qendroi ne ate zyre deri me 5 nentor 2011.
[4]
Si guvernator, ai kontribuoi ne zhvillimin e
Riadit
nga nje qytet i mesem ne nje metropol te madh urban. Ai sherbeu si nje nderlidhes i rendesishem per te terhequr turizmin, projektet kapitale dhe investimet e huaja ne vendin e tij. Ai favorizonte marredheniet politike dhe ekonomike me Perendimin.
[5]
Gjate qeverisjes se tij, Selman rekrutoi keshilltare nga
Universiteti Mbreti Saud
.
[6]
Gjate pese dekadave te Selmanit si guvernator i Riadit, ai u be i afte ne menaxhimin e ekuilibrit delikat te interesave klerikale, fisnore dhe princerore qe percaktojne politiken saudite.
[7]
Ai ishte gjithashtu kryetari i Fondacionit Mbreti Abdulaziz per Kerkime dhe Arkiva (KAFRA),
[8]
Muzeu Mbreti Abdulaziz,
[9]
Qendra per Kerkime te Aftesise se Kufizuar dhe Shoqeria Bamirese per Kujdesin e Pacienteve te Veshkave.
[1]
Mbreti Salman ndermori gjithashtu disa turne te huaja ndersa ishte guvernator. Ne vitin 1974, ai vizitoi
Kuvajtin
,
Bahreinin
dhe
Katarin
per te forcuar marredheniet e Arabise Saudite me ato kombe. Gjate vizites se tij ne
Montreal
, Kanada me 1991, ai peruroi nje galeri. Ne vitin 1996, ai u prit ne
Pallatin Elysee
ne
Paris
nga presidenti i atehershem francez
Jacques Chirac
. Ne te njejtin vit ai vizitoi Bosnjen dhe Hercegovinen per te dhene donacione per qytetaret myslimane te vendit. Duke qene pjese e nje turneu aziatik ne vitin 1998, Selman vizitoi
Pakistanin
,
Japonine
,
Brunei
[10]
dhe
Kinen
.
[11]
Sipas
Washington Post
, gazetari saudit i ndjeri
Xhamal Kashogxhi
"kritikoi Princin Selman, atehere guvernator i Riadit dhe kreu i komitetit Saudit per mbeshtetjen e muxhahedineve afgane, per financimin e pa mencur te grupeve ekstremiste selefiste qe po minonin luften [ne Afganistan kunder sovjetikeve]."
Nen Selmanin, Riadi u be nje nga qytetet me te pasura ne
Lindjen e Mesme
dhe nje vend i rendesishem per tregtine. Kishte gjithashtu perparime infrastrukturore duke perfshire shkollat, universitetet dhe stadiumet sportive.
[1]
Me 18 qershor 2012, Selman u emerua
Princi i Kurores i Arabise Saudite
menjehere pas vdekjes se vellait te tij, Princit te Kurores
Najef bin Abdulaziz El Saudi
.
[12]
[13]
Princi Selman u be gjithashtu zevendes kryeminister i pare. Emerimi i tij si princ i kurores dhe zevendes kryeminister u pa nga disa si nje sinjal se reformat e kujdesshme te
Mbretit Abdullah
kishte te ngjare te vazhdonin. Nga ana tjeter, reformistet saudite deklaruan se ndersa Princi Selman, ne kontrast me mbreterit e tjere saudite, mori nje qasje me diplomatike ndaj tyre, ai nuk mund te konsiderohej nje reformator politik. Ata argumentuan gjithashtu se, si mbreti Abdullah, Selman u perqendrua kryesisht ne permiresimin ekonomik sesa ne ndryshimet politike.
Me 27 gusht 2012, Oborri Mbreteror njoftoi se Selman ishte pergjegjes per ceshtjet e shtetit ndersa mbreti Abdullah ishte jashte vendit. Princi Selman filloi nje llogari ne
Twitter
ne 23 shkurt 2013.
[14]
Ne shtator 2012, Salman u emerua si nenkryetari i keshillit te sherbimit ushtarak. Ai eshte nje avokat i forte per filantropine ne kombet e varfra myslimane si
Somalia
,
Sudani
,
Bangladeshi
dhe
Afganistani
.
[5]
Me 23 janar 2015, Selman trashegoi fronin pasi gjysme-vellai i tij Abdullah vdiq nga pneumonia ne moshen 90 vjec. Mbreti i ri leshoi ??nje deklarate e cila lexonte "Lartmadheria e tij Selman bin Abdulaziz El Saudi dhe te gjithe anetaret e familjes dhe kombi vajton Mbrojtesin e Dy Xhamive te Shenjta, Mbretin Abdullah bin Abdulaziz, i cili vdiq saktesisht ne ora 1 te mengjesit te sotem". Ai caktoi si Princin e Kurores gjysme vellain e tij me te ri,
Princin Mukrin
.
[15]
Pasi erdhi ne pushtet, Selman riorganizoi kabinetin me 30 janar 2015. Halid bin Ali bin Abdullah el-Humejdan u be
shefi i inteligjences
.
Princi Bandar bin Sultan
u hoq nga posti i tij ne
keshillin e sigurise
dhe keshilltari i monarkut u hoq gjithashtu ashtu sic ishin djemte e ish-monarkut
Turki
si guvernator i
Riadit
dhe
Mishaal
si guvernator i
Mekes
.
Ali el-Naimi
mbeti minister i
naftes dhe burimeve minerale
, ashtu si
Saud el-Feisal
i
Ministrise se Puneve te Jashtme
dhe
Ibrahim Al-Assaf
si
minister i financave
. Selman gjithashtu "dha nje page prej dy muajsh page per te gjithe punonjesit e shtetit saudit dhe personelin ushtarak", perfshire pensionistet dhe studentet, ndersa gjithashtu u kerkoi qytetareve qe "te mos me harrojne ne lutjet tuaja".
[16]
Ne shkurt 2015, ai priti
Princin Carls
gjate turneut te tij gjashte-ditor ne Lindjen e Mesme. Ata "shkembyen bisedime te perzemerta dhe rishikuan marredheniet dypaleshe" midis vendeve.
[17]
Nje nga gjerat e para qe mbreti dhe djali i tij,
Muhammed bin Selman
, bene ishte te modernizonin burokracine qeveritare. Me vdekjen e Mbretit Abdullah, kishte deri ne njembedhjete sekretari te qeverise, dhe te gjitha keto u shfuqizuan dhe rindertuan si vetem dy, ]]Keshilli i Ceshtjeve Politike dhe te Sigurise]] (CPSA), i kryesuar nga Zevendes Princi i Kurores
Muhammed bin Najef
, dhe
Keshilli per Ceshtjet Ekonomike dhe te Zhvillimit
(CEDA), i kryesuar nga Sekretari i Pergjithshem i Oborrit Mbreteror, Princi Muhammed bin Selman, te cileve iu dha liria per te riorganizuar plotesisht qeverine
[18]
dhe per te forcuar fuqine e fraksionit Sudairi, te cilit te dy princerit i perkasin.