Mao Zedong
, shqiperuar
Mao Ce Dun
,
(
kinezisht
: 毛澤東 / 毛??, Mao Zed?ng, W.-G. Mao Tse-tung ose Mao Tse-tung)
, 26 dhjetor 1893 - 9 shtator 1976) ishte nje revolucionar komunist kinez i cili ishte babai themelues i
Republikes Popullore te Kines
(PRC), te cilen ai e drejtoi si kryetar i
Partise Komuniste te Kines
(PK e Kines) nga themelimi i saj ne vitin 1949 deri ne
vdekjen e tij
ne 1976. Ideologjikisht nje
Marksist-Leninist
, teorite, strategjite ushtarake dhe politikat e tij njihen se bashku si
Maoizem
.
Mao ishte djali i nje fshatari te begate ne
Shaoshan
,
Hunan
. Ai kishte nje perspektive
nacionaliste kineze
dhe
anti-imperialiste
ne fillim te jetes se tij dhe u ndikua vecanerisht nga ngjarjet e
Revolucionit Xinhai
te vitit 1911 dhe
Levizjes se Kater Majit
1919. Ai me vone miratoi Marksizem-Leninizmin ndersa punonte ne
Universitetin e Pekinit
, dhe u be nje anetar themelues i Partise Komuniste te Kines.
Me 1 tetor 1949, Mao
shpalli themelimin e Republikes Popullore te Kines
, nje
shtet me nje parti
te kontrolluar nga PK e Kines.
Nga viti 1953?1958, Mao luajti nje rol te rendesishem ne zbatimin e
ekonomise se planifikuar
ne Kine,
ndertimin e Kushtetutes se pare te Republikes Popullore te Kines
, nisjen e
programit te industrializimit
dhe fillimin e projektit "
Dy bomba, Nje satelite
". Ne vitet 1955?1957, Mao nisi
Levizjen Sufan
dhe
Fushaten Anti-Djathtiste
, me te pakten 550,000 njerez te persekutuar ne kete te fundit, shumica e te cileve ishin intelektuale dhe disidente. Ne vitin 1958, ai nisi
Hapin e Madh Perpara
qe synonte te shnderronte me shpejtesi ekonomine e Kines nga
agrare
ne
industriale
, e cila coi ne
urine me vdekjeprurese ne histori
dhe vdekjet e 20?46 milion njerezve midis 1958 dhe 1962. Ne vitin 1963, Mao nisi
Levizjen Socialiste te Edukimit
, dhe ne 1966 ai inicioi
Revolucionin Kulturor
, nje program per te hequr elementet "kunder-revolucionare" ne shoqerine kineze i cili zgjati 10 vjet dhe u shenua nga lufta e dhunshme e klasave, shkaterrimi i perhapur i objekteve kulturore dhe nje ngritje e papare e
kultit te individit te Mao Zedong
. Dhjetera miliona njerez u persekutuan gjate Revolucionit, ndersa numri i vleresuar i vdekjeve varion nga qindra mijera ne miliona, perfshire
Liu Shaoqi
, presidenti i dyte i Republikes Popullore e Kines. Pas viteve te shendetit te keq, Mao pesoi nje seri sulmesh ne zemer me 1976 dhe vdiq ne moshen 82 vjec. Gjate epokes se Mao, popullsia e Kines u rrit nga rreth 550 milion ne mbi 900 milion ndersa qeveria nuk zbatoi me perpikeri
politiken e saj te planifikimit familjar
, duke detyruar pasardhesit e Maos si
Deng Xiaoping
te ndermarrin
politika me te rrepta
per te perballuar
krizen e mbipopullimit
.