Konferenca e Paqes e Parisit ishte takimi zyrtar ne 1919 dhe 1920 i Aleateve fitimtare pas perfundimit te Luftes se Pare Boterore per te vendosur kushtet e paqes per Fuqite Qendrore te mundura. I dominuar nga udheheqesit e Britanise, Frances, Shteteve te Bashkuara dhe Italise, rezultoi ne pese traktate qe riorganizuan hartat e Evropes dhe pjeseve te Azise, Afrikes dhe Ishujve te Paqesorit, si dhe vendosen gjoba financiare. Gjermania dhe vendet e tjera humbese nuk kishin ze ne diskutimet e Konferences; kjo shkaktoi pakenaqesi politike qe zgjaten per dekada. ^[1]

Ne konference moren pjese diplomate nga 32 vende dhe kombesi. Vendimet e saj kryesore ishin krijimi i Lidhjes se Kombeve dhe 5 traktatet e paqes me shtetet e mundura; dhenien e zoterimeve gjermane dhe osmane jashte shtetit si "mandate", kryesisht Britanise dhe Frances; vendosja e reparacioneve ndaj Gjermanise ; dhe percaktimi i kufijve te rinj kombetare, ndonjehere duke perfshire plebishite, per te pasqyruar me nga afer kufijte etnike. Qellimet Wilsoniane, te deklaruara ne Katermbedhjete Pikat, u bene baza per kushtet e dorezimit gjerman gjate konferences, pasi ajo kishte qene me pare baza e negociatave te qeverise gjermane ne armepushimin e 11 nentorit 1918 .

Rezultati kryesor ishte Traktati i Versajes me Gjermanine; Neni 231 i traktatit vendosi te gjithe fajin per luften mbi "agresionin e Gjermanise dhe aleateve te saj". Kjo dispozite u tregua shume poshteruese per Gjermanine dhe hapi terrenin per demshperblimet e shtrenjta qe Gjermania synonte te paguante (ajo pagoi vetem nje pjese te vogel perpara pageses se fundit ne 1931). Pese fuqite e medha (Franca, Britania, Italia, Japonia dhe Shtetet e Bashkuara) kontrolluan Konferencen. "Kater te medhenj" ishin kryeministri francez Georges Clemenceau, kryeministri britanik David Lloyd George, presidenti i SHBA Woodrow Wilson dhe kryeministri italian Vittorio Emanuele Orlando. Ata u takuan joformalisht 145 here dhe moren te gjitha vendimet kryesore perpara se te ratifikoheshin. ^[2]

Konferenca filloi me 18 janar 1919. Per sa i perket perfundimit te saj, profesori Michael Neiberg vuri ne dukje: "Megjithese shtetaret e larte pushuan se punuari personalisht per konferencen ne qershor 1919, procesi formal i paqes nuk perfundoi ne te vertete deri ne korrik 1923, kur Traktati i Lozanes u nenshkrua”. Shpesh quhet “Konferenca e Versajes”, megjithese aty ne pallatin historik u be vetem nenshkrimi i traktatit te pare; negociatat u zhvilluan ne Quai d'Orsay ne Paris.

Shiko edhe [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

• Diplomacia shqiptare perballe Konferences se Paqes ne Paris

Referime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

1. ^ Nelsson, Richard; Nelsson, compiled by Richard (2019-01-09). "The Paris peace conference begins - archive, January 1919" . The Guardian (ne anglishte britanike). ISSN   0261-3077 . Marre me 2023-08-16 .
2. ^ Rene Albrecht-Carrie, Diplomatic History of Europe Since the Congress of Vienna (1958) p. 363