Ernesto Ce Gevara

Perpunoni lidhje
Artikull i mirë
Nga Wikipedia, enciklopedia e lire
Ce Guevara
Guerrillero Heroico
Foto e bere nga Alberto Korda me 5 mars 1960, ne sherbimin perkujtimor La Coubre
Ministri i Industrive te Kubes
Ne detyre
11 shkurt 1961 ? 1 prill 1965
Kryeministri Fidel Castro
Paraprire nga Zyra u themelua
Pasuar nga Joel Domenech Benitez
Presidenti i Bankes Kombetare te Kubes
Ne detyre
26 nentor 1959 ? 23 shkurt 1961
Paraprire nga Felipe Pazos
Pasuar nga Raul Cepero Bonilla
Te dhena vetjake
U lind me
Ernesto Guevara

( 1928-06-14 ) 14 qershor 1928 [1]
Rosario, Santa Fe , Argjentine
Vdiq me Gabim: Nevojitet date e vlefshme vdekjeje (data e pare): data, muaji, viti
La Higuera , Santa Cruz, Bolivi
Shkaku i vdekjes Ekzekutimi me pushkatim
Vendi i prehjes Che Guevara Mausoleum , Santa Clara, Kube
Kombesia
  • Argjentina
  • Kube
Partia politike Levizja e 26 korrikut (1955?1962)
Partia e Bashkuar e Revolucionit Socialist Kuban (1962?1965)
Bashkeshortja/et
​
​
( m.  1955; div.  1959) ​

​
( m.  1959) ​
Femijet 5, perfshire Aleida
Shkollimi Universiteti i Buenos Aires
Profesioni
I njohur per Guevarizmi
Nenshkrimi
Nofka/t
  • Che
  • Fuser
Sherbimi ushtarak
Aleanca Republika e Kubes [2]
Dega/sherbimi Forcat e Armatosura Revolucionare Kubane
Ushtria Clirimtare Kombetare e Bolivise
Vite sherbimi 1955?1967
Njesia Levizja e 26 korrikut
Komanda Oficer komandues i Forcave te Armatosura Revolucionare Kubane
Beteja/luftra

Ernesto "Ce" Guevara , i njohur edhe si Komandante Che , ( 14 qershor 1928 [1] - 9 tetor 1967 ) ishte revolucionar, shkrimtar dhe guerilas marksist argjentinas dhe hero i komunisteve te Amerikes Latine , si dhe nje figure e njohur e shekullit te 20-te. Nofken "Che" e mori nga bashkeluftetaret komuniste kubane ne Meksike, sepse perdorte shpesh, si cdo argjentinas, fjalen "Che", dicka e ngjashme si thirrja "Hej" e shqipes. [3]

Si nje student i ri i mjekesise, Guevara udhetoi ne te gjithe Ameriken e Jugut dhe u radikalizua nga varferia, uria dhe semundjet qe ai deshmoi. [4] [5] Deshira e tij ne rritje per te ndihmuar ne permbysjen e asaj qe ai e shihte si shfrytezim kapitalist i Amerikes Latine nga Shtetet e Bashkuara nxiti perfshirjen e tij ne reformat sociale te Guatemales nen Presidentin Jacobo Arbenz , permbysja perfundimtare e te cilit me ndihmen e CIA-s me urdher te United Fruit Company forcoi ideologjine politike te Guevares. Me vone ne Mexico City, Guevara u takua me Raul dhe Fidel Castro , iu bashkua levizjes se tyre te 26 Korrikut dhe lundroi per ne Kube ne bordin e jahtit Granma me synimin per te rrezuar diktatorin e mbeshtetur nga SHBA Fulgencio Batista . [6] Guevara shpejt u be i njohur mes kryengritesve, u gradua ne komanden e dyte dhe luajti nje rol kryesor ne fushaten guerile dyvjecare qe rrezoi regjimin e Batista. [7]

Pas Revolucionit Kuban, Guevara luajti nje rol kyc ne qeverine e re. Keto perfshinin shqyrtimin e apeleve dhe skuadrave te pushkatimit per ata qe u denuan si kriminele lufte gjate tribunaleve revolucionare , [8] duke iniciuar reformen agrare te tokes si Minister i Industrive, duke ndihmuar ne udheheqjen e nje fushate te suksesshme mbarekombetare te shkrim-leximit, duke sherbyer si President i Bankes Kombetare dhe si drejtor udhezues per forcat e armatosura te Kubes dhe duke pershkuar globin si diplomat ne emer te socializmit kuban. Pozicione te tilla gjithashtu e lejuan ate te luante nje rol qendror ne trajnimin e forcave te milicise qe zmbrapsen Pushtimin e Gjirit te Derrave , [9] dhe sjelljen e raketave balistike te armatosura me arme berthamore sovjetike ne Kube, e cila i parapriu Krizes se Raketave Kubane te vitit 1962. [10] Per me teper, Guevara ishte nje shkrimtar dhe ditarist i frytshem, duke kompozuar nje manual te rendesishem te luftes guerile , se bashku me nje kujtim me te shitur per udhetimin e tij rinor me motor kontinental . Pervojat e tij dhe studimi i marksizem-leninizmit e shtyne ate te pohonte se moszhvillimi dhe varesia e Botes se Trete ishte nje rezultat i brendshem i imperializmit , neokolonializmit dhe kapitalizmit monopol , me te vetmet zgjidhje qe ishin nderkombetarizmi proletar dhe revolucioni boteror . [11] [12] Guevara u largua nga Kuba ne vitin 1965 per te nxitur revolucione kontinentale ne te gjithe Afriken dhe Ameriken e Jugut, [13] fillimisht pa sukses ne Kongo-Kinshasa dhe me vone ne Bolivi , ku ai u kap nga forcat boliviane te ndihmuara nga CIA dhe u ekzekutua shkurtimisht.

Guevara mbetet nje figure historike e nderuar dhe e fyer, e polarizuar ne imagjinaten kolektive ne nje mori biografish , kujtimesh, ese, dokumentare, kenge dhe filma. Si rezultat i martirizimit te tij te perceptuar, thirrjeve poetike per luften klasore dhe deshires per te krijuar ndergjegjen e nje "njeriu te ri" te nxitur nga stimujt morale dhe jo materiale, [14] Guevara ka evoluar ne nje ikone thelbesore te levizjeve te ndryshme majtiste. Ne te kundert, kritiket e tij ne te djathten politike e akuzojne ate per promovimin e autoritarizmit dhe miratimin e dhunes kunder kundershtareve te tij politike. Pavaresisht mosmarreveshjeve per trashegimine e tij, Time e quajti ate nje nga 100 njerezit me me ndikim te shekullit te 20-te , [15] ndersa nje fotografi e Alberto Korda e tij, e titulluar Guerrillero Heroico , u citua nga Maryland Institute College of Art si "me i famshem fotografi ne bote”. [16]

Jeta e hershme [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Nje adoleshent Ernesto (majtas) me prinderit dhe vellezerit e motrat e tij, c. 1944, ulur prane tij nga e majta ne te djathte: Celia (nena), Celia (motra), Roberto, Juan Martin, Ernesto (babai) dhe Ana Maria

Ernesto Guevara ishte femija i Ernesto Guevara Lynch and Celia de la Serna y Llosa, lindur me 14 qershor te vitit 1928 [1] ne Rosario te Argjentines . Edhe pse emri ligjor ne certifikaten e tij te lindjes ishte "Ernesto Guevara", emri i tij ndonjehere shfaqet me "de la Serna" dhe/ose "Lynch" qe e shoqerojne ate. [17] Ai ishte me i madhi nga pese femijet ne nje familje argjentinase te klases se larte me emigrante spanjolle te para-pavaresise ( Baske , Kantabriane ) dhe me prejardhje irlandeze . [18] [19] Dy nga paraardhesit e shquar te Guevares ne shekullin e 18-te perfshinin Luis Maria Peralta , nje pronar tokash i shquar spanjoll ne Kalifornine koloniale , dhe Patrick Lynch , i cili emigroi nga Irlanda ne Guvernatorin e Rio de la Plata . [20] [21] Duke iu referuar natyres "te shqetesuar" te Ce-se, babai i tij deklaroi "gjeja e pare qe duhet vene re eshte se ne venat e djalit tim rridhte gjaku i rebeleve irlandeze ". [22] Ce Guevara e donte Irlanden, sipas aktores irlandeze Maureen O'Hara , "Ce do te fliste per Irlanden dhe gjithe luften guerile qe kishte ndodhur atje. Ai dinte cdo beteje ne Irlande dhe te gjithe historine e saj" dhe i tha asaj se gjithcka ai dinte per Irlanden, ai mesoi ne gjurin e gjyshes se tij. [23]

Qe heret ne jete, Ernestito (sic quhej atehere) zhvilloi nje "afinitet per te varferit". [24] I rritur ne nje familje me prirje majtiste , Guevara u njoh me nje spekter te gjere perspektivash politike edhe si djale. [25] Babai i tij, nje mbeshtetes i vendosur i republikaneve nga Lufta Civile Spanjolle , do te priste veteranet nga konflikti ne shtepine e Guevara. [26] Si i ri, ai mendoi shkurtimisht nje karriere te shitjes se insekticideve dhe ngriti nje laborator ne garazhin e familjes se tij per te eksperimentuar me perzierjet efektive te talkut dhe gamaksenit nen emrin e markes Vendaval, por u detyrua te braktiste perpjekjet e tij pasi pesoi nje reaksion te rende astmatik ndaj kimikateve. [27]

Pavaresisht periudhave te shumta te astmes akute qe do ta preknin gjate gjithe jetes se tij, ai shkelqeu si atlet, duke shijuar notin, futbollin, golfin dhe qitjen, duke u bere gjithashtu nje ciklist "i palodhur". [28] [29] Ai ishte nje lojtar i zjarrte i rugby union , dhe luajti ne fly-half per Club Universitario de Buenos Aires . [30] Loja e tij ne rugby i dha atij pseudonimin "Fuser" - nje tkurrje e El Furibundo (i furishem) dhe mbiemrit te nenes se tij, de la Serna - per stilin e tij agresiv te lojes. [31]

Veprimtaria e hershme politike [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Veprimtaria ne Guatemala [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Me 17 qershor te vitit 1953 ne Guatemale fillon agresioni kunder qeverise se Arbenz-es, organizuar nga CIA dhe nga Departamenti i Shtetit te SHBA -se te cilet kishin stervitur mercenare per te mbrojtur kontinentin e Amerikes Latine nga “Rreziku Komunist”. Che Guevara perpiqet te organizoje rezistencen ne qytet, por kjo tentative nuk funksionon dhe kur trupat mercenare futen ne kryeqytet, Guevara detyrohet te hyje ne ambasaden e Argjentina -se (nga ku me pas largohet per ne Meksike), e cila e regjistron si “element komunist”

Udhetimi ne Ameriken Latine [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Kur ishte akoma i ri, Guevara kaloi shume kohe duke udhetuar ne Ameriken Latine. Ne vitin 1951 nje shok i tij, Alberto Granado i kerkoi Guevares qe te merrte nje vit pushim nga shkolla per te nderrmarre nje udhetim pergjate Amerikes Latine. Keshtu, ne vitin 1939 Guevara dhe Alberto nisen nga Alta Gracia me nje motor Norton 500cc (motorit ia vune emrin: "E Fuqishmja II"). Guevara e pershkroi kete udhetim ne librin "Latinoamericana" (Notas de viaje), nga i cili ne vitin 2004 prodhuan filmin e titulluar “Ditari i motocikletes”.

Pasi pa varferine masive te Amerikes Latine dhe i shtyre edhe nga idete marksiste nxori si perfundim se revolucioni ishte e vetmja menyre per te zgjidhur pabarazine shoqerore dhe ekonomike te vendeve te Amerikes Latine. Udhetimet e tij pergjate Amerikes Latine e binden se Amerika Jugore ishte nje kontinent me kombe te ndryshme, por me te njejtin grup etnik. Filloi te imagjinonte mundesine e nje Amerike Latine te bashkuar dhe pa kufij, e lidhur nga e njejta kulture.

Revolucioni kuban [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Ce duke pire nje llull ne bazen e tij guerile ne Malet Escambray

Guevara mberrin ne Meksike , atje njihet me nje grup revolucionar Kuban e te larguar nga Kuba , qe perfshinte edhe Raul Kastron . Pasi lirohet nga burgu, Fidel Kastro largohet nga Kuba per t'u vendosur ne Meksiko Siti ( Meksico City ) . Atje i vellai e prezanton me Guevaren. Pas ketij takimi Guevara hyn ne “Levizjen e 26 korrikut” e cila kishte si synim permbysjen e diktatorit Kuban Fulgencio Batista .

Fillimisht ishte vendosur qe Guevara do te ishte vetem mjeku i grupit. Me 25 nentor te vitit 1956 anija Granma niset nga Tuxpan (Province e Meksikes) me synim mberritjen ne Kube . Guevara ishte i vetmi jo Kuban ne bordin e anijes. Me 2 dhjetor zbarkojne ne La Playa de las Coloradas . Pas pak u sulmuan nga forcat ushtarake te Batista-s. Me pas u vendosen ne malet e Sierra Maesta per te filluar luften guerilje kunder regjimit. Guevara u be nje udheheqes i grupit te rebeleve, nje Komandant (major), i respektuar nga shoket per trimerine e tij, por edhe per egersine e tij. Qe shkaktar i vrasjes se shume dezertoreve dhe njerezve te tjere qe akuzoheshin se ishin informatore ose spiune.

Ne ditet e fundit te dhjetorit te vitit 1958 drejtoi sulmin me kolonen e tij “Skuadra vetevrasese” (nje repart qe zgjidhte misionet me te veshtira te ushtrise revolucionare) ne Santa Clara . Ishte nje nga betejat me vendimtare te revolucionit. Me 28 dhjetor Che Guevara mberrin ne Santa Clara , atje vendos nje komando provizore ne Universitetin e qytetit dhe me pas ndjek shinat e trenit per te gjetur nje pike strategjike. Guevara e di se ne kete linje do te udhetoje nje kolone e ushtrise se Batista-s me nje tren me 18 vagona ; ne tren do te jene 406 ushtare dhe oficere me shume armatime dhe municione. Eshte ora 3 e drekes. Treni i ushtrise udheton pa e ditur se Komandanti kishte rrezuar nje peme ne shinat e trenit. Treni rrezohet dhe pastaj degjohet nje shperthim bombe dhe me pas mbulohet me zjarr dhe tym. Santa Clara e kujton kete beteje. Vagonat e rrezuar jane akoma ne te njejtin pozicion ku ishin ate dite dhe deshmojne fitoren. Ne nje shesh te madh, ngjitur me muzeun kushtuar Che-se, ngrihet nje statuje bronzi e Che Guevares, qe asnje te mos e harroje. Me 2 janar te vitit 1959 kolona e Che Guevares futet ne kryeqytetin e Kubes , ne Havana . Me pas zhvendoset ne fortesen ushtarake " La Cabana ". Pikerisht ketu organizon nje sistem te 'gjyqeve' qe zgjasnin vetem disa ore, me veten e tij si gjyqtar i vetem. Keto gjyqe gjithmone perfundonin me rreshtimin e funksionareve te nivelit te ulet te regjimit te Batistes dhe pushkatimin e tyre.

Karriera politike ne Kube [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Pushtimi i Gjirit te Derrave dhe Kriza e Raketave [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Me 7 shkurt te 1959 -s, qeveria e re i jep Guevares titullin “Qytetar Kuban”. Me pas divorcohet nga Hilda Gadea , me te cilen ne fakt ishin ndare para se te nisej me anijen Granma . Me pas martohet me Aleida March , nje Kubane qe ishte pjesetare ne “ Levizjen e 26 korrikut ” (me te cilen do te kete tre femije : Aleidita, Camilo, Celia ). Ernesto Che Guevara behet minister i Industrise . Ne kete pozite dha ndihmese per te kontribuar ne modelimin e socializmit kuban. Ne librin e tij Mbi gueriljen , Guevara mbeshtet modelin Kuban te revolucionit, te filluar nga nje grup i vogel guerilas , pa pasur nevojen e organizimeve te medha te cilat do te mbeshtetnin rebelimet e armatosura (kjo strategji e Guevares do te deshtonte me pas ne Bolivi ). Ne teorine e tij ( El socialismo y el hombre en Cuba ) mbeshtet nevojen e krijimit te “njeriut te ri” ( hombre nuevo ) bashke me shtetin socialist.

Guevara (majtas) dhe Fidel Castro , fotografuar nga Alberto Korda ne vitin 1961

Gjate sulmit te Gjirit te Derrave (1961), Guevara nuk mori pjese ne luftime, sepse Kastro e kishte vendosur ne nje komande me ne perendim te Kubes , ne Pinar del Rio , nga ku Guevara zmbrapsi nje tentative pushtimi (ishte nje operacion diversiv, i krijuar per te terhequr vemendjen kubaneve nga vendi i vertete i sulmit, qe ishte Gjiri i Derrave. Guevara luajti nje rol shume te rendesishem gjate vendosjes ne Kube te raketave berthamore sovjetike . Gjate nje interviste te dhene nje gazete socialiste angleze, Guevara deklaroi se raketat berthamore po te ishin nen kontrollin e kubaneve do te ishin hedhur me kohe ne qytetet me te medha te SHBA -se.

Guevara gjate punes si minister i industrise pati disa disfata dhe reformat e tij nuk dhane asnje rezultat per zhvillim dhe modernizim te ekonomise kubane, kryesisht ate bujqesore. Pasi Fidel Kastro mori pushtetin dhe mblodhi njerezit e tij me te afert, kur filloi te ndaje detyrat pyeti se cili nga te pranishmit eshte ekonomist . Guevara ngriti doren dhe qe nga ai moment Guevara u be minister i industrise. Pas disa vitesh si minister, (pas shume disfatave), miqte e tij me te afert e pyeten se perse ngriti doren. Guevara u pergjigjet “Une kujtova se Kastro pyeti se cili nga ju eshte Komunist ”.

Largimi nga Kuba [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Guevara ne fjalimin e tij te mbajtur ne OKB - 1964

Ne dhjetor 1964 Guevara shkon ne New York si shef i delegacionit kuban dhe mbajti nje fjalim ne Keshillin e OKB -se. Me kete rast doli ne nje emision informativ (Face the Nation i stacionit televiziv CBS). Me 7 dhjetor shkoi ne Paris, mbas tre muajsh shkoi ne Republiken Popullore Kineze, Egjipt , Algjeri , Ghana , Guinea , Mali , Tanzania . Ne mars te vitit 1960 viziton Shqiperine.

Guevara pasi vuri re se ishte me i afte per nje rol si revolucionar, sesa per detyra ministrore, dhe me aprovimin e Fidel Kastros , vendosi qe te largohet nga Kuba per ne Kongo dhe Bolivi ku nga niveli i larte i varferise mundesonte krijimin e revolucioneve.

Ne Kongo [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Gjate nje takimi qe zgjati gjithe naten midis 14 dhe 15 marsit te 1965 , Guevara dhe Kastro rane dakort qe ky i pari (Che-ja) te drejtonte operacionin e pare ushtarak ne Afrike . Nga disa burime vertetohet se ka qene Kastro qe ka kembengulur qe Che-ja ta pranonte kete mision. Me pas Guevara largohet per ne Kongon belge (sot Republika Demokratike e Kongos ). Gjate misioneve Afrikane Guevara u ndihmua nga kryeguerilasi Laurent-Desire Kabila . Guevara e konsideron Kabilen si te panevojshem, duke shkruajtur per te “Asgje nuk me bind se ai eshte personi i duhur ne kete cast”. Guevara u mesonte taktikat guerilje forcave kongoleze. Plani i tij ishte qe te shfrytezonte zonen e cliruar ne perendim te liqenit Tanganika per stervitjen e kongolezeve. Guevara ishte 37 vjec dhe nuk kishte pervoje rreth ushtrise formale, megjithese kishte pervojen e fituar gjate revolucionit kuban, mbi te gjitha nga fitorja e betejes se Santa Clara-s. Astma e tij nuk e kishte lejuar qe te bente sherbimin ushtarak ne Argjentine .

Mercenare afrikane dhe britanike punuan me ushtrine kongoleze per te penguar planet e Guevares. Ata qene ne gjendje te ndiqnin komunikimet e reparteve te drejtuar nga Guevara. Paaftesia, dhe lufterat e ndryshme qe beheshin midis grupeve te kongolezeve me njeri-tjetrin ishin arsyet e deshtimit te revolucionit. Mbas shtate muajsh, i semure, i munduar nga astma, Guevara detyrohet te largohet nga Kongo bashke me kubanet qe kishin mbetur akoma gjalle. Ne fillim Guevara donte qe te conte ne Kube vetem te plagosurit, duke qendruar i vetem ne Kongo, por miqte e tij e binden qe te largohet me ta.

Guevara nuk donte qe te kthehej si humbes ne Kube dhe kaloi shtate muajt duke jetuar si klandestin ne Dar es Salaam dhe Prage . Gjate kesaj periudhe shkroi kujtimet e tij lidhur me pervojen e vet ne Kongo dhe me pas filloi te shkruante dy libra, nje filozofik ( Apuntes Filosoficos ) dhe nje rreth ekonomise ( Notas Economicas ). Pas kater muajve, Kastro i kerkoi Guevares qe te rikthehet ne Kube, por Guevara pranoi qe te kthehet vetem per disa muaj, sa per t’u bere gati per misionet e reja revolucionare ne Ameriken-Latine dhe prania e tij ne ishull ( Kube ) duhej te mbetej teper e fshehte.

Ne Bolivi [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Pasi rikthehet ne Kube , Guevara filloi planet per te sjelle revolucionin komunist ne Bolivi . Me 3 nentor te 1966 , Guevara niset per ne Bolivi me nje pasaporte Uruguajane me emer Mena Gonzalez , profesioni tregtar. Grupi i tij perbehej nga 50 persona, 17 prej te cileve ishin kubaneze, ishte i pajisur shume mire dhe si fillim paten disa suksese kunder forcave boliviane. Guevara ne planin e tij per te nxitur revolucionin komunist ne Bolivi bazohej ne supozime qe dolen me pas te gabuara. Guevara mendonte se do te luftonte vetem kunder ushtrise vendase, te pastervitur dhe jo te armatosur mire. Perkundrazi sapo qeveria e SHBA -se mori vesh per pranine e tij ne Bolivi , dergoi punonjes te CIA -s per te ndihmuar dhe organizuar kunder-revolucionin. Ushtria boliviane u stervit nga keshilltare te forcave speciale te US Army , perfshire edhe nje batalion Rangers eksperte per luftimet ne xhungel . Menduan se partia komuniste e Bolivise do e ndihmonte Guevaren, por nuk e ndihmuan aspak, edhe pse disa anetare te partise moren pjese si guerilas. Guevara priste qe te mbante kontakte me radio me Kuben por kjo gje nuk ndodhi. Perkundrazi, transmetuesi me vale te shkurtra qe i dhane, doli me defekt, duke mos lejuar komunikimin me Kuben .

Kapja dhe ekzekutimi [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Forcat boliviane lokalizuan vendndodhjen e Che-se pas ndihmes qe dha nje dezertor. Me 8 tetor Guevara u kap ne La Higuera . U kap pasi u plagos ne njeren kembe dhe pasi arma e tij u demtua nga nje plumb. Presidenti i Bolivise, Rene Barrientos, sapo mori vesh per kapjen e Che Guevares dha urdher qe te pushkatohet menjehere. Ekzekutuesi ishte Mario Teran , nje komandant skuadre, te cilit banda e Guevares i kishte vrare tre ushtare te skuadres se tij.

Shkolla ne LA HIGUERA ku u ekzekutua Che Guevara, ne oren 13:10 te 9 tetorit 1967

Versioni zyrtar eshte se Guevara mori disa goditje ne kembe per te mos ia prishur fytyren qe mundesonte identifikimin e kufomes. Si goditje finale, e goditen ne gjoks. Vdes ne nje shkolle te braktisur ne La higuera, ne oren 13:10 te 9 tetorit 1967 . Me pas trupi i tij u vendos ne nje helikopter dhe u cua ne Vallegrande, ku edhe iu tregua shtypit. Nga fotografite e marra filluan te krijoheshin legjenda rreth Che-se, si ajo e San Ernesto de La Higuera apo ajo e El Cristo de Vallegrande . Me 15 nentor Kastro pranoi vdekjen e Che Guevares dhe shpalli tre dite zie kombetare. Ne vitin 1997 ne Vallegrande u identifikuan eshtrat e kufomes se Che Guevares fale analizave te ADN -se dhe ato i rikthyen ne Kube . Me 17 nentor te 1997 mbetjet e tij u rivarrosen me te gjitha nderimet ushtarake ne nje mauzoleum te krijuar per te ne Santa Clara , ku tridhjete vjet me pare pati fituar ate beteje qe u quajt si beteja vendimtare e revolucionit kuban.

Monumenti i Che-se perbehet nga nje statuje qe shkruan “ Hasta la victoria siempre ” (Deri ne fitoren pergjithmone) dhe nga nje lapidar ku shkruhet urdhri i famshem me te cilin, me 21 gusht te [[1959],] Fidel Kastro i ngarkoi detyren ne kolonen 8. (orig. "Se asigna al comandante Ernesto Guevara la mision de conducir desde la Sierra Maestra hasta la provincias de Las Villas una Columna rebelde y operar en dicho teritorio de acuerdo con el plan estrategico del Ejercito rebelde").

Citate [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

“ Urrejtja si element qendror i luftes tone! Urrejtja qe eshte e papajtueshme ... urrejtja kaq e dhunshme sa qe ve ne levizje nje qenie njerezore pertej kufizimeve te saj natyrore, duke e bere ate te dhunshme dhe nje makine vrasese gjakftohte ... Ne refuzojne cdo qasje paqesore. Dhuna eshte e pashmangshme. Per te krijuar socializmin duhet te rrjedhin lumenj gjaku! Armiku imperialist duhet te ndjehet si nje kafshe qe gjuhet kudo qe ai shkon. Keshtu ne do ta shkaterrojme ate! Keto hiena duhen asgjesuar. Ne duhet te mbajme urrejtjen tone gjalle dhe te vazhdueshme! ”
? Nga fjalimi i Ernesto "Che" Guevares ne Konferencen Trekontinentale ne Havana , Kube, prill 1966.


“ (...) Une e dija tashme. ...Une do te jem me popullin, ... duke uleritur si nje shpirtkapur, une do te sulmoj barrikadat dhe llogoret, do te laj armen time me gjak dhe, i cmendur, me terbim, do te pres fytin e cdo armiku qe bie ne duart e mia. ... Ndjej flegrat e hundes te me zgjerohen nga nuhatja e aromes se barutit te djegur dhe gjakut te armikut te vdekur; ndjej trupin tim te perkulur, gati per te luftuar, dhe pergatis qenien time sikur te ishte nje vend i shenjte ne menyre qe ne te edhe renkimi shtazarak i proletariatit fitimtar te mund te rezonoje me vibracionet dhe shpresat e reja. [32] ”
? Ernesto Guevara, "Shenime udhetimi" 1951-1952.


“ Ia vlen te luftosh vetem per ato gjera, pa te cilat nuk ia vlen te jetosh ”
? Che Guevara

.

Referime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

  1. ^ a b c Data e lindjes ne certifikaten e tij te lindjes ishte 14 qershor 1928 , edhe pse nje burim i trete (Julia Constenla, e cituar nga Jon Lee Anderson ) pohon qe ai u lind, ne te vertete, me 14 maj te atij viti. (Constenla pretendon qe nje astrolog i paidentifikuar kishte thene se e ema e tij, Celia de la Serna, ishte tashme shtatzene, kur ajo dhe Ernesto Guevara Lynch u martuan dhe datelindja e birit te tyre u falsifikua nje muaj me mbrapa nga data origjinale, per te shmangur skandale). Burimi: Anderson, Jon Lee. Ce Guevara: A Revolutionary Life , New York : 1997, Grove Press, faqet 3 dhe 769.
  2. ^ Partido Unido de la Revolucion Socialista de Cuba, a.k.a. PURSC.
  3. ^ von Tunzelmann, Alex (13 shtator 2012) [2011]. Red Heat: Conspiracy, Murder and the Cold War in the Caribbean (ne anglisht). London: Simon and Schuster. fq. lxxxi. ISBN   9781471114779 . Marre me 14 maj 2023 . The Cubans were amused by Guevara's characteristically Argentine speech, peppered with the word 'che' [...]. Guevara used it to everyone. The Cubans called him 'el Che'. It stuck
  4. ^ On Revolutionary Medicine Speech by Che Guevara to the Cuban Militia on 19 August 1960. "Because of the circumstances in which I traveled, first as a student and later as a doctor, I came into close contact with poverty, hunger and disease; with the inability to treat a child because of lack of money; with the stupefaction provoked by the continual hunger and punishment, to the point that a father can accept the loss of a son as an unimportant accident, as occurs often in the downtrodden classes of our American homeland. And I began to realize at that time that there were things that were almost as important to me as becoming famous or making a significant contribution to medical science: I wanted to help those people."
  5. ^ Anderson 1997, pp. 90-91.
  6. ^ Beaubien, NPR Audio Report, 2009, 00:09?00:13.
  7. ^ "Castro's Brain" , 1960.
  8. ^ Taibo 1999, p. 267.
  9. ^ Kellner 1989, pp. 69?70.
  10. ^ Anderson 1997, pp. 526?530.
  11. ^ "On Development" Speech delivered by Che Guevara at the plenary session of the United Nations Conference on Trade and Development in Geneva, Switzerland on 25 March 1964. "The inflow of capital from the developed countries is the prerequisite for the establishment of economic dependence. This inflow takes various forms: loans granted on onerous terms; investments that place a given country in the power of the investors; almost total technological subordination of the dependent country to the developed country; control of a country's foreign trade by the big international monopolies; and in extreme cases, the use of force as an economic weapon in support of the other forms of exploitation."
  12. ^ At the Afro-Asian Conference in Algeria A speech by Che Guevara to the Second Economic Seminar of Afro-Asian Solidarity in Algiers, Algeria on 24 February 1965."The struggle against imperialism, for liberation from colonial or neocolonial shackles, which is being carried out by means of political weapons, arms, or a combination of the two, is not separate from the struggle against backwardness and poverty. Both are stages on the same road leading toward the creation of a new society of justice and plenty. ... Ever since monopoly capital took over the world, it has kept the greater part of humanity in poverty, dividing all the profits among the group of the most powerful countries. The standard of living in those countries is based on the extreme poverty of our countries. To raise the living standards of the underdeveloped nations, therefore, we must fight against imperialism. ... The practice of proletarian internationalism is not only a duty for the peoples struggling for a better future, it is also an inescapable necessity."
  13. ^ Guevara po koordinohej me levizjet clirimtare afrikane ne mergim si MPLA ne Angola dhe MNR ne Kongo-Brazzaville, ndersa deklaronte se Afrika perfaqesonte nje nga "fushat me te rendesishme te luftes kunder te gjitha formave te shfrytezimit qe ekzistojne ne bote". Guevara me pas parashikoi krijimin e nje aleance me lideret afrikane si Ahmed Ben Bella ne Algjeri, Sekou Toure ne Guine, Kwame Nkrumah ne Gana, Julius Nyerere ne Tanzani dhe Gamal Abdel Nasser ne Egjipt, per te nxitur nje dimension global te revolucionit te tij kontinental qe pasoi ne Amerika Latine. Shiko Anderson 1997, pp. 576, 584.
  14. ^ Footnote for Socialism and man in Cuba (1965): "Che argued that the full liberation of humankind is reached when work becomes a social duty carried out with complete satisfaction and sustained by a value system that contributes to the realization of conscious action in performing tasks. This could only be achieved by systematic education, acquired by passing through various stages in which collective action is increased. Che recognized that this to be difficult and time-consuming. In his desire to speed up this process, however, he developed methods of mobilizing people, bringing together their collective and individual interests. Among the most significant of these instruments were moral and material incentives, while deepening consciousness as a way of developing toward socialism. See Che's speeches: Homage to Emulation Prize Winners (1962) and A New Attitude to Work (1964)."
  15. ^ Dorfman 1999.
  16. ^ Maryland Institute of Art, referenced at BBC News 26 May 2001.
  17. ^ Ne spanjisht, nje person mund te mbaje mbiemrin e babait te tij ose te saj, si dhe ate te nenes se tij ose te saj, megjithese ne ate renditje. Disa njerez i mbajne te dyja, te tjeret vetem ate te babait te tyre. Ne rastin e Guevares, shume njerez me origjine irlandeze do te shtojne "Lynch" per te theksuar marredheniet e tij irlandeze. Te tjere do te shtojne "de la Serna" per te respektuar nenen e Guevares.
  18. ^ Guevara Lynch 2007 , pp. i. "The father of Che Guevara, Ernesto Guevara Lynch was born in Argentina in 1900 of Irish and Basque origin."
  19. ^ " The Origins of Guevara's Name" " . Arkivuar nga origjinali me 28 qershor 2016 . Marre me 13 tetor 2023 . {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  20. ^ Online Archive of California: Pinedo Family Papers from the Santa Clara University Library, 2015
  21. ^ Mercury News Fundraiser for Friends of Peralta Hacienda Historical Park by Angela Woodall, Oakland Tribune , 23 nentor 2010
  22. ^ Lavretsky 1976.
  23. ^ O'Hara, Maureen; Nicoletti, John (2005). 'Tis Herself: An Autobiography . Simon and Schuster. fq.  209 . {{ cite book }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  24. ^ Kellner 1989, p. 23.
  25. ^ Argentina: Che's Red Mother Time Magazine , 14 korrik 1961.
  26. ^ Anderson 1997, pp. 22?23.
  27. ^ Guevara Lynch, Ernesto. Young Che: Memories of Che Guevara by His Father . Publication Date 14 September 2011, Vintage
  28. ^ Sandison 1996, p. 8.
  29. ^ Kellner 1989, p. 24.
  30. ^ Cain, Nick & Growden, Greg. "Chapter 21: Ten Peculiar Facts about Rugby" in Rugby Union for Dummies (2nd ed.), John Wiley and Sons; ISBN 978-0470035375 , p. 293.
  31. ^ Anderson 1997, p. 28.
  32. ^ [1] [ lidhje e vdekur ] Viktimat e harruara te Che Guevares, Maria C. Werlau, Free Society Project Inc., Washington, D.C., 2011

Punimet e referuara [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Lidhje te jashtme [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Marre nga " https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ernesto_Ce_Gevara&oldid=2652792 "