Ditari elektronik
apo
blogu
(nga
anglisht
:
blog
nga
weblog
, fjale e perbere nga
Web
dhe
log
), eshte nje ditare (personal) digjital. Shenimet e shkruara ne llogaritesin personal publikohen ne
World Wide Web
. Ne fakt blogu eshte nje flete e gjate ne te cilen publikohen shkrimet sipas kohes kur ato jane shkruar. Ne te vertet eshte nje flete interneti por qe ne rastin ideal eshte fleta eshte e shkruar vetem ne nje nivel (pa nenfleta). Blogu i jepe mundesin ?blogerit“ dhe lexuesit nje hapesire te thjeshte mediale per paraqitjen e aspekteve te jetes apo mendimit personal per temat specifike. Me fjale te tjera Blogu merret si nje ?kende ne internet“ i ngjashem me forumin ne internet ku behet shkembimi i informatave, mendimeve apo pervojave, etj.
Per here te pare fleta te tilla d.m.th weblogs jane paraqitur me 1990 dhe jane thirrur si ditare online dhe ishin fleta ne te cilat perdoruesit kohe pas kohe jepnin shenime per ndodhi ne jeten personale. Si blog-u i pare, merret nje ditar personal i botuar
online
me 1994.
Qe nga 1996 ne internet paraqiten sherbimet si
Xanga
me qellim qe te ju mundesojne perdoruesve ne nje forme shume te lehte te paraqesin ditaret vetjak. Nga fundi i viteve ˙90 verehet nje rritje e fleteve te tilla ne internet ne ate shkalle sa qe Xanga nga 100 Bloge ne vitin 1997 arrin te publikoje mese 20 milion ne vitin 2005.
Me rritjen e hapesires se ketij lloj publikimi rritet edhe lloj-llojshmeria e fleteve te Weblog-forumeve. Keshtu ne internet paraqitet forma klasike por edhe nje numer ne rritje i ditareve personale te cilat si weblog eshte lehte te mirembahen. Permbajtja e disa fleteve eshte e perzier nga komente, tema tjera dhe nga ditare te jetes private dhe sherbejne per argetim apo edhe per prezantim vetjake e internet.
Per horizontin e temave qe trajton, jane krijuar edhe disa hapesira te emeruara sipas temes perkatese. Nder to te njohura jane:
- alog (edhe si artblog) artdashesit prezantojne punimet vetjake dhe i komentojne nder-veti
- audioblog (edhe si MP3 Blog) - nje hapesire qe kryesisht permban audio paraqitje
- edublog (edhe si E-Learning-Blog) - nje hapesire qe per teme ka edukimin, arsimimin dhe kulturen qytetare
- blawg (edhe si Law blog) - hapesire per drejtesi dhe judikatur
- comic blog - vizatimeve komike
- corporet blog - ndermarrjeve komerciale
- foodblog - per ushqim, zierje, receta
- funblog - argetim
- etj
Karakteristik kryesore e Sistemit publikues Weblog eshte thjeshtesia e publikimit te punimit. Ky sistem (
Weblog Publishing System
) nuk kerkon ndonje operacion kompleks dhe futjen e te dhenave te reja e bene shume lehte edhe per perdoruesit fillestare te internetit. Personalizimi i pamjes se blog-fletes personale eshte ne shumicen e sherbimeve fare i thjeshte ne baze te skedave te para pergatitura.
Softwer-i (programi) per Weblog mund te instalohet ne hapesires vetjake ose si
sherbim ASP
te ofertat qe komerciale apo tjera.
Nder sistemet per vete instalim, me te njohurit ne bote jane Serendipity, WordPress dhe LifeType.
Pajiset elementare jane paksa te ngjashme per hapesira te ndryshme. Publikimet (te njohura si postime apo post) jane elementi baze i te gjitha sherbimeve. Veti tjeter eshte qe postimet futen njeri pas tjetrit te radhitura sipas kohes se postimit. Kjo d.m.th postimet me te reja publikohen ne krye te blog-ut, postimet tjera futen ne nenfleta tjera apo ne arkiv.
Secili postim mund te thirret me nje adrese te caktuar (URL). Cdo postim ka nje lidhje permanente individuale.
Shume sherbyes ofrojne mundesin qe ne postime te publikohen edhe komente rreth postimit. Komentimet e tilla publikohen poshte postimit ose si pop-up dritare.
Nese nje bloger A lidhe ne postimin e tij nje postim nga blogeri B, atehere ai postim do te publikohet si koment. Ne kete menyre lexuesi i blogerit B e kupto qe per postimin qe lexon gjendet nje postim tjeter. Ky funksion nuk mbeshtet nga gjitha programet e instaluara per blog.
Feed eshte nje funksion i cili permbledhe permbajtjen e Weblog-ut ne nje forme. Nje funksion te tille, lexuesit e interesuar mund te abonojne duke shfrytezuar nje program te quajtur
Feedreader
.
Blogroll eshte nje permbledhje e nyejve me qellim informimi te lexuesit per Weblog-e e ndryshme. Zakonisht listat e tilla paraqiten ne pjese qe bijen ne sy.
Asides (te njohura edhe si: Clippigs apo Snippets) jane te dhena te vogla te perbera nga pak fjale apo rreshta qe japin shpjegime te shkurta per ndonje postim interesant.
Zinxhiri i punimeve te nje teme perbehet nga nje permbledhje e percjelle me postime pyetje-pergjigje per nje teme te caktuar.
Rritja e hapesires ne kohen e fundit ka bere qe ne disa rrethe sidomos ne SHBA, shikohet si nje forme e re e rritjes se zhurnalismit.
Problemi qe ka kjo hapesire ka nje emer "Blogspams" luftimi i saj ende nuk eshte ne shkalle te duhur. Dukuri tjeter eshte se nga kjo forme mund te nxirren edhe informata mbi personin qe poston pasi qe per dallim nga format tjera postimet ketu nuk umbin por thjeshte arkivohen. Per evitimin e dukurive te padeshiruara perdoruesit e kesaj hapesire per vetembrojtje duhet te kene parasysh kete. Publikimet nga kjo hapesire perdoren edhe ne shtypin e vendeve t ndryshme dhe merren me serioze si mendim publik. Kjo me se mire eshte verejtur ne Gjermani, ku disa aksione shteterore jane kritikuar nga kjo hapesire dhe kane pasur ndikim ne media. Fatkeqesisht firma te ndryshme e perdorin kete hapesire per qellime komerciale duke pas parasysh qe nder perdoruesit e kesaj hapesire "tradhtia e mendimit te lire" merret si gjeja me e keqe.