O
Niu Sila
, na fa'aigoa e Maoli 'o
Aotearoa
, 'o se
atunu'u
e t?to'atasi i le
Pasefika
, e tu i saute o Samoa. E lua motu tetele, o le
le Motu 'i M?t?
(
North Island
) ma le Motu 'i Saute (
South Island
). E i ai fo'i tama'i motu. O le aofai o tagata e nonofo i Niu Sila, e ova i le 4 miliona. Toatele o tagata e nonofo i le North Island, o le motu tele fo'i lea e tu ai Aukilani ma Ueligitone.
O Ueligitone le laumua o Niu Sila, e tu ai le fale fono Palemia o Niu Sila, e fa'aigoa o le
Beehive.
O le Palemia o Niu Sila i le taimi nei o Bill English. O Niu Sila o se atunuu Tamaoaiga ma se tamaoaiga maketi o loo pulea e le auina atu i fafo o oloa susu, aano o manu ma le uaina, faatasi ai ma tagata tafafao maimoa. O Niu Sila a tamaoaiga o tupe maua-maualuga ma tuu i se faavasegaga maualuga i faatusatusaga faava o malo o faatinoga o le atunuu, e pei o le soifua maloloina, aoaoga, le saolotoga o le tamaoaiga ma le tulaga lelei o le olaga. I le gata i lea, ua faatulagaina Niu Sila i 11 fono faaitulagi ma 67 pulega o le atunuu mo le faamoemoega o le malo i le lotoifale. Le malo o le aofia ai foi le Niu Sila Tokelau (a teritori faalagolago); le motu Cook, ma Niue (le tagata lava ia-e pulea setete i faalapotopotoga saoloto ma Niu Sila); ma le faalagolago Ross, o talosaga o le atunuu o Niu Sila i le Anetatika. O Niu Sila o se sui o le Malo Aufaatasi, o le Taupulega o Malo, ANZUS, Faalapotopotoga mo Tamaoaiga Galulue Felagolagomai ma Atinae, fono o le Pasefika, ma Asia ma le Pasefika Tamaoaiga Galulue Faatasi.
- 'O se atunu'u 'ua nonofo ai tagata Samoa e to'atele i le vaitaimi nei.
- E silia i le 115,000 tagata S?moa e nonofo i Niu Sila. E toeitiiti tutusa ma le aofa'i o le 170,000 tagata 'olo'o nonofo i
S?moa
i le taimi nei.
- 'O isi 'a'ai tetele o Niu Sila e aofia ai
Aukilani
(
Auckland
) &
Kalaisetete
(
Christchurch
)ma
Tiniti
(Dunedin).
- 'O le gagana e fa'aaog? e le to'atele o tagata i Niu Sila, 'o
le gagana Peritania
.
- Ma le gagana a le atunuu o
M?ori
, 'o le
gagana Maori
.
- E t?laga fa le Gagana S?moa i gagana e fa'aaog? so'o i totonu o Niu Sila.