|
|
|
|
|
|
|
Hann !!! Amgrad ad ixcn ur gis iffu? umya !
Llant ukan sul gis tguriwin tu??ilin zz? kra n tutlayt ya?nin d/n? ur ittyara s tcl?iyt, t?furt nit sul twwuri iggutn. ?rat aslgn n
Wikipidya tacl?iyt
bac ad trmsm uggar.
Mad igan afssay?
iqqan d ad igiddi, ttyukksnt zgis tguriwin tur?ilin, d ad ttyusbadlnt s tguriwin timazi?in
|
|
Takurdit d-assa? ay ssxdamn i snat n tutlayin yttmcabin mli?, ttmslayn-tnt wazal n 13 n yimlyunn n ymdann ? tama-nni n asya umi qqarn kurdistan. tamnzut d tutlayt takurmanjit (n? takurdit n ugafa), ma d tis snat d tutlayt tasuranit (n? takurdit n wn?ul), ay ttmslayn wazal n 2.800.000 n ymdabn du l?iraq akk d 3.000.000 n ymdann ? iran. takurmanjit, tin ay ttmslayn wa?as n mddn, ad tt-naf d?a s wa?as ? ¨tturk, anda ay llan 4 n yimlyunn n mddn ay tt-yttmslayn, ? ugafa n l?iraq, ? surya tt-ttmslayn 500.000 n mddn, ? arminya (100.000 n ymsiwln) akk d ? iran (100.000). llan di? wid yttmslayn takurdit takurmanjit ? jyurjya akk d azrbi?an, maca ur n?ri ara ac?al, zun d wakkn ay llant di? trbba? timc?a? n yikurdiyn ay izd?n ? tmura tibrr'aniyn (azal n 70.000 s ujmmal), lad?a ? lubnan akk d turuft, ? yiwunak yddukln (usa) akk d kanada. wid yttmslayn takurdit tasuranit ww?n ?r 6 n yimlyunn s ujmmal, ma d wid yttmslayn takurdit takurmanjit ww?n ?r wazal n 7 n yimlyunn, xas ma ylla llan kra ay d-yqqarn d akkn ww?n alammi d 20 n yimlyunn. yu? l?al, maci mrr'a ikurdiyn yllan ass-a d wid ay yssnn ad mmslayn tutlayt-nsn imi tamsrtit (assimilatiun) tssaw? a?as sg-sn ad ??n takurdit, yrnu llan ula d imdann yttmslayn tutlayin nni?n, zun d tguranit n? tadimlit (d tutlayin tihndurufiyin ay yttmcabin wagar-asnt, maca mgrradnt ?f tkurdit), yrnu ?sbn iman-nsn d ikurdiyn, d aya ay yttaran tikwal l?sabat w?rn.
90% z? yikurdiyn ttidirn ? tudrin, ma d wiya? d imksawn itddun z? ad?ar ?r waya?. mb?d ma s?ddan c?al n yisgg?asn s ddaw n lba?l n udabu n iran, ssaw?n yikurdiyn ad sbeddn taskla yuran s tutlayt nnsn ? tmurt n iran, yernu si 1984, tenqes mli? ccedda ?f tkurdit ? iran imi ay izmrn yikurdiyn ad ?rn tutlayt nnsn ? tmiwa nnsn, ? tmurt ad. a??as n tsufa? (?ublicatiuns) ay d-yeff?n z? yimir-n, yernu ikurdiyn n iran s?an ula d tisgilin n unzway yettmslayn s tutlayt nnsn ? iran.
? 1938 ay tettwagdel tkurdit yernu s kra n win ara tt-yemmeslayen ? berr'a yezmer ad ixelles' tafgurt (amende). ? tallit-a taberkant ay s?eddan yikurdiyen, tutlayt-nsen tesr'u? a?as seg wennar-is, a?as n yikurdiyen ay yu?alen d isnutlayen (bilingues), yernu ci??a? kan ma?i seg-sen ay ilemden ad ?ren u ad arun tutlayt-nsen. ? 1961, asmi ay d-tesbedd tturk tamen?awt (constitution) tamaynut, bdant a d-teff?ent tsufa? (publications) tikurdiyin, tikwal s snat n tutlayin, maca a?as deg-sent ay yettwagedlen akken kan d-ff?ent. yernu si 1967 alammi d taggara n yiseggasen n 1980, adabu aturki ikemmel kan yettzeggid ? ccedda ?ef tkurdit yernu yesbedd-d a?as n yisu?af (leqwanin) i yes ara sen-yerr takmamt i yikurdiyen, ur ttmeslayen, ur ttarun tutlayt-nsen. d acu kan, ? 1991, yekkes unaba? aturki agdal-nni-yines ?ef tkurdit, yernu xas ur d-qqimen ara a?as n yikurdiyen ay yettmeslayen takurdit ? tturk , maca ttwalin d akken tutlayt-nsen d a?ric yes?an azal meqqren ? tnettit-nsen. ma ikurdiyen n arminya, a?as n leqdicat ay d-uran s tkurdit takurmanjit ? tallit tasuvyatit.
Tinglizit
|
Talalmanit
|
Takurdit
|
Tacl?it
|
very
|
sehr
|
Zor / fre
|
bahra
|
drop
|
tropfen
|
drope/dlope
|
timqqit
|
great
|
groß
|
gewre
|
imqquren
|
hope
|
hoffen
|
hevi / hiwa
|
anaruz
|
moon
|
mond
|
mang/heyv
|
ayyur
|
earth
|
erde
|
erd/herd
|
akal
|
evening
|
abend
|
eware/evar
|
azemz
|
honey
|
honig
|
hengwin
|
tamment
|
beautiful
|
schon
|
cwan
|
afalkay
|
here
|
hier
|
ere
|
?i
|
iron
|
eisen
|
asin
|
uzzal
|
brother
|
Bruder
|
bra
|
gma
|
- ↑
Hammarstrom, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017).
"Tutlayt Takurdit"
.
Glottolog 3.0
. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History
.
http://glottolog.org/resource/languoid/id/kurd1259
.