Sremska zemlja sa dana?njim
Sremom
u svom sastavu (prema knjizi ?Istorija srpskog naroda“ istori?ara
Stanoja Stanojevi?a
).
[1]
[2]
Sremska zemlja
(ср?мьска земл?), u zapadnim narativnim izvorima poznata i kao
Kraljevina Srbija
(
lat
.
Regnum Servie
), ili
Zemlja kralja Stefana
(
ital.
terra del re Stefano
), bila je srednjovekovna, najpre vazalna, a potom samostalna
srpska
dr?ava, ?ije se sredi?te nalazilo u Donjem Sremu (dana?njoj
Ma?vi
). Prva prestonica kraljevine bio je
Debrc
(između Beograda i
?apca
), a kasnije je rezidencija kralja preme?tena u
Beograd
. Vladar ove kraljevine bio je kralj
Stefan Dragutin
, a nasledio ga je sin
Stefan Vladislav II
.
Ova dr?ava je u literaturi poznata pod razli?itim nazivima:
Sremska zemlja
,
Sremska kraljevina
,
[3]
dr?ava Sremske zemlje
,
[4]
Dragutinova dr?ava
,
dr?ava kralja Dragutina
,
Kraljevina Srbija
(
lat
.
Regnum Serviae
),
zemlja kralja Stefana
itd. U periodu vazalstva je nazivana i
Teritorija kralja Dragutina
,
Oblast kralja Dragutina
,
Dragutinova oblast
itd.
Sremska zemlja je, prema mi?ljenju ve?ine autora, imala severne granice na Dunavu i Savi i obuhvatala je Donji Srem (
Ma?vu
),
Beograd
, delove
?umadije
,
Podrinje
,
Brani?evo
,
Ku?evo
,
Usoru
i
Soli
, dok je prema nekim autorima (Dejan Mikavica,
[5]
Stanoje Stanojevi?,
[6]
[7]
Aleksa Ivi?,
[8]
Benjamin Fon Kalaj,
[9]
Milojko Brusin,
[10]
Miomir Filipovi?
[11]
) obuhvatala i Gornji Srem (dana?nji
Srem
). Kralj Dragutin se takođe, prema tradiciji, smatra osniva?em sremskih manastira
Be?enova
,
Velike Remete
i
Male Remete
.
Stefan Dragutin je prvobitno bio kralj Srbije od 1276. do 1282. godine. Slomio je nogu, dok je jahao pored grada Jela?e, a nakon tog događaja do?lo je do De?evskog sporazuma: presto je predao bratu Milutinu koji se obavezao da ?e ga posle njegove smrti naslediti Dragutinovi potomci.
Dragutin je posle odricanja od srpskog prestola na saboru u De?evu zadr?ao vlast nad nekim severnim delovima dr?ave. Po?to je svog sina Vladislava o?enio ne?akom ugarskog kralja Andrije II, Dragutin je kao nasledni posed dobio Ma?vu sa
Beogradom
, Usoru, Soli, i oblasti ju?no od
Beograda
. Dragutin se u srpskim rodoslovima ozna?ava kao ≪sremski kralj≫, a u delu literature se njegova nova dr?ava naziva Sremska zemlja. Prva Dragutinova prestonica je bio grad
Debrc
(između Beograda i ?apca), da bi kasnije svoje sedi?te premestio u Beograd. Beograd je prvi put u?ao u sastav srpske dr?ave za vreme kralja Dragutina, a Dragutin je bio prvi srpski vladar koji je vladao iz ovog grada.
U to vreme, imenom
Srem
su nazivane dve teritorije:
Gornji Srem
(dana?nji
Srem
) i
Donji Srem
(dana?nja
Ma?va
). Dragutinova Sremska zemlja je u stvari obuhvatala Donji Srem. Neki autori misle da je Stefan Dragutin takođe vladao i Gornjim Sremom i
Slavonijom
, ali drugi autori pominju drugog lokalnog vladara, koji je vladao Gornjim Sremom. Ime ovog vladara je bilo
Ugrin ?ak
. Krajem 13. veka, Dragutin je pro?irio svoju dr?avu na Brani?evo i Ku?evo.
Zajedno sa bratom Milutinom, Dragutin je za vreme svoje vladavine ratovao protiv
Vizantije
, Bugara i Tatara. Potonja saradnja Milutina sa Vizantijom je povredila Dragutinove interese, te dolazi do građanskog sukoba između dva brata 1301-1312/3 godine. Po?to je bio u ratu i sa bratom i sa ugarskim kraljem, Karlom Robertom, odlu?io je da se izmiri sa Milutinom 1312. godine. Uspostavile su se stare granice. Ubrzo se te?ko razboleo i zamona?io primiv?i ime Teoktist. Svoju dr?avu je dao na upravu sinu
Vladislavu II
. Umro je
1316
. godine.
Posle smrti kralja Dragutina, Stefan Vladislav II je po?eo da vlada dr?avom svog oca, ali ga je ubrzo kralj Srbije,
Milutin
, pobedio i zatvorio. Posle Milutinove smrti (
1321
. godine), Vladislav je oslobođen i ponovo je, uz pomo? Mađara i bosanskog bana
?ubi?a
, zavladao zemljama svog oca, ali su ga pobedile pristalice kralja Srbije
Stefana De?anskog
(Milutinovog naslednika) u blizini Rudnika. Vladislav se
1324
. godine sklonio u
Ugarsku
. Posle toga zemljama kralja Vladislava u
Bosni
(Usorom i Soli) je zavladao ban
Stefan II
, a oko
Ma?ve
su se vodili dugi sporovi između
Srba
i
Mađara
. Kralj Vladislav je umro u Ugarskoj posle 1326.
Kralj Stefan Dragutin je u periodu posle odricanja od srpskog prestola na saboru u De?evu bio vazal svog brata, kralja Stefana Uro?a II ? Milutina. Nakon 1284. godine, Dragutin je jednovremeno bio vazal srpskog i ugarskog kralja.
[12]
Krajem 13. veka, Kraljevina Ugarska je bila zahva?ena unutra?njim sukobima, zbog kojih je usledila njena dezintegracija, odnosno raspad na teritorije ?oligarha“, osamostaljenih gospodara, koji su vladali prostranim teritorijama. Usled ovakvih okolnosti, i kralj Stefan Dragutin je postao jedan od ovih osamostaljenih gospodara.
[13]
-
Stefan Dragutin
-
Stefan Vladislav II
- Blagojevi?, Milo? (1991). ?Srpsko kraljevstvo i ?dr?ave“ u delu Danila II”.
Arhiepiskop Danilo II i njegovo doba. Međunarodni nau?ni skup povodom 650 godina od smrti decembar 1987
.
- Dini?-Kne?evi?, Du?anka (1996). ?Na?a kriti?ka istoriografija o srpskom ?ivlju na podru?ju dana?nje Vojvodine u srednjem veku”.
Zbornik Matice srpske za istoriju
54
: 193-230.
- Dini?-Kne?evi?, Du?anka (1988). ?Slovenski ?ivalj u urbanim naseljima srednjovekovne Ju?ne Ugarske”.
Zbornik Matice srpske za istoriju
37
: 7-42.
- Dini?, Mihailo (1978).
Srpske zemlje u srednjem veku
. Beograd.
- Miomir Filipovi? - Fi?a, Tri cara i trideset i jedan kralj srpskog naroda, ?ikago, 1992.
- Drago Njegovan, Prisajedinjenje Vojvodine Srbiji, Novi Sad, 2004.
- ↑
Stanoje Stanojevi?, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009.
- ↑
?Archive copy”
. Arhivirano iz
originala
na datum 2014-05-21
. Pristupljeno 2014-09-07
.
- ↑
Stanoje Stanojevi?, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009, strana 58.
- ↑
Milo? Blagojevi?, Srpska dr?avnost u srednjem veku, Beograd, 2011, strana 195.
- ↑
Dejan Mikavica, Srpska Vojvodina u Habsbur?koj monarhiji 1690-1920, Novi Sad, 2005, strana 7. (Citat: "...dobio je (1282) na upravu Ma?vu s Beogradom, Srem, Usoru i Soli.")
- ↑
Stanoje Stanojevi?, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009, reprint izdanja iz 1923, strana 18. (Citat: "...a on zadr?i za sebe samo Srem, Ma?vu i neke krajeve u Bosni.")
- ↑
Stanoje Stanojevi?, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009, reprint izdanja iz 1923, strana 58. (istorijska karta Sremske kraljevine Dragutinove)
- ↑
Dr Aleksa Ivi?, Istorija Srba u Vojvodini, Novi Sad, 1929, strana 6. (Citat: "...dobije na upravu Usoru i Soli, zatim Ma?vu i Srem... Tako je jedan deo Vojvodine do?ao bio u srpsku upravu.")
- ↑
Benjamin Fon Kalaj, Istorija srpskoga naroda, Beograd, 2010, strane 43-44. (Citat: "...ustupio je tom prilikom kralj Stevan svome zetu Ma?vansku baniju...u u?em smislu obuhvatala je ova banija od prilike predeo od Smedereva du? Dunava i Save do Drine...u ?irem smislu, po svoj prilici tamo je pripadala i oblast Brani?evo od Morave do Timoka, a sem toga jo? i jedan deo Srema.")
- ↑
Milojko Brusin, Srpsko-hrvatski odnosi i Srbi u Hrvatskoj, Novi Sad, 2008, strana 22. (Citat: ?Dragutin je od mađarskog kralja dobio na upravu Ma?vu, Usoru, Soli, Srem i Beograd.")
- ↑
Miomir Filipovi?, Tri cara i trideset i jedan kralj srpskog naroda, ?ikago, 1992, strana 35. (Citat: "...dobio je od mađarskog kralja... Ma?vu sa Beogradom, severoisto?nu Bosnu, Srem i rudnik Srebrenicu. Sve se to zvala Sremska Kraljevina. Delila se na ovostrani i onostrani Srem. Granica između ova dva dela je bila reka Sava.")
- ↑
[1]
- ↑
Sima M. ?irkovi?, Srbi među evropskim narodima, Beograd, 2004, strane 53-54.