Za selo u Razgradskoj oblasti (Bugarska), vidite ?lanak Samuil (Bugarska) .

Za op?tinu u Razgradskoj oblasti (Bugarska), vidite ?lanak Op?tina Samuil .

Samuilo
car
Vladavina	997 . ? 6. oktobar 1014 .
Prethodnik	Simeon I
Nasljednik	Gavril Radomir
Supruga	Agata, Samuilova supruga
Djeca
Gavril Radomir Kosara Miroslava Bugarska
Dinastija	Komitupoli
Otac	Nikola Komit (od latinskog comes = "namjesnik, povjerenik")
Majka	Ripsimija
Smrt	6. oktobar 1014 Prilep , Samuilovo Carstvo

Samuilo ili Samuil ( bug. Самуил , starosl. Самоилъ ; 958. ? 6. oktobar 1014 . Prilep ), je bio bugarski car koji je na podru?ju dana?nje Severne Makedonije , Srbije (osim Banata i Ba?ke ), Crne Gore (osim Primorja), Albanije , rumunske Dobrud?e , sjeverne Bugarske i sjeverne Gr?ke , od 976 . do 1014 . godine stvorio veliku dr?avu Ju?nih Slavena poznatu kao Samuilovo carstvo . Proglasio se carem Bugarske i uzdigao je Ohridsku arhiepiskopiju na rang patrijarhije .

I danas se vodi spor oko toga da li je Samuilo stvorio makedonsko, zapadnobugarsko ili bugarsko carstvo, mada u su?tini to nema veze sa historijom i eciklopedijskim pristupom jer se na rani srednji vijek prenose vrijednosti dana?njeg svijeta, kao i dana?nji pojam nacije u vrijeme kad one uop?e nisu bile formirane, ve? su to bile rodovsko-plemenske zajednice, koje nisu govorile ni jedan od dana?njih jezika niti imale svijest o nekoj nacionalnoj pripadnosti u dana?njem smislu te rije?i.

Samuilova majka Ripsimija bila je armenskog porijekla, dok oko porijekla njegovog oca postoje razli?ite teorije:

• Po nekim autorima (srpski histori?ar S. Pirivatri? i dr.) njegov otac komit Nikola bio je bugarski namjesnik oblasti Devol (dana?nja Albanija i dio Makedonije ).
• Prema drugim (makedonski histori?ar Ta?kovski i dr.) njegov otac bio je brsja?ki knez Nikola koji je bio vazal bugarskog cara Simeona I , a potom nakon ?to je car Jovan I Cimiskije 971 . godine sru?io Prvo bugarsko carstvo , bizantski vazal.
• Po tre?oj teoriji (nju zastupaju bugarski histori?ari) njegov otac Nikola bio je namjesnik Sredeca ^[1] (dana?nja Sofija ).

Bizantinci su nakon osvajanja Prvog bugarskog carstva , 971 . godine, zaveli okrutnu upravu u Makedoniji zbog ?ega su se 976 . brojna slavenska plemena podigla na ustanak protiv Bizanta . Na ?elu ustanka na?la su se ?etiri sina vojvode-komite Nikole, tzv. komitopuli: David, Aron, Mojsije i Samuilo. Tokom pobune u borbi su poginuli David i Mojsije, dok su Aron i Samuilo uspjeli protjerati bizantince iz Makedonije. Među bra?om je do?lo do neslaganja oko nastavka djelovanja, jer je Aron bio za kompromis sa carem Bazilije II , dok je Samuilo bio za nezavisnost dr?ave, tako da je po Samuilovoj naredbi Aron ubijen.

Neki histori?ari smatraju da je Samuilo bio naklonjen bogumilima , jer su oni bili jedina organizirana snaga jasne slavenske orjentacije u tada?njoj Makedoniji, koju je mogao upotrijebiti protiv bizantske vlasti i helenizacije crkve i naroda.

Glavni ?lanak: Samuilovo carstvo

Samuilo je odmah krenuo pro?iriti svoj teritorij, koriste?i se unutra?njim sukobima u Bizantu i borbama koje je ovaj vodio na drugim stranama. Vrlo brzo osvojio je: Epir , Tesaliju , Duklju , Ra?ku , Bosnu , Zahumlje , Travuniju , Dra?ku temu (dio Albaniju ), Srijem i Podunavsku Bugarsku ( Mezija ).

Samuilo se nakon toga proglasio carem pozivaju?i se na titulu Simeona I , uzdigao je Ohridsku arhiepiskopiju na rang patrijarhije, a svoju prijestolnicu iz Male Prespe premjestio u Ohrid . U pohodu na Duklju zarobio je Jovana Vladimira, ali ga je vrlo brzo vratio na dukljanski tron kao mu?a svoje k?eri Kosare i svog zeta. Osujetio je bizantski poku?aj da ga zaustave i porazio njihovu vojsku kod Soluna 996 ., nakon toga se osmjelio i prodro do Korinta i Peloponeza 997 .

Samuilo je 1001 . godine pokrenio veliku ofanzivu na Bizant - krenuv?i prema srcu carstva Adrianopolisu i Konstantinopolisu , ali je ovaj put pora?en 1004 ., mada su njegove trupe preko Filipopolisa stigle do Adrianopolisa. Nakon toga je bizantska vojska zauzela gotovo polovicu njegove dr?ave.

Kona?ni slom Samuilo je do?ivio na planini Belasici , blizu Strumice , 1014 . godine u kojoj je bizantska vojska, pod komandom cara Bazilija II do nogu potukla Samuilove trupe , on se uspio izvu?i i skloniti u Prilep . Nakon bitke uslijedila je surova odmazda nad zarobljenicima, po legendi njegovih 14.000 vojnika je po carevoj naredbi osljepljeno, dok je svakom stotom (ili hiljaditom) ostavljeno po jedno oko da bude vodi? slijepih. Zbog te surovosti car Bazilije II. je dobio nadimak Bugaroubojica. Kada je Samuilo vidio svoju osljepljenu vojsku u okovima umro je na mjestu od sr?ane kapi. Ubrzo nakon Samuilove smrti njegova dr?ava je propala radi dinasti?kih trvenja između njegovih nasljednika.

Samuilo je poznat i po nadgrobnoj plo?i koju je podigao svojim roditeljima (Samuilov natpis iz 992/3. godine u selu German), koji spada u jedan od najstarijih sa?uvanih slavenskih natpisa. ^[2]

Gr?ki profesor Nikolaos Moutsopoulos je 1965 na otoku sv. Ahilej na Maloj Prespi, u crkvi koju je dao podi?i sam Samuil prona?ao njegov grob, kao i grob njegova sina Gabrijela Radomira i ne?aka Ivana Vladislava. ^[3]

Među balkanskim histori?arima (u te rasprave su uvu?eni i mnogi ?lanovi Akademija) postoji veliki sukob oko Samuilove etni?ke pripadnosti, odnosno oko toga treba li njegovo carstvo nazivati makedonskim ili ga smatrati nastavkom prvog bugarskog carstva. Samuilo je prema ve?ini svjetskih histori?ara bio bugarski car ^[4]

Bugarski nau?nici svoju tezu temelje na ?injenicama da se Samuilo proglasio za cara i nastavlja?a tradicija Simeona Velikog, kao i na ?injenici da je Bazilije II. dobio nadimak Bugaroubojica. Osim toga u korist ove teze je i ?injenica da je sam Samuilov ne?ak, car Ivan Vladislav u Bitoljskom natpisu izjavio da je Bugarski vladar, car Bugara. Ovoj tezi, se priklanja velik dio svjetskih histori?ara.

Samuilo na Wikimedijinoj ostavi