Za istoimenu britansku operaciju u Drugom svjetskom ratu, vidite ?lanak Operacija Lentil .

Operacija ?e?evica (na ruskom doslovno: "Operacija Le?a "; Чечевица ^[1] ), u ?e?eniji također poznat kao Aardax (fonetski:Ardah; na ?e?enskom "Egzodus") je bila prisilna deportacija domicilnih naroda, prete?no Vajnaha ( ?e?eni i Ingu?i ) sa podru?ja Sjevernog Kavkaza , koje je po?etkom 1944. godine, tokom Drugog svjetskog rata sprovela sovjetska vlada pod vodstvom Staljina , a prilikom kojih je ukinuta dotada?nja ?e?ensko-Ingu?ka Autonomna Sovjetska Socijalisti?ka Republika .

Povod za deportaciju je bio antisovjetski ustanak , odnosno navodna kolaboracija dijela lokalnog stanovni?tva sa njema?kim snagama tokom borbi na Kavkazu 1942. godine. Akciju su sprovele jedinice NKVD koje su 23. februara 1944. cjelokupno stanovni?tvo pozvale da se okupe u lokalnim partijskim i dr?avnim zgradama, odakle je kamionima i drugim sredstvima odvedeno do najbli?ih ?eljezni?kih stanica; odatle su, ?esto u sto?nim vagonima, preve?eno do u Centralnu Aziju , prete?no u Kazahstanu i Kirgistanu . Tokom akcije su jedinice NKVD brutalnom silom gu?ile svaki poku?aj otpora deportaciji, a u slu?aju masakra u Hajbahu " likvidirali " dio stanovni?tva kojeg nije bilo mogu?e deportirati u unaprijed predviđenom roku. Akcija je slu?beno zavr?ila 9. marta, a pri tome je deportirano 493.000 ljudi; 780 je ubijeno a 2016 uhap?eno zbog "antisovjetske" djelatnosti, a oko 6000 se nastavilo kriti po ?umama i nekim nepristupa?nim podru?jima. Broj ljudskih ?rtava prilikom same deportacije - uzrokovan ?to nasiljem, ?to glađu i bolestima - je te?ko procijeniti, ali slu?beni demografski podaci iz Kazahstana i Kirgistana ukazuju da se do 1948. godine broj ?e?ena i Ingu?a smanjio za jednu tre?inu.

U međuvremenu je podru?je ?e?eno-Ingu?etije podijeljeno između novostvorene Groznenske oblasti , te Sjeverne Osetije i Dagestanske ASSR unutar Ruske SFSR , te Gruzijske SSR . U napu?tene domove je sovjetska vlast dovela izbjeglice iz oblasti opusto?enih ratom, prete?no Ruse , ali i Osete , Lakce , Kumike i Avare . Nakon Staljinove smrti je novi sovjetski vođa Nikita Hru??ov dozvolio protjeranim ?e?enima i Ingu?ima da se vrate u domovinu, a 1957. je formalno obnovljena i ?e?eno-Ingu?ka ASSR. Njihov povratak je, međutim, izazvao etni?ke napetosti i sukobe s novoprido?lim stanovni?tvom, koji su se, pak, relativno smirili sredinom 1960-ih, s obzirom da su zahvaljuju?i visokom natalitetu , povratili ve?inu. Posljedice operacije "?e?evica" su, međutim, ostavile duboki trag u ?e?enskoj kulturi, kao i imali va?nu ulogu u periodu nakon raspada SSSR , radikalizirav?i ?e?ensku politiku u odnosu na Rusiju i poti?u?i stvaranje nezavisne ?e?enske Republike I?kerije . Separatisti?ki predsjednik D?ohar Dudajev je po?etkom 1990-ih ustanovio 23. februar kao ?e?enski Dan sje?anja, a koji se danas obilje?ava u ?e?enskoj dijaspori .

• Sovjetske deportacije
• Ingu?ko-osetski sukob
• Invazija Dagestana

• World Chechnya Day.org