Oliver Cromwell
Portrait Samuela Coopera iz 1656
Datum rođenja	25. april 1599 .
Mesto rođenja	Huntingdon (   Engleska )
Datum smrti	3. septembar 1658 .
Mesto smrti	London (   Engleska )
Grob	Tyburn, London
Titula	1 lord za?titnik (premijer) Ujedinjene Engleske, ?kotske i Irske
Period	25. decembar 1653 . - 3. septembar 1658 .
Prethodnik	Dr?avni savjet
Naslednik	Richard Cromwell
Poreklo i porodica
Otac	Robert Cromwell
Majka	Elizabeth Steward
Supru?nik	Elizabeth Bourchier
Deca	Robert Cromwell, Oliver Cromwell, Bridget Cromwell, Richard Cromwell, Henry Cromwell, Elizabeth Cromwell, Mary Cromwell, Frances Cromwell

Oliver Cromwell ( Huntingdon , 25. april 1599 . - London , 3. septembar 1658 .), bio je engleski dr?avnik i vojskovođa, prvi premijer preuranjene engleske republike od 1653 . do 1658 .

Cromwell je bio jedan od najmarkantijih dr?avnika novije evropske historije, ?ovjek velikih mogu?nosti i sna?nog karaktera, uvjereni kalvinist , koji je pored toga vjerovao u vjersku toleranciju . ^[1]

Biografija [ uredi | uredi kod ]

Oliver Cromwell rođen je kao jedini sin, aristokrata i veleposjednika Roberta Cromwella i njegove ?ene Elizabethe Steward. Otac mu je samim svojom statusom bio ?lan engleskog parlamenta za vrijeme vladavine kraljice Elizabethe I. Nakon relativno solidnog ?kolovanja, o?enio se 1620 . sa Elizabeth Bourchier, k?erkom londonskog trgovca. ^[1] Po nasljedstvu je postao ?lan parlamenta , u kojem se ispo?etka po ni?im nije isticao, osim po simpatijama za puritance sa kojima je odr?avao veze. ^[1]

Kad je 1642 . dugotrajni sukob između kralja Charlesa I. i parlamenta prerastao u građanski rat do?le su do izra?aja njegove sposobnosti kao sjajnog organizatora i vojskovođe. Cromwellovi konjanici odigrali su odlu?nu ulogu u velikoj pobjedi vojske parlamenta nad rojalisti?kom vojskom kod Marston Moora 1644 ., u kojoj je zarobljen i sam kralj. Cromwell pa je postao zamjenik vrhovnog komandanta parlamentarne vojske i njen heroj.

Tri godine kasnije, dok je parlament odlu?ivao o kraljevoj sudbini, ponovno je izbila rojalisti?ka pobuna, to je iskoristila vojska, pa je da sprije?i eventualnu nagodbu kralja i crkvenog vrha zarobljenog Charlesa I. osudila na smrt i smaknula u januaru 1649 . Tako je monarhija ukinuta, a Engleska je postala republika pod nazivom Commonwealth Engleske, ?kotske i Irske ili Free State sa Oliverom Cromwellom kao predsjednikom dr?avnog vije?a. ^[1] Nakon ?to je kraljev sin Charles II. potaknuo rojalisti?ke pobune u Irskoj i ?kotskoj Cromwell je na ?elu vojske krenuo u pokoravanje tih zemalja. ?to je napravio do kraja 1650 . Od 1653 . postao je premijer (do?ivotni lord-protektor dr?ave). Nakon tog je uspje?no zavr?io pomorski rat sa Holandijom 1654 . Kad se nakon tog postavilo pitanje kako zaposliti vojsku i mornaricu, do?lo je do raskola u parlamentu oko tog problema. Cromwell je nakon tog odlu?io sklopiti mir sa Francuskom na ra?un ?panjolske i poslao jednu pomorsku ekspediciju na ?panjolske Karibe koja je u maju 1655 . zauzela Jamajku . ^[1]

I pored svih svojih pobjeda, i povratka povjerenja u englesku vojsku i puritanski moral i svjetonazor Cromwell ipak nije uspio u?vrstiti englesku republiku. Nakon njegove iznenadne smrti, naslijedio ga je sin Richard Cromwell , koji je svrgnut nakon samo devet mjeseci vladanja. nakon tog je u Engleskoj obnovljena monarhija godinu i pol nakon Cromwellove smrti, ustoli?enjem Charlesa II. sina ubijenog kralja, koji se vratio iz progonstva.

Izvori [ uredi | uredi kod ]

Vanjske veze [ uredi | uredi kod ]

• Oliver Cromwell na portalu Encyclopædia Britannica ( en )

Oliver Cromwell na Wikimedijinoj ostavi